Karisma​—Pakaidayawan ti Tao Wenno Pakaitan-okan ti Dios?

“TI AGTURAY rumbeng nga artapanna dagiti iturayanna, a saan laeng a nasaysayaat ngem isuda no di ket rumbeng a napigsa ti impluensiana kadakuada,” insurat ni Xenophon, nalatak a heneral a Griego. Itatta, dagiti adu awaganda dayta nga ‘impluensia’ iti karisma.

Siempre, saan nga amin nga agturay ket addaan iti karisma. Ngem dagidiay addaan aramatenda ti abilidadda a mangiparegta iti debosion ken mangkontrol kadagiti tattao agpaay iti bukodda a panggep. Nalabit ti kalatakan nga ehemplo iti saan pay unay a nabayag ket ni Adolf Hitler. “[Idi 1933] kadagiti kaaduan nga Aleman nagun-od ni Hitler​—wenno dandanina idin magun-od​—ti naisangsangayan a bileg ti pudno a karismatiko a lider,” insurat ni William L. Shirer iti librona a The Rise and Fall of the Third Reich. “Basta sumursurotda lattan kenkuana kadagiti simmaganad a sangapulo ket dua a nariribuk a tawtawen, a kasla ketdin addaan iti nadibinuan a panunot.”

Iti pakasaritaan ti relihion nakaad-adu met dagiti lider nga addaan iti karisma a nanggutugot kadagiti tattao a mangipaay iti debosion kadakuada ngem nangyeg iti didigra kadagiti pasurotda. “Agannadkayo nga awan mangiyaw-awan kadakayo,” impakdaar ni Jesus, “ta adunto ti tattao nga umay iti naganko a kunkunada ‘Siak ti Kristo’, ket iyaw-awandanto dagiti adu.” (Mateo 24:4, 5, Phillips) Saan laeng nga idi umuna a siglo a nagparang dagiti ulbod a Kristo nga addaan iti karisma. Idi dekada 1970, inwaragawag ni Jim Jones ti bagina kas “mesias ti People’s Temple.” Nadeskribir kas “klero a karismatiko” nga addaan iti “nakaskasdaaw nga impluensia kadagiti tattao,” ket idi 1978 insungsongna ti maysa kadagiti kadaklan a ragup a panagpakamatay iti historia.a

Nabatad, ti karisma ket mabalin a napeggad a sagut. Nupay kasta, dakamaten ti Biblia ti sabali a kita ti sagut, wenno sagsagut, a naggapu iti Dios, a magun-odan dagiti amin a pakagunggonaan dagiti amin. Ti Griego a sao para iti daytoy a sagut ket khaʹri·sma, ken agparang iti 17 a daras iti Biblia. Depinaren dayta ti maysa nga eskolar iti Griego kas ‘libre ken di kaikarian a sagut, banag a maited iti maysa a tao a dina mateggedan ken dina pakaikarian, banag nga aggubuay iti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios ken saan a pulos a maragpat wenno magun-od babaen iti bukod a panagregget ti tao.’

Gapuna, iti Nainkasuratan a panangmatmat, ti khaʹri·sma ket sagut nga inawat, gapu iti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios. Ania ti dadduma kadagitoy a sagut a siaasi nga inted ti Dios kadatayo? Ken kasanotayo a mausar dagitoy a pakaidayawanna? Usigentayo ti tallo kadagitoy a naayat a sagut.

Biag nga Agnanayon

Di pagduaduaan a ti biag nga agnanayon ti kadaklan a sagut. Nagsurat ni Pablo iti kongregasion ti Roma: “Dagiti isupapak ti basol isu ti ipapatay, ngem ti sagut [khaʹri·sma] nga ipaay ti Dios isu ti agnanayon a biag babaen ken Kristo Jesus nga Apotayo.” (Roma 6:23) Kitaenyo ta dagiti ‘supapak’ (ipapatay) ket pakaikariantayo, nupay ditay kayat, gapu iti managbasol a kasasaadtayo. Iti sabali a bangir, pulos a saantayo a maikari iti biag nga agnanayon nga ipaay ti Dios ken ditay pulos mateggedan kadagiti bukodtayo a gapuanan.

