Kapitulo 12

Ti Dakkel a Bunggoy Agbiagda Idiay Langit? Wenno Ditoy Daga?

NO IDILIG kadagiti miembro dagiti relihion ti Kakristianuan, kaaduan a Saksi ni Jehova namnamaendat’ agbiag nga agnanayon, saan nga idiay langit, no di ket ditoy daga. Apay a kasta?

Saan a dati a kasta. Dagiti Kristiano idi umuna a siglo sinegseggaandat’ pannakipagturaydanto ken Jesu-Kristo kas nailangitan nga ar-ari. (Mat. 11:12; Luc. 22:28-30) Ngem, imbaga kadakuada ni Jesus a “bassit nga ipastoran” laeng dagidiay agtawid iti Pagarian. (Luc. 12:32) Asinodat’ mairaman? Manodanto? Idi agangay naammuanda dagiti detalye.

Idi Pentecostes 33 K.P., dagiti damo a Judio a disipulo ni Jesus napulotandat’ nasantuan nga espiritu tapno makipagtawidda ken Kristo. Idi tawen 36 K.P., ti panagtignay ti espiritu ti Dios imbatadna a dagiti di nakugit a Gentil makiramanda met iti dayta a tawid. (Ara. 15:7-9; Efe. 3:5, 6) Limmabas pay ti 60 a tawen sakbay a naipalgak ken apostol Juan a 144,000 laeng ti maala manipud daga a makiraman iti nailangitan a Pagarian a kaduan Kristo.—Apoc. 7:4-8; 14:1-3.

Kastat’ ninamnama da Charles Taze Russell ken dagidi kakaduana, agraman kaaduan a Saksi ni Jehova agingga idi ngalay ti 1930’s. Ammoda met idi, sigun iti panagadaldat’ Kasuratan, a ti pannakapulot iti nasantuan nga espiritu dina kaipapanan laeng a nakalineadan nga agserbidanto kas ar-ari ken papadi a kaduan Kristo sadi langit no di ket addaanda pay ti naisangsangayan a trabaho nga inda iringpas bayat a silalasagda. (1 Ped. 1:3, 4; 2:9; Apoc. 20:6) Ania a trabaho? Kabisadoda unay ken kanayonda nga adawen ti Isaias 61:1, a kunana: “Ti espiritu ni Soberano nga Apo Jehova adda kaniak, ta ni Jehova pinulotannak a mangikasaba iti naimbag a damag kadagiti naemma.”

Aniat’ Gandat ti Panangasabada?

Nupay mammanoda idi, inkagumaananda no mabalbalin nga idanon kadagiti isuamin ti kinapudno ti Dios ken panggepna. Nawadwad a literatura ti inyimprenta ken inwarasda a naglaon iti naimbag a damag maipapan ti probision ti pannakaisalakan baeten ken Kristo. Ngem dida pulos ginandat a kumbertien amin a kinaskasabaanda. No kasta, apay ngarud a kinaskasabaanda ida? Inlawlawag ti Watch Tower a Hulio 1889: “Datayo dagiti pannakabagina [ni Jehova] ditoy daga; ti dayaw ti naganna masapul a maalangon iti saklang dagiti kabusorna ken iti imatang dagiti adu a naallilaw nga annakna; ti nadayag a planona masapul a maipablaak a maibusor kadagiti amin a nainlubongan-siribna a gakat nga inimbento dagiti tao.”

Naisangsangayan ti pannakaasikaso dagidiay agkunkuna nga ili ida ti Apo, nga adu kadakuadat’ miembro dagiti iglesia ti Kakristianuan. Aniat’ gapu a kasabaan dagitoy? Kas masansan nga inlawlawag ni Kabsat Russell, ti tarigagay dagidi immuna nga Estudiante ti Biblia saan a ti panangparuar kadagiti miembro dagiti simbaan sada makitimpuyog iti sabali nga organisasion no di ket tulongan ida nga umadani nga ad-adda iti Apo kas kameng ti maymaysa a pudno nga iglesia. Ngem, ammo dagidi Estudiante ti Biblia, a kas panagtulnogda iti Apocalipsis 18:4, masapul a rummuarda manipud “Babilonia,” a naawatanda nga agmimminar laeng iti makunkuna nga iglesia, dagiti iglesia ti Kakristianuan buyogen dagiti amin a di nainkasuratan a sursuroda ken sektariano a pannakabingaybingayda. Sigun iti immuna a ruar ti Watch Tower (Hulio 1879), imbaga ni Kabsat Russell: “Maawatantayo a ti gandat ti agdama a panangaskasaba isut’ ‘Panangala iti maysa nga ili a maipaay iti Naganna’—ti Iglesia—a naikaykaysa Kenkuana inton umay ni Kristo, ket awatenda ti Naganna. Apoc. iii. 12.”

Nabigbigda nga, iti daydi a tiempo, maysa laeng a “pannakaawis” ti maidandanon kadagiti amin a pudno a Kristiano. Imbitasion daytoy nga ikakamengda kas nobia ni Kristo, a pagangayanna 144,000 laeng ti dagupda. (Efe. 4:4; Apoc. 14:1-5) Inkagumaananda a gutugoten amin nga addaan pammati iti subbot a daton ni Kristo, miembroda man ti simbaan wenno saan, tapno apresiarenda “dagiti napateg ken naindaklan unay a karkari” ti Dios. (2 Ped. 1:4; Efe. 1:18) Impamuspusanda a tignayen ida nga agregta a tumunos kadagiti pagalagadan ti bassit nga ipastoran dagiti agtawid iti Pagarian. Tapno mapabileg amin ti espiritualidad dagita, a naibilang a mangbukel iti “sangakabbalayan ti pammati” (ta kunada a namatida iti subbot), da Kabsat Russell ken dagiti kakaduana sisasaetda a nangipaay iti naespirituan a ‘taraon iti umiso a tiempo’ baeten kadagiti binnatog ti Watch Tower ken dadduma a publikasion a naibatay iti Biblia.—Gal. 6:10; Mat. 24:45, 46, KJ.

