Siasino Ita Dagiti Mangipadpadayag iti Dios?
“Maikarika, Jehova, a mismo a Diosmi, nga umawat iti dayag ken iti dayaw ken iti pannakabalin.”—APOCALIPSIS 4:11.
1, 2. (a) Ania dagiti pagarigan ti maawagan a biomimetics? (b) Ania a saludsod ti tumaud, ket ania ti sungbatna?
MAYSA nga aldaw idi dekada 1940, ti Sueko nga inheniero a ni George de Mestral impasiarna ti asona. Idi nakaawidda, nadlawna dagiti puriket a dimket iti kawesna ken iti dutdot ti aso. Gapu ta interesado iti dayta, sinukimatna dagiti puriket babaen ti mikroskopio ket nasdaaw kadagiti nakitana a babassit a kawit a dumket iti aniaman a nagkawikaw. Idi agangay, pinartuatna ti sintetiko a katupag dayta—ti Velcro. Saan laeng a ni De Mestral ti nangtulad iti nakaparsuaan. Iti Estados Unidos, dagiti agkabsat a Wright dinisenioda ti eroplano kalpasan nga inadalda dagiti dadakkel a tumatayab. Ti Pranses nga inheniero a ni Alexandre-Gustave Eiffel diniseniona ti Eiffel Tower idiay Paris babaen ti panangusarna kadagiti napateg a prinsipio no kasano a ti tulang iti luppo matengngelna ti dagsen ti bagi.
2 Ipakita dagita a pagarigan no ania ti maaw-awagan a biomimetics, ti tay-ak ti siensia mainaig iti panangtulad kadagiti disenio ti nakaparsuaan.a Ngem nainkalintegan nga imtuoden: Kasano kasansan a padayawan dagiti imbentor Daydiay nangdisenio kadagiti babassit nga puriket, dadakkel a tumatayab, tulang iti luppo ti tao, ken amin a nakaskasdaaw a banag iti nakaparsuaan a nagtuladan ti adu nga imbentor? Makapaladingit ta iti agdama a lubong, manmano a maited iti Dios ti dayaw wenno dayag a pakaikarianna.
3, 4. Ania ti kaipapanan ti Hebreo a sao a naipatarus kas “dayag,” ken ania ti tuktukoyenna no mausar dayta mainaig ken Jehova?
3 Nalabit panunoten ti dadduma, ‘Apay a masapul a maipadayag ti Dios? Saan kadi a siguden a nadayag ti Dios?’ Pudno, ni Jehova ti kadadayagan a Persona iti uniberso, ngem dina kayat a sawen nga isu ket nadayag iti imatang ti amin a tattao. Iti Biblia, ti Hebreo a sao a naipatarus kas “dayag” addaan iti anag a “kinadagsen.” Tukoyenna ti aniaman a mamagbalin a natan-ok wenno napateg ti maysa a tao kadagiti sabsabali. No mausar dayta iti Dios, tuktukoyenna daydiay mamagbalin iti Dios a natan-ok iti imatang ti tao.
4 Manmano ita ti mangikabilangan kadagiti pakaitan-okan ti Dios. (Salmo 10:4; 14:1) Kinapudnona, adda dagiti nalatak a tattao iti kagimongan a nalabit mamati iti Dios ngem masansan nga intuggodda dagiti tattao tapno dida raemen ti nadayag a Namarsua iti uniberso. Kasanoda nga inaramid dayta?
“Awan ti Pagpambarda”
5. Kasano nga ilawlawag ti adu a sientista dagiti nakaskasdaaw a parsua?
5 Ipapilit ti adu a sientista nga awan ti Dios. Kasanoda ngarud nga ilawlawag dagiti nakaskasdaaw a parsua, agraman ti sangatauan? Patienda a timmaud dagita babaen ti ebolusion, ti naiparparna nga itataud ti bambanag. Kas pagarigan, ti ebolusionista a ni Stephen Jay Gould insuratna: “Nagtaudtayo iti maysa a karkarna a grupo dagiti ikan nga addaan iti naisangsangayan a pigar a mabalin nga agbaliw ken agbalin a saka . . . Nalabit a tarigagayantayo ti ‘naun-uneg’ a sungbat—ngem awan met.” Umasping iti dayta, insurat da Richard E. Leakey ken Roger Lewin: “Mabalin a maysa laeng a dakkel a biolohikal nga aksidente ti pannakaadda dagiti tattao.” Uray ti dadduma a sientista a mangraraem iti pintas ken disenio ti nakaparsuaan dida bigbigen a ti Dios ti nangparsua kadagita.
