No Ania ti Maadaltayo iti Ulidan ni Maria

Naipasangokayo kadin iti di ninamnama a karit wenno responsabilidad a kasla diyo kabaelan? Naumakayo kadin iti sangkabirokan sangkaapuyan a panagbiag? Nalabit maysakayo kadagiti minilion a mariribukan ken madanagan gapu ta masapul a panawanyo ti pagilianyo ket agkamangkayo iti sabali a lugar. Ken asino kadatayo ti saan a nagpasar iti nakaro a saem ken ladingit gapu iti ipupusay ti maysa nga inay-ayat?

AMMOYO kadi a napasaran dagita ni Maria nga ina ni Jesus? Ngem napagballigianna amin dagita! Ania ti maadaltayo iti ulidanna?

Awan duadua a dandani amin a tattao ti makaam-ammo ken Maria. Saan a pakasdaawan dayta gapu ta naisangsangayan ti akemna iti pannakatungpal dagiti panggep ti Dios. Maysa pay, minilion a tattao ti agdaydayaw ken Maria. Dagiti Katoliko agdayawda kenkuana kas madungdungngo nga Ina ken kas ulidan iti pammati, namnama, ken kinaasi. Naisuro kadagiti adu a ni Maria ti mangibabaet kadagiti tattao iti Dios.

Ania ti panangmatmatyo iti ina ni Jesus? Ken napatpateg pay, ania ti panangmatmat ti Dios kenkuana?

Naisangsangayan nga Annongen

Ni Maria nga anak ni Heli ket nagtaud iti tribu ni Juda. Ti damo a pannakadakamatna iti Biblia ket mainaig iti maysa a karkarna a pasamak. Maysa nga anghel ti simmarungkar kenkuana, a nagkuna: “Naimbag nga aldawmo, maysa a naparaburan unay, ni Jehova adda kenka.” Idi damo, mariribukan ni Maria ken “nangrugi nga agrason no ania a kita ti kablaaw daytoy.” Gapuna, kinuna kenkuana ti anghel nga isu ti napili a pakaitalkan ti naisangsangayan ngem nadagsen nga annongen a mangyinaw, mangipasngay, ken mangpadakkel iti Anak ti Dios.​—Lucas 1:26-33.

Anian a responsabilidad ti naipabaklay iti daytoy a balasang! Ania ti reaksionna? Nalabit a pampanunoten ni Maria nga awan ti mamati no ibagana ti napasamak. Mabalin ngata a mapukawna ti panagayat ti nobiona a ni Jose wenno maibabain iti publiko gapu iti dayta a panagsikog? (Deuteronomio 22:20-24) Kaskasdi, dina pinagkedkedan daytoy a nadagsen nga annongen.

Ti nabileg a pammati ni Maria ti nangtignay kenkuana nga agtulnog iti pagayatan ti Diosna a ni Jehova. Kombinsido nga isu ket aywanan ti Dios. Kinunana: “Adtoy! Ti adipen a babai ni Jehova! Maaramid koma kaniak sigun iti deklarasionmo.” Sidadaan ni Maria a mangsango kadagiti karit nga agur-uray kenkuana gapu ta ipatpategna ti pribilehio nga italek kenkuana ti Dios.​—Lucas 1:38.

Idi impudno ni Maria kenni Jose nga isu ket masikog, pinanggep ni Jose nga isina ni Maria. Anian a pannakasubokda a dua. Saan nga ibaga ti Biblia no kasano kapaut dagita. Ngem sigurado a nabang-aranda idi nagparang ken Jose ti anghel ni Jehova. Dayta a naibaon nga espiritu inlawlawagna ti karkarna a panagsikog ni Maria ken binilinna ni Jose nga iyawidna ni Maria kas asawana.​—Mateo 1:19-24.

