BIN-I
Ti Hebreo a zeʹraʽ ken ti Griego nga sperʹma, agpada a naipatarus a “bin-i,” adu a daras nga agparang iti Kasuratan, nga addaan iti pannakaaramat wenno pannakayaplikar kas iti sumaganad: (a) iti agrikultura ken botanika, (b) iti pisiolohia, ken (c) piguratibo maipaay iti “putot.”
Iti Agrikultura, Botanika. Ti ekonomia ti Israel ket kangrunaanna a nainaig iti agrikultura, ngarud adu ti naikuna maipapan iti panagbunubon, panagmula, ken panagani, ket masansan a nadakamat ti “bin-i [wenno bukel],” a ti damo a gundaway ket iti rekord ti maikatlo nga aldaw ti panagparsua iti daga. Imbilin ni Jehova: “Ti daga mangpatarubo koma iti ruot, mulmula a mangpataud iti bukel, agbunga a kaykayo a mangipaay iti bunga sigun kadagiti kakikitada, a ti bukelna adda iti dayta, iti rabaw ti daga.” (Ge 1:11, 12, 29) Ditoy ti Namarsua impalgakna ti panggepna a kawesan ti daga iti mulmula babaen ti panagpaadu nga agaramat iti bin-i, a pagtalinaeden a nagsisina dagiti nagduduma a naparsua a kita, tapno tunggal maysa mangpataud “sigun iti kakikitana” babaen iti bukodna a naiduma a bin-i.
Iti Pisiolohia. Ti Hebreo a termino a zeʹraʽ naaramat iti pisiolohiko a kaipapanan iti Levitico 15:16-18; 18:20, mainaig iti panagruar ti semilia. Iti Levitico 12:2, ti mangpasamak a porma ti berbo a za·raʽʹ (imula) ket naipatarus iti adu a patarus babaen iti Iloko a sasao nga “iyinaw” wenno “mangyinaw iti bin-i.” Iti Numeros 5:28, ti di aktibo a porma a za·raʽʹ agparang a kadua ti zeʹraʽ ken naipatarus a “mapagsikogto babaen iti semilia” (NW), “mamulaan iti bin-i” (Yg), “mangyinaw iti bin-i” (KJ).
Piguratibo nga Usar. Iti kaaduan kadagiti gundaway a panagparang ti sao a zeʹraʽ iti Biblia, naaramat dayta mainaig iti putot, wenno anak. Dagiti annak nga animal naawagan iti daytoy a termino iti Genesis 7:3. Ti natauan a putot ni Noe ket natukoy iti Genesis 9:9; ti natauan nga annak ti babai a ni Agar iti Genesis 16:10. Ti Dios binilinna ni Abram ken ti nainkasigudan a “bin-ina” a makugitda kas pagilasinan ti tulag nga ar-aramiden idi kadakuada ti Dios.—Ge 17:7-11.
Ti Griego a sao nga sperʹma ket naaramat kadagiti isu met laeng a panangyaplikar a kas iti Hebreo a zeʹraʽ. (Idiligyo ti Mt 13:24; 1Co 15:38; Heb 11:11; Jn 7:42.) Inaramat ni Jesu-Kristo ti nainaig a sao nga spoʹros (banag a naimula) a mangisimbolo iti sao ti Dios.—Lu 8:11.
Maysa a Sagrado a Palimed. Idi tiempo nga inukom ti Dios da Adan ken Eva, sinaona ti maysa a padto a nangted iti namnama kadagiti annakda, a kunkunana iti serpiente: “Mangikabilakto ti panagginnura iti nagbaetanyo iti babai ken iti nagbaetan ti bin-im ken ti bin-ina. Dunorennakanto iti ulo ket dunoremto iti mukod.” (Ge 3:15) Nanipud punganay, ti pakabigbigan ti naikari a “bin-i” ket sagrado a palimed ti Dios.
Daytoy naimpadtuan a sasao impalgakna nga adda manangispal a mangdadael iti daydiay pudpudno nga inladawan ti serpiente, awan sabali, ti dakkel a serpiente ken kabusor ti Dios, ni Satanas a Diablo. (Apo 12:9) Impatuldona met a ti Diablo maaddaan iti “bin-i.” Agkasapulan iti tiempo tapno mapataud ti dua a bin-i ken mapatanor ti panagginnura iti nagbaetanda.
