Ti Panangmatmat iti Biblia
Rebbeng Aya nga Usaren Dagiti Kristiano ti Rosario?
“NI Maria ken ti Rosario isuda dagiti kasayaatan a pamay-an ti iyaadani iti Mannakabalin-amin a Dios babaen iti kararag.”—Jean.
“No kasapulanyo ti aniaman a tulong manipud ken Maria, mabalin a nasaysayaat ti pannakagun-odyo iti dayta babaen ti panangusar iti Rosario. Pulos a diak makapan iti sadinoman no awan dayta!”—Kevin.
“Naisurokami nga agkararagtayo iti Dios babaen ken Maria.”—Jennine, maysa a dati a madre a Katoliko.
Adda kadi pudno a pakaibatayan iti kasta a kasta unay a panagtalek iti Rosario? Inrekomendar kadi ti Dios, ni Kristo, wenno ni Maria ti panangusar iti dayta? Ania ti kunaen ti historia ken ti Sagrado a Sao ti Dios maipapan iti dayta?
Kaaduan a tattao a mangusar iti Rosario patienda a ti aramid ket timmaud iti Kinakristiano. Nupay kasta, ti historikal a pammaneknek iparangarangna a ti aramid a panaglualo ken ti panangbilang kadakuada kadagiti rosario immun-una pay ngem ti panangrugi ti Kinakristiano. Iti panagkomentona maipapan iti nagtaudan iti Rosario, ipadamag ti The World Book Encyclopedia: “Dagiti rosario timmaudda idi ugma, ket nalabit immuna nga inusar dagiti Budista. Agpadpada nga inusar dagiti Budista ken dagiti Muslim ida kadagiti kararagda.” Binigbig ti The Catholic Encyclopedia a dagiti rosario sapasap a pagaammo dagiti di Kristiano iti adun a siglo ket nabayagen a maus-usar sakbay pay ti panangusar ti Iglesia Katolika iti Rosario.
Ni Maria ken ti Rosario
Maawagan ni Maria ti “Reina iti Nasantuan a Rosario.” Isut’ mapadayawan a balakadanna dagiti Katoliko nga “Agrosario.” Ti kadawyanen a Rosario, “Ti Rosario iti Bendita a Birhen Maria,” matunton iti maika-12 a siglo K.P. ket nagtenganna ti kompleto a pormana idi maika-15 a siglo. Agkuykuyog ti Rosario ken ni Maria, yantangay isu ti nakita a mangitantandudo iti Rosario ken daydiay maikkan iti kangrunaan a kinapateg iti kararag.
Apay a maipaganetget unay ni Maria ken ti Rosario? Kas sungbat itudo dagiti autoridad a Katoliko ti kinuna ni anghel Gabriel kenkuana: “Arag-oka, O anak a naparaburan a napaiduma! Ti Apo adda kenka.” (Lucas 1:28, The New American Bible) Inapresiar ni Maria a ti pasetna iti pananginginaw ken panangipasngayna ken Jesus, nupay napateg, ket bassit laeng ti pategna no idilig iti natan-ok a saad nga awaten ti Anak nga ipasngaynanto. Maipapan kenkuana, kinuna ni anghel Gabriel: “Isu natan-okto ket managanto Anak ti Kangatuan. Ni Apo Dios itednanto kenkuana ti trono ni David nga amana. . . . Ti panagturayna awanto ti tungpalna.”—Lucas 1:32, 33, NAB.
Paliiwenyo a maisentronto ti atension, saan a ken ni Maria, no di ket iti Anak nga inginawna—ni Jesus. Isunto daydiay agbalin a natan-ok ken agturay nga Ari. (Filipos 2:9, 10) Awan ti naibaga maipapan iti panangtuding ken Maria kas ti “Reina iti Nasantuan a Rosario.” Pudno, nupay kasta, nga immawat ni Maria iti bendision; isut’ nagbalin nga ina ni Jesus.—Lucas 1:42.
