Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Libro nga Aramid
TI LIBRO ti Biblia nga Aramid idatagna ti kompleto a salaysay maipapan iti pannakaipasdek ti kongregasion Kristiano ken ti nagtultuloy a panagrang-ayna. Ni mangngagas a Lucas ti nangisurat iti dayta. Salaysayenna ti makapagagar a pakasaritaan ti aktibidad dagiti Kristiano iti las-ud ti agarup 28 a tawen—manipud idi 33 K.P. agingga idi 61 K.P.
Ti umuna a paset ti Aramid ket kangrunaanna a maipapan iti aktibidad ni apostol Pedro. Ti maud-udi a paset ket maipapan iti aktibidad ni apostol Pablo. Impamatmat ni Lucas nga isu ket presente iti sumagmamano kadagita a pasamak babaen ti panangusarna iti sao a “dakami” wenno “datayo.” Ti panangipangag iti mensahe ti libro nga Aramid ket mangparayray iti panangipategtayo iti bileg ti naisurat a Sao ti Dios ken ti nasantuan nga espirituna. (Heb. 4:12) Tignayennatayo met nga agbalin a managsakripisio ken pabilgenna ti panagtalektayo iti namnama nga itden ti Pagarian.
INUSAR NI PEDRO “DAGITI TULBEK TI PAGARIAN”
Idi immapay kadakuada ti nasantuan nga espiritu, situtured a nangasaba dagiti apostol. Inusar ni Pedro ti umuna ‘kadagiti tulbek ti pagarian ti langlangit’ tapno luktanna ti ridaw ti pannakaammo ken oportunidad agpaay kadagiti Judio ken proselita a “nangabrasa iti saona” tapno sumrekda iti Pagarian. (Mat. 16:19; Ara. 2:5, 41) Nawarawara dagiti adalan gapu iti agsasaruno a pannakaidadanes, ngem nagresulta dayta iti panagsaknap ti trabaho a panangasaba.
Apaman a nangngegda nga inawat dagiti taga-Samaria ti sao ti Dios, dagiti apostol idiay Jerusalem imbaonda da Pedro ken Juan. Inusar ni Pedro ti maikadua a tulbek babaen ti pananglukatna iti gundaway a mangngeg dagiti Samaritano ti maipapan iti Pagarian. (Ara. 8:14-17) Nalabit awan pay makatawen kalpasan ti panagungar ni Jesus, adda napasamak a dakkel a panagbalbaliw iti biag ni Saulo iti Tarso. Idi 36 K.P., inusar ni Pedro ti maikatlo a tulbek, ket naiburay ti awan bayadna a sagut a nasantuan nga espiritu kadagiti saan a nakugit a tattao dagiti nasion.—Ara. 10:45.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
2:44-47; 4:34, 35—Apay a dagiti manamati inlakoda dagiti sanikuada sada imbunong dagiti naglakuanda? Naggapu kadagiti adayo a lugar ti adu a nagbalin a manamati ket nagkurang ti abastoda bayat ti kaaddada idiay Jerusalem. Kayatda ngamin ti agbayag sadiay tapno ad-adu pay ti masursuroda maipapan iti baro a pammatida ken makasabaanda dagiti sabsabali. Tapno matulongan dagitoy a kakabsat, dadduma a Kristiano ti nangilako kadagiti sanikuada, sa naibunong ti naglakuan a gatad kadagiti agkasapulan.
4:13—Saan kadi a nageskuela da Pedro ken Juan? Nageskuelada. Nupay kasta, naawaganda nga “awan adalna ken gagangay” gapu ta saanda a nagadal kadagiti eskuelaan dagiti rabbi a mangipapaay iti narelihiosuan a pannakasanay.
5:34-39—Kasano koma a naammuan ni Lucas ti kinuna ni Gamaliel iti pribado a taripnong dagiti Sanhedrin? Adda di kumurang a tallo a posible a sungbat: (1) Ni Pablo, a sigud a sinursuruan ni Gamaliel, ti nangibaga ken Lucas; (2) Nagsaludsod ni Lucas iti maysa a nasingpet a kameng ti Sanhedrin, kas ken Nicodemo; (3) Ti Dios impaltiingna dayta nga impormasion ken Lucas.
