EMMANUEL

[Adda Kadatayo ti Dios].

Nagan a damo a dinakamat ni mammadto Isaias (7:14; 8:8) bayat ti panagturay ni Acaz (761-746 K.K.P.). Iti Mateo 1:23, ti laeng sabali pay a pagparanganna, ti Emmanuel ket nagan-titulo a nayaplikar ken Kristo a Mesias.

Gapu kadagiti kasasaad idi naited ti padto, dagiti komentarista ti Biblia inus-usigda no asino ti “Emmanuel” iti kaaldawan ni Isaias, daydiay maitutop la unay idi a nagpaay a pagilasinan a ‘ti Dios adda kadakuada.’ Iti dayta a maikawalo a siglo K.K.P., determinado da Peca ken Rezin, ti ar-ari ti Israel ken Siria, a mangduprak ken Acaz, ti ari ti Juda, tapno maisaadda iti tronona ti anak ni Tabeel. (Isa 7:1-6) Nupay kasta, linagip ni Jehova ti tulag iti pagarian nga inkarina ken David nga inapo ni Acaz, ket imbaonna ti mammadtona nga addaan itoy a mangipanamnama a mensahe:

“Imdenganyo, pangngaasiyo, O balay ni David. . . . Ni met laeng Jehova mangtedto kadakayo iti pagilasinan: Adtoy! Ti met laeng balasang pudno nga agsikogto, ket mangipasngay iti anak a lalaki, ket pudno unay a panaganannanto iti Emmanuel. Mantekilia ken diro ti kanennanto inton tiempo nga ammona no kasano a laksiden ti dakes ken pilien ti naimbag. Ta sakbay a maammuanto ti ubing no kasano a laksiden ti dakes ken pilien ti naimbag, mabaybay-anto a naan-anay ti daga a ti dua nga arina ti pakarikriknaam iti mamagsakit nga alinggaget.”​—Isa 7:13-16.

Kalpasanna, idi naibaganan ti maipapan iti pannakaipasngay ti maikadua nga anak ni Isaias, ni Maher-salal-has-baz, deskribiren met ti padto no kasano a maikkat ti pangta iti Juda. Kas iti di masarkedan a layus, dagiti Asirio naan-anay a lapunosenda ti Siria ken ti makin-amianan a pagarian ti Israel, a saanda a sumardeng agingga a masaknapanda ti daga ti Juda ket agbalinda a pangta, nga uray la ‘saknapanda ti kaakaba ti dagam, O Emmanuel!’ Kalpasanna, iti nangayed a daniw, pakdaaran ni mammadto Isaias amin dagidiay bumusbusor ken Jehova: No bariksanyo ti bagbagiyo maipaay iti gubat, no mangigakatkayo iti gandat, no agsaokayo iti sao maibusor ken Jehova​—“saanto nga agtalinaed, ta ti Dios adda kadakami [Emmanuel]!”​—Isa 8:5-10.

Kunaen ti dadduma a sigun iti pannakailadawanna iti dayta, ti “Emmanuel” ket maikatlo nga anak ni Isaias, nalabit babaen iti maysa a balasang a Judio a mabalin a nagbalin a maikadua nga asawa ti mammadto. Inkagumaan met ti sumagmamano a Judio a komentarista nga iyaplikar ti padto iti pannakaipasngay ti anak ni Acaz a ni Ezekias. Nupay kasta, imposible daytoy, gapu ta ti padto ket naisawang idi tiempo ti panagturay ni Acaz (Isa 7:1), nga iti daydi a tiempo di kumurang a siam ti tawenen ni Ezekias.​—2Ar 16:2; 18:1, 2.

