KAPITULO 6
“Nasursurona ti Panagtulnog”
1, 2. Apay a maay-ayo ti naayat nga ama a makakita iti panagtulnog kenkuana ti anakna, ket kasano a ti riknana iyanninawna ti rikna ni Jehova?
NAKATAN-AW ti ama iti tawa bayat a buybuyaenna ti anakna a makiay-ay-ayam kadagiti gagayyemna. Limbes ti bolada iti paraangan ket nagtulid iti kalsada. Insurot ti ubing ti panagkitana iti nagturongan ti bola. Dinagdag ti maysa kadagiti gagayyemna a mapanna tarayen nga alaen idiay kalsada, ngem nagkedked ti ubing. Napaisem ti ama.
2 Apay a naay-ayo unay ti ama? Gapu ta binilinna ti anakna a saan nga agmaymaysa a mapan iti kalsada. No agtulnog ti ubing—uray no dina ammo a kumitkita ni tatangna—ammo ti ama a ti anakna nasursuronan ti agtulnog ket agserbi a proteksion dayta kenkuana. Umasping ti rikna dayta nga ama iti rikna ti nailangitan nga Amatayo a ni Jehova. Ammo ti Dios a tapno makapagtalinaedtayo a matalek ken makalasattayo iti daytoy a lubong ken tapno masagraptayo ti nagsayaat a masakbayan nga insaganana kadatayo, masapul a sursuruentayo ti agtalek ken agtulnog kenkuana. (Proverbio 3:5, 6) Dayta ti gapuna nga imbaonna kadatayo ti kasayaatan kadagiti amin a mannursuro ditoy daga.
3, 4. Kasano a ‘nasursuro ni Jesus ti panagtulnog’ ken ‘napagbalin a naan-anay’? Iyilustrarmo.
3 Adda naisangsangayan a kuna ti Biblia maipapan ken ni Jesus: “Nupay isu ket Anak, nasursurona ti panagtulnog manipud iti bambanag a sinagabana; ket kalpasan a napagbalinen a naan-anay isu nagbalin a makinrebbeng iti agnanayon a pannakaisalakan dagidiay amin nga agtultulnog kenkuana.” (Hebreo 5:8, 9) Nagbiag daytoy nga Anak idiay langit iti naunday a panawen. Nakitana ti panagsukir ni Satanas ken dagiti rebelde nga anghel a dimmasig ken ni Satanas, ngem ti inauna nga Anak saan a pulos kimmappon kadakuada. Agaplikar kenkuana ti kuna ti naipaltiing a padto: “Saanak a rebelioso.” (Isaias 50:5) Kasano ngarud a daytoy naan-anay a natulnog nga Anak “nasursurona ti panagtulnog”? Kasano a ‘napagbalin a naan-anay’ ti kasta a perpekto a parsua?
4 Usigem ti maysa nga ilustrasion. Addaan ti maysa a soldado iti kampilan a landok. Nupay saan pay a pulos nausar dayta iti dangadang, awan pagkurangan ken nagsayaat ti pannakaaramidna. Ngem insukatna dayta iti sabali a kampilan a naaramid iti natibtibker a metal, puro nga asero. Adun a dangadang ti nakaaramatan daytoy a sabali a kampilan. Saan kadi a nainsiriban ti inaramid ti soldado? Umasping iti dayta, awan pagkurangan ti panagtulnog ni Jesus sakbay nga immay ditoy daga. Ngem kalpasan ti panagbiagna ditoy, naan-anay a naiduman ti kinatulnogna. Nasuboken dayta, a kas man la natenneb, ken napaneknekan babaen kadagiti suot a nalabit saan a pulos mapasaran ni Jesus idiay langit.