7:59—Ni Jesus kadi ti nagkararagan ni Esteban? Saan. Ni Jehova a Dios laeng ti rumbeng a pakaiturongan ti panagdayaw ti maysa, agraman ti kararagna. (Luc. 4:8; 6:12) Iti gagangay a kasasaad, sigurado a ni Jehova ti pagkarkararagan ni Esteban iti nagan ni Jesus. (Juan 15:16) Ngem iti daytoy a gundaway, nasirmata ni Esteban “ti Anak ti tao nga agtaktakder iti makannawan ti Dios.” (Ara. 7:56) Gapu ta ammona a naited ken Jesus ti pannakabalin a mangpagungar kadagiti natay, saan a nagkararag ni Esteban no di ket kinasaritana ni Jesus tapno kiddawenna a saluadan ni Jesus ti namnamana.—Juan 5:27-29.
Dagiti Masursurotayo:
1:8. Gapu iti tulong ti nasantuan nga espiritu, naballigi ti sangalubongan a panangasaba dagiti agdaydayaw ken Jehova.
4:36–5:11. Ni Jose iti Chipre ket naawagan met iti Bernabe, a kaipapananna “Anak ti Liwliwa.” Mabalin a kasta ti impanagan dagiti apostol gapu ta isu ket nadungngo, naasi, ken manangtulong. Tuladentayo koma ni Bernabe, saan ket a dagiti manangallilaw, managinsisingpet, ken managpammarang a da Ananias ken Safira.
9:23-25. Saan a kinatakrut ti panangliklik kadagiti kabusor tapno makapagtultuloy a mangasaba.
9:28-30. No ti panangasaba iti maysa a lugar wenno indibidual ket agturong iti pisikal, moral, wenno naespirituan a pannakadangran, masapul nga agannad ken pilientayo no sadino ken kaanotayo a mangasaba.
9:31. Kadagiti panawen nga awan ti riribuk, masapul nga ikagumaantayo a pabilgen ti pammatitayo babaen ti panagadal ken panagmennamenna. Tumulong daytoy tapno maipakitatayo ti panagbuteng ken Jehova babaen ti panangyaplikar kadagiti maad-adaltayo ken panagbalin a naregta iti ministerio.
TI NAREGTA A MINISTERIO NI PABLO
Idi 44 K.P., napan ni Agabo idiay Antioquia. ‘Makatawen’ idin a mangaskasaba sadiay da Bernabe ken Saulo. Impakpakauna ni Agabo ti maysa a “dakkel a panagbisin,” ket natungpal dayta kalpasan ti dua a tawen. (Ara. 11:26-28) “Kalpasan a naan-anay a naitungpaldan ti tulong a pagserbi idiay Jerusalem,” nagsubli da Bernabe ken Saulo idiay Antioquia. (Ara. 12:25) Idi 47 K.P.—agarup 12 a tawen kalpasan ti pannakakomberte ni Saulo—naibaon da Bernabe ken Saulo babaen ti nasantuan nga espiritu tapno agmisioneroda kadagiti sumagmamano a lugar. (Ara. 13:1-4) Idi 48 K.P., nagsublida idiay Antioquia, a “sadiay a naitalekda iti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios.”—Ara. 14:26.
Agarup siam a bulan kalpasanna, ni Pablo (a pagaammo met kas Saulo) pinilina ni Silas a kumuyog kenkuana iti maikadua a panagdaliasatna kas misionero. (Ara. 15:40) Idi agangay, nakikuyog met kenkuana da Timoteo ken Lucas. Nagbati ni Lucas idiay Filipos bayat nga intuloy ni Pablo ti napan idiay Atenas sa idiay Corinto, a nakaam-ammuanna kada Aquila ken Priscila ken nangbusbosanna iti maysa ket kagudua a tawen. (Ara. 18:11) Imbatina idiay Corinto da Timoteo ken Silas, ket inkuyogna a naglayag da Aquila ken Priscila a nagturong idiay Siria idi rugrugi ti 52 K.P. (Ara. 18:18) Kimmuyog kenkuana da Aquila ken Priscila agingga idiay Efeso, sada nagbati sadiay.
Kalpasan a nangbusbos iti sumagmamano a panawen iti Antioquia idiay Siria, rinugian ni Pablo ti maikatlo a panagdaliasatna idi 52 K.P. (Ara. 18:23) Iti nabileg a pamay-an “nagtultuloy a rimmang-ay ken nagballigi ti sao ni Jehova” idiay Efeso. (Ara. 19:20) Agarup tallo a tawen a nagtalinaed sadiay ni Pablo. (Ara. 20:31) Idi Pentecostes 56 K.P., addan ni Pablo idiay Jerusalem. Kalpasan a naaresto, situtured a kinasabaanna dagiti autoridad. Idiay Roma, naibalud ni Pablo iti maysa a pagtaengan iti uneg ti dua a tawen (agarup 59-61 K.P.). Kaskasdi, inkagumaanna nga inkasaba ti Pagarian ken insuro “ti bambanag maipapan ken Apo Jesu-Kristo.”—Ara. 28:30, 31.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
14:8-13—Apay a dagiti umili idiay Listra inawaganda ‘ni Bernabe iti Zeus, ngem ni Pablo Hermes’? Ni Zeus ti mangiturturay kadagiti didiosen iti mitolohia dagiti Griego, ket ti anakna a ni Hermes agdindinamag ti kinalaing nga agbitla. Yantangay ni Pablo ti kangrunaan nga agpalpalawag, isu ket inawagan dagiti umili ti Listra kas Hermes ken ni Bernabe kas Zeus.
