LASAG

Ti Hebreo a ba·sarʹ ken ti Griego a sarx kangrunaanna a tumukoy iti nalukneng a sangkap ti pisikal a bagi, mabalin a bagi ti tao, animal, tumatayab, wenno ikan; ad-adda nga espesipiko a tumukoy kadagiti paset a buklen kangrunaanna ti piskel ken taba. Ipatuldo ti Biblia nga agduduma ti lasag ti nadumaduma a kita ti sibibiag a bambanag. (1Co 15:39) Kasta ti natakuatan dagiti managsirarak; napaliiwda a dakkel ti nagdudumaan dagiti kemikal a pakabuklan ken sangal dagiti selula ti lasag ti tattao, an-animal, tumatayab, ken ikan.

Ni Jehova a Dios a Namarsua isu ti makinggapuanan iti kaadda ti isuamin a lasag ken gubuayan ti biag dayta. Isu natukoy iti Biblia kas “Ni Jehova a Dios dagiti espiritu [agraman ti puersa ti biag] ti amin a kita ti lasag.” (Nu 27:16; idiligyo ti Ge 6:17.) Kunaenna a ti kararua (biag) ti nainlasagan a parsua adda iti dara. (Le 17:11-14) Idi damo, mulmula ken prutas ti naited iti tao kas pagtaraonna, saan ket a ti lasag. Ngem kalpasan ti Layus, ti Dios innayonna ti lasag ti animal. Nupay kasta, imbilinna a ti “lasag agraman ti kararuana​—ti darana​—dikay kanen.”​—Ge 9:3, 4.

Ti kanibalismo​—ti pannangan iti lasag ti tao​—a gagangay a makapasugkar iti panunot ti tao, ket karurod ti Dios ken ti kadaanan nga ilina nga Israel a nakitulaganna. (De 28:53-57; 2Ar 6:28-30) Saanda a mabalin a kanen ti lasag ti maysa nga animal a rinangkay ti atap nga animal, wenno ti maysa a natay lattan. Nakarimrimon dagitoy, malaksid pay iti saan nga umiso a pannakapadarada.​—Ex 22:31; Le 17:15, 16; De 14:21.

Ti Dios imbilinna iti ilina a sakbay a kanenda ti lasag ti maysa nga animal, iparukpokda ti dara dayta iti daga ket gaburanda iti tapok, nga agannadda a saanda a kanen ti dara, di la ket ta madusada iti ipapatay. (De 12:23-25; Le 7:27) Ti manarawidwid a bagi ti nagkauna a kongregasion Kristiano inulitda a dinakamat daytoy a panangipawil, nga imparitda ti pannangan kadagiti animal a nabekkel wenno saan a napadara. Imparitda pay ti pannangan iti karne a naggapu iti pakikaykaysa a daton kadagiti idolo, maysa a gagangay a kaugalian dagiti pagano kadagidi nga aldaw. (Ara 15:19, 20, 28, 29) Mabalin dagiti Kristiano ti mangan iti lasag, ngem impasimudaag ni apostol Pablo a ti lasag saan a naan-anay a nasken a pagtaraon ti tao idi kinunana a no ti pannanganna iti karne ket pakaigapuan ti pannakaitibkol ti sabsabali pay a Kristiano, isu “saan a pulos mangan manen iti lasag.”​—Ro 14:21; 1Co 8:13.

Ti nainlasagan a bagi a naipaay iti tao maibilang idi kas di mulitan ket saan nga igagara a ranggasan wenno putden ti makimbagi a mismo wenno uray ti sabali.​—Le 19:28; De 14:1; Ex 21:12-27.

Panagkabagian. Ti panagkabagian nayebkas babaen iti termino a “lasag.” Ni Eva ti nagbalin a kaasitgan a kabagian ni Adan ta isu ket, kas kinuna ni Adan, “tulang dagiti tulangko ken lasag ti lasagko.” (Ge 2:23; kitaenyo met ti Ge 29:14; 37:27; 2Sm 5:1.) Ti nasinged a relasion ti lalaki ken ti asawana ket sibibileg a nadakamat iti sasao a: “Masapul nga agbalinda a maymaysa a lasag.” (Ge 2:24; Mt 19:5, 6) Ni Pablo awaganna ni Jesus kas daydiay “a nagtaud iti bin-i ni David sigun iti lasag.”​—Ro 1:3; idiligyo ti Ro 9:3.