6. Apay a maimpluensiaan ti dadduma a mangipaidam iti pammadayaw a maikari iti Dios kas ti Namarsua?
6 No ipilit dagiti de adal a tattao a pudno ti ebolusion, ipaspasimudaagda a dagidiay laeng nakuneng ti saan a mamati iti dayta. Ania ti tignay ti adu a tattao iti kasta a panangipilit? Sumagmamano a tawenen ti napalabas, maysa nga eksperto iti ebolusion ti nanginterbiu kadagiti tattao a mamati iti dayta a teoria. Kinunana: “Natakuatak a kaaduan a mamati iti ebolusion ti mamati iti dayta gapu ta naibaga kadakuada a mamati iti ebolusion ti amin nga intelihente a tattao.” Wen, no dagiti edukado a tattao iyebkasda ti ateistiko a panangmatmatda, maimpluensiaan ti dadduma a mangipaidam iti Dios ti pammadayaw a maikari kenkuana kas ti Namarsua.—Proverbio 14:15, 18.
7. Sigun iti Roma 1:20, ania ti nalawag nga ipamatmat dagiti makita a parparsua, ken apay?
7 Dagiti kadi konklusion dagiti sientista ket naibatay kadagiti kinapudno ken ebidensia? Pulos a saan! Nalikmuttayo kadagiti ebidensia nga adda Namarsua. No maipapan iti Dios, insurat ni apostol Pablo: “Dagiti di makita a kualidadna ket silalawag a makita manipud pannakaparsua ti lubong [sangatauan] ken agpatpatuloy, agsipud ta matarusan ida babaen iti bambanag a naaramid, ti mismo nga agnanayon a pannakabalin ken kina-Diosna, iti kasta awan ti pagpambarda [dagiti di manamati].” (Roma 1:20) Arigna a nangibati ti Namarsua kadagiti lammana a makita kadagiti gapuananna. Ipaspasimudaag ngarud ni Pablo a sipud idi nangrugi ti sangatauan, mabalin a ‘tarusan’ ti tattao dagiti ebidensia ti kaadda ti Dios babaen kadagiti makita a parparsua. Ania dayta nga ebidensia?
8. (a) Kasano a ti pisikal a langlangit paneknekanda ti pannakabalin ken sirib ti Dios? (b) Ania ti mangipamatmat nga adda Makinggapuanan iti uniberso?
8 Makitatayo ti ebidensia ti kaadda ti Dios babaen ti nabituen a langlangit. “Ti langlangit idekdeklarada ti dayag ti Dios,” kuna ti Salmo 19:1. “Ti langlangit”—ti init, bulan, ken bitbituen—paneknekanda ti pannakabalin ken sirib ti Dios. Ti laengen bilang dagiti bituen pagamangaennatayo. Ken saan nga agsasallupang dagita a bambanag nga adda iti langlangit no di ket aggarawda nga eksakto maitunos kadagiti pisikal a linteg.b (Isaias 40:26) Nainkalintegan kadi a panunoten a naiparna laeng dayta a kinaurnos? Nakadkadlaw ta adu a sientista ti agkuna nga adda kellaat a nangrugian ti uniberso. Iti panangilawlawagna no ania ti ipamatmat dayta, insurat ti maysa a propesor: “Ti maysa nga ateista wenno agnostiko nalaklakana nga awaten ti kapanunotan nga awan nangrugian ti uniberso. Iti sabali a bangir, ti uniberso nga adda nangrugianna masapul nga adda makinggapuanan; ta kasano koma a naadda ti kasta a gapuanan no awan ti makinggapuanan?”