Rumbeng a tagipatgen ken iranud ti sagut a biag nga agnanayon. Matulongantayo dagiti tattao a mangammo ken Jehova, agserbi kenkuana ket iti kasta maparaburanda iti biag nga agnanayon. Kuna ti Apocalipsis 22:17: “Ti espiritu ken ti nobia itultuloyda a kunaen: ‘Umayka!’ Ket ti asinoman a makangkangngeg kunaenna koma: ‘Umayka!’ Ket ti asinoman a mawaw umay koma; ti asinoman a mayat awatenna koma ti danum ti biag nga awan bayadna.”

Kasanotayo a maakay dagiti sabsabali iti daytoy makaited-biag a danum? Kangrunaanna babaen ti nasayaat a panangusar iti Biblia iti ministeriotayo. Pudno nga iti dadduma a paset ti lubong, manmano a basaen wenno panunoten ti tattao dagiti naespirituan a banag; nupay kasta, kanayon nga adda dagiti gundaway a ‘mangriing iti lapayag’ ti asinoman. (Isaias 50:4) Iti daytoy a banag, makapagtalektayo iti makatignay a puersa ti Biblia, “ta ti sao ti Dios nabiag ken adda bilegna.” (Hebreo 4:12) Babaen man iti praktikal a sirib nga adda iti Biblia, ti liwliwa ken namnama nga ipaayna, wenno ti panangilawlawagna iti panggep ti biag, ti Sao ti Dios matukayna ti puso ken matignayna dagiti tattao a magna iti dalan ti biag.​—2 Timoteo 3:16, 17.

Mainayon pay, dagiti naibatay-Biblia a literatura matulongannatayo a mangikuna “Umayka!” Impadto ni propeta nga Isaias nga iti daytoy a tiempo ti naespirituan a kinasipnget, “ni Jehova lumtuadto” iti ilina. (Isaias 60:2) Dagiti publikasion ti Watch Tower Society iyanninawda daytoy a bendision a naggapu ken Jehova, ket kada tawen rinibu a tattao ti iturturongda ken Jehova, ti Gubuayan ti naespirituan a pannakalawlawag. Saan a dagiti tattao ti maitan-ok kadagiti pinanidda. Kas ilawlawag ti introduksion Ti Pagwanawanan, “ti panggep Ti Pagwanawanan isu ti panangitan-ok ken Jehova a Dios kas Soberano nga Apo ti uniberso. . . . Iparparegtana ti panamati iti agturturayen nga Ari a dinutokan ti Dios, ni Jesu-Kristo, a ti naiparukpok a darana linuktanna ti gundaway tapno magun-odan ti sangatauan ti biag nga agnanayon.”

Nagkomento ti maysa nga amin-tiempo a Kristiano a ministro, a naaddaan iti naisangsangayan a balligi iti ministeriona iti adun a tawen, maipapan iti pateg Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo! iti panangtulong kadagiti tattao nga umadani iti Dios: “Idi rugian dagiti iyad-adalak iti Biblia a basaen ken tagiragsaken Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo!, napartak ti irarang-ayda. Matmatak dagiti magasin kas nakapatpateg a banag a pangtulong kadagiti tattao a mangammo ken Jehova.”

Dagiti Pribilehio iti Serbisio

Ni Timoteo ket maysa a Kristiano nga adalan a naipaayan iti sabali pay a sagut a nasken a pangiturongan iti naisangsangayan nga atension. Kinuna kenkuana ni apostol Pablo: “Dika liwliwayan ti sagut [khaʹri·sma] nga adda kenka a naited kenka babaen ti maysa a padles ken idi a ti bagi dagiti lallakay impatayda dagiti imada kenka.” (1 Timoteo 4:14) Ania daytoy a sagut? Adda nakainaiganna dayta iti pannakadutok ni Timoteo kas agdaldaliasat a manangaywan, maysa a pribilehio iti serbisio a masapul nga asikasuenna a buyogen ti kinaresponsable. Iti isu met laeng a kapitulo, imbalakad ni Pablo ken ni Timoteo: “Itultuloymo nga igaed ti bagim iti panagbasa iti publiko, iti panamagbaga, iti panangisuro. Itultuloymo nga asikasuen ti bagim ken ti isursurom. Agtalinaedka kadagitoy a bambanag, ta babaen ti panangaramidmo iti daytoy maisalakanmonto agpadpada ti bagim ken dagidiay agimdeng kenka.”​—1 Timoteo 4:13, 16.