Ti Persona, Sangatauan, Nainlasagan a Parsua. Ti pannakaaramat ti sao a “lasag” kas tumukoy iti intero a bagi iti pangkaaduan a pamay-an, ket kanayonan iti kapanunotan a ti lasag buklen ti makita ken maarikap a paspaset ti bagi. (Le 17:14; 1Ar 21:27; 2Ar 4:34) Maar-aramat met a tumukoy iti persona, wenno indibidual, kas natauan a lasag. (Ro 7:18; Col 2:1, 5) Ti intero a sangatauan, nangnangruna manipud iti panangmatmat ti Dios nga Espiritu, ket nadeskribir kas “lasag” (Ge 6:12; Isa 66:16; Lu 3:6), ket no dadduma karaman ti an-animal. (Ge 7:16, 21) Ti Biblia masansan nga ipakitana ti paggidiatan ti lasag ken ti Dios nga Espiritu, a ti relatibo a kinanumo ti tao ti nangnangruna nga ipaganetgetna. (Ge 6:3; 2Cr 32:8; Sal 56:4) Nupay kasta, ni Jehova, agpapan pay natantan-ok a saadna, bigbigenna ken ikabilanganna daytoy a kinapudno iti pannakilangenna iti sangatauan buyogen ti naringbaw a naayat a kinamanangngaasi ken naasi a mabayag a panagitured.​—Sal 78:39; idiligyo ti Sal 103:13-15; 1Pe 1:24, 25.

Ti sao a “lasag” mabalin a tumukoy met iti maysa a paset ti bagi, nangnangruna ti mabagbagi ti lalaki. Kunaen ti Levitico 15:2: “No kas pagarigan ti asinoman a lalaki maaddaan iti panagpasayasay manipud mabagbagina [iti literal, “lasagna”], ti panagpasayasayna narugit.”​—Idiligyo ti Ge 17:11; Ex 28:42; Efe 2:11; Col 2:13.

Naespirituan a Bagi. Kunaen ni apostol Pablo a “no adda pisikal a bagi, adda met naespirituan.” (1Co 15:44) Pasingkedan daytoy ni apostol Pedro iti panangibagana kadagiti persona a nainlasagan ken natauan ti nakaparsuaanda, isuda a naayaban a makipagtawid ken Kristo, nga agbalinda a makipaset iti “nadibinuan a nakaparsuaan,” awan sabali, ti espiritu a biag iti di makita a langlangit. (2Pe 1:4) Kalikaguman daytoy ti pannakabalbaliw ti bagi, ta ti “lasag ken dara saanda a mabalin a tawiden ti pagarian ti Dios, uray ti panagrupsa saanna a tawiden ti di panagrupsa.”​—1Co 15:50-54.

Nainlasagan a Bagi ni Jesu-Kristo. Ni Jesus, nga isu “ti Sao” ti Dios, “naggapu idiay langit,” inuksobna ti naespirituan a nakaparsuaanna ket “nagbalin a lasag.” (Jn 1:1; 1Co 15:47; Fil 2:5-8; Jn 1:14; 1Ti 3:16) Idi nayanak kas tao, isu saan nga espiritu ken saan a nangala laeng iti nainlasagan a bagi, kas iti inaramid dagiti anghel idi naglabas. (Ge 18:1-3; 19:1; Jos 5:13-15) Patalgedan daytoy ni apostol Juan, nga agkuna nga antikristo ti maysa a mangilibak a ni Jesu-Kristo immay “a naglasag.” (1Jn 4:2, 3) Tapno maipaayna ti subbot iti sangatauan ket iti kasta matulonganna dagidiay agbalin a kakaduana iti nailangitan a pannakaayab, ti Sao nagbalin a lasag, a nayanak a kas tao, saan nga inkarnasion. Ti Biblia ibagana kadatayo daytoy: “Yantangay dagiti ‘ubbing’ makiramramanda iti dara ken lasag, uray isu umasping unay a nakiraman iti isu met laeng a bambanag.” (Heb 2:14-16) Ti temporario a panagnaedna ditoy daga naikuna a kas dagiti “aldaw ti panaglasagna.” (Heb 5:7) “Ti tinapay nga itedko isu ti lasagko maigapu iti biag ti lubong,” kinuna ni Jesus. Intuloyna a kunaen a dagidiay mangin-inanama nga agtalinaedda a naikaykaysa kenkuana masapul a ‘kanenda ti lasagna ken inumenda ti darana.’ Gapu ta saanda a tinagipateg ti naespirituan ken simboliko a kaipapanan ti sasaona, ti sumagmamano impapanda dayta a sasao kas kanibalistiko ket nakigtotda.​—Jn 6:50-60.