Narigat a Panawen

Ita, adu a masikog ti mangbusbos iti sumagmamano a bulan nga agsagana iti pannakaipasngay ti maladagada. Nalabit a kasta met ti inaramid ni Maria. Dayta ti umuna nga anakna. Ngem nagbalin a komplikado dagiti bambanag gapu kadagiti di ninamnama a pasamak. Imbilin ni Cesar Augusto nga agparehistro ti amin nga umili iti lugar a nakayanakanda. Nupay kabulanan idin ni Maria, inkuyog ni Jose nga agdaliasat iti agarup 150 a kilometro, ket nalabit insakayna iti asno! Adu ti tao idiay Betlehem ken kasapulan ni Maria ti pribado a lugar a pagpasngayanna. Ngem maysa laeng a kulluong ti bakante. Narigat la ketdi para ken Maria ti agpasngay iti maysa a kulluong. Mabalin a mabain ken madanagan.

Kabayatan dagiti narigat a panawen ti biag ni Maria, sigurado nga impeksana dagiti pakadukotanna ken Jehova, nga agtalek nga isu ken ti maladagana ket aywanan ti Dios. Idi agangay, sumagmamano a pastor ti simmarungkar ken magagaran a makakita iti maladaga. Impadamagda a dagiti anghel inawaganda dayta nga ubing kas “maysa a Manangisalakan, nga isu ti Kristo nga Apo.” Kalpasanna, mabasatayo: “Rinugian ni Maria nga italimeng amin dagitoy a sasao, a nangbukel kadagiti panangipapan iti pusona.” Wen, inut-utobna dagitoy a sasao, banag a nangpabileg kenkuana.​—Lucas 2:11, 16-19.

Komustatayo met? Nalabit nga adda dagiti pakarigatan a mapaspasarantayo. Kanayonanna, ibaga ti Biblia a mabalin nga umapay kadatayo ti “tiempo ken ti di mapakpakadaan a pasamak,” isu a nadumaduma a kita ti pakarigatan ken karit ti pakaipasanguantayo. (Eclesiastes 9:11) No kasta ti mapasamak, agsakit kadi ti nakemtayo ket pabasolentayo ti Dios? Saan kadi a nasaysayaat a tuladen ti kababalin ni Maria ken umadanitayo kenni Jehova a Dios babaen ti panagadal ken panangutob iti Saona, ti Biblia? No aramidentayo dayta, sigurado a madaerantayo dagiti pakasuotan.

Napanglaw ken Nagkamang

Naipasango met ni Maria kadagiti sabali pay a pakarigatan​—kas iti kinapanglaw ken inkapilitan a panangpanaw iti nakayanakanna a lugar. Napadasanyo kadin dayta? Sigun iti maysa a damag, “kagudua iti lubong​—dandani tallo a bilion a tattao​—ti agbibiag iti awan pay dua a doliar iti kada aldaw,” ken minilion pay ti mangikarkarigatan a mangyanay iti bassit a sapulda uray agnanaedda kadagiti maaw-awagan a nabaknang a pagilian. Dakayo ngay? Nabannogkayo kadin a mangipapaay iti inaldaw a taraon, kawes, ken pagtaengan ti pamiliayo, a kasla diyo kabaelanen no dadduma?

Ipamatmat ti Biblia a napanglaw da Jose ken Maria. Kasanotay nga ammo a kasta? Sumagmamano kadagiti impormasion nga impalgak dagiti Ebanghelio​—Mateo, Marcos, Lucas, ken Juan​—maipapan iti agassawa ket 40 nga aldaw kalpasan a nagpasngay ni Maria, napanda ken Jose idiay templo tapno idatagda ti makalikaguman a daton a “maysa a paris a pagaw wenno dua nga urbon nga atap a kalapati.”a (Lucas 2:22-24) Maipalubos daytoy nga idaton dagidiay napanglaw a di makabael a mangidaton iti urbon a kalakian a karnero. Gapuna, mabalin a narigat a talaga ti biag da Jose ken Maria. Nupay kasta, nakaibangonda iti naragsak a pamilia. Awan duadua nga impangpangrunada dagiti naespirituan a kasapulanda.​—Deuteronomio 6:6, 7.

