MANAGILISTA ITI SIUDAD

Iti gobierno dagiti siwayawaya a siudad iti Asia Menor a sakup ti Imperio ti Roma, ti “managilista iti siudad” (Gr., gram·ma·teusʹ) isu ti kangrunaan nga opisial ti publiko. Nalawag a pinili daytoy dagiti umili ken nagserbi kas kangrunaan a kameng ti lokal a gobierno. Adda dagiti umaspinganna iti agdama-aldaw a mayor, a dayta ti naaramat iti sumagmamano a patarus. Gapuna, dakkel ti impluensiana iti ar-aramid ti siudad ket rinaem dagiti umili ti natan-ok nga akemna a nangatngato ngem iti ipasimudaag ti sao nga “eskribiente” wenno “eskribiente ti ili.” Naaramat dagitoy a termino iti sumagmamano a patarus ti Biblia iti Aramid 19:35, a nagparangan ti gram·ma·teusʹ iti naiduma a situasion ken kaipapanan no idilig iti gagangay a nakaaramatanna a tumukoy kadagiti eskriba a Judio. Makita ti dakkel nga impluensia ti managilista iti siudad idi pinagulimek daytoy nga opisial idiay Efeso dagiti agderderraaw a tattao a naguummong maibusor ken Pablo ken kadagiti kaduana.​—Ara 19:35-41.

Ti managilista iti siudad direkta idi a makaasideg iti prokonsul ti probinsia ken nagserbi kas rangtay ti komunikasion iti nagbaetan ti gobierno ti siudad ken ti administrasion ti Roma kadagiti probinsia, a ti Efeso ket maysa kadagiti sentro dayta. Gapuna, daytoy nga opisial ket nagakem kas manangibabaet kadagiti bambanag iti nagbaetan ti pannakabalin dagiti autoridad ti Roma ken dagiti umili ti siudad. Kadagiti siudad ti Asia, ti managilista iti siudad ti manungsungbat iti autoridad ti Roma maipaay iti pannakataginayon ti linteg ken urnos iti las-ud ti masakupanna. Mabalin a daytoy ti makagapu no apay a naseknan ti managilista iti siudad ti Efeso idi a dagiti agpampanday iti pirak sadiay sinulbogda dagiti umili tapno agderraaw dagitoy maibusor iti panangaskasaba ni apostol Pablo. Nakagulgulo idi daytoy a bunggoy dagiti managderraaw, maysa nga ilegal a panaguummong iti teatro. Mabalin a mapabasolda iti iyaalsa, kas kinuna ti managilista iti siudad. Nagamak di la ket ta isu ti panungsungbaten dagiti Romano.