9. Kasano nga agminar ti sirib ni Jehova kadagiti naparsua nga animal?
9 Makitatayo met ditoy daga dagiti pammaneknek nga adda ti Dios. Indir-i ti salmista: “Anian a nagadu ti aramidmo, O Jehova! Isuda amin inaramidmo buyogen ti kinasirib. Ti daga napno kadagiti pinataudmo.” (Salmo 104:24) ‘Dagiti pinataud’ ni Jehova, agraman dagiti pinarsuana nga animal, paneknekanda ti siribna. Kas nadakamat iti rugrugi, nagsayaat ti disenio dagiti sibibiag a bambanag isu a masansan a tuladen dayta dagiti sientista. Usigentayo ti dadduma pay a pagarigan. Dagiti managsirarak ad-adalenda dagiti sara gapu ta panggepda ti mangpataud iti natibtibker a helmet; ad-adalenda ti maysa a kita ti ngilaw a napigsa ti panagdengngegna gapu ta panggepda a pasayaaten dagiti hearing aid; ken suksukimatenda ti dutdotan a payak dagiti kullaaw gapu ta panggepda a pasayaaten dagiti eroplano a di makita ti radar. Ngem uray kasano ti panangikagumaan ti tao, dina naan-anay a matulad dagiti perpekto a disenio dagiti parsua. Kuna ti libro a Biomimicry—Innovation Inspired by Nature: “Dagiti sibibiag a bambanag naaramiddan ti amin a kayattay nga aramiden, nga awan ti nasayang a fuel, di narugitan ti planeta, wenno di nagpeggad ti biagda.” Anian a kinasirib!
10. Apay a saan a lohikal nga ilibak ti kaadda ti Naindaklan a Diseniador? Iyilustrar.
10 Uray tumangadkayo iti langit wenno imatanganyo dagiti parsua nga adda ditoy daga, nalawag ti ebidensia nga adda Namarsua. (Jeremias 10:12) Rumbeng a naimpusuan nga umanamongtayo kadagiti parsua idiay langit a nangidir-i: “Maikarika, Jehova, a mismo a Diosmi, nga umawat iti dayag ken iti dayaw ken iti pannakabalin, agsipud ta pinarsuam ti amin a bambanag.” (Apocalipsis 4:11) Kaskasdi, ‘dagiti mata ti puso’ ti adu a sientista ket bulsek kadagiti ebidensia nga adda ti Namarsua idinto ta pagsidsiddaawanda dagiti disenio ti bambanag a makita dagiti literal a matada. (Efeso 1:18) Kastoy ti kasasaadda: No kasano a saan a lohikal ti panangilibak nga adda pintor a nangipinta iti maysa a makapaamanga nga obra maestra a ladawan, saan met a lohikal no agamanga iti pintas ken disenio ti nakaparsuaan sa ilibak nga adda maysa a Naindaklan a Diseniador. Saan a pakasdaawan no apay a nakuna nga “awan ti pagpambar” dagidiay saan a mamati iti Dios!
Adu ti Iyaw-awan “Dagiti Bulsek a Mangidaldalan”
11, 12. Ti doktrina a predestinasion ket naibatay iti ania a kapanunotan, ken ania ti mangipakita a saan a mangipadayag iti Dios dayta a doktrina?
11 Adu a relihioso a tattao ti sipapasnek a mamati a pakaitan-okan ti Dios ti wagas ti panagdayawda. (Roma 10:2, 3) Nupay kasta, ti pangkaaduan a relihion buklenda ti sabali pay a paset ti kagimongan a manglaplapped iti minilion a tattao a mangipadayag iti Dios. Kasano? Usigentayo ti dua a pamay-an.
12 Umuna, dagiti relihion ibabainda ti Dios babaen kadagiti ulbod a sursuroda. Alaentayo a pagarigan ti sursuro a predestinasion. Daytoy a doktrina ket naibatay iti kapanunotan nga ammo ti Dios ti pagbanagan ti amin a bambanag yantangay adda pannakabalinna a mangammo iti masanguanan. No kasta, ti sursuro a predestinasion ipasimudaagna a nabayagen nga inkeddeng ti Dios no ania ti masakbayan dagiti indibidual—nasayaat man dayta wenno saan. Sigun iti daytoy a kapanunotan, ti Dios ti mapabasol kadagiti amin a panagsagaba ken kinadakes iti lubong ita. Saan a pakaidayawan ti Dios no maipabasol kenkuana ti gapuanan ti kangrunaan a Kabusorna, ni Satanas, daydiay inawagan ti Biblia kas “ti agturay iti lubong”!—Juan 14:30; 1 Juan 5:19.