Di nagbayag kalpasan a naipasngay ni Jesus, naipasango manen ni Maria iti narigat a kasasaad. Imbilin ti anghel kenni Jose nga agkamang idiay Egipto a kadua ti pamiliana. (Mateo 2:13-15) Maikadua daytoy a gundaway a masapul a panawan ni Maria ti maysa a lugar a nakairuamanna. Ngem ita, masapul a mapan iti sabali a pagilian. Adda dakkel a komunidad dagiti Judio idiay Egipto, isu a nalabit a nakipagnaedda kadagiti kailianda sadiay. Nupay kasta, narigat ken makaikawa ti agnaed iti sabali a pagilian. Maysa kadi ti pamiliayo kadagiti minilion a tattao a nangpanaw iti nakayanakanyo a pagilian, nalabit gapu iti pagimbagan dagiti annakyo wenno tapno maliklikanyo ti peggad? No kasta, matarusanyo dagiti rigat a nakaipasanguan ni Maria idiay Egipto.

Nasayaat nga Asawa ken Ina

Malaksid iti pannakadakamatna idi panawen ti pannakayanak ken bayat ti kinamaladaga ni Jesus, manmano laeng ti nadakamat nga impormasion maipapan ken Maria kadagiti Ebanghelio. Kaskasdi, ammotayo a di kumurang nga innem ti annak da Maria ken Jose. Mabalin a masdaawkayo iti dayta. Ngem usigenyo ti kuna dagiti Ebanghelio.

Dakkel ti panagraem ni Jose iti pribilehio ni Maria a mangipasngay iti Anak ti Dios. Gapuna, dina pulos dinennaan ni Maria agingga a nayanak ni Jesus. Ibaga ti Mateo 1:25 a ni Jose “saan a nakidenna kenkuana agingga a nangipasngay iti anak a lalaki.” Ti sao nga “agingga” iti daytoy a bersikulo ipamatmatna a kalpasan ti pannakayanak ni Jesus, nagdenna da Jose ken Maria kas kadawyan kadagiti agassawa. Sigun iti salaysay ti Ebanghelio, naaddaan da Jose ken Maria kadagiti annak a lallaki ken babbai. Da Santiago, Jose, Simon, ken Judas ket kakabsat ni Jesus iti ina. Naaddaan pay iti di kumurang a dua a kakabsat a babbai. (Mateo 13:55, 56) Ngem nayinaw dagitoy nga annak iti gagangay a pamay-an.b

Ni Maria ket sipapanunot kadagiti naespirituan a bambanag. Uray di kalikaguman ti Linteg a tumabuno dagiti babbai iti pannakarambak ti Paskua, nakaugalian ni Maria a kuyogen ni Jose iti tinawen a panagdaliasat nga agturong idiay Jerusalem para iti dayta a piesta. (Lucas 2:41) Agkalikagum dayta iti agarup 300 a kilometro a panagdaliasat iti kada tawen​—a kadua ti umad-adu a pamiliada! Ngem awan duadua a naragsak nga okasion dayta a panagdaliasat para iti daytoy a pamilia.

Adu nga assawa a babbai ita ti mangtultulad iti nagsayaat nga ulidan ni Maria. Nagaget ken ipangpangrunada ti pagimbagan ti pamiliada tapno maitungpalda dagiti Nainkasuratan nga obligasionda. Masansan a nakaan-anus, naandur, ken napakumbaba dagitoy a nasungdo nga assawa a babbai! Ti panangutob iti kababalin ni Maria tulonganna ida a mangipangpangruna kadagiti naespirituan a bambanag ngem iti bukodda a pagnam-ayan ken pagragsakan. Kas ken Maria, ammoda a bumileg ken agkaykaysa ti pamiliada no agdadanggayda kas pamilia nga agdayaw iti Dios.