5. Apay a nagpateg ti panagtulnog iti biang ni Jesus, ket ania ti usigentayo iti daytoy a kapitulo?
5 Nasken ti panagtulnog iti biang ni Jesus tapno maitungpalna ti misionna ditoy daga. Kas “ti maudi nga Adan,” immay ni Jesus ditoy daga tapno aramidenna ti saan nga inaramid dagiti immuna a nagannak kadatayo—ti panagtalinaed a natulnog ken ni Jehova a Dios, uray iti sidong ti pannubok. (1 Corinto 15:45) Ngem saan a basta nagtulnog ni Jesus. Nagtulnog ni Jesus buyogen ti amin a panunot, puso, ken kararuana. Ken pagragsakanna ti agtulnog. Napatpateg kenkuana ti panangaramid iti pagayatan ni Amana ngem iti pannangan! (Juan 4:34) Ania ti tumulong kadatayo a mangtulad iti kinatulnog ni Jesus? Usigentayo nga umuna dagiti motibona. Ti panangpatanor kadagiti motibo a kas iti adda kenkuana ket tumulong kadatayo a mangsaranget iti sulisog ken mangtungpal iti pagayatan ti Dios. Kalpasanna repasuentayo ti sumagmamano a gunggona nga itden ti panagtulnog a kas iti panagtulnog ni Kristo.
No Apay a Natulnog ni Jesus
6, 7. Ania ti sumagmamano a makagapu no apay a natulnog ni Jesus?
6 Nagubbog iti puso ni Jesus ti panagtulnogna. Kas nakitatayo iti Kapitulo 3, napakumbaba ti panagpuspuso ni Kristo. Dagiti natangsit agkedkedda nga agtulnog, ngem no napakumbabatayo, madadaantayo nga agtulnog ken ni Jehova. (Exodo 5:1, 2; 1 Pedro 5:5, 6) Maysa pay, ti panagtulnog ni Jesus ket gapu kadagiti banag nga ipatpategna ken kadagiti banag a kagurana.
7 Kangrunaan iti amin, ay-ayaten ni Jesus ti nailangitan nga Amana a ni Jehova. Iti Kapitulo 13, detalyado a masalaysayto dayta nga ayat. Ti kasta nga ayat ti nangtignay ken ni Jesus a mangipakita iti nadiosan a buteng. Gapu iti kasta unay a panagayat ken panagraemna ken ni Jehova, mabuteng a mangaramid iti banag a di makaay-ayo iti Amana. Ti nadiosan a butengna ti maysa a makagapu no apay a naipangag dagiti kararag ni Jesus. (Hebreo 5:7) Ti panagbuteng ken ni Jehova ket maysa met kadagiti naisangsangayan a galad ni Jesus kas Mesianiko nga Ari.—Isaias 11:3.
8, 9. Kas naipadto, ania ti rikna ni Jesus maipapan iti kinalinteg ken kinadakes, ken kasano nga inyebkasna dagiti kasta a rikna?
8 Ti panagayat ken ni Jehova kaipapananna met ti pananggura kadagiti banag a kagura ni Jehova. Imutektekam, kas pagarigan, daytoy a padto a naiturong iti Mesianiko nga Ari: “Inayatmo ti kinalinteg ket guraem ti kinadangkes. Dayta ti makagapu a ti Dios, ti Diosmo, pinulotannaka iti lana ti panagrag-o a nangnangruna ngem kadagiti kakaduam.” (Salmo 45:7) ‘Dagiti kakadua’ ni Jesus ket isu dagiti dadduma pay nga ari iti kapuonan ni David. Dakdakkel ti panggapuan ni Jesus nga agrag-o iti pannakapulotna ngem iti siasinoman kadakuada. Apay? Nasaysayaat nga amang ti gunggonana ngem kadakuada ken adayo a nasaysayaat ti maibanag ti panagturayna. Nagunggonaan agsipud ta ti panagayatna iti kinalinteg ken ti pananggurana iti kinadakes ti nangtignay kenkuana nga agtulnog iti Dios iti amin a banag.
9 Kasano nga impakita ni Jesus ti riknana maipapan iti kinalinteg ken kinadakes? Kas pagarigan, ania ti reaksion ni Jesus idi tinungpal dagiti pasurotna dagiti bilinna mainaig iti panangasabada ken naballigi ti trabahoda? Napalalo ti ragsakna. (Lucas 10:1, 17, 21) Ket idi maulit-ulit nga impakita dagiti umili ti Jerusalem ti kinasukirda, nga inlaksidda ti napnuan ayat a panagreggetna a tumulong kadakuada, ania ti narikna ni Jesus? Nagsangit gapu iti kinasukir dayta a siudad. (Lucas 19:41, 42) Maseknan unay ni Jesus iti naimbag ken iti dakes a kababalin.