Nasken met nga ipateg dagiti panglakayen itatta dagiti pribilehioda iti serbisio. Kas iti kuna ni Pablo, ti maysa a pamay-an tapno maaramidanda daytoy ket babaen ti ‘panangasikasoda iti isursuroda.’ Imbes a tuladenda dagiti taga lubong a karismatiko a lider, itan-okda ti Dios, saan a ti bagbagida. Ni Jesus, ti Pagulidananda, maysa idi a naisangsangayan a mannursuro a pudno nga addaan iti makaguyugoy a personalidad, ngem sipapakumbaba nga intan-okna ni Amana. “Ti isursurok ket saanko a kukua, no di ket kukua daydiay nangibaon kaniak,” kinunana.​—Juan 5:41; 7:16.

Intan-ok ni Jesus ti nailangitan nga Amana babaen ti panangusarna iti Sao ti Dios kas autoridad iti panangisurona. (Mateo 19:4-6; 22:31, 32, 37-40) Umasping iti dayta impaganetget ni Pablo a nasken a ‘kumpet a sititibker [dagiti manangaywan] iti matalek a sao no maipapan iti arte ti panangisuroda.’ (Tito 1:9) Babaen ti sititibker a panangibatayda kadagiti palawagda iti Kasuratan, kas ken Jesus kayariganna maikuna met dagiti panglakayen: “Dagiti bambanag a sawek kadakayo diak sawen iti bukodko a parnuay.”​—Juan 14:10.

Kasano a ‘kumpet a sititibker [dagiti panglakayen] iti matalek a sao’? Babaen ti panangipamaysada iti Sao ti Dios no addaanda kadagiti palawag ken paspaset iti gimong, nga ilawlawag ken ipaganetgetda dagiti teksto nga usarenda. Dagiti dramatiko nga ilustrasion wenno nakakatkatawa a sarita, aglalo no nalabes, mabalin nga isiasina iti Sao ti Dios ti panunot dagiti agdengdengngeg ket iturongna ti atension iti mismo nga abilidad ti agpalpalawag. Iti sabali a bangir, dagiti bersikulo ti Biblia ti mangdanon iti puso ken mangtignay kadagiti agdengdengngeg. (Salmo 19:7–​9; 119:40; idiligyo ti Lucas 24:32.) Dagiti kakasta a palawag saanda nga iturong ti atension kadagiti tattao ken ad-adda a mangitan-ok iti Dios.

Ti sabali pay a pamay-an tapno ad-adda nga agbalin nga epektibo a mannursuro dagiti panglakayen ket babaen ti panagsursuroda iti maysa ken maysa. No kasano a natulongan ni Pablo ni Timoteo, mabalin a makatulong ti panglakayen iti sabali a panglakayen. “Ti landok patademenna ti landok; kasta met ti tao patademenna ti langa ti gayyemna.” (Proverbio 27:17; Filipos 2:3) Magunggonaan dagiti panglakayen babaen ti panagririnnanudda kadagiti kapanunotan ken singasing. Inlawlawag ti maysa a kadutdutok a panglakayen: “Siaanus nga impakita kaniak ti maysa a panglakayen nga aduan iti kapadasan no kasanona a sangalen ti palawag publiko. Iti panagsaganana, nangsaklaw kadagiti retorikal a saludsod, ilustrasion, pagarigan, wenno ababa a kapkapadasan, agraman kadagiti Nainkasuratan a teksto a sinukimatna a naimbag. Naadalko kenkuana no kasanok a rekaduan dagiti palawagko tapno makapainteres ken saan a makauma.”

