BINNUNOT, PANNAKA-BUNOT

Ti panagbibinnunot ket kadaanan a kaugalian iti panangrisut iti maysa nga isyu a pagsusupiatan. Ti naaramat a pamay-an isu ti panangipisok kadagiti bagging wenno babassit a pedaso wenno tapi ti kayo wenno bato kadagiti nakayumkom a kupin ti maysa a pagan-anay, “iti saklot,” wenno iti maysa a basehas, ket kalpasanna kulogen ida. Daydiay makinkukua iti nagtinnag wenno nabunot isu ti napili. Ti binnunot, kas iti sapata, impasimudaagna a nabuyogan dayta iti kararag. Ti kararag mabalin a nayebkas wenno naipasimudaag, ket naidawat ken nainanama ti ibaballaet ni Jehova. Ti pannaka-bunot (Heb., goh·ralʹ) naaramat a literal ken piguratibo a ti kaipapananna ket “binglay” wenno “bingay.”​—Jos 15:1; Sal 16:5; 125:3; Isa 57:6; Jer 13:25.

Usarna. Kunaen ti Proverbio 16:33: “Iti saklot maipisok ti pannaka-bunot, ngem ti tunggal pangngeddeng babaen iti dayta agtaud ken Jehova.” Iti Israel, ti umiso nga usar ti panagbibinnunot ket tapno mapagpatingga ti maysa a supiat: “Ti panagbibinnunot pagtalnaenna uray dagiti rinnupir, ket pagsisinaenna iti maysa ken maysa uray dagiti mannakabalin.” (Pr 18:18) Saan a nausar dayta iti isport, ay-ayam, wenno sugal. Awan dagiti taya, pusta, wenno taen​—awan dagiti abak wenno inabak. Saan a naaramid dayta tapno mapabaknang ti templo wenno ti papadi, saan met a naaramid maipaay a pammarabur. Iti kasunganina, inaagum a gunggona ti pampanunoten dagiti Romano a soldado idi pinagbibinnunotanda dagiti kawes ni Jesus, kas naipadto iti Salmo 22:18.​—Mt 27:35.

Iti Biblia, ti damo a pannakadakamat ti panagbibinnunot ket mainaig iti panangpili kadagiti kalding maipaay ken Jehova ken maipaay ken Azazel iti Aldaw ti Panangabbong. (Le 16:7-10) Idi tiempo ni Jesus, naaramid daytoy iti templo ni Herodes babaen ti panangala ti nangato a padi manipud maysa a pagkargaan iti dua a pannaka-bunot a naikuna a naaramid iti boxwood wenno iti balitok. Dagiti pannaka-bunot, a ti maysa namarkaan iti “Maipaay ken Jehova” ket ti sabali “Maipaay ken Azazel,” naikabil kalpasanna iti ul-ulo dagiti kalding.

Naaramid ti panagbibinnunot tapno maikeddeng ti urnos ti panagserbi iti templo maipaay iti 24 a benneg ti kinapadi. (1Cr 24:5-18) Ditoy, ti sekretario dagiti Levita insuratna ti nagnagan dagiti pannakaulo iti balbalay ti amma, ket nabatad nga agsasaruno ti pannakapilida. Kasta met, iti kastoy a pamay-an naituding dagiti Levita iti panagserbi iti templo kas kumakanta, agay-aywan iti ruangan, tesorero, ken dadduma pay. (1Cr 24:31; kap 25, 26; Lu 1:8, 9) Kalpasan ti isusubli manipud pannakaidestiero, naaramat dagiti panagbibinnunot tapno mayurnos ti panangyabasto iti kayo maipaay iti panagserbi iti templo ken tapno maituding no asino ti rebbeng a mapan agnaed iti Jerusalem.​—Ne 10:34; 11:1.

Nupay dagiti pannaka-bunot saan a nadakamat a direkta mainaig iti Urim ken Tummim nga inkabil ni Moises iti pektoral nga inyaruat ti nangato a padi (Le 8:7-9) ken saan nga ammo no ania a pudpudno ti Urim ken Tummim, kaskasdi a naaramat dagita a pangrisut iti parikut iti pamay-an nga umasping iti dua a pannaka-bunot. Ti Urim ken Tummim agparang a nainaig iti panagbibinnunot iti 1 Samuel 14:41, 42. No dadduma nadakamatda kas sagrado a pannaka-bunot. No timmaud ti maysa a saludsod a napateg iti nasion, nga iti dayta awan maaramidan a pangngeddeng, ti nangato a padi agtakder iti sanguanan ni Jehova ket awatenna ti pangngeddeng ni Jehova babaen kadagitoy sagrado a pannaka-bunot.