Naawatanda, nupay kasta, a saan nga amin nga agkuna a “nakonsagrarda” (wenno, ‘inyawatdan a namimpinsan ti bagida iti Apo,’ kas pannakatarusda idi) ket nagbiagda a buyogen ti situtulok a panagsakripisio, nga ipangpangrunada ti panagserbi iti Apo iti biagda. Kaskasdi, sigun ti panangilawlawagda, dagiti nakonsagrar a Kristiano immannugotda a tallikudan a situtulok ti natauan a biagda, a masandianto iti nailangitan a tawidda; dida mabalin nga ibabawi dayta; no dida maragpat ti biag idiay naespirituan a pagturayan, maikadua nga ipapatay ti agur-uray kadakuada. (Heb. 6:4-6; 10:26-29) Ngem adu kadagidi agkunkuna a nakonsagrar a Kristiano ket sumursurotda nga aleng-aleng, a dida imparangarang ti pudpudno a regta para iti serbisio ti Apo ken dida kayat ti agsakripisio. Kaskasdi, nabatad a dida met tinallikudan ti subbot ken nadalus met ti kabibiagda. Aniantot’ banagen dagiti kakasta?

Iti adu a tawtawen impagarup dagiti Estudiante ti Biblia a daytoy isut’ grupo a nadeskribir iti Apocalipsis 7:9, 14 (KJ), a tukoyenna ti “dakkel nga umariwekwek” a rummuar manipud dakkel a rigat ken agtakderdat’ “sanguanan ti trono” ti Dios ken iti sanguanan ti Kordero, ni Jesu-Kristo. Impapanda a nupay dida kayat ti managsakripisio a biag, sarangtendanto latta dagiti suot ti pammati nga agtungpal ken patay bayat ti tiempo ti rigat kalpasan ti pannakaipadayag dagidiay maudi a kameng ti nobia ni Kristo. Namatida a no dagitoy makunkuna a kameng ti dakkel nga umariwekwek ket matalekdanto iti dayta a kanito, mapagungardanto iti nailangitan a biag—saan a tapno agturayda kas ar-ari no di ket agsaadda iti sanguanan ti trono. Naipapan a maikkandanto kadagiti segundario a saad gapu ta ti ayatda iti Apo saan met unay a naregget, gapu ta dida impakita ti umdas a regta. Naipagarup a dagitoy a tattao nayanakda iti espiritu ti Dios ngem naliwayda no iti panagtulnog iti Dios, a nalabit intultuloyda ti nagtalinaed kadagiti iglesia ti Kakristianuan.

Impagarupda pay a nalabit—nalabit laeng—dagidi “naikari idi ugma” nga agserbinto kas piprinsipe ditoy daga bayat ti milenio ket, inton agngudo dayta a periodo, mabalbalin a masagutandanto ti nailangitan a biag. (Sal. 45:16) Impapanda a ti kasta a namnama nalabit agpaay iti asinoman a “nangkonsagrar” ti bagbagida kalpasan a napili aminen a 144,000 nga agtawid ti Pagarian ngem sakbay a mangrugi ti tiempo a pannakaisublit’ bambanag ditoy daga. Iti limitado a wagas, daytoy ket sursuro a natawid iti Kakristianuan nga amin dagidiay nasingpet ket mapandantot’ langit. Ngem adda sursuro manipud Kasuratan nga impatpateg dagidi Estudiante ti Biblia a nangisalumina kadakuada iti intero a Kakristianuan. Ania dayta?

Agbiag nga Agnanayon a Perpekto Ditoy Daga

Binigbigda nga idinto ta limitado laeng ti dagup dagiti tattao a makaragpat iti nailangitan a biag, adudanto dagidiay maparaburan iti agnanayon a biag ditoy daga, iti sidong dagiti kasasaad nga umarngi iti adda idi idiay Paraiso ti Eden. Insuro ni Jesus dagiti pasurotna nga agkararag: “Maaramid koma ti pagayatam, no kasano sadi langit, kasta met ditoy daga.” Kinunana pay met: “Naragsak dagiti naemma, ta tawidendanto ti daga.”—Mat. 5:5; 6:10.

Maitunos iti dayta, maysa a tsarta a naipablaak kas suplemento ti Hulio-Agosto 1881 a Watch Tower impasimudaagna nga addanto dagiti tattao a makaragpat iti pabor ti Dios bayat ti Milenio a Turay ni Kristo a dayta buklendanto “ti lubong ti sangatauan a naaon nga agturong iti natauan a kinaperpekto ken biag.” Adu a tawen a naus-usar daytoy a tsart kas pagibasaran dagiti diskurso kadagiti grupo, dakkel man wenno bassit.

Aniadanto a kasasaad ti pagbiagan dagiti tattao ditoy daga inton milenio? Inlawlawag ti The Watch Tower a Hulio 1, 1912: “Sakbay a simrek ti basol ditoy lubong, ti Nadibinuan a probision para kadagiti immuna a dadakkeltayo isut’ Hardin ti Eden. Bayat nga ut-utobentay daytoy, iturongtayo ti isiptayo iti masanguanan, agpaidalantayo iti Sao ti Dios; ket no sirmataentayo makitatayo ti naisublin a Paraiso—saan a basta hardin, no di ket ti intero a daga nagbalinen a naimnas, nabunga, awanan basol, naragsak. Ita malagiptayo ti naipaltiing a kari a kabisadotay unay—‘Ket ti Dios punasennanto amin a lulua kadagiti matada; ket awanton ni patay, uray ladingit wenno sangsangit, awanto metten ti rigat,’ ta dagiti immuna a bambanag ti basol ken ipapatay limmabasdan, ket amin a banag napabaronton!—Apoc. 21:4, 5.”

Asinodantot’ Agbiag nga Agnanayon Ditoy Daga?

