BUKLIS

Managimbubukodan, naagum a tao a kaay-ayona ti nalabes a panagpennek, nangnangruna ti narawet a pannangan. Ti aniaman a kita ti kinabuklis ket naan-anay a maibusor kadagiti bilin ken prinsipio ti Biblia.

Iti sidong ti Mosaiko a Linteg, dagiti nagannak ti maysa nga awanan panagbalbaliw nga anak a nabuklis ken managbarbartek ipanda ti anak iti lallakay ti siudad, a mangipaubor kenkuana agingga a matay. (De 21:18-21) Kas pakdaar iti sabsabali, kinondenar ti Proverbio uray ti pannakitimpuyog kadagiti buklis: “Ti maysa a makikadua kadagiti buklis ipababana ni amana.” “Dika makikadua kadagiti nakaro ti panagin-inumna iti arak, kadagidiay a nabuklis a mannangan iti lasag. Ta ti managbarbartek ken buklis kumurapaydanto, ket ti panagsaguyepyep kawesannanto ti maysa iti rigrigis laeng.” (Pr 28:7; 23:20, 21) Ti Hebreo a termino a naaramat ditoy maipaay iti “buklis” ken “nabuklis a mannangan” ket zoh·lelʹ. Ti pamunganayan a kaipapanan ti sao ket mabalin nga “agbarasubos,” kayatna a sawen, barayuboy, nadadak.​—Idiligyo ti De 21:20, Rbi8 ftn.

Iti panagreggetda a mangpadakes ken Jesu-Kristo, ti maysa kadagiti pammabasol a pangpardaya nga imbato kenkuana dagiti kabusorna ket: “Adtoy! Maysa a tao a nabuklis ken kaay-ayona ti aginum iti arak.” Sinupiat laeng ni Jesus ti ulbod a pammabasol babaen ti panagkunana, “Ti kinasirib mapaneknekan a nalinteg babaen iti ar-aramidna” wenno “babaen iti amin nga annakna.” (Mt 11:19; Lu 7:34, 35) Iti sabali a pannao, kunkunaen idi ni Jesus, ‘Kitaenyo dagiti nalinteg nga aramid ken kababalinko ket maammuanyonto nga ulbod ti pammabasol.’

Ti kinabuklis sigurado nga awan lugarna iti kongregasion Kristiano, ket tinarigagayan ni apostol Pablo a siguraduen a saan nga agkarayam a sumrek dayta. Gapuna, idi imbatina ni Tito idiay Creta tapno aywananna ti ubing pay nga organisasion Kristiano sadiay, pinalagipanna ni Tito no ania ti kinuna ti maysa kadagiti mismo a mammadto ti Creta (naipagarup nga isu ni Epimenides, maysa a Cretano a dumadaniw idi maikanem a siglo K.K.P.): “Dagiti Cretano kanayon a naulbodda, makadangran nga atap nga an-animal, buklis [iti literal, bukbuksit] nga awanan pagsapulan.” Ngarud, dagiti manangaywan a dutokan ni Tito, kinuna ni Pablo, rumbeng a lallaki a siwayawaya iti amin a kakasta a pammabasol, lallaki a saan a managbarbartek wenno naagum ken addaan iti nasayaat a panagteppel.​—Tit 1:5-12.

Nupay saan a naisina a nailista kas maysa nga “aramid ti lasag,” ti kinabuklis masansan a mapakuyogan iti panagbarbartek ken naariwawa a panagragragsak, ket sigurado a nairaman dayta iti nalawa ti saklawna a sasao a “bambanag nga umasping kadagitoy,” a dagiti mangan-annurot kadagita “saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios.” (Ga 5:19, 21) Ti kinatimbeng kadagiti ugali iti pannangan, kas iti amin a dadduma pay nga aramid, ket Nakristianuan a galad.​—1Ti 3:2, 11.