Saan nga ambisiuso a babai ni Maria, nga agsapsapul iti pannakaitan-ok. Isut’ maragsakan ken kontento a nanumo nga agdaydayaw iti Kangatuan a Dios. Ti kinaemmana, kinamanagpasakopna imparangarang ti sungbatna ken anghel Gabriel idi kinunana: “Adtoy ti adipen ti Apo.” (Lucas 1:38, The Jerusalem Bible) Iti intero a panagbiagna, napaneknekan ni Maria a maysa a napasnek a babai iti pammati, managayat iti kinalinteg, nasungdo ken matalek nga adalan ni Jesu-Kristo a nakikadua kadagiti padana a manamati a sipapakumbaba a nagkararag iti Mannakabalin-amin a Dios. Dagiti immuna a Kristiano nagkararagda a kadua ni Maria, saan a kenkuana.—Aramid 1:13, 14.
Ti Kararag ken ti Rosario
Matmatan dagiti Kristiano ti kararag a kas ti kapapatgan a probision iti Namarsua—maysa a pudno a sagut a masapul nga ipateg unay. Ti kararag ket naraem a pannakisarita iti Mannakabalin-amin a Dios. Dayta ipasimudaagna koma ti kaunggan a rikriknatayo ken ti naimpusuan a pampanunottayo. “Ti kararag isu komat’ ebkas iti pannakipagayam ti maysa iti Dios,” kuna ti New Catholic Encyclopedia. Ti panagdawdawat iti Dios saan koma nga agbalin nga awan ti mamaayna nga ugali, wenno salimetmetantayo a siinget dagiti paboritotayo a naikabisado a sasao.—Mateo 6:7, 8.
Makatulong kadi ti Rosario kadagita a napapateg a kararag? Napaliiw ni Jeannine a ti panangikararag iti “Ave Maria” iti Rosario “nagbalinen nga awan mamaayna a panangulit-ulit.” Ti panangulit-ulit kadagita met laeng a sasao iti Rosario di nangiyeg iti ad-adda a kinasinged iti Dios. Kinuna ti sabali pay a dati a madre a Katoliko, ni Lydia: “Diak nakasarak iti aniaman a makaisuro iti panag-Rosario. Kaykayatko ti agbasa kadagiti libro maipapan iti relihion.” Dagiti maulit-ulit a panagkararag awan napateg a panggepda, yantangay inkari ti Dios: “Iti sakbay ti yaawagda, sumungbatakto.” (Isaias 65:24, NAB; Mateo 6:7, 8, 32) Apresiaren ken sumungbat ti Mannakabalin-amin a Dios kadagiti dawdawat a maisao nga addaan iti umiso a motibo ken agtaud iti napudno ken napasnek a puso. Ti Rosario dina tulongan ti maysa a tao nga umadani iti Dios nga addaan iti napateg, napasnek a karkararag.—Salmo 119:145; Hebreo 10:22.
No Kasanot’ Umadani iti Dios
Ti kakaisuna a maawat a pamay-an nga yaadani iti “Managdengngeg iti kararag” isut’ babaen ken Jesu-Kristo. (Salmo 65:2) Silalawag nga insuro ni Jesus: “Siak ti Dalan, ti Pudno ken ti Biag. Awan ti umay ken Ama no di magna kaniak.” (Juan 14:6, JB) Saan a naawis ni Maria a makiraman itoy a rebbengen ken agserbi kas maysa a mangibabaet. No ni Maria naikkan koma itoy naisangsangayan a pribilehio, sigurado nga impakaammo koma ni Jehova dayta.—Hebreo 4:14-16; 1 Juan 2:1, 2.
Ti Rosario ken ti panagkararag kadagiti naimemoria a karkararag timmaudda iti ruar dagiti makunkuna a Kristiano a dagdaga. Ti panagkararag ken ni Maria labsingenna ti insuro ni Jesus, nga “awan ti umay ken Ama no di magna [kenkuana].” Gapuna, ti Rosario ken ni Maria saan a pamay-an ti Dios iti yaadani Kenkuana babaen iti kararag.