Awan idi iti panunot ni Kabsat Russell a ti Dios ituktukonna iti sangatauan ti panagpili—nailangitan a biag para kadagidiay mayat iti dayta ken biag iti naindagaan a paraiso para kadagidiay agtarigagay iti dayta. Inlanad ti Watch Tower a Setiembre 15, 1905: “Dagiti rikna ken ambisiontayo saan nga iti dayta awis. Ta no saan rumsua a datay ti mangaw-awis iti bagitayo. No maipapan iti kinapaditayo, kunaen ti Apostol, ‘Awan koma ti mangakem itoy a dayaw no di ti inayaban ti Dios,’ (Heb. 5:4), ket ti pangsiertuantayo iti awis ti Dios saan nga iti rikriknatayo no di iti mismo a Sao ti Dios nga impaltiingna.”

No maipapan iti gundaway nga agbiag iti naisubli a naindagaan a paraiso, namati dagidi Estudiante ti Biblia a santo la maiyawis daytoy kadagiti tao inton amin a kameng ti bassit nga ipastoran ket inawatdan ti gunggonada ket ti milenio naan-anayen a naiwayat. Daytanto, sigun ti pannakaawatda, ti tiempo a “pannakaisubli dagiti amin a banag,” kas nadakamat iti Aramid 3:21. (KJ) Uray dagiti natay mapagungardanton tapno amin ket makiraman itoy naayat a probision. Ti pannakatarus dagiti kakabsat, amin a sangatauan (malaksid kadagidiay naawis iti nailangitan a biag) maikkandanton ti gundaway nga agpili no kayatda ti biag. Sigun iti pannakaawatda idi, daytanton ti tiempo a ni Kristo, a situtugaw iti nailangitan a trono, ket paglalasinennanto dagiti tao, kas iti pastor ilasinna dagiti karnero kadagiti kalding. (Mat. 25:31-46) Dagidiay natulnog, naiyanak man a Judio wenno Gentil, isudantot’ agbalin a “sabsabali a karnero” ti Apo.—Juan 10:16.b

Idi nagngudo ti Panawen dagiti Gentil, impagarupda nga asideg unayen ti pannakaisubli dagiti banag; isu a manipud 1918 inggat’ 1925, inrakurakda a: “Minilion nga agbibiag ita saandanton pulos a matay.” Wen, natarusanda a dagiti agbibiag idi—ti sangatauan a sapasap—adda gundawayda a lumasat agingga iti tiempo ti pannakaisubli sa kalpasanna maedukarandanto kadagiti pagalagadan ni Jehova para iti biag. No agtulnogda, agin-inutdanto a maragpat ti kinaperpekto. No rebeliusoda, madadaeldanto nga agnanayon, inton agangay.

Kadagidi immuna a tawtawen, saan a napanunot dagiti kakabsat a ti mensahe ti Pagarian maikasabanto a nakasaksaknap ken iti adu a tawtawen kas ita. Ngem intultuloyda nga inusisa dagiti Kasuratan ket inkagumaandat’ agtignay sigun iti trabaho nga impasimudaag ti Dios nga iringpasda.

“Dagiti Karnero” iti Kannawan ni Kristo

Ti talaga a napateg nga addang iti pannakatarus ti panggep ni Jehova naisentro iti pangngarig ni Jesus maipapan kadagiti karnero ken kalding, idiay Mateo 25:31-46. Iti dayta a pangngarig, kinuna ni Jesus: “Inton ti Anak ti tao umayto agraman iti dayagna, ken amin dagiti anghel maikuyog kenkuana, iti kasta isu agtugawto iti nadayag a tronona. Ket amin dagiti nasion maurnongdanto iti sanguananna, ket paglalasinennanto dagiti tattao iti maysa ken maysa, a kas iti pastor ilasinna dagiti karnero kadagiti kalding. Ket isaadnanto dagiti karnero iti makannawanna, ngem dagiti kalding iti makattigidna.” Kas ituloy nga ipakita ti pangngarig, “dagiti karnero” isu dagidiay tumulong kadagiti “kakabsat” ni Kristo, nga ikagumaananda pay a saranayen ida no maidadanes ken maibaludda.

Nabayagda idin nga impagarup a daytoy a pangngarig agaplikar inton milenio, inton tiempo ti pannakaisubli ket dayta maudi a panangukom a tinukoy ti pangngarig isunto daydiay maangay inton agngudo ti Milenio. Ngem idi 1923, inruar ni J. F. Rutherford, a presidente ti Watch Tower Society, dagiti rason ti agbalbaliw a panangmatmat kadagiti bambanag, sigun iti makaited-lawag a diskurso idiay Los Angeles, California. Naipablaak daytoy sakbay ti arinunos dayta a tawen iti Oktubre 15 a ruar ti The Watch Tower.

Idi sinalaysayna ti tiempo a kaitungpalan daytoy naimpadtuan a pangngarig, impakita ti artikulo a ni Jesus innayonna daytoy kas paset ti sungbatna iti kiddawda para ‘iti pagilasinan ti kaaddana ken ti panagngudo ti sistema dagiti bambanag.’ (Mat. 24:3) Inlawlawag ti artikulo no apay a dagiti “kakabsat” a nadakamat iti pangngarig ket saan a dagidi Judio bayat ti periodo ti Ebanghelio wenno dagiti tao a mangipakat iti pammati bayat ti panangsubok ken panangukom iti milenio no di ket dagidiay makipagtawid ken Kristo iti nailangitan a Pagarian, isut’ gapuna a ti pangngarig masapul a matungpal bayat a dadduma kadagiti makipagtawid ken Kristo ket addada pay la iti lasag.—Idiligyo ti Hebreo 2:10, 11.