10. Kasano ti rumbeng a panagriknatayo no maipapan kadagiti nalinteg ken kadagiti di umiso nga aramid, ket ania ti tumulong kadatayo a mangpatanor iti kakasta a rikna?
10 Ti panangutob iti rikrikna ni Jesus tulongannatayo a mangusig iti motibotayo nga agtulnog ken ni Jehova. Nupay imperpektotayo, mabalintay a patanoren ti naimpusuan a panagayat kadagiti naimbag nga aramid ken nakaro a pananggura iti dakes nga aramid. Nasken nga agkararagtayo ken ni Jehova, nga idawattayo a tulongannatayo a mangpatanor iti rikrikna a kas iti adda kenkuana ken iti Anakna. (Salmo 51:10) Ngem nasken met a liklikantayo dagiti impluensia a mangpakapsut kadagiti kasta a rikna. Nasken a naannadtayo no maipapan iti paglinglingayan ken kadagiti kakaduatayo. (Proverbio 13:20; Filipos 4:8) No patanorentayo dagiti motibo a kas kadagiti adda ken Kristo, saantay a basta agtulnog. Aramidentayo ti umiso agsipud ta dayta ti kayattayo nga aramiden. Liklikantayo dagiti di umiso nga aramid, saan a gapu ta mabutengtayo di la ket ta matiliwandatayo, no di ket gapu ta kaguratayo dagita nga aramid.
“Saan a Nakaaramid iti Basol”
11, 12. (a) Ania ti napasamak ken ni Jesus iti rugrugi ti ministeriona? (b) Kasano ti damo a panangsulisog ni Satanas ken ni Jesus, ket ania a nasikap a taktika ti inusarna?
11 Maipapan iti pananggurana iti basol, nasubok ni Jesus iti rugrugi ti ministeriona. Kalpasan a nabautisaran, 40 nga aldaw ken rabii nga adda idiay let-ang a di nangnangan. Kalpasanna, dimteng ni Satanas a mangsulisog kenkuana. Imutektekam no kasano kasikap ti Diablo.—Mateo 4:1-11.
12 Umuna, kinuna ni Satanas: “No sika ket anak ti Dios, ibagam kadagitoy a bato nga agbalinda a tinapay.” (Mateo 4:3) Ania ti rikna ni Jesus kalpasan ti adu nga aldaw a panagayunarna? “Nagbisin,” kuna laeng ti Biblia. (Mateo 4:2) Isu a ginundawayan ni Satanas ti normal a panagtarigagay iti taraon, nga awan duadua nga inggagarana ti naguray agingga a kimmapsut ni Jesus. Imutektekam met ti makalais a sasao ni Satanas: “No sika ket anak ti Dios.” Ammo ni Satanas a ni Jesus “ti inauna iti isuamin a parsua.” (Colosas 1:15) Ngem ni Jesus saanna a pinalubosan ni Satanas a mangituggod kenkuana nga agsukir. Ammo ni Jesus a saan a pagayatan ti Dios nga usarenna ti pannakabalinna nga agpaay iti bukodna a pagimbagan. Saanna nga inaramid dayta, a mangipakita a sipapakumbaba a nagpannuray ken ni Jehova, nga isu ti mangsustiner kenkuana ken mangibilin no ania ti aramidenna.—Mateo 4:4.
13-15. (a) Ania ti maikadua ken maikatlo a pannulisog ni Satanas ken ni Jesus, ket ania ti insungbat ni Jesus? (b) Kasanotay nga ammo a kanayon a nagsalukag ni Jesus maibusor ken ni Satanas?
13 Iti maikadua a pannulisog ni Satanas, impanna ni Jesus iti kangatuan a paset ti templo. Babaen ti sisisikap a panangballikugna iti Sao ti Dios, ni Satanas sinugsoganna ni Jesus nga agparayag babaen ti itatapuakna tapno tapayaen dagiti anghel. No makakita dagiti tattao idiay templo iti kasta a milagro, adda pay ngata agduadua a ni Jesus ti naikari a Mesias? Ket no mamati dagiti tattao a ni Jesus ti Mesias gapu iti kasta a datdatlag a pasamak, saan ngata a maliklikan koma ni Jesus ti adu a rigat? Nalabit. Ngem ammo ni Jesus a pagayatan ni Jehova nga itungpal ti Mesias ti trabahona iti napakumbaba a wagas, saan a tapno impluensiaanna dagiti tattao a mamati kenkuana babaen dagiti nakaskasdaaw a pasamak. (Isaias 42:1, 2) Maminsan pay, nagkedked ni Jesus nga agsukir ken ni Jehova. Saan a makaallukoy ken ni Jesus ti kinalatak.