13. Apay a kinamaag a panunoten a di makontrol ti Dios ti abilidadna a mangammo iti masanguanan? Iyilustrar.
13 Ti predestinasion ket saan a nainkasuratan a sursuro a mangpadakes iti Dios. Mangriro daytoy no ania ti kabaelan nga aramiden ti Dios ken no ania a talaga ti ar-aramidenna. Nalawag nga ibaga ti Biblia a kabaelan nga ammuen ti Dios no ania ti mapasamak iti masanguanan. (Isaias 46:9, 10) Ngem saan a nainkalintegan a panunoten a dina makontrol ti abilidadna a mangammo iti masanguanan wenno isu ti manungsungbat iti amin a mapasamak. Kas panangyilustrar: No bilang ta naisangsangayan ti pigsam, kayatna kadi a sawen a bagkatemon ti amin a nadagsen a banag a makitam? Siempre saan! Umasping iti dayta, ti Dios saanna a kasapulan nga ammuen wenno ikeddeng a nasaksakbay no ania ti mapasamak iti masanguanan gapu laeng ta kabaelanna nga aramiden dayta. Adda kenkuana no ania ti pangusaranna iti abilidadna a mangammo iti masanguanan.c Nalawag a saan a pakaidayawan ti Dios dagiti ulbod a sursuro, a pakairamanan ti predestinasion.
14. Iti ania a pamay-an a ti relihion imbabainna ti Dios?
14 Ti maikadua a pamay-an a ti relihion ibabainna ti Dios ket babaen ti kondukta dagiti miembrona. Manamnama kadagiti Kristiano nga annurotenda dagiti pannursuro ni Jesus. Insuro ni Jesus kadagiti pasurotna nga ‘ayatenda ti maysa ken maysa’ ken agtalinaedda a ‘saan a paset iti lubong.’ (Juan 15:12; 17:14-16) Komusta dagiti kameng ti klero ti Kakristianuan? Talaga kadi nga an-annurotenda dagita a pannursuro?
15. (a) Ania ti rekord dagiti klero no maipapan iti panaggugubat dagiti nasion? (b) Ania ti epektona kadagiti minilion a tattao ti kondukta dagiti klero?
15 Usigenyo ti rekord dagiti klero no maipapan kadagiti gubat. Sinuportaran, pinanuynoyan, insungsongda pay ketdi ti adu a panaggugubat dagiti nasion. Binendisionanda dagiti soldado ken inkalinteganda dagiti panagpipinnatay. Ditay maliklikan a panunoten, ‘Saan kadi nga ammo dagita a klero a kasta met laeng ti ar-aramiden dagiti padada a klero nga adda iti kalabanda a dasig?’ (Kitaenyo ti kahon a “Siasino ti Dasigan ti Dios?”) Saan a pakaidayawan ti Dios no akuen dagiti klero a supsuportaran ida ti Dios kadagiti nadara a panaggugubat. Saan met a pakaidayawan ti Dios ti panangibagada a nagpason dagiti pagalagadan ti Biblia ken panuynoyanda ti aniaman a kita ti seksual nga imoralidad. Pudno nga awan nakaidumaanda kadagiti narelihiosuan a lider nga inawagan ni Jesus kas ‘agar-aramid iti kinakillo’ ken “dagiti bulsek a mangidaldalan”! (Mateo 7:15-23; 15:14) Gapu iti kondukta dagiti klero, minilion a tattao ti bimmaaw ti panagayatda iti Dios.—Mateo 24:12.
Siasino ti Pudno a Mangipadpadayag iti Dios?
16. Tapno masungbatan no siasino ti pudno a mangipadpadayag iti Dios, apay a nasken a sukimatentayo ti Biblia?
16 No napaay a mangipadayag iti Dios ti kaaduan kadagiti nalatak ken naimpluensia a tattao iti lubong, siasino ngarud ita ti mangipadpadayag iti Dios? Tapno masungbatan dayta a saludsod, masapul a sukimatentayo ti Biblia. Ti Dios ti addaan iti karbengan a mangibaga no kasano ti panangidayaw kenkuana, ken isu ti mangipasdek kadagiti pagalagadan iti Saona, ti Biblia. (Isaias 42:8) Usigentayo ti tallo a pamay-an a maipadayag ti Dios, nga iti tunggal pamay-an, masungbatan ti saludsod no siasino ita ti pudno a mangipadpadayag kenkuana.
17. Kasano nga impamatmat a mismo ni Jehova a napateg nga aspeto ti pagayatanna ti pannakaipadayag ti naganna, ken siasino ita ti mangidaydayaw iti nagan ti Dios iti intero a daga?