Dagiti kapadasan dagidiay napulotan a kakabsat ni Kristo bayat a kinasabaanda dagiti klero ken dagiti komon a tattao a naitimpuyog kadagiti iglesia ti Kakristianuan ipasimudaagna met a ti padto a linaon ti pangngarig ni Jesus ket madaman a matungtungpal. Kasano a kasta? Ti reaksion dagiti adu a klero ken prominente a miembro dagiti simbaanda isut’ ibubusor—awan makapabang-ar a sangabaso a danum, literal man wenno simbolikal; imbes ketdi, dadduma kadakuada ti nangisungsong iti panagderraaw tapno mapisangpisang ti kawes dagiti kakabsat sada pinangpang-or ida, wenno imbilinda nga ibalud ida dagiti opisial. (Mat. 25:41-43) Maisungani, adu a napakumbaba a miembro ti simbaan dagiti siaayat a nangawat iti mensahe ti Pagarian, a nangipaayda iti represko kadagidiay nangidanon iti dayta, ket inaramiddat’ kabaelanda a tumulong uray pay idi a dagiti napulotan ket naibaludda gaput’ naimbag a damag.—Mat. 25:34-36.

Sigun iti pannakatarus dagiti Estudiante ti Biblia, dagidiay nadakawat ni Jesus kas karnero addada pay laeng iti uneg dagiti iglesia ti Kakristianuan. Dagitoy, kunada, ket tattao a dida akuen a nakonsagrarda iti Apo ngem dakkel ti panangraemda ken Jesu-Kristo ken iti ilina. Kaskasdi, mabalin kadi nga agtalinaedda a kameng dagiti simbaan?

Sititibker Para iti Nasin-aw a Panagdaydayaw

No adalentay ti propetiko a libro ni Ezequiel iti Biblia malawlawagan daytoy. Ti umuna iti nagkatlo-a-tomo a komentario a napauluan Vindication naipablaak idi 1931. Inlawlawagnat’ kayulogan ti insurat ni Ezequiel maipapan ti pungtot ni Jehova iti apostata a Juda ken Jerusalem. Nupay inako dagiti umili ti Juda nga agserserbida iti sibibiag ken pudno a Dios, tinuladda dagiti relihiuso a ritual dagiti kabangibangda a nasion, nagidatondat’ insienso kadagiti awan biagda nga idolo, ket sibabalangkantis a nagtalekda kadagiti napolitikaan nga aliansa, imbes a namatida ken Jehova. (Ezeq. 8:5-18; 16:26, 28, 29; 20:32) Kadagitoy amin, eksakto a pumadada iti Kakristianuan; isu a kasta met, ukomento ni Jehova ti Kakristianuan a kas inaramidna iti nasukir a Juda ken Jerusalem. Ngem ipakitat’ kapitulo 9 ti Ezequiel a sakbay dayta nadibinuan a panangukom, adda dagidiay mamarkaan para iti pannakaispal. Asinoda dagitoy?

Kunat’ padto a dagiti mamarkaan isu dagidiay “agsaibbek ken agsangit gapu kadagiti amin a kinarimon a maar-aramid” iti nagtengngaan ti Kakristianuan, wenno antitipiko a Jerusalem. (Ezeq. 9:4) Sigurado, no kasta, a dida rumamraman a sipapakinakem kadagita a kinarimon. Ti immuna a tomo ti Vindication inlanadna a dagiti mamarkaan isu dagidiay agkitakit nga agbalin a paset dagiti iglesia ti Kakristianuan ken agtignayda nga agtakder iti dasig ti Apo.

Daytoy a material nanayonan idi 1932 idi nasalaysay ti rekord ti Biblia kada Jehu ken Jonadab agraman kaitungpalanda. Ni Jehova dinutokanna ni Jehu kas ari a mangituray iti sangapulo-tribo a pagarian ti Israel ken ti panangipakatnat’ panangukom ni Jehova iti nadangkes a balay ni Acab ken Jezabel. Idi a ni Jehu ket nagpa-Samaria tapno ikisapna ti panagrukbab ken Baal, sinabat ni Jehonadab (Jonadab), nga anak ni Recab. Inimtuod ni Jehu ken Jonadab: “Nalinteg kadi ta pusom a maikanunong kaniak?” ket simmungbat ni Jonadab: “Isu ti kasta.” “Yawatmo kaniak ta imam,” inyawis ni Jehu, ket inluganna ni Jonadab iti karuahena. Idin indagadag ni Jehu: “Kumuyogka kaniak ta kitaem ti diak panangitulok nga adda karinnibal ni Jehova.” (2 Ar. 10:15-28) Ni Jonadab, nupay di Israelita, immanamong iti ar-aramiden ni Jehu; ammona a ni Jehova, ti pudno a Dios, maipaayan komat’ naipamaysa a debosion. (Ex. 20:4, 5) Adu a siglo kalpasanna, dagiti kaputotan ni Jonadab salsalimetmetanda pay laeng ti kababalin nga inanamongan ni Jehova, gapuna inkari ti Dios kadakuada: “Dinto agkurang ken Jonadab nga anak ni Recab ti maysa a lalaki nga agtakder iti saklangko a kankanayon.” (Jer. 35:19) Rimsua ngarud ti saludsod, Addada kadi tattao ditoy daga itatta a saan a naespirituan nga Israelita a nailangitan ti tawidda ngem kasda la ken Jonadab?

Inlawlawag Ti Pagwanawanan nga Agosto 1, 1932 (iti Ingles): “Inrepresenta wenno inladawan ni Jonadab dayta a klaset’ tattao itatta ditoy daga . . . [a] tinallikudandat’ organisasion ni Satanas, a nagtakderdan iti dasig ti kinalinteg, ket isudantot’ italimeng ti Apo inton tiempo ti Armagedon, nga ilasatnanto ida iti dayta a riribuk, ken ikkanna idat’ agnanayon a biag ditoy daga. Isuda dagitoy ti mangbukel iti klase ‘karnero’ a tumultulong iti napulotan nga ili ti Dios, yantangay ammoda a dagiti pinulotan ti Apo ar-aramidenda ti trabaho ti Apo.” Dagidiay nangiparang iti kasta nga espiritu naawisda a makiraman a mangidanon iti mensahe ti Pagarian kadagiti sabali kas ar-aramiden idi dagiti napulotan.—Apoc. 22:17.