Bayat ti naindagaan a ministerio ni Jesus, nupay ammona nga isu mapapatay kas subbot a sakripisio, ti lasagna ‘nagsaad iti namnama.’ Gapu daytoy iti pannakaammona nga isu pagungaren ni Amana, a ti sakripisiona sibaballigi a matungpalna ti panggep ti subbot, ket ti lasagna saanna a makita ti panagrupsa. (Ara 2:26, 31) Nabatad a pinagpukaw ni Jehova a Dios ti nainlasagan a bagi ni Jesus iti bukodna a pamay-an (nalabit pinagsisinana a pinagbalin nga at-atomo a nakabuklan idi dayta). (Lu 24:2, 3, 22, 23; Jn 20:2) Saan nga innala manen ni Jesus ti nainlasagan a bagina ket iti kasta waswasenna ti subbot a nagpaayan dayta. Paneknekan ni apostol Pedro a ni Kristo napan sadi langit, ti lugar dagiti espiritu, saan a lasag, yantangay isu “daydiay napapatay iti lasag, ngem napagbiag iti espiritu.” (1Pe 3:18) Sakbay ti iyuulina sadi langit, kas mannakabalin, imortal nga espiritu a persona, ni Kristo nagaramat iti nadumaduma a nainlasagan a bagi a maitutop iti pasamak, maipaay iti panggep a panangipaay kadagiti adalanna iti makita ken maarikap a pammaneknek ti panagungarna.​—Jn 20:13-17, 25-27; 21:1, 4; Lu 24:15, 16.

Iti surat ni Pablo kadagiti Hebreo, ti kortina iti santuario iti sango ti Kasasantuan, a nangirepresentar iti langit a mismo, naipakita a simboliko, a mangirepresentar iti lasag ni Jesus, ta sakbay ti panangisakripisiona iti nainlasagan a bagina, saan idi a silulukat ti dalan nga agturong iti biag idiay langit.​—Heb 9:24; 10:19, 20.

Ti Tao iti Kinaimperpektona. Iti Biblia, masansan a maar-aramat ti “lasag” a mangirepresentar iti tao iti imperpekto a kasasaadna, ‘nayinaw iti basol’ kas putot ti rebelioso a ni Adan. (Sal 51:5; Ro 5:12; Efe 2:3) Kadagiti tattao a mangpadpadas nga agserbi iti Dios, ‘ti espiritu [mangtignay a puersa nga aggubuay iti piguratibo a puso] sigagagar, ngem ti lasag nakapuy.’ (Mt 26:41) Adda patinayon a binnusor iti kaunggan dagitoy nga adipen ti Dios; ti nasantuan nga espiritu ti Dios ket puersa maipaay iti kinalinteg, ngem ti managbasol a lasag agtultuloy a gubatenna ti impluensia ti espiritu ket pilitenna ti indibidual tapno mauyotan a mangaramid iti ar-aramid ti lasag. (Ro 7:18-20; Ga 5:17) Iti Galacia 5:19-23, ti ar-aramid ti managbasol a lasag ket naigidiat iti bunga ti espiritu.

