Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Panagbalin nga Ama—Pagbalinennaka Kadi a Malalaki?

“Adda am-ammok a sumagmamano [a lallaki] a mangibaga iti, ‘Adda anakko a babai ditoy ken anak a lalaki sadiay,’ ket iti tono ti panagsaoda, kasla tagtagilag-anenda dagiti rebbengenda kas ama.”—Harold.

ITI kada tawen, agsikog ti dandani maysa a milion a babbalasitang idiay Estados Unidos. Bastardo ti kaaduan nga ipasngay dagitoy nga inna. Kadagitoy a tin-edyer nga inna, 1 iti kada 4 ti agpasngayto manen iti maikadua iti las-ud ti sumaganad a dua a tawen. Kuna ti magasin nga Atlantic Monthly: “No agtultuloy ti agdama a pasamak, awan pay kagudua iti amin a maipasngay ita ti agtultuloyto a makipagnaed iti mismo a nanangda ken amada iti intero a kinaubingda. Kaaduan nga ubbing nga Americano ti mangbusbos iti sumagmamano a tawen iti pamilia nga ina laeng ti adda.”

Nupay ti Estados Unidos ti kaaduan nga amang kadagiti agpasngay a babbalasitang ngem iti aniaman a nabaknang a pagilian, sangalubongan a parikut ti pannakaipasngay dagiti bastardo. Iti dadduma a pagilian iti Europa, kas iti Inglatera ken Francia, ti kaadu dagita a maipasngay a bastardo ket kaasping dagidiay adda idiay Estados Unidos. Iti dadduma a pagilian iti Africa ken Abagatan nga America, dandani doble ti kaadu dagiti ipasngay dagiti babbalasitang ngem idiay Estados Unidos. Ania ti pakaigapuan daytoy nga epidemia?

Ti Pakaigapuan ti Epidemia

Ti dakkel a makagapu iti daytoy a kasasaad ket ti pannakadadael ti moral iti “napeggad a panawen” a pagbibiagantayo. (2 Timoteo 3:1-5) Kasta unay ti iyaadu dagiti agdiborsio kadagiti kallabes a dekada. Gagangay metten ti homoseksualidad ken dadduma pay nga estilo ti panagbiag. Dagiti agtutubo ti nagbalin a puntiria dagiti agdadarison a propaganda ti media—dagiti makaparasuk a musika ken video ti musika, naalas nga artikulo iti magasin ken anunsio, pabuya iti TV ken sine a mangitandudo iti pannakidenna iti uray siasino a kayatmo. Ti nalaka a pakabirokan iti pagpaaborsionan ken nalaka a pannakagun-od iti pangtiped iti panagsikog ti maysa pay a makagapu iti nasaknap a pagarup dagiti agtutubo nga awan dakes nga ibunga ti pannakidenna. Kuna ti maysa a di kasado nga ama: “Kayatko ti makidenna nga awan sungsungbatak.” “Naganas ti pannakidenna,” kuna ti maysa pay.

Mabalin a nasaknap ti kasta a kababalin nangnangruna kadagiti napanglaw nga agtutubo. Indauluan ti managsirarak a ni Elijah Anderson ti adu nga interbiu kadagiti agtutubo iti aduan tao a lugar iti siudad ket kastoy ti kinunana: “Iti adu a lallaki, ti sekso ket napateg a simbolo ti kasasaad iti kagimongan; pakaidayawam no adu ti makadennam.” Kinapudnona, maysa a di kasado nga ama ti nangibaga iti Agriingkayo! a ti kaadu ti makadennada ket matmatan ti adu kas “tropeo a mabalinmo nga i-display iti rabaw ti mantel wenno estante.” Ania ti gapu nga adda kasta a kinaawan ti pannakipagrikna? Ilawlawag ni Anderson nga iti kaaduan a kaso, dagiti kapatgan a tattao iti biag ti maysa nga agtutubo iti aduan tao a lugar iti siudad “isu dagiti kapatadanna. Isuda ti mangipasdek kadagiti pagalagadan para iti kababalinna, ket napateg kenkuana ti panangtungpal kadagidiay a pagalagadan.”

Gapuna, napaliiw ni Anderson a para iti adu nga agtutubo a lallaki, ay-ayam laeng ti pannakidenna. “Kalatda a lukuen ti maysa a tao, nangnangruna ti maysa nga agtutubo a babai.” Kunana pay a “ti ay-ayam ket agpannuray iti deskarte ti lalaki, agraman ti panagkawkawes, panagay-ayus, panaglanglanga, laingna nga agsala, ken pannakisaritana.” Adu nga agtutubo a lallaki ti talaga a nalaing a mangabak iti daytoy nga “ay-ayam.” Ngem kuna ni Anderson: “No agsikog ti maysa a babai, baybay-anen ti lalaki.”—Young Unwed Fathers—Changing Roles and Emerging Policies, nga inedit ni Robert Lerman ken Theodora Ooms.