Imbilin ni Jehova a ti pannakabingbingay ti Naikari a Daga kadagiti 12 a tribu maaramid babaen iti binnunot. (Nu 26:55, 56) Ti libro ti Josue mangipaay iti detalyado a pannakaibinsabinsa daytoy, a ti sao a “pannaka-bunot” (no dadduma “panagbibinnunot”) agparang iti nasurok a 20 a daras iti Jos kapitulo 14 agingga iti 21. Naaramid ti panagbibinnunot iti saklang ni Jehova iti tolda ti gimong idiay Silo ken iti sidong ti panangiwanwan ni Josue ken ni Nangato a Padi nga Eleazar. (Jos 17:4; 18:6, 8) Dagiti siudad dagiti Levita napili met babaen iti panagbibinnunot. (Jos 21:8) Nabatad a pinasamak ni Jehova ti pannakaitumpong ti pannaka-bunot maitunos iti immun-una a padtona maipapan iti kadawyan idi a pagsaadan dagiti tribu.​—Ge 49.

Naaramat dagiti panagbibinnunot tapno maipatuldo no asino dagiti naglabsing. Iti kaso ni Jonas, nagbibinnunot dagiti marino tapno maammuanda no siasino ti nakaigapuan ti pannakaipagteng kadakuada ti bagyo. (Jon 1:7, 8) Babaen ti panagaramat iti panagbibinnunot, ni Jonatan ti naipatuldo kas daydiay nangsalungasing iti minamaag a sapata ni Saul.​—1Sm 14:41, 42.

Dagiti kabusor ti Israel inaramatda ti panagbibinnunot iti panangbingbingayda iti samsam ken kadagiti kautibo ti gubat. (Joe 3:3; Abd 11) Nagpaaramid ni Haman iti “Pur, awan sabali, ti Panagbunot” kas maysa a porma ti panagpadles tapno masinunuo ti mainugot nga aldaw a panangtalipupos kadagiti Judio iti intero nga Imperio ti Persia. (Est 3:7) Ti pangadu a porma ket pu·rimʹ, a nakaalaan ti nagan ti Piesta ti Purim, naawagan met iti Piesta dagiti Panagbunot.​—Est 9:24-26.

Idi Tiempo Dagiti Apostol. Buyogen ti kararagda, dagiti adalan ni Jesus inaramatda ti panagbibinnunot tapno maammuan no asino ti mangala iti saad ni Judas Iscariote kas maysa kadagiti 12 a nakasaksi iti ar-aramid ni Jesus ken iti panagungarna; ni Matias ti napili. (Ara 1:21-26) Ti Griego a sao ditoy ket kleʹros ken nainaig iti sao a kle·ro·no·miʹa, tawid. Nausar ti kleʹros iti Colosas 1:12 ken 1 Pedro 5:3 maipapan iti tawid, wenno bingay, nga inted ti Dios kadagiti Kristiano.

Ngem awan mabasatayo a naaramat dagiti panagbibinnunot kalpasan ti Pentecostes 33 K.P. iti panangpili kadagiti manangaywan ken katulonganda wenno pangikeddeng iti napapateg a bambanag. Ti pannakapili dagiti manangaywan ken katulonganda ket maibatay idi iti pammaneknek ti bunga ti nasantuan nga espiritu iti kabibiagda (1Ti 3; Tit 1), idinto ta ti dadduma a pangngeddeng ket naibatay iti kaitungpalan ti padto, angheliko a panangidalan, prinsipio ti Sao ti Dios ken sursuro ni Jesus, ken panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu. (Ara 5:19-21; 13:2, 3; 14:23; 15:15-19, 28) Kunaen ni apostol Pablo: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios ken makagunggona . . . iti panangpalinteg iti bambanag.”​—2Ti 3:16.