Ibaga met kadatayo ni apostol Pablo a ti Linteg a naited iti Israel babaen ken Moises ket ‘nakapuy babaen ti lasag,’ ti imperpekto a lasag dagidiay adda idi iti sidong ti Linteg. Iti sidong dayta a Linteg, nagserbi ti Aaroniko a kinapadi. Naespirituan dayta a Linteg, ken naggapu iti Dios, ngem gapu iti dayta, nakondenar dagiti nainlasagan a tattao a “nailako iti sidong ti basol,” imbes a naibatadda a nalinteg. (Ro 8:3; 7:14; Heb 7:28) Dagiti nangato a padi nga intuding ti Linteg, isuda a nagtaud iti nainlasagan a linia ni Aaron, saanda a nakaidaton iti umdas a sakripisio maipaay iti basol.​—Heb 7:11-14, 23; 10:1-4.

Idi kinunana a ti “lasag . . . saan a naipasakup iti linteg ti Dios, ket, iti kinapudnona, saan a mabalin nga ipasakup,” saan nga ibagbaga ni apostol Pablo a ti lasag a mismo kasapulan a rinuker. Ibagana kadatayo a nupay nakiraman ni Jesu-Kristo iti dara ken lasag, ken nagbalin a “kas iti ‘kakabsatna,’” isu ket “awanan allilaw, di natulawan, naisina kadagiti managbasol,” ‘nasubok iti amin a bambanag kas kadatayo, ngem awanan basol.’ (Ro 8:7; Heb 2:14, 17; 4:15; 7:26) Pinaneknekan ni Jehova a ti natauan a lasag posible nga agbalin nga awanan basol. “Ti Dios, babaen ti panangibaonna iti bukodna nga Anak iti kaas-asping ti managbasol a lasag ken maipapan iti basol, kinondenarna ti basol iti lasag.” (Ro 8:3) Iti kamaudiananna, babaen ti probision ti sakripisio ni Kristo, amin a mangwatwat iti pammati agbalindanto a perpekto, ket kalpasanna naan-anayton a salimetmetan ti sangatauan dagiti nalinteg a linlinteg ti Dios.​—Apo 21:4.

“Ti derrep ti lasag” ket maysa kadagiti pannulisog a nangimpluensia ken Eva nga agbasol. Inaramat dayta ti Diablo maibusor ken Kristo, ngem di nagballigi. (1Jn 2:16; Ge 3:6; Lu 4:1-4) Dagiti pasurot ni Jesus maparmekda ti managbasol a lasag babaen ti panangipalubosda a ti espiritu ti Dios sibubulos nga agtignay iti kabibiagda ken babaen ti di kaikarian a kinamanangngaasi ni Jehova.​—Ga 5:16, 22-26; Ro 8:1-4.

Ti Pannakidangadang ket Saan nga iti Lasag. Saan a ti nainlasagan a panagrasrason, no di ket ti espiritu ni Jehova, ti mangipalgak iti pangpanggep ti Dios iti tattao nga addaan pammati ken mangibagnos kadakuada. (Mt 16:17; 1Co 2:9, 14; Efe 3:5) Gapuna, saan nga aramiden dagiti Kristiano ti Nakristianuan a pannakigubatda “maitunos iti . . . lasag,” ket awan pannakidangadangda kadagiti persona a lasag ken dara; saanda met nga agaramat kadagiti nainlasagan nga igam maibusor iti asinoman. Ti pannakidangadangda ket maibusor “kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa kadagiti nailangitan a disso.” (2Co 10:3, 4; Efe 6:12) Agtalekda ken Jehova nga Espiritu, saan nga iti ‘takiag a lasag.’ (Jer 17:5; 2Co 3:17) Babaen iti tulong ti Dios, ikagkagumaanda a dalusan ti bagbagida iti “tunggal pakatulawan iti lasag ken iti espiritu,” ket ti Dios matmatan ken ukomenna ida, saan a maitunos iti kinasiasinoda iti lasag, kas iti masansan nga ar-aramiden ti tao, no di ket maitunos iti kinasiasinoda iti naespirituan.​—1Co 4:3-5; 2Co 5:16, 17; 7:1; 1Pe 4:6; kitaenyo ti ESPIRITU; IDEKLARA A NALINTEG; KARARUA.