Addada sumagmamano (nupay bassitda laeng idi) a nakitimpuyog kadagiti Saksi ni Jehova a nabigbigda a ti espiritu ti Dios saanna nga immula kadakuada ti namnama ti nailangitan a biag. Naawaganda kas Jonadab, ta, kas ken Jonadab (Jehonadab) idi ugma, imbilangda a pribilehio ti maikappon kadagiti napulotan nga adipen ni Jehova, ket maragsakanda a makiraman kadagiti pribilehio nga impatuldo kadakuada ti Sao ti Dios. Umadunto ngata sakbay ti Armagedon dagita a tattao a mangnamnama a didanto pulos matay? Posible ngata, kas nasaon, a minilionto ti dagupda?

Ti “Dakkel a Bunggoy”—Asinoda?

Idi naiyanunsio dagiti urnos nga agkumbension dagiti Saksi ni Jehova idiay Washington, D.C., manipud Mayo 30 inggat’ Hunio 3, 1935, kinuna Ti Pagwanawanan: “Agingga ita mammano la dagiti Jonadab ti nakagundaway a tumabuno iti kumbension, ket ti kumbension idiay Washington mabalin a pakaliwliwaan ken pakagunggonaanda.” Talaga a pimmudno dayta.

Iti dayta a kumbension naitampok ti Apocalipsis 7:9, 10, a mabasa: “Kalpasan dagitoy a banag, nakitak, ket, adtoy! ti dakkel a bunggoy, nga awan tao a makabalin a bumilang, naggapuda kadagiti amin a nasion ken kadagiti tribo ken kadagiti ili ken kadagiti pagsasao, a nakatakderda iti sanguanan ti trono ken iti sanguanan ti Kordero, a sikakawesda kadagiti puraw a pagan-anay; ket adda dagiti sanga ti palma kadagiti imada. Ket agpukpukkawda iti napigsa a timek, a kunkunada: ‘Ti pannakaisalakan utangtayo iti Diostayo, a situtugaw iti trono, ken iti Kordero.’” Asinodat’ mangbukel itoy dakkel a bunggoy wenno “dakkel nga umariwekwek”?—KJ.

Iti unos ti tawtawen, uray inggat’ 1935, dida naawatan nga isuda met laeng dagidiay karnero iti pangngarig ni Jesus maipapan kadagiti karnero ken kalding. Kas nasaon, impagarupda a dagitoy ket segundario a nailangitan a klase—gapu ta naliwayda no iti panagtulnog iti Dios.

Kaskasdi, ti kasta a panangmatmat namartuat kadagiti adu a parikut. Sumagmamano kadagitoy ti napagtutungtongan idi rugrugi ti 1935 no tiempo ti pangaldaw idiay hedkuarter ti Watch Tower Society. Dadduma kadagidiay a nagkomento idi insingasingda a ti dakkel nga umariwekwek ket naindagaan a klase. Ni Grant Suiter, nga idi agangay nagbalin a kameng ti Bagi a Manarawidwid, malagipna: “Iti naminsan a panagadal idiay Bethel, nga inkondukta ni Kabsat T. J. Sullivan, insaludsodko: ‘Idinto ta ti dakkel nga umariwekwek ket makagun-od iti biag nga agnanayon, dagiti kadi mangbukel iti dayta a grupo masapul a taginayonendat’ kinatarnawda?’ Adu a komento ti nangngegan ngem awan piho a sungbat.” Ngem, iti Biernes, Mayo 31, 1935, iti kumbension sadi Washington, D.C., naited ti makapnek a sungbat. Situtugaw idi ni Kabsat Suiter idiay balkonahe a tantan-awanna ti umariwekwek, ket anian a ragsakna idi maibuksilan dayta a palawag!

Di nagbayag kalpasan ti kumbension, Ti Pagwanawanan, kadagiti ruarna iti Agosto 1 ken 15, 1935 (iti Ingles), impablaaknat’ nadakamat iti dayta a palawag. Intudona a tapno maawatantay a siuumiso dagiti bambanag matarusantay koma a ti kangrunaan a panggep ni Jehova isut’ pannakaalangon ti mismo a naganna (wenno, kas kunatayo itan, ti pannakaalangon ti kinasoberanona) imbes a ti pannakaisalakan dagiti tao. Gapuna nga anamongan ni Jehova dagidiay a mangtaginayon iti kinatarnawda kenkuana; dina gunggonaan dagidiay agkuna nga agaramid iti pagayatanna ngem ibabainda met ti naganna babaen iti ikokompromisoda iti organisasion ti Diablo. Daytoy a pagalagadan iti kinamatalek agaplikar kadagiti amin nga addaan iti anamong ti Dios.

Maitunos itoy, kinuna Ti Pagwanawanan: “Ti Apocalipsis 7:15 a talaga ti tulbek a pakailasinan ti dakkel nga umariwekwek. . . . Daytoy a panangiladawan ti Apocalipsis iti dakkel nga umariwekwek nga ‘addada iti sanguanan ti trono ti Dios, ket agserserbida a silalatak kenkuana’ . . . Makita ken matarusan ken agtulnogda kadagiti sao ni Jesus, ti Kordero ti Dios, a kunana kadakuada: ‘Agdaydayawka iti Apo a Diosmo, ket isu ti pagserbiamto laeng’; a dagita a sasao agaplikar kadagiti amin a parsua nga anamongan ni Jehova.” (Mat. 4:10) Gapuna, ti sasawen ti Biblia a dakkel nga umariwekwek, wenno dakkel a bunggoy, saan a mabalin nga ipapan a kas benneg a mangsippaw kadagidiay matnag nga agkunkuna nga ay-ayatenda ti Dios ngem aleng-aleng ti panangaramiddat’ pagayatanna.