Panangmatmat ti Dios

Ngem ti aya panagbalin nga ama ket agpayso a pagbalinenna ti maysa a malalaki? Ay-ayam laeng kadi ti sekso? Saan, sigun iti Namarsua kadatayo a ni Jehova a Dios. Imbatad ti Dios iti Saona a ti Biblia nga adda nadayaw a panggep ti sekso. Kalpasan ti panangdakamatna iti pannakaparsua ti immuna a lalaki ken babai, kuna ti Biblia: “Binendisionan ida ti Dios ket kinuna kadakuada ti Dios: ‘Agbungakayo ken agadukayo ket punnuenyo ti daga.’” (Genesis 1:27, 28, NW) Saan a pulos a panggep ti Dios a baybay-an ti amma dagiti annakda. Pinagtiponna ti immuna a lalaki ken babai iti manayon a singgalut ti panagasawa. (Genesis 2:24) Panggepna ngarud a tunggal anak ket addaan agpadpada iti ina ken ama.

Ngem di nagbayag, nangasawa dagiti lallaki iti adu a babbai. (Genesis 4:19) Saritaen kadatayo ti Genesis 6:2 nga uray ti dadduma nga anghel ‘napaliiwda ti annak a babbai ti tattao a napipintasda.’ Idi naglasag dagiti anghel, “nangalada iti assawa a maipaay iti bagbagida.” Siaagum a nangalada iti “amin a pinilida.” Napilitan nga agsubli dagitoy a demonio idiay lugar dagiti espiritu gapu iti Layus idi panawen ni Noe. Nupay kasta, ipamatmat ti Biblia a mapalubosanda laengen nga agnaed iti kaparanget ti daga. (Apocalipsis 12:9-12) Isu a nakabilbileg ti impluensia ni Satanas ken dagiti demoniona kadagiti tattao iti kaaldawantayo. (Efeso 2:2) Di madmadlaw dagiti agtutubo a lallaki a kankanunonganda ti kasta a nadangkes nga impluensia no mangputotda kadagiti di matarigagayan ken di maayat nga annak.

Buyogen ngarud iti naimbag a rason a kuna dagiti Kasuratan: “Daytoy ti pagayatan ti Dios, ti pannakasantipikaryo, nga adaywanyo ti pannakiabig; a tunggal maysa kadakayo ammona koma no kasano ti panangtagikuana iti bukodna a basehas iti pannakasantipikar ken dayaw, saan nga iti naagum a panaggartem iti sekso a kas met ti adda kadagidiay nasnasion a di makaam-ammo iti Dios; tapno awan kadakayo ti makagteng iti punto a dangranna ken pakibianganna dagiti kalintegan ti kabsatna iti daytoy a banag, agsipud ta ni Jehova ti mangipaay iti pannusa kadagitoy amin a bambanag.”—1 Tesalonica 4:3-6.

“Adaywanyo ti pannakiabig”? Adu nga agtutubo a lallaki ti mabalin a mangrabak iti daytoy a banag. Agkabannuagda ngamin, ken narugsoda! Ngem panunotem a ti pannakiabig ramanenna ti ‘panangdangran ken pannakibiang kadagiti kalintegan’ ti sabsabali. Saan kadi a madangran ti babai no mabaybay-anda nga agina ken di suportaran ti asawa a lalaki? Ket ti ngay peggad a maalisan iti sakit a mayakar babaen ti panagdenna, kas iti genital herpes, syphilis, gonorrhea, wenno AIDS? Wen, no dadduma ket mabalin a liklikan dagita a dakes a pagbanagan. Nupay kasta, ti panagdenna sakbay ti panagkasar ket kaskasdi a pannakibiang iti kalintegan ti maysa a babai a maaddaan iti nasayaat a pakasarsaritaan ken makiasawa a birhen. No kasta, nainsiriban ti iyaadayo iti pannakiabig ken mangipakita iti kinamanakem. Wen, panagteppel ken determinasion ti kasapulan tapno ‘matagikua ti bukod a basehas ti maysa’ ken maliklikan ti panagdenna sakbay ti panagkasar. Ngem kas iti ibaga kadatayo ti Isaias 48:17, 18, babaen kadagiti linteg ti Dios, ‘suruannatayo iti pakagunggonaantayo.’