17 Umuna, maipadayagtayo ti Dios babaen ti panangidayaw iti naganna. Ti panangaramid iti dayta ket napateg nga aspeto ti pagayatan ti Dios kas ipamatmat ti imbaga ni Jehova ken ni Jesus. Sumagmamano nga aldaw sakbay ti ipapatayna, inkararag ni Jesus: “Ama, padayagem ta naganmo.” Kalpasanna, adda timek a simmungbat: “Agpadpada a pinadayagko dayta ken padayagekto manen dayta.” (Juan 12:28) Awan duadua a ni Jehova ti nagtimek. Maibatay iti sungbatna, nalawag a napateg kenkuana ti pannakaipadayag ti naganna. Siasino ngarud ita ti mangipadpadayag ken ni Jehova babaen ti panangipakaammo ken panangidayaw iti naganna iti intero a daga? Dagiti Saksi ni Jehova, ken ar-aramidenda dayta iti 235 a dagdaga!—Salmo 86:11, 12.
18. Kasanotay a mabigbig dagidiay agdaydayaw iti Dios buyogen ti “kinapudno,” ken ania a grupo ti mangisursuro iti kinapudno ti Biblia iti nasuroken a maysa a siglo?
18 Maikadua, maipadayagtayo ti Dios babaen ti panangisuro iti kinapudno maipapan kenkuana. Kinuna ni Jesus a dagiti pudno nga agdaydayaw ‘dayawenda ti Dios buyogen ti kinapudno.’ (Juan 4:24) Kasanotay a mabigbig dagidiay agdaydayaw iti Dios buyogen ti “kinapudno”? Masapul a laksidenda dagiti doktrina a saan a naibatay iti Biblia ken saan a mangyanninaw iti Dios ken iti pagayatanna. Imbes ketdi, masapul nga isuroda ti nasin-aw a kinapudno a linaon ti Sao ti Dios, agraman dagiti sumaganad: Ni Jehova ti Kangatuan a Dios, ken isu laeng ti maikari iti dayag a maitutop iti saadna (Salmo 83:18); ni Jesus ti Anak ti Dios ken nadutokan nga Agturay iti Mesianiko a Pagarian ti Dios (1 Corinto 15:27, 28); ti Pagarian ti Dios santipikarenna ti nagan ni Jehova ken tungpalenna ti panggep ti Dios mainaig iti daga ken kadagiti tattao (Mateo 6:9, 10); ti naimbag a damag maipapan iti daytoy a Pagarian ket nasken a maikasaba iti intero a daga. (Mateo 24:14) Iti nasuroken a maysa a siglo, maysa laeng a grupo ti simamatalek a nangisuro kadagita nga agkakapateg a kinapudno—dagiti Saksi ni Jehova!
19, 20. (a) Apay a maipadayag ti Dios no nasayaat ti kondukta ti maysa Kristiano? (b) Ania a salsaludsod ti tumulong kadatayo a mangilasin no siasino ita ti mangipadpadayag iti Dios babaen ti panangtaginayonda iti nasayaat a kondukta?
19 Maikatlo, maipadayagtayo ti Dios babaen ti panagbiag maitunos kadagiti pagalagadanna. Insurat ni apostol Pedro: “Taginayonenyo a nasayaat ti kababalinyo iti tengnga dagiti nasion, tapno, iti banag a pangsasawanda iti maibusor kadakayo a kasla managaramid iti dakes, dayawenda koma ti Dios iti aldaw a panangsukimatna kas bunga ti nasayaat nga ar-aramidyo nga isuda ti saksi kadagita.” (1 Pedro 2:12) Ti kondukta ti maysa a Kristiano ti mangyanninaw iti pammatina. Pakaidayawan ti Dios no mapaliiw dagiti tattao a ti nasayaat a kondukta ti maysa a Kristiano ket bunga ti pammatina.
20 Siasino ita ti mangipadpadayag iti Dios babaen iti panangtaginayonda iti nasayaat a kondukta? Bueno, ania a narelihiosuan a grupo ti pinadayawan ti adu a gobierno gapu ta mannakikappia ken managpasakupda iti linteg, a baybayadanda ti buisda? (Roma 13:1, 3, 6, 7) Siasino a tattao ti agdindinamag iti lubong gapu iti panagkaykaysada kas agkakapammatian—maysa a panagkaykaysa a mangrimbaw iti panagduduma ti puli, pagilian, ken tribu? (Salmo 133:1; Aramid 10:34, 35) Ania a grupo ti agdindinamag iti sangalubongan gapu iti trabahoda a panangisuro iti Biblia a mangparayray iti panagraem iti linteg, nasayaat a kababalin iti pamilia, ken moralidad nga anamongan ti Biblia? Adda laeng maysa a grupo a mangyan-anninaw iti nasayaat a kondukta kadagiti nadumaduma a benneg ti panagbiag—dagiti Saksi ni Jehova!