No kasta, nailangitan kadi a klase daytoy dakkel a bunggoy? Impakita Ti Pagwanawanan a ti kababagas dayta a teksto saan a kastat’ kayuloganna. No maipapan iti lugarda idiay “sanguanan ti trono,” impakitana a ti Mateo 25:31, 32 sawenna nga amin a nasion maurnongda iti sanguanan ti trono ni Kristo, kaskasdi dagita a nasion addada ditoy daga. Ti dakkel a bunggoy, nupay kasta, “nakatakderda” iti sanguanan ti trono ngamin inanamongan ida Daydiay adda iti trono.—Idiligyo ti Jeremias 35:19.

Ngem pakasarakan iti kasta a grupo—tattao a “naggapuda kadagiti amin a nasion,” tattao a di paset ti naespirituan nga Israel (a nadeskribir nga immun-una, idiay Apocalipsis 7:4-8), tattao a mamati iti subbot (a simbolikal a binugguandat’ pagan-anayda iti dara ti Kordero), tattao a nangitan-ok ken Kristo kas Ari (nga adda palpalma kadagiti imada, kas iti bunggoy a nangkablaaw ken Jesus kas Ari idi simrek sadi Jerusalem), tattao a talaga nga indatagdat’ bagida iti sanguanan ti trono ni Jehova tapno agserbida kenkuana? Adda kadi kasta a grupo dagiti tattao ditoy daga?

Babaen iti panangtungpalna iti mismo a padtona, impaay a mismo ni Jehova ti sungbat. Ni Webster Roe, a timmabuno idi iti kumbension sadi Washington, nalagipna nga idi kangitingitan ti diskursona, inimtuod ni Kabsat Rutherford: “Dagiti amin a mangnamnama nga agbiagdanto nga agnanayon ditoy daga pangngaasida ta tumakderda.” Sigun ken Kabsat Roe, “nasurok a kagudua kadagiti timmabuno ti timmakder.” Maitunos itoy, kuna Ti Pagwanawanan nga Agosto 15, 1935 (iti Ingles): “Ita maimatangantayon ti maysa a grupo nga eksakto a maitutop iti deskripsion idiay Apocalipsis siete maipapan iti dakkel nga umariwekwek. Kadagiti kallabes a tawen, ken kabayatan a ‘daytoy ebanghelio ti pagarian maikaskasaba a kas pammaneknek’, nagparang dagiti adu (ket agtultuloy pay la a kasta) a mamati a ni Apo Jesus isut’ Mangisalakan kadakuada ket ni Jehova ti Diosda, a daydayawenda iti espiritu ken kinapudno ket sirarag-o a pagserbianda. Dagitoy ti naawagan pay a ‘dagiti Jonadab’. Mabautisaran dagitoy kas simbolo, iti kasta paneknekanda . . . a dimmasigda ken Jehova ket agserbida kenkuana ken iti Arina.”

Iti daydi a tiempo naawatanda a ti dakkel a bunggoy iti Apocalipsis 7:9, 10 nairamanda kadagiti “sabsabali a karnero” a tinukoy ni Jesus (Juan 10:16); isuda dagidiay tumulong kadagiti “kakabsat” ni Kristo (Mat. 25:33-40); isuda dagidiay tattao a namarkaan a maipaay iti pannakaisalakan gapu ta karurodda dagiti makarimon a banag a maar-aramid iti Kakristianuan ket nagpanawanda dagitoy (Ezeq. 9:4); kasda la ken Jonadab, a silalatak nga imbilangna ti bagina a kadua ti napulotan nga adipen ni Jehova a mangiringpas iti annong nga inted ti Dios (2 Ar. 10:15, 16). Naawatan dagiti Saksi ni Jehova a dagitoy ket nasungdo nga ad-adipen ti Dios a makalasatto inton Armagedon a mangnamnama ti biag nga agnanayon iti daga a naisubli iti kasasaad ti Paraiso.

Naganetget a Trabaho nga Iringpas

Ti pannakatarusda kadagitoy a kasuratan nagbunga ti dakkel nga epekto iti aktibidad dagiti adipen ni Jehova. Nabigbigda a saanda a biang ti mangpili ken mangummong kadagiti kameng ti dakkel a bunggoy; saanda a biang ti mangibaga kadagiti tattao no ti namnamada ket nailangitan wenno naindagaan. Ti Apo isuntot’ mangiturong kadagiti bambanag maitunos iti pagayatanna. Ngem bilang Saksi ni Jehova, addaandat’ serioso a rebbengen. Agserbida a mangirakurak iti Sao ti Dios, nga iburayda dagiti kinapudno nga impaawat [ti Dios] kadakuada, tapno maammuan dagiti tao dagiti probision ni Jehova ket maaddaandat’ gundaway nga agsubad a siyayaman kadagitoy.

Mainayon pay, nabigbigda a naganetget unay daytoy trabahoda. Sigun kadagiti serye dagiti artikulo a napauluan “Panangummong iti Umariwekwek,” a naipablaak idi 1936, inlawlawag Ti Pagwanawanan: “Suportaran unay dagiti Kasuratan ti punto nga inton Armagedon dadaelento ni Jehova dagiti inilin-ili ditoy daga, nga isalakanna laeng dagidiay agtungpal kadagiti bilinna a makidasig iti organisasionna. Kadagiti naglabas minilmilion a tattao dagiti napanen idiay tanem a dida pulos nadamdamag ti Dios ken ni Kristo, ket dagitoy inton tiempona agriingdanto manipud patay ket maipakaammonto ti kinapudno kadakuada, tapno makapagpilida. Ngem, naiduma ti situasion no kadagiti tattao ditoy daga ita. . . . Dagiti kameng ti dakkel nga umariwekwek masapul nga awatenda daytoy mensahe ti ebanghelio sakbay ti aldaw ti bakal ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin, nga isut’ Armagedon. No di maidanon ita ti mensahe ti kinapudno kadagiti kameng ti dakkel nga umariwekwek, naladawto unayen no nangrugin ti trabaho a panangpapatay.”—Kitaenyo ti 2 Ar-ari 10:25; Ezequiel 9:5-10; Sofonias 2:1-3; Mateo 24:21; 25:46.