14 Ngem ti ngay kinaturay? Iti maikatlo a panangpadas ni Satanas a mangsulisog ken ni Jesus, indiayana kenkuana dagiti amin a pagarian ti lubong no la ket ta mangipakita ni Jesus iti uray maysa laeng a tignay kas panangdayaw ken ni Satanas. Pinampanunotna kadi ti diaya ni Satanas? “Pumanawka, Satanas!” insungbatna. Sana innayon: “Ta adda a naisurat, ‘Ni Jehova a Diosmo ti masapul a daydayawem, ket kenkuana laeng ti masapul a pangipaayam ti sagrado a panagserbi.’” (Mateo 4:10) Awan a pulos ti aniaman a makaawis ken ni Jesus nga agdayaw iti sabali a dios. Awan ti aniaman a kinaturay wenno impluensia ditoy lubong a makaituggod kenkuana nga agsukir iti aniaman a pamay-an.
15 Simmardeng kadi ni Satanas? Pimmanaw idi pinapanaw ni Jesus. Ngem kuna ti Ebanghelio ni Lucas a ti Diablo “pimmanaw kenkuana agingga iti sabali pay a mainugot a tiempo.” (Lucas 4:13) Wen, nangsapul ni Satanas iti dadduma pay a gundaway tapno suboken ken sulisogenna ni Jesus agingga iti ipapatayna. Kuna kadatayo ti Biblia a ni Jesus ket ‘nasubok iti amin a bambanag.’ (Hebreo 4:15) No kasta, kanayon a nagsalukag ni Jesus, ket kastatay met koma.
16. Kasano a sulsulisogen ni Satanas dagiti adipen ti Dios iti kaaldawantayo, ken kasanotay a masaranget dagiti pamay-anna?
16 Agtultuloy a sulsulisogen ni Satanas dagiti adipen ti Dios iti kaaldawantayo. Nakalkaldaang ta masansan a nalakanatayo a mabiktima gapu kadagiti pagkapuyantayo. Sisisikap a gundawayan ni Satanas ti naikasigudan a pagannayasantayo nga agbalin a managimbubukodan, napasindayag, ken naturay. Babaen ti panangusarna iti materialismo, mabalin pay ketdi a paggigiddanen ni Satanas a gundawayan dagita a pagannayasan! Nasken ngarud a sipupudno a sukimatentayo sagpaminsan ti bagitayo. Nasayaat nga utobentayo ti kuna ti 1 Juan 2:15-17. Iti panangaramidtayo iti dayta, mabalintay nga isaludsod iti bagitayo no bimmaawen ti ayattayo iti nailangitan nga Amatayo gapu kadagiti nainlasagan a tarigagay iti daytoy agdama a sistema ti bambanag, panagtarigagay kadagiti material a sanikua, ken gapu iti tarigagay nga agpasindayaw kadagiti sabsabali. Nasken a laglagipentayo nga asidegen nga aglabas daytoy lubong, agraman ti agturay iti dayta a ni Satanas. Sarangtentayo dagiti nasikap a pamay-anna a mangituggod kadatayo nga agbasol! Tuladentay koma ti Apotayo, ta “saan a nakaaramid iti basol.”—1 Pedro 2:22.
“Kankanayon nga Aramidek ti Bambanag a Makaay-ayo Kenkuana”
17. Kasano ti panagrikna ni Jesus maipapan iti panagtulnog iti Amana, ngem ania ti nalabit irason dagiti dadduma?
17 Saan laeng a panangliklik iti basol ti ramanen ti panagtulnog; sipapasnek a tinungpal ni Kristo ti amin a bilin ni Amana. Kinunana: “Kankanayon nga aramidek ti bambanag a makaay-ayo kenkuana.” (Juan 8:29) Pagragsakan unay ni Jesus ti kastoy a panagtulnog. Mabalin nga ikalintegan dagiti dadduma a nalaklaka para ken ni Jesus ti agtulnog. Nalabit ipagarupda a ni laeng Jehova a perpekto ti pagtulnoganna idinto ta datayo ket masansan a masapul nga agtulnog kadagiti adda autoridadna nga imperpekto a tattao. Ngem iti kinapudnona, nagtulnog ni Jesus kadagiti adda autoridadna nga imperpekto a tattao.