Datayo amin a mangtagtagiragsak kadagiti pribilehio iti serbisio, panglakayen man, ministerial nga adipen, wenno payunir, masapul nga ipategtayo ti naisagut kadatayo. Sakbay la unay ti ipapatayna, pinalagipan ni Pablo ni Timoteo a ‘parangrangenna a kas apuy ti sagut [khaʹri·sma] ti Dios nga adda kenkuana,’ nga iti kaso ni Timoteo adda nainaig a naisangsangayan a sagut ti espiritu. (2 Timoteo 1:6) Iti pagtaengan dagiti Israelita, dagiti apuy idi ket masansan a narangrang laeng a beggang. Mabalin a ‘parangrangen’ dagitoy tapno dumarang ken ad-adda a pumudot. Gapuna maparegtatayo nga ipasnektay nga aramiden dagiti annongentayo, a parangrangentayo a kas apuy ti aniaman a naespirituan a sagut a naitalek kadatayo.

Dagiti Naespirituan a Sagut a Masapul nga Iburay

Ti ayat ni Pablo kadagiti kakabsatna idiay Roma ti nangtignay kenkuana nga agsurat: “Il-iliwek a makitakayo, tapno maiburayko kadakayo ti sumagmamano a naespirituan a sagut [khaʹri·sma] tapno mapatibkerkayo; wenno, imbes ketdi, tapno adda koma panagpipinnaregta kadakayo, iti tunggal maysa babaen ti pammati ti sabali, agpadpada iti pammatiyo ken kaniak.” (Roma 1:11, 12) Minatmatan ni Pablo kas naespirituan a sagut ti abilidadtayo a mangpabileg iti pammati dagiti sabsabali babaen ti pannakisaritatayo kadakuada. Ti panagririnnanud iti kakasta a naespirituan a sagut ket agresulta iti pannakapatibker ti pammati ken pannakaparegta ti maysa ken maysa.

Ket pudno a nasken daytoy. Iti daytoy dakes a sistema a pagbibiagantayo, maipasangotayo amin iti nagduduma a pakarigatan. Nupay kasta, ti regular a panagsisinnukat iti pammaregta matulongannatayo nga aganus. Ti ideya a panagsisinnukat​—agpadpada ti panangted ken panangawat​—ket napateg iti panangmantener iti naespirituan a bileg. Pudno, sagpaminsan kasapulantay amin ti pammabileg, ngem makapagpipinnabilegtay met amin.

No nasiputtayo kadagiti kapammatiantayo a malmaldaangan, ‘mabalinantayo a liwliwaen dagidiay adda iti aniaman a kita ti rigat babaen ti liwliwa a pinangliwliwa ti Dios kadatayo a mismo.’ (2 Corinto 1:3-5) Ti Griego a sao para iti liwliwa (pa·raʹkle·sis) literal a kaipapananna “panangawis nga umabay.” No addatayo iti abay ti kabsattayo tapno itukontay ti tulong no agkasapulan, awan duadua nga umawattayto met a mismo iti umasping a naayat a suporta inton datayo ti agkasapulan.​—Eclesiastes 4:9, 10; idiligyo ti Aramid 9:36-41.

Dakkel met ti pagimbagan dagiti naayat nga isasarungkar dagiti panglakayen iti panangipastorda. Nupay adda panawen a sumarungkarda tapno mangipaay iti Nainkasuratan a balakad maipapan iti banag a masapul nga asikasuen, kaaduan a panangipastor nga isasarungkar ket okasion a maaramat iti panangparegta, ‘panangliwliwa kadagiti puso.’ (Colosas 2:2) No aramiden dagiti manangaywan ti kakasta a makapabileg iti pammati nga isasarungkar, pudno a mangipapaayda iti naespirituan a sagut. Kas ken Pablo, makitada a makagunggona daytoy a naisangsangayan a kita ti panangipaay, ket mapatanorda ti ‘iliw’ kadagiti kakabsatda.​—Roma 1:11.