Naminsan, bayat ti panagawid da Maria ken Jose manipud iti piesta idiay Jerusalem​—nalabit kaduada dagiti dadduma nga annakda​—nadlawda a dida kakuyog ti 12 ti tawenna a ni Jesus. Mailadawanyo kadi ti danag ni Maria bayat ti tallo-aldaw a panangbirbirokda ken Jesus? Idi nasarakanda met laengen ken Jose ti anakda idiay templo, kinuna ni Jesus: “Saanyo aya nga ammo a masapul nga addaak iti balay ni Amak?” Kinuna manen ti salaysay a ni Maria “siaannad a sinalimetmetanna iti pusona amin dagitoy a sasao.” Sabali pay a pammaneknek dayta a nataengan ni Maria iti naespirituan. Siaannad nga inut-utobna ti amin a pasamak mainaig ken Jesus. Kalpasan ti sumagmamano a tawen, nalabit insalaysayna kadagiti mannurat iti Ebanghelio ti maipapan kadagiti bambanag a malagipna mainaig kenni Jesus ken kadagiti dadduma pay a pasamak bayat ti kinaubing ni Jesus.​—Lucas 2:41-52.

Panagibtur iti Sidong ti Panagsagaba ken Ipapatay

Ania ti napasamak ken Jose, ti pannakaama ni Jesus? Kalpasan ti ababa a pannakadakamatna iti dayta a pasamak idi agtutubo pay ni Jesus, awanen ti dinakamat ti Ebanghelio maipapan kenkuana. Gapu iti dayta, kuna ti dadduma a natay ni Jose sakbay a nangrugi ti ministerio ni Jesus.c Aniaman ti napasamak, agparang a balo ni Maria idi agturpos ti ministerio ni Jesus. Idi dandanin matay ni Jesus, intalekna ni nanangna ken apostol Juan. (Juan 19:26, 27) Saan koma nga inaramid dayta ni Jesus no sibibiag pay ni Jose.

Adu ti napasaran da Maria ken Jose kas agassawa! Binisita ida dagiti anghel, liniklikanda ti naulpit nga agturay, nagakar-akarda, ken naaddaanda iti dakkel a pamilia. Adu la ketdi a rabii a nagtungtonganda ti maipapan ken Jesus, a pampanunotenda no ania ti pakaipasanguannanto, ken no umiso met laeng ti panangsanay ken panangisaganada kenkuana. Sa kalpasan dagita, nabalon ni Maria.

Maysaka kadin a balo? Marikriknam pay laeng kadi ti saem ken ladingit nga imbungana, uray limmabasen ti adu a tawen? Awan duadua a naliwliwa ni Maria gapu iti pammatina ken iti pannakaammona nga addanto panagungar.d (Juan 5:28, 29) Ngem nupay makaliwliwa dagita, saan a nagpatingga dagiti parikut ni Maria. Kas dagiti adu nga agsolsolo nga inna ita, maysa a karit ken Maria ti panangpadakkel kadagiti annakna nga awan ti tulong ti asawana.

Nainkalintegan laeng a panunoten a ni Jesus ti kangrunaan a nangibaklay iti panangipaay iti kasapulan ti pamiliada idi natay ni Jose. Idi dimmakkel dagiti kakabsat ni Jesus, nalabit a timmulongda met a mangibaklay kadagiti responsabilidad iti pamiliada. Idi ‘agarup tallopulo ti tawen ni Jesus,’ pimmanaw iti pagtaenganda ket rinugianna ti ministeriona. (Lucas 3:23) Saan a mailadawan ti kaaduan a nagannak no ania ti riknada no pumanaw ti baron wenno balasangen nga anakda. Adu ti panawen, pigsa, ken emosion a binusbos dagiti nagannak kadagiti annakda isu a maikawada unay no pumanaw dagitoy iti poderda. Adda kadi annakyo a simmina kadakayo tapno ragpatenda dagiti kalatda? Maipagpannakkelyo kadi ida ngem kaskasdi a kaykayatyo no as-asidegda koma kadakayo? Ngarud, maawatanyo no ania ti rikna ni Maria idi pimmanaw ni Jesus iti pagtaenganda.