Kas resulta daytoy a pannakatarusda kadagiti Kasuratan, nalapunos dagiti Saksi ni Jehova iti napabaro a regta iti trabaho a panangasaba. Kinuna ni Leo Kallio, nga idi agangay nagserbi nga agdaldaliasat a manangaywan sadi Finland: “Diak makalagip iti sabali a tiempo a kastat’ rag-o ken regtak, wenno kastat’ kapaspas ti panagbisikletak a kas kadagidi nga aldaw, idi a nagapuraak a nangidanon ti damag kadagiti interesado, a gapu iti di kaikarian a kinamanangaasi ni Jehova, naitukon kadakuada ti biag nga agnanayon ditoy daga.”

Iti simmaganad a lima a tawen, bayat nga immadu dagiti Saksi ni Jehova, dagidiay nakiraman kadagiti emblema bayat ti tinawen a Panglaglagip iti ipapatay ni Kristo bimmassitdan. Kaskasdi, ti iseserrek ti dakkel a bunggoy saan a kas iti kapartak ti ninamnama ni Kabsat Rutherford. Naminsan kinunana pay ken Fred Franz, a nagbalin a maikapat a presidente ti Sosiedad: “Agparang a ti ‘dakkel nga umariwekwek’ saan sa met a dakkel unay.” Ngem nanipud idin, ti dagup dagiti Saksi ni Jehova immadu agingga a minilionen, kabayatanna ti dagup dagidiay mangnamnamat’ nailangitan a tawid ket, iti sapasap, bumasbassit.

Maysa nga Arban iti Sidong ti Maysa a Pastor

Saan nga agsinsinnalisal ti klase napulotan ken ti dakkel a bunggoy. Dagidiay nailangitan ti namnamada dida laisen dagidiay mangsegsegga a sigagagar iti agnanayon a biag iti naindagaan a paraiso. Tunggal maysa awatenna a siyayaman dagiti pribilehio nga ited ti Dios kenkuana, a dina ipapan a ti saadna isut’ mamagbalin kenkuana a nalalaing wenno iti sabali a wagas nakapkapuy ngem ti asinoman. (Mat. 11:11; 1 Cor. 4:7) Kas impadton Jesus, dagitoy dua a grupo talaga a nagbalindan a “maymaysa nga arban,” nga agserserbida iti sidongna kas “maymaysa a pastor[da].”—Juan 10:16.

Ti rikna dagiti napulotan a kabsat ni Kristo kadagiti kakaduada a kameng ti dakkel a bunggoy nagsayaat ti pannakaiyebkasna iti libro a Worldwide Security Under the “Prince of Peace”: “Nanipud idi Gubat Sangalubongan II, ad-adda a natungpal ti padton Jesus maipapan ‘iti panagngudo ti sistema dagiti bambanag’ gaput’ akem nga inannong ti ‘dakkel a bunggoy’ dagiti ‘sabsabali a karnero.’ Ti lawag manipud nasged a silaw dagiti natda isut’ nangraniag kadagiti mata ti pusoda, ket natulongan dagitoy a mangisilnag ti lawag kadagiti sabali nga adda pay la iti nasipngetan a lubong. . . . Nagbalinda a nakadekdekket a kadua dagiti natda iti klase nobia. . . . Aglaplapusanan a panagyaman, ngarud, iti daytoy internasional, nagdudumat’ lenguahena a ‘dakkel a bunggoy’ gaput’ nalabon a pasetda iti kaitungpalan ti padto ti Nobio idiay Mateo 24:14!”

Nupay kasta, bayat a dagiti Saksi ni Jehova, agraman ti dakkel a bunggoy, nagkaykaysada a nangiwaragawag iti nadayag a damag ti Pagarian ti Dios, adda sabali a banag a nabigbig ti publiko kadakuada malaksid iti naregta a panangaskasabada.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 159]

Kaaduan a Saksi ni Jehova namnamaendat’ agbiag nga agnanayon ditoy daga

[Blurb iti panid 161]

Sursuro a nangisalumina kadakuada iti intero a Kakristianuan

[Blurb iti panid 164]

Tiempo a pannakatungpal ti pangngarig dagiti karnero ken kalding

[Blurb iti panid 165]

Naawaganda kas Jonadab

[Blurb iti panid 166]

Idi Mayo 31, 1935, nabigbig a sibabatad no asino ti “dakkel nga umariwekwek”

[Blurb iti panid 170]

Nailangitan a namnama wenno naindagaan—sinot’ mangikeddeng iti dayta?

[Kahon iti panid 160]

Tiempo a Pannakatarus

Nasurok a 250 a tawen sakbayna, insurat ni Sir Isaac Newton ti makapainteres nga artikulo maipapan iti panangtarus iti padto, agraman ti “dakkel a bunggoy” iti Apocalipsis 7:9, 10. Sigun iti “Observation Upon the Prophecies of Daniel, and the Apocalypse of St. John,” a naipablaak idi 1733, kinunana: “Dagitoy padto da Daniel ken Juan saan a matarusan agingga a dumteng ti tiempo ti panungpalan: kaskasdi addanto dagidiay mangibuksil a situtuok ken siaay-ay kadagita iti naunday a tiempo, nupay sikukudrep dagita, tapno adda sumagmamano a makumberteda. . . . Kalpasanna, sigun ken Daniel, adu dagiti agtarayto a mapan ken agsubli, ket ti pannakaammo umadunto. Ta ti Ebanghelio maikasabanto iti amin a nasnasion sakbay ti dakkel a rigat, ken ti panungpalan ti lubong. Dagiti siiiggem iti palma nga umariwekwek, a rummuar iti dakkel a rigat, saandanto a reprep manipud kadagiti amin a nasion, malaksid no maikasaba ti Ebanghelio kadakuada sakbay ti idadateng dayta.”

[Kahon/Ladawan iti panid 168]

Ti Daga, Agnanayon a Taeng ti Tao

Aniat’ damo a panggep ti Dios iti sangatauan?

