Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa

Matarusak a ti Griego a sao a “toʹte” (kalpasanna) ket maaramat a mangiruangan iti sumaruno a mapasamak. No kasta apay nga iti Mateo 24:9 mabasa: “Kalpasanna [“toʹte”] dagiti tattao iyawatdakayto iti rigat,” idinto ta ti kaibatuganna a salaysay iti Lucas 21:12 kunana: “Ngem sakbay amin dagitoy a bambanag tiliwendakayto dagiti tattao ket idadanesdakayo”?

Umiso a mabalin nga aramaten ti toʹte a mangiruangan iti sumaruno a mapasamak, maysa a banag a sumaruno, no ar-arigen. Ngem di masapul a tarusantayo a daytoy laeng ti pakaaramatan ti sao iti Biblia.

Ipakpakita ti A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, da Bauer, Arndt, ken ni Gingrich, nga iti Kasuratan naaramat ti sao a toʹte iti dua a kangrunaan nga anag.

Ti maysa ket “iti dayta a tiempo.” Mabalin a daytoy ket “iti napalabas a kalpasanna.” Ti maysa a naipaay a pagarigan ket ti Mateo 2:17: “Idin natungpal daydiay naisao babaen ken Jeremias a mammadto.” Daytoy saanna a tuktukoyen ti banag nga agsasaganad no di ket ipaspasimudaagna ti partikular a panawen iti napalabas, iti daydi a tiempo. Umasping met, mabalin a maaramat ti toʹte “iti mas[anguanan] a kalpasanna.” Masarakan ti maysa a pagarigan iti 1 Corinto 13:12: “Ta iti agdama kumitkitatayo iti nakudrep a ladawan babaen ti pagsarmingan a metal, ngem kalpasanna rupan-rupanton. Iti agdama di naan-anay ti ammok, ngem kalpasanna maammuakton a siuumiso a kas met kaniak a naammuan a siuumiso.” Inaramat ni Pablo ditoy ti toʹte iti anag nga ‘iti masanguanan a panawen dayta.’

Sigun iti daytoy a leksiko, ti sabali nga usar ti toʹte ket “tapno mangiruangan iti sumaruno a mapasamak.” Mangipaay daytoy a leksiko iti adu a pagarigan a masarakan iti tallo a salaysay maipanggep iti sungbat ni Jesus iti saludsod dagiti apostol maipapan iti pagilasinan ti kaaddana.a Kas dagiti pagarigan iti pannakaaramat ti toʹte “a mangiruangan iti sumaruno a mapasamak,” inadaw ti leksiko ti Mateo 24:10, 14, 16, 30; Marcos 13:14, 21; ken Lucas 21:20, 27. Ti panangusig iti konteksto ipakitana no apay nga umiso a pannakatarus ti banag a sumaruno a mapasamak. Ket makatulong daytoy iti panangtarus iti padto ni Jesus a naglaon iti pagbanagan dagiti pasamak iti masanguanan.

Nupay kasta, di rumbeng nga agkonklusiontayo nga iti tunggal panagparang ti toʹte kadagitoy a salaysay rumbeng a kanayon a mangiruangan iti sumaruno a mapasamak. Kas pagarigan, iti Mateo 24:7, 8, mabasatayo nga impadto ni Jesus a ti nasion tumakderto a bumusor iti nasion ket addanto dagiti kinakirang ti taraon ken dagiti ginggined. Itultuloy ti Mat 24 bersikulo 9: “Kalpasanna dagiti tattao iyawatdakayto iti rigat ken papatayendakayto, ket puntiriakayto ti pananggura dagiti amin a nasnasion maigapu iti naganko.” Nainkalintegan kadi a tarusan a dagiti naipadto a gubat, kinakirang ti taraon, ken ginggined masapul a mapasamak amin, ken nalabit agpatingga, sakbay a mangrugi ti pannakaidadanes?

Di nainkalintegan dayta, ket di met patalgedan dayta ti pannakaammotayo maipapan iti kaitungpalanna idi umuna a siglo. Ipalgak ti salaysay iti libro Dagiti Aramid a gistay dagus kalpasan a nangrugi a mangasaba dagiti kameng ti baro a kongregasion Kristiano, napasarandan ti nakaro nga ibubusor. (Aramid 4:5-21; 5:17-40) Sigurado a ditay maikuna a dagiti amin a gubat, panagbisin, ken ginggined a sinarita ni Jesus ket napasamak sakbay dayta a pannakaidadanes idi un-unana. Iti kasunganina, dimteng dayta nga ibubusor “sakbay” ti adu a naipadto a sabsabali pay a banag, a maitunos iti panangyebkas ni Lucas kadagiti bambanag: “Ngem sakbay amin dagitoy a bambanag tiliwendakayto dagiti tattao ket idadanesdakayo.” (Lucas 21:12) Isingasing dayta nga iti Mateo 24:9, ad-adda a naaramat ti toʹte iti anag nga “iti dayta a tiempo.” Kabayatan ti panawen dagiti gubat, panagbisin, ken ginggined, wenno iti dayta a tiempo, maidadanesto dagiti pasurot ni Jesus.

[Footnote]