Di Ninamnama a Suot

Adda sabali pay a nakasuotan ni Maria a dina ninamnama. Iti panangaskasaba ni Jesus, adu ti nagbalin a pasurotna​—ngem saan a simmurot kenkuana dagiti mismo a kakabsatna. “Ti kakabsatna, iti kinapudnona, saanda a winatwat ti pammati kenkuana,” kuna ti Kasuratan. (Juan 7:5) Awan duadua nga imbaga kadakuada ni Maria no ania ti kinuna kenkuana ti anghel​—a ni Jesus ket “Anak ti Dios.” (Lucas 1:35) Kaskasdi, da Santiago, Jose, Simon, ken Judas, ibilangda laeng a manongda ni Jesus. Gapuna, nagduduma ti narelihiosuan a panangmatmat ti sangakabbalayan ni Maria.

Naupay kadi ni Maria ken simmuko a mangisuro kadagiti annakna? Saan a pulos! Naminsan, idi mangaskasaba ni Jesus idiay Galilea, nakipangan iti maysa a pagtaengan ket naguummong ti maysa a bunggoy tapno umimdeng kenkuana. Siasino dagiti adda iti ruar a mangbirbirok kenkuana? Ni Maria ken dagiti kakabsat ni Jesus. Isu nga idi asidegen ni Jesus iti pagtaenganda, simmurot ni Maria, agraman ti dadduma nga annakna, a nalabit a mangnamnama nga agbalbaliw ti panangmatmatda iti manongda.​—Mateo 12:46, 47.

Mabalin a mapasamak met kadakayo ti kasta a panangikagumaan a sumurot ken Jesus bayat a dagiti dadduma a miembro ti pamiliayo agkedkedda a mangaramid iti kasta. Dikay koma maupay ken sumuksuko! Kas ken Maria, adu ti siaanus a mangparparegta kadagiti miembro ti pamiliada iti sumagmamanon a tawen sakbay a nagbalbaliw dagitoy. Ipatpateg ti Dios dagiti kasta a panagan-anus, agbalbaliw man dagiti dadduma wenno saan.​—1 Pedro 3:1, 2.

Ti Karigatan a Karit

Kas nairekord iti Kasuratan, awan duadua a makadudog iti puso ti maudi a suot ni Maria. Naimatanganna ti nasaem nga ipapatay ti dungdungnguenna nga anak kalpasan nga inlaksid daytoy dagiti kailianna. Ti ipapatay ti maysa nga anak ket nailadawan kas “ti kangrunaan a pukaw,” “ti kasaeman nga ipapatay,” ubing man wenno adulton dayta nga anak. Kas naipakpakaunan sumagmamano a dekada sakbayna, kasla naduyok ti puso ni Maria!​—Lucas 2:34, 35.

Naawanan kadi ni Maria iti namnama wenno kimmapuy ti pammatina ken Jehova gapu iti daytoy maudi a suotna? Saan. Iti sumaruno a pannakadakamat ni Maria iti rekord ti Biblia, kaduana dagiti adalan ni Jesus a ‘nagtultuloy a nakipagkararag’ kadakuada. Ken saan laeng nga isuna. Kaduana pay dagiti dadduma nga annakna, nga iti dayta a tiempo, addaandan iti pammati ken manongda. Naliwliwa la ketdi iti dayta ni Maria!e​—Aramid 1:14.

Naan-anay ken makapnek ti biag ni Maria kas matalek a babai, asawa, ken ina. Adu ti makaparegta a kapadasanna mainaig iti panagserbina iti Dios. Napagballigianna ti adu a pannubok ken pakasuotan. No maipasangotayo kadagiti di ninamnama a karit wenno parikut iti pamilia, sigurado nga adda maadaltayo iti matalek a panagibturna.​—Hebreo 10:36.