Ipadpadayagmo Kadi ti Dios?
21. Apay a masapul nga usigentayo no personal met laeng nga ipadpadayagtayo ni Jehova?
21 Nasken ngarud nga imtuoden ti tunggal maysa kadatayo, ‘Personal kadi nga ipadpadayagko ni Jehova?’ Sigun iti Salmo 148, kaaduan kadagiti parsua ti mangipadpadayag iti Dios. Dagiti anghel, ti pisikal a langlangit, ti daga ken dagiti animal nga agnanaed iti dayta—idaydayawda amin ni Jehova. (Sal 148 Bersikulo 1-10) Anian a nakalkaldaang ta kaaduan a tattao ita ti di mangidaydayaw iti Dios! Babaen ti panagbiag iti wagas a mangipadayag iti Dios, makidangdanggayka kadagiti parsua a mangidaydayaw ken ni Jehova. (Sal 148 Bersikulo 11-13) Awanen ti nasaysayaat pay a pangusaram iti biagmo no saan nga iti dayta.
22. Babaen iti panangipadayagmo ken ni Jehova, kadagiti ania a wagas a maparaburanka, ken ania koma ti determinasionmo?
22 Babaen iti panangipadayagmo ken ni Jehova, maparaburanka iti adu a pamay-an. Bayat a watwatem ti pammatim iti pangsubbot a daton ni Kristo, maikappiaka iti Dios ken matagiragsakmo ti talna ken nabunga a relasion iti nailangitan nga Amam. (Roma 5:10) Bayat a mabigbigmo dagiti rason no apay a nasken nga ipadayagmo ti Dios, ad-adda nga agbalinka a positibo, manangapresiar. (Jeremias 31:12) Iti kasta, maikarika a tumulong kadagiti sabsabali tapno agbalin met a naragsak, makapnek ti biagda, ket dakdakkelto pay ti rag-om. (Aramid 20:35) Sapay koma ta maysaka kadagidiay determinado a mangipadayag iti Dios—ita ken iti agnanayon!
[Footnotes]
a Ti termino a “biomimetics” ket nagtaud iti Griego a biʹos, kaipapananna “biag,” ken miʹme·sis, kaipapananna “panangtulad.”
b Para iti kanayonan a detalye no kasano nga iyanninaw ti pisikal a langlangit ti sirib ken pannakabalin ti Dios, kitaenyo ti kapitulo 5 ken 17 iti libro nga Umadanika ken Jehova, nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.
c Kitaenyo ti Tomo 1, panid 853, ti Insight on the Scriptures, nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.
Malagipyo Kadi?
• Apay a makunatayo a kaaduan kadagiti sientista dida natulongan dagiti tattao a mangipadayag iti Dios?
• Iti ania a dua a wagas a ti relihion linapdanna dagiti tattao a mangipadayag iti Dios?
• Kadagiti ania a pamay-an a maipadayagtayo ti Dios?
• Apay a rumbeng nga usigentayo no personal met laeng nga ipadpadayagtayo ni Jehova?
[Kahon iti panid 12]
“Siasino ti Dasigan ti Dios?”
Kastoy ti malagip ti maysa a lalaki a kameng ti German Air Force idi Gubat Sangalubongan II ngem nagbalinen a Saksi ni Jehova:
‘Namagpanunot kaniak ti pannakakitak kadagiti klero iti nganngani amin a relihion—Katoliko, Lutheran, Episcopal, ken dadduma pay—a mangbembendision kadagiti eroplano ken kadagiti pilotona sakbay a mapanda iti misionda a mangitinnag kadagiti makapapatay a bomba. Masansan a panunotek, “Siasino ti dasigan ti Dios?”’
“Iti hebilia ti barikes dagiti Aleman a soldado, nailanad ti sasao a Gott mit uns (Adda iti dasigmi ti Dios). Ngem pampanunotek, ‘Saan ngata nga adda met ti Dios kadagiti soldado iti sabali a dasig a kameng ti isu met laeng relihion ken agkarkararag iti isu met laeng a Dios?’”
[Ladawan iti panid 10]
Iti intero a lubong, dagiti Saksi ni Jehova pudno nga ipadpadayagda ti Dios