Ti sabali pay a posibilidad ket isu ti maikadua nga anak ni Isaias a ni Maher-salal-has-baz a nadakamat iti sumaganad a kapitulo, a naikuna maipapan kenkuana: “Sakbay a ti ubing ammonanto nga ipukkaw, ‘Amak!’ ken ‘Inak!’ ti maysa ipanawnanto dagiti sanikua ti Damasco ken ti samsam ti Samaria iti sanguanan ti ari ti Asiria.” (Isa 8:1-4) Sigurado a maitunos daytoy ti naikuna maipapan ken Emmanuel: “Sakbay a maammuanto ti ubing no kasano a laksiden ti dakes ken pilien ti naimbag, mabaybay-anto a naan-anay ti daga a ti dua nga arina [ari ti Damasco ken ari ti Samaria] ti pakarikriknaam iti mamagsakit nga alinggaget.” (Isa 7:16) Kasta met, ti pannakaipasngay ti maikadua nga anak ni Isaias ket naidatag iti pamay-an a nainaig unay iti kanayonan pay a padto maipapan ken Emmanuel ken, no kasano a ni Emmanuel ket nagbalin a maysa a “pagilasinan,” kasta met a kinuna ni Isaias: “Siak ken dagiti ubbing nga inted kaniak ni Jehova ket kaslakami pagilasinan.”​—Isa 7:14; 8:18.

Ti kangrunaan a mangkontra iti panangikuna a ti maikadua nga anak ni Isaias isu ti Emmanuel iti kaaldawan ni Acaz ket ti pannakatukoy ti asawa ni Isaias kas “mammadto a babai,” imbes a “balasang,” kasta met nga ina idin ti inauna nga anak ni Isaias a ni Sear-jasub, isu a saanen a “balasang.” (Isa 7:3; 8:3) Nupay kasta, mapaliiw a ti Hebreo a sao a naipatarus ditoy kas “balasang” ket saan a bethu·lahʹ, nga espesipiko a kaipapananna ti “birhen,” no di ket ʽal·mahʹ, a ti nalawlawa a kaipapananna ket maysa nga agtutubo a babai, mabalin a birhen a balasang wenno maysa a babai a nabiit pay a nakiasawa. Ti ʽal·mahʹ ket agparang met kas kadawyan a nombre iti innem a sabsabali pay a teksto, a saan laeng a namnaminsan nga espesipiko a tumukoy iti birhen a babbalasang.​—Ge 24:43 (idiligyo ti ber 16); Ex 2:8; Sal 68:25; Pr 30:19; Sol 1:3; 6:8.

Siempre, ti naan-anay ken kompleto a kinasiasino ti Emmanuel ket makita a mismo ken Apo Jesu-Kristo ken iti saadna. Gapuna, ti pannakaaramat ti Hebreo a sao nga ʽal·mahʹ iti padto saklawenna nga agpadpada ti mangiladladawan (no dayta ket agtutubo nga asawa ni Acaz wenno ni Isaias) ken ti iladladawanna (ti naitulag ken birhen pay laeng a ni Maria). No maipapan ken Maria, di mapagduaduaan a maysa a birhen idi “nagsikog babaen iti nasantuan nga espiritu,” ta agpadpada nga inlanad da Mateo ken Lucas daytoy a historikal a kinapudno. (Mt 1:18-25; Lu 1:30-35) “Amin daytoy iti kinaagpaysuanna napasamak tapno matungpal daydiay sinao ni Jehova babaen iti mammadtona,” kinuna ni Mateo. Dayta ket pagilasinan a nangipabigbig iti nabayagen nga ur-urayen a Mesias. Gapuna, maitunos kadagitoy a kinapudno, inaramat ti Ebanghelio ni Mateo (a nangadaw iti Isa 7:14) ti Griego a sao a par·theʹnos, kaipapananna ti “birhen,” a pangipatarus iti ʽal·mahʹ, a kunkunana: “Adtoy! Ti birhen [par·theʹnos] agsikogto ket mangipasngayto iti anak a lalaki, ket panaganandanto iti Emmanuel.” (Mt 1:22, 23) Daytoy ket saan a panangbalbaliw lattan wenno panangtiritir iti teksto. Nasurok a maysa siglo sakbayna, dagiti Judio a managipatarus iti Griego a Septuagint ket inaramatda met ti par·theʹnos iti panangipatarusda iti Isaias 7:14.