Ngem komusta ngay ti narelihiosuan a panagdayaw dagiti tattao kenni Maria? Rumbeng kadi a mapagdayawan ni Maria gapu iti naisangsangayan nga akemna a nairekord iti Biblia?

[Footnotes]

[Kahon/Ladawan iti panid 6]

Adda Kadi Kakabsat ni Jesus?

Wen, adda. Pinadas dayta a balusingsingen ti dadduma a teologo, uray pay adu a daras a silalawag nga impalgak dagiti Ebanghelio dayta a kinapudno. (Mateo 12:46, 47; 13:54-56; Marcos 6:3) Ngem kinomentuan dagiti eskolar ti Biblia ti dua a banag maipapan iti teoria nga awan ti sabali nga annak ni Maria. Umuna, adda sabali a motibo iti likudan dagita a teoria​—ti panangitandudo iti doktrina a timmaud idi agangay, ti pannursuro ti simbaan a nagtalinaed a birhen ni Maria iti unos ti panagbiagna. Maikadua, saan a mapagpannurayan dagita a teoria no usigen a naimbag.

Kas pagarigan, ibaga ti maysa a teoria a dagita a ‘kakabsat’ ni Jesus ket kakabsatna iti ama​—annak ni Jose iti immuna a pannakiasawana. Awan ti nakaibasaran dayta a kapanunotan gapu ta ikkatenna ti legal a kalintegan ni Jesus kas inauna nga agtawid iti kinaari ni David.​—2 Samuel 7:12, 13.

Sigun iti sabali met a teoria, kasinsin ni Jesus dagita a kakabsatna, nupay agduduma a sasao ti inusar ti Griego a Kasuratan para iti “kabsat,” “kasinsin,” ken “kabagian.” Gapuna, ti eskolar a ni Frank E. Gaebelein imbilangna dagitoy a teoria kas saan a nakappapati. Ingngudona: “Ti kaasitgan a tuktukoyen ti sao a ‘kakabsat’ . . . ket dagiti annak da Maria ken Jose, iti kasta, kakabsat ida ni Jesus iti ina.”

[Kahon iti panid 7]

Situtured a Nagbalbaliw

Nayanak ni Maria iti Judio a pamilia isu nga inannurotna ti relihion dagiti Judio. Mapmapan kadagiti sinagoga, kas pannakaawag iti lugar a pagdayawan dagiti Judio, ken iti templo idiay Jerusalem. Ngem bayat nga umad-adu ti pannakaammona kadagiti panggep ti Dios, nabigbigna a saan a makaay-ayo iti Dios dagiti tradision ti ammada. Dagiti lider ti relihion dagiti Judio impapatayda ti anakna, ti Mesias. Sakbayna, kinuna kadakuada ni Jesus: “Adtoy! Ti balayyo mabaybay-an kadakayo.” (Mateo 23:38) Inikkat ti Dios ti pamendisionna iti narelihiosuan a sistema a nabangonan ni Maria.​—Galacia 2:15, 16.

Idi nabuangay ti kongregasion Kristiano, nalabit a nasurok wenno agarup 50 ti tawen ni Maria. Ania ti inaramidna? Inkalinteganna kadi a yantangay ti relihion dagiti Judio ti nabangonanna, masapul a salimetmetanna ti tradision dagiti ammada? Kinunana kadi a baketen tapno agbalbaliw? Saan! Naawatan ni Maria a ti kongregasion Kristiano ti an-anamonganen ti Dios isu a situtured a nagbalbaliw buyogen ti pammati.

[Ladawan iti panid 5]

Panagkamang idiay Egipto

[Ladawan iti panid 8]

Ti kasaeman a mapasaran ti maysa nga ina