Pudno daytoy iti kaso ti maysa a panglakayen idiay España, a nangisalaysay iti sumaganad a kapadasan: “Ni Ricardo, maysa a barito nga agtawen iti 11, kasla saan unay nga interesado kadagiti gimong ken iti kongregasion. Gapuna kiniddawko kadagiti nagannak ni Ricardo a sarungkarak ti anakda, ket immanamongda a dagus. Agnanaedda idi kadagiti kabambantayan nga agarup maysa nga oras a biahe manipud iti pagnanaedak. Nabatad a naragsakan ni Ricardo iti pannakakitana nga interesadoak kenkuana, ket dagus a nagtignay. Di nagbayag nagbalinen a di nabautisaran nga agibumbunannag ken nasaranta a kameng ti kongregasion. Ti kinamanagbabainna ket nasuktan iti naragragsak ken mannakigayyem unay a personalidad. Nasdaaw ti sumagmamano iti kongregasion a kunada: ‘Aniat’ napasamak ken Ricardo?’ Nadlawda ti nagbalbaliwanna. No pampanunotek dayta a nagpateg a panangipastor nga isasarungkar, panagkunak ad-adda a nagunggonaanak ngem ni Ricardo. No sumrek iti Kingdom Hall, naisem ti rupana, ken maragragsakan a mangkablaaw kaniak. Makaparagsak a makita ti naespirituan nga irarang-ayna.”

Di pagduaduaan, mabembendisionan unay dagiti panangipastor nga isasarungkar a kas iti daytoy. Dagita nga isasarungkar ket maitunos iti kiddaw ni Jesus: “Ipastoram dagiti babassit a karnerok.” (Juan 21:16) Siempre, saan laeng a dagiti panglakayen ti makaipaay iti kakasta a naespirituan a sagut. Amin nga adda iti kongregasion mabalinda a paregtaen dagiti sabsabali iti ayat ken nasayaat nga ar-aramid. (Hebreo 10:23, 24) No kasano nga adda tali a mamagkakamang kadagiti managuli iti bantay, adda met naespirituan a singgalut a mamagkaykaysa kadatayo. Sigurado a ti aramiden ken sawentayo apektaranna dagiti sabsabali. Ti makasair a sasao wenno nakaro a panangbabalaw pakapuyenna ti singgalut a mamagkaykaysa kadatayo. (Efeso 4:29; Santiago 3:8) Iti sabali a bangir, ti napili a sasao ti pammaregta ken naayat a pannaranay matulonganna dagiti kakabsattayo a mangdaer kadagiti pakarigatanda. Iti kastoy a wagas makaiburaytayo kadagiti naespirituan a sagut a mataginayon ti pategda.​—Proverbio 12:25.

Panangyanninaw nga Ad-adda Pay iti Dayag ti Dios

Nabatad nga adda karisma ti tunggal Kristiano. Naipaayantayo iti di magatadan a namnama a biag nga agnanayon. Addaantayo met kadagiti naespirituan a sagut a mabalintay nga iburay iti maysa ken maysa. Ken mabalintayo nga ikagumaan a paregtaen wenno tignayen dagiti sabsabali a maaddaan kadagiti umiso a kalat. Dadduma addaanda kadagiti kanayonan a sagut a pribilehio iti serbisio. Amin dagitoy a sagut ket pammaneknek iti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios. Ket yantangay inawattayo iti Dios ti aniaman a sagut nga adda kadatayo, sigurado nga awan pakaigapuanna nga agpasindayagtayo.​—1 Corinto 4:7.

Kas Kristiano, nasayaat no isaludsodtay iti bagbagitayo, ‘Usarek kadi ti aniaman a kita ti karisma nga adda kaniak a pakaitan-okan ni Jehova, ti Manangipaay iti “tunggal naimbag a sagut ken tunggal naan-anay a rangkap”? (Santiago 1:17) Tuladek kadi ni Jesus ket pagserbiak dagiti sabsabali sigun iti kabaelak ken kasasaadko?’

Ginupgop ni apostol Pedro ti responsabilidadtayo iti daytoy a banag: “Kas mairukod iti sagut [khaʹri·sma] nga inawat ti tunggal maysa, usarenyo dayta iti panagserbi iti maysa ken maysa kas dagiti nasayaat a mayordomo ti di kaikarian a kinamanangaasi ti Dios a naiyebkas iti nadumaduma a pamay-an. No ti asinoman agsao, agsao koma a kasla dayta ti sagrado a balbalikas ti Dios; no ti asinoman agserbi, agserbi koma a kas agpampannuray iti bileg nga ipaay ti Dios; tapno kadagiti isuamin a bambanag maipadayag koma ti Dios baeten ken Jesu-Kristo.”​—1 Pedro 4:10, 11.

[Footnote]

[Picture Credit Line iti panid 23]

Corbis-Bettmann

UPI/Corbis-Bettmann