18. Kas agtutubo, ania nga ulidan iti panagtulnog ti impasdek ni Jesus?
18 Bayat a dumakdakkel, adda ni Jesus iti babaen ti autoridad dagiti imperpekto a tattao a dadakkelna, da Jose ken Maria. No idilig iti kaaduan nga ubbing, mabalin nga ad-adda a makitana dagiti pagkapuyan dagiti nagannak kenkuana. Nagsukir kadi, a limbes iti inted ti Dios nga akemna ket binagbagaanna ida no kasano ti agaywan iti pamilia? Imutektekam ti kuna ti Lucas 2:51 maipapan ken ni Jesus idi agtawen iti 12: “Nagtultuloy a nagpasakup kadakuada.” Iti kastoy a panagtulnogna, nangipasdek ni Jesus iti nagsayaat nga ulidan para kadagiti Kristiano nga agtutubo, a mangikagkagumaan nga agtulnog kadagiti dadakkelda ken mangipakita iti panagraem a kaikarianda.—Efeso 6:1, 2.
19, 20. (a) Ania dagiti karit a nakaipasanguan ni Jesus no maipapan iti panagtulnog kadagiti imperpekto a tattao? (b) Apay a dagiti pudno a Kristiano ita rumbeng nga agtulnogda kadagidiay mangidadaulo kadakuada?
19 No maipapan iti panagtulnog kadagiti imperpekto a tattao, naipasango ni Jesus kadagiti karit a saan a pulos mapasaran dagiti pudno a Kristiano ita. Usigem ti naisangsangayan a panawen a nagbiaganna. Ti narelihiosuan a sistema ti bambanag dagiti Judio, agraman ti templo idiay Jerusalem ken dagiti papadi nga agserserbi sadiay, ket inanamongan ni Jehova iti nabayag a panawen ngem asideg idin a mailaksid ken masukatan iti urnos ti kongregasion Kristiano. (Mateo 23:33-38) Kabayatanna, adu kadagiti panguluen ti relihion ti agisursuro kadagiti kinaulbod a naibatay iti Griego a pilosopia. Idiay templo, nagdakes ti kasasaad isu nga inawagan ni Jesus dayta a templo kas “rukib dagiti mannanakaw.” (Marcos 11:17) Liniklikan kadi ni Jesus ti mapan iti dayta a templo ken kadagiti sinagoga? Saan! Us-usaren pay laeng idi ni Jehova dagidi nga urnos. Agingga a saan pay a nagtignay ti Dios ken nangaramid kadagiti panagbalbaliw, situtulok ni Jesus a dimmar-ay kadagiti piesta idiay templo ken napan kadagiti sinagoga.—Lucas 4:16; Juan 5:1.
20 No nagtulnog ni Jesus iti sidong dagita a kasasaad, anian nga ad-adda a rumbeng nga agtulnogtayo kas pudno a Kristiano! Kinapudnona, naiduma unay ti tiempo a pagbibiagantayo, ti nabayagen a naipadto a panawen a pannakaisubli ti nasin-aw a panagdayaw. Impanamnama kadatayo ti Dios a saanna a pulos palubosan ni Satanas a mangtulaw iti nangabaruanan nga ilina. (Isaias 2:1, 2; 54:17) Pudno nga agbasol ken adda dagiti pagkapuyan dagiti kameng ti kongregasion Kristiano. Ngem rumbeng kadi a pagpambartayo dagiti pagkapuyan dagiti sabsabali iti saantay a panagtulnog ken ni Jehova, a nalabit saantayon a tumabuno kadagiti Nakristianuan a gimong wenno babalawentayo dagiti panglakayen? Saan! Imbes ketdi, naimpusuan a suportarantayo dagiti mangidadaulo iti kongregasion. Situtulok a tumabunotayo kadagiti Nakristianuan a gimong ken asamblea ken iyaplikartayo dagiti Nainkasuratan a balakad a maawattayo kadagita a panagtataripnong.—Hebreo 10:24, 25; 13:17.