“Agtalinaedkayo a Malalaki”

Ngem kasano a mapaneknekan ti maysa nga agtutubo a lalaki a talaga a malalaki? Sigurado a saan a babaen ti panagputot kadagiti bastardo. Idagadag ti Biblia: “Agtalinaedkayo a siririing, agtakderkayo a sititibker iti pammati, agtalinaedkayo a malalaki, bumilegkayo. Maaramid koma ti amin nga aramidyo buyogen ti ayat.”—1 Corinto 16:13, 14.

Usigem a ti ‘panagtalinaed a malalaki’ ramanenna ti panagbalin nga alerto, natibker iti pammati, nabileg, ken naayat. Siempre, lallaki ken babbai ti agpada a pagaplikaran dagitoy a prinsipio. Ngem no patanorem dagiti naespirituan a kualidad a kas kadagitoy, addanto rason a raemen ken padayawandaka dagiti tattao kas agpayso a malalaki! Agsursuroka manipud iti katan-okan pay laeng a tao a nagbiag—ni Jesu-Kristo. Panunotem laengen ti kinamalalaki ken ti natured a kababalinna iti sango ti pannakatutuok ken uray pay ni patay. Ngem kasano ti pannakilangen ni Jesus iti kasungani a sekso?

Sigurado a naaddaan ni Jesus iti gundaway a mangtagiragsak iti pannakikaduana kadagiti babbai. Adu dagiti pasurotna a babbai. Dadduma ti ‘nagserserbi [kenkuana ken kadagiti apostolna] manipud kadagiti sanikuada.’ (Lucas 8:3) Nangnangruna a nasinged iti dua a kakabsat a babbai ni Lazaro. Kinapudnona, kuna ti Biblia a “ni Jesus inayatna ni Marta ken ti kabsatna a babai.” (Juan 11:5) Inusar kadi ni Jesus ti laing, deskarte, wenno kinaguapona, a sigurado a kupkupikopanna kas perpekto a lalaki, tapno magargarina dagitoy a babbai kadagiti imoral nga aramid? Imbes a kasta, kuna ti Biblia a ni Jesus “saan a nakaaramid iti basol.” (1 Pedro 2:22) Saan a nagtignay iti di maiparbeng uray idi adda babai nga agdinamag a managbasol, nalabit maysa a balangkantis a “nagsangsangit ket rinugianna a babasaen dagiti sakana kadagiti luluana ket punasanna ida kadagiti buok ti ulona.” (Lucas 7:37, 38) Saan man la a napanunot ni Jesus a biktimaen daytoy a nalaka a gundawayan a babai! Impakitana a makontrolna ti riknana—ti kualidad ti agpayso a malalaki. Trinatona dagiti babbai, saan a kas pangipapasan iti derrep, no di ket kas indibidual a rumbeng a maayat ken maraem.

No maysaka nga agtutubo a Kristiano a lalaki, ti panangtuladmo iti pagwadan ni Kristo—imbes a ti dadduma a kapatadam—ti manglapped kenka a ‘mangdangran ken makibiang kadagiti kalintegan’ ti maysa a tao. Daytanto pay ti mangsalaknib kenka tapno dimo malak-aman ti nakalkaldaang a trahedia a panagputot iti bastardo. Agpayso, mabalin a kantiawandaka gapu iti dimo pannakiabig. Ngem inton agangay, ad-adu ti masagrapmo a gunggona no gun-odem ti anamong ti Dios imbes a gun-odem ti temporario nga anamong dagiti kapatadam.—Proverbio 27:11.

Ngem kasano ngay no imoral idi ti kabibiag ti maysa nga agtutubo ngem binalbaliwannan ti imoral a kabibiagna ken agpayso nga agbabbabawin? No kasta, kas iti agbabbabawi idi a ni Ari David, a nakaaramid met iti maiparit a seksual nga aramid, manamnamana ti panangpakawan ti Dios. (2 Samuel 11:2-5; 12:13; Salmo 51:1, 2) Ngem no nakaputot iti bastardo ti agtutubo a lalaki, mabalin nga adda latta ti sumagmamano a napateg nga ikeddengna. Rumbeng kadi nga ikasarna ti ina ti anakna? Adda kadi aniaman a rebbengenna iti ubing? Lawlawaganto ti maysa a masanguanan nga artikulo dagitoy a saludsod.

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Di umiso ti pagarup ti adu nga agtutubo nga awan dagiti dakes nga ibunga ti sekso