16:6, 7—Apay a ti nasantuan nga espiritu linapdanna ni Pablo ken dagiti kakaduana a mangasaba iti distrito ti Asia ken Bitinia? Manmanoda laeng a mangaskasaba. Gapuna, inturong ida ti nasantuan nga espiritu kadagiti nabungbunga a lugar.
18:12-17—Apay a saan a nakibiang ni Prokonsul Galion idi a dagiti tattao kinabkabilda ni Sostenes? Nalabit a pinanunot ni Galion a maikari laeng a makabkabil ti tao nga agparang a nangisungsong iti bunggoy nga agtignay maibusor ken Pablo. Nupay kasta, adda nagsayaatan dayta a pasamak yantangay nagturong dayta iti panagbalin ni Sostenes kas Kristiano. Idi agangay, ni Pablo inawaganna ni Sostenes kas “kabsattayo.”—1 Cor. 1:1.
18:18—Ania ti inkari ni Pablo? Sigun iti sumagmamano nga eskolar, nangaramid ni Pablo iti kari ti maysa a Nazareo. (Num. 6:1-21) Nupay kasta, saan nga ibaga ti Biblia no ania ti kari ni Pablo. Saan met nga ibaga ti Kasuratan no inkari dayta ni Pablo sakbay wenno kalpasan ti pannakakombertena, wenno no mangrugi pay laeng nga agkari wenno waswasennan dayta. Aniaman kadagita, saan a basol ti panangaramid iti kasta a kari.
Dagiti Masursurotayo:
12:5-11. Masapul nga ikararagantayo koma dagiti kakabsattayo.
12:21-23; 14:14-18. Dagus nga inawat ni Herodes ti dayaw nga agpaay laeng koma iti Dios. Anian a naiduma dayta iti dagus ken nabileg a panagkedked da Pablo ken Bernabe iti dayag ken dayaw a saan nga agpaay kadakuada! Masapul a ditay tarigagayan ti dayaw aniaman ti nagapuanantayo a panagserbi ken Jehova.
14:5-7. Ti panagbalin a naannad tulongannatayo nga agtalinaed nga aktibo iti serbisio.—Mat. 10:23.
14:22. Dagiti Kristiano namnamaenda dagiti pakarigatan. Saanda a padasen a liklikan dagita babaen ti panangikompromiso iti pammatida.—2 Tim. 3:12.
16:1, 2. Dagiti Kristiano nga agtutubo masapul a pagreggetanda ti agserbi ken agpatulong kenni Jehova tapno maaddaanda iti nasayaat a reputasion.
16:3. Masapul nga aramidentayo ti amin a kabaelantayo maitunos iti Kasuratan tapno mapagbalintayo a makaay-ayo ti naimbag a damag kadagiti sabsabali.—1 Cor. 9:19-23.
20:20, 21. Napateg a paset ti ministeriotayo ti panangasaba iti binalaybalay.
20:24; 21:13. Napatpateg ti panangtaginayon iti kinatarnawtayo iti Dios ngem iti panangsalimetmet iti biagtayo.
21:21-26. Sidadaan ken sigagagartayo koma nga umawat iti nainsiriban a balakad.
25:8-12. Aprobetsaren koma dagiti Kristiano ita dagiti legal a probision a mabalinda nga usaren a ‘mangidepensa ken legal a mangipasdek iti naimbag a damag.’—Fil. 1:7.
26:24, 25. Ipakaammotayo koma ti “sasao ti kinapudno ken ti kinasimbeng ti panunot” uray pay no kinamaag dayta iti “pisikal a tao.”—1 Cor. 2:14.
[Ladawan iti panid 30]
Kaano nga inusar ni Pedro “dagiti tulbek ti pagarian”?
[Ladawan iti panid 31]
Saan a maibanag ti sangalubongan a panangasaba no awan ti tulong ti nasantuan nga espiritu