21. Kasano a sinaranget ni Jesus ti panangallukoy kenkuana dagiti tattao nga agsukir iti Dios, ket ania ti maadaltayo iti dayta?
21 Pulos a saan nga intulok ni Jesus nga isu ket lapdan dagiti tattao, uray dagiti gagayyem a nasayaat ti panggepda, nga agtulnog ken ni Jehova. Kas pagarigan, pinadas ni apostol Pedro nga allukoyen ti Apona a saan a kasapulan nga agsagaba ken matay. Sititibker a linaksid ni Jesus ti naimpusuan ngem di umiso a balakad ni Pedro a kaasian koma ni Jesus ti bagina. (Mateo 16:21-23) Iti kaaldawantayo, masansan a dagiti pasurot ni Jesus ket mabalin a durogan dagiti nasayaat ti motibona a kakabagianda a saan a kasapulan a tungpalenda dagiti linteg ken prinsipio ti Dios. Kas kadagiti pasurot ni Jesus idi umuna a siglo, salimetmetantayo ti takdertayo a ‘masapul nga agtulnogtayo iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.’—Aramid 5:29.
Dagiti Gunggona ti Panagtulnog a Kas ken Kristo
22. Ania a saludsod ti sinungbatan ni Jesus, ken kasano?
22 Nasubok iti kasta unay ti kinatulnog ni Jesus idi naipasango ken patay. Iti daydi a nalidem nga aldaw, naan-anay a “nasursurona ti panagtulnog.” Inaramidna ti pagayatan ni Amana, saan a ti pagayatanna. (Lucas 22:42) Iti kasta, naan-anay a sinalimetmetanna ti kinatarnawna. (1 Timoteo 3:16) Isu ti nangsungbat iti maysa a nabayag idin a saludsod: Kabaelan kadi ti perpekto a tao ti agtalinaed a natulnog ken ni Jehova uray iti sidong ti pannubok? Saan a nagtulnog ni Adan, ken uray ni Eva. Idi immay, nagbiag, ken natay ni Jesus, impaayna ti nalawag a sungbat. Ti katan-okan kadagiti amin a parsua ni Jehova ti nangted iti kasayaatan a sungbat. Nagtulnog iti baet ti adu a rigat a sinagabana agingga ken patay.
23-25. (a) Kasano a ti panagtulnog ket nainaig iti kinatarnaw? Iyilustrarmo. (b) Ania ti masalaysay iti sumaganad a kapitulo?
23 Ti kinatarnaw, wenno naimpusuan a debosion ken ni Jehova, ket mayebkas babaen ti panagtulnog. Gapu ta nagtulnog ni Jesus, nasalimetmetanna ti kinatarnawna nga agpaay iti pagimbagan ti sangatauan. (Roma 5:19) Ni Jehova sibabaknang a ginunggonaanna ni Jesus. Gunggonaannatayto met ni Jehova no agtulnogtayo ken Kristo nga Apotayo. Mangiturong iti “agnanayon a pannakaisalakan” ti panagtulnog ken Kristo!—Hebreo 5:9.
24 Maysa pay, ti kinatarnaw a mismo ket maysa a gunggona. Kuna ti Proverbio 10:9: “Daydiay magmagna iti kinatarnaw magnanto iti kinatalged.” No ti kinatarnaw ket mayarig iti nagpintas a mansion a naaramid iti nagsayaat a ladrilio, ti tunggal panagtulnog ket mayarig iti indibidual a ladrilio. Mabalin a kasla bassit laeng a banag ti maysa a ladrilio, ngem adda usar ken pateg ti tunggal ladrilio. Ket no mapagkakamang ti adu a ladrilio, mabangon ti nagpintas a balay. No mapagtitipon ti tunggal panagtulnog, nga adda mainayon iti inaldaw bayat nga aglabas dagiti tawen, mabangon ti nagpintas a balay, kayatna a sawen, ti kinatarnawtayo.
25 Adda sabali pay a galad nga ipalagip kadatayo ti panagtulnog iti las-ud ti napaut a panawen—panagibtur. Dayta nga aspeto ti ulidan ni Jesus ti masalaysay iti sumaganad a kapitulo.