Daytoy a panagbalin ni Jesu-Kristo kas Emmanuel ket saanna a kaipapanan nga isu ti inkarnasion ti Dios, ‘Dios a naglasag,’ a sigun kadagiti manangitandudo iti sursuro a Trinidad, isu dayta ti ipasimudaag ti kaipapanan ti Emmanuel, awan sabali, “Adda Kadatayo ti Dios.” Gagangay idi a kaugalian kadagiti Judio nga isilpoda kadagiti Hebreo a nagan ti sao a “Dios,” ken uray pay ti “Jehova.” Uray pay ita, ti Emmanuel ket nagan ti adu a tattao, ngem awan kadakuada ti inkarnasion ti Dios.

No kasla adda nagdumaan dagiti pammilin ti anghel ken Maria (“panaganamto iti Jesus”) ken ti padto ni Isaias (“pudno unay a panaganannanto iti Emmanuel”), laglagipen koma a ti Mesias ket maawagan met iti sabali pay a nagnagan. (Lu 1:31; Isa 7:14) Kas pagarigan, kunaen ti Isaias 9:6 maipapan kenkuana: “Mapanagananto iti Nakaskasdaaw a Manangbalakad, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama, Prinsipe ti Kappia.” Nupay kasta, awan kadagitoy ti naipanagan iti inauna ni Maria kas personal a nagan, uray idi maladaga pay laeng wenno idi inruginan ti ministeriona. Imbes ketdi, amin dagitoy ket naimpadtuan a titulo-nagan a pakabigbigan iti Mesias. Intungpal ni Jesus ti kaipapanan dagitoy a nagan iti amin a wagas, ket dayta ti kaipapanan ti naimpadtuan a pannakaipaayda, tapno maipakita dagiti kualidadna ken dagiti nasayaat nga akem nga aramidenna maipaay kadagidiay amin nga umawat kenkuana kas Mesias. Kasta met laeng no maipapan iti titulona nga Emmanuel. Naragpatna ken tinungpalna ti kaipapanan dayta.

Kanayon a tartarigagayan dagiti managdaydayaw ken Jehova a maadda koma kadakuada ti Dios, maadda iti dasigda, a mangsaranay kadakuada kadagiti aramidda, ket masansan nga ipasiguradona kadakuada a dayta ti aramidenna, a no dadduma ipaayanna ida kadagiti makita a pagilasinan ti kaaddana. (Ge 28:10-20; Ex 3:12; Jos 1:5, 9; 5:13–6:2; Sal 46:5-7; Jer 1:19) No saan pay laeng a masigurado ita ti kinasiasino ti Emmanuel idi kaaldawan ni Acaz, mabalin a kasta ti namay-an ni Jehova tapno maipamaysa ti atension dagiti naud-udi a kaputotan iti Dakdakkel nga Emmanuel, inton agparangen kas maysa a pagilasinan manipud langit. Babaen ti iyaay ti dungdungnguenna nga Anak ditoy daga kas ti naikari a Mesianiko a ‘bin-i’ (Ge 3:15) ken ti nainkalintegan nga agtawid iti trono ni David, impaay ni Jehova ti kadakkelan a pagilasinanna a saanna a binaybay-an ti sangatauan wenno ti tulagna iti Pagarian. Gapuna, ti titulo-nagan nga Emmanuel ket mayanatup unay ken Kristo, ta ti kaaddana ket pudno a maysa a pagilasinan manipud langit. Ket gapu ta adda iti sangatauan daytoy kangrunaan a pannakabagi ni Jehova, pudno a maikuna ni Mateo iti sidong ti pannakapaltiing, “Adda Kadatayo ti Dios.”