“Ti Dios binendisionanna ida ket ti Dios kinunana kadakuada: ‘Agbungakayo ket agadukayo ket punnuenyo ti daga ket agbalinkayo nga appo kenkuana, ket iturayanyo dagiti ikan iti taaw ken dagiti tumayab a parsua kadagiti langit ken tunggal sibibiag a parsua nga aggaraw iti rabaw ti daga.’”—Gen. 1:28.

Nagbaliw kadin ti panggep ti Dios iti daga?

“Ti saok . . . dinto agsubli kaniak nga awan ti pagmamaayanna, no di ket tungpalennanto ti pagayatak, ken sigurado nga agballiginto iti banag a pangipanak iti dayta.”—Isa. 55:11.

“Kastoy ti kuna ni Jehova, ti Namarsua kadagiti langit, Isu ti pudno a Dios, ti Nangbukel iti daga ken ti Nangaramid iti dayta, Isu Daydiay nangpasingked iti dayta, isu pinarsuana a saan nga ongaong, a binukelna tapno isu ti pagyanan: ‘Siak ni Jehova, ket awan ti sabali.’”—Isa. 45:18.

“Agkararagkayo, ngarud, a kastoy: ‘Amami kadagiti langlangit, madaydayaw koma ti naganmo. Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met ditoy daga.’”—Mat. 6:9, 10.

“Dagiti agaramid iti dakes magessatdanto, ngem dagidiay nga agpannuray ken Jehova isudanto ti mangtagikua iti daga. Dagiti nalinteg a mismo tagikuaendanto ti daga, ket agtaengdanto nga agnanayon iti dayta.”—Sal. 37:9, 29.

Aniantot’ kasasaad ti daga iti sidong ti Pagarian ti Dios?

“Adda baro a langlangit ken maysa a baro a daga nga ur-urayentayo sigun iti karina, ket kadagitoy agtaengto ti kinalinteg.”—2 Ped. 3:13.

“Saandanton nga ilayat ti kampilanda, nasion a maibusor iti nasion, didanto met sursuruenen a pulos ti gubat. Ket agtugawdanto a talaga, tunggal maysa iti sirok ti kayona nga ubas ken iti sirok ti kayona nga higos, ket awanto ti mangpabuteng kadakuada; ta ti mismo a ngiwat ni Jehova dagiti buyot sinaona.”—Mik. 4:3, 4.

“Ket sigurado a bangonendanto dagiti balay ket agnaeddanto kadakuada; ket agmuladanto kadagiti kaubasan ket kanendanto ti bungada. Didanto mangbangon ket sabali ti agnaed; didanto agmula ket sabali ti mangan. Ta kas kadagiti aldaw ti maysa a kayo kastanto dagiti aldaw ti ilik; ket dagiti pinilik agragsakdanto iti mabayag iti aramid dagiti imada.”—Isa. 65:21, 22.

“Awanto ti agtaeng nga agkuna: ‘Masakitak.’”—Isa. 33:24.

“Ti Dios a mismo addanto kadakuada. Ket punasennanto ti tunggal lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagdung-aw wenno panagsangit wenno ut-ot. Dagiti immuna a banag napalabasdan.”—Apoc. 21:3, 4; kitaenyo pay ti Juan 3:16.

“Siasino ti talaga a dinto agbuteng kenka, Jehova, ken dinto mangipadayag iti naganmo, ta siksika laeng ti nasungdo? Ta amin dagiti nasion umaydanto ket agdaydayawdanto iti sanguanam, ta dagiti nalinteg a bilinmo naiparangarangda.”—Apoc. 15:4.

[Kahon/Ladawan iti panid 169]

Dagidiay Mapan Sadi Langit

Mano a tattao ti mapanto sadi langit?

“Dikay agbuteng, bassit nga ipastoran, ta nagayatan ni Amayo nga ited kadakayo ti pagarian.”—Luc. 12:32.

“Nakitak, ket, adtoy! ti Kordero [a ni Jesu-Kristo] sitatakder iti rabaw ti [nailangitan a] Bantay Sion, ket kaduana ti sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo nga addaan iti naganna ken ti nagan ni Amana a naisurat kadagiti mugingda. Ket agkankantada ti kasla maysa a baro a kanta iti sanguanan ti trono ken iti sanguanan ti uppat a sibibiag a parsua ken dagiti panglakayen; ket awan makabael a mangadal a naimbag iti dayta a kanta no di laeng ti sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo, isuda a nagatang ditoy daga.”—Apoc. 14:1, 3.

Judio kadi amin ti 144,000?

“Awan Judio wenno Griego, awan adipen wenno agwayawaya, awan lalaki wenno babai; ta maymaysakayo amin a naikanunong ken Kristo Jesus. Maysa pay, no kukuanakayo ni Kristo, talaga a bin-inakayo ni Abraham, dagiti agtawid kas iti kari.”—Gal. 3:28, 29.

“Saan a Judio daydiay naruar laeng a kinajudio, ket di met kugit ti naruar laeng a pannakakugit iti lasag. No di ket ti Judio isu ti kinajudio iti uneg, ket ti pannakakugitna agtaud iti puso babaen iti espiritu, a saan nga iti naisurat a kodigo.”—Roma 2:28, 29.

Apay a ti Dios ipalangitna dagiti dadduma?

“Isudanto dagiti padi ti Dios ken ni Kristo, ket makipagturaydanto kenkuana kas ar-ari iti sangaribo a tawen.”—Apoc. 20:6.

[Kahon/Graph iti panid 171]

Report iti Panglaglagip

Iti las-ud ti 25 a tawen, nasurok a 100 a daras ti immaduan dagiti timmabuno iti Panglaglagip no idilig kadagiti nakiraman

[Graph]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Nakiraman

Timmabuno

1,500,000

1,250,000

1,000,000

750,000

500,000

250,000

1935 1940 1945 1950 1955 1960

[Dagiti Ladawan iti panid 167]

Iti kumbension idiay Washington D.C., 840 ti nabautisaran