Ti bin-i ti Serpiente. Mapaliiwtayo a no agsao ti Biblia maipapan iti “bin-i” iti simboliko a kaipapanan, saanna a tuktukoyen ti literal nga annak, wenno putputot, no di ket dagidiay sumursurot iti padron ti simboliko nga “amada,” dagidiay addaan iti espiritu wenno pagannayasanna. Ti immuna nga anak da Adan ken Eva a ni Cain ket pagarigan ti maysa kadagiti annak ti Serpiente. Manglawlawag nga agsurat ni apostol Juan maipapan itoy a punto: “Ti annak ti Dios ken ti annak ti Diablo nabatadda babaen itoy a kinapudno: Tunggal maysa a saan nga agar-aramid iti kinalinteg saan a nagtaud iti Dios, uray met ti saan nga agayat iti kabsatna. Ta daytoy ti mensahe a nangngegyo nanipud idi damo, a rebbeng a maaddaantayo iti ayat iti maysa ken maysa; saan a kas ken Cain, a nagtaud iti daydiay nadangkes ken nangpapatay iti kabsatna. Ket maigapu iti ania a pinapatayna? Agsipud ta nadangkes ti bukodna nga ar-aramid, ngem ti ar-aramid ti kabsatna nalinteg.”—1Jn 3:10-12; idiligyo ti Jn 8:44.
Gapuna, iti sinigsiglo, ti bin-i ti Serpiente buklen dagidiay addaan iti espiritu ti Diablo, a nanggura iti Dios ken nangbusor iti ili ti Dios, ket inraman dayta nangnangruna dagiti relihioso a tattao nga agkunkuna nga agserserbida iti Dios ngem iti kinapudnona ulbod, managinsisingpetda. Impakaammo ni Jesus ti Judio a papanguluen ti relihion idi kaaldawanna kas maysa a paset ti bin-i ti Serpiente, a kunkunana kadakuada: “Serpiente, putot [Gr., gen·neʹma·ta, “pinataud”] dagiti karasaen, kasanokayo a makalisi iti pannakaukom idiay Gehenna?”—Mt 23:33, Int.
Adda in-inut a pannakaipalgak ti paspaset ti palimed ti Dios maipapan iti naikari a “bin-i” ti babai. Ti salsaludsod a masungbatan ket: Ti kadi bin-i nailangitan wenno naindagaan? No naespirituan wenno nailangitan, maaddaanto ngarud aya iti naindagaan a panagbiag? Maysa wenno adu kadi ti bin-i? Kasano ti panangdadaelna iti Serpiente ken panangluk-atna iti sangatauan?
Kas naipakitan, ti serpiente a nangiturongan ni Jehova iti sasaona a nailanad iti Genesis 3:15 ket saan a ti animal iti daga. Nabatad, saanna a maawatan ti maysa nga isyu a kas iti nairaman ditoy, maysa a panangkarit iti kinasoberano ni Jehova. Ngarud, kas impalgak ti naud-udi a paspasamak, agsasao idi ti Dios iti maysa a nasaririt nga indibidual, ti kangrunaan a kabusorna a ni Satanas a Diablo. Ti libro ti Job lawlawagannatayo maipapan itoy a banag, ta sadiay masarakantayo nga idatdatag ni Satanas ti pammabasolna iti kinatarnaw ni Job ken Jehova tapno pasingkedanna ti panangkaritna iti kinasoberano ti Dios. (Job 1:6-12; 2:1-5) Ti “ama,” ngarud, ti bin-i ti serpiente ket, saan a literal nga animal a serpiente, no di ket maysa nga angheliko, espiritu nga “ama,” ni Satanas a Diablo.
Naespirituan ti ‘bin-i ti babai.’ Gapuna, uray no kasano ti panangmatmat ti matalek a tattao idi ugma iti dayta a banag, agbalin a nabatad, iti lawag ti Kristiano a Kasuratan, a ti naikari a ‘bin-i ti babai’ ket kasapulan nga ad-adda pay ngem tao tapno ‘madunorna iti ulo’ daytoy naespirituan a kabusor, daytoy angheliko a persona, ti Diablo. Ti “bin-i” kasapulan a maysa a mannakabalin nga espiritu a persona. Kasano ti pannakaipaayna, ken siasino ti agbalin nga ‘inana,’ ti “babai”?
Ti sumaruno a nailanad a pannakadakamat ti naikari a “bin-i” napasamak nasurok a 2,000 a tawen kalpasanna, ken matalek nga Abraham. Ni Abraham ket iti linia ni Sem, ket iti nasapsapa a padto nagsao ni Noe maipapan ken Jehova kas “Dios ni Sem.” (Ge 9:26) Impatuldo daytoy ti anamong ti Dios ken Sem. Idi tiempo ni Abraham, ti “bin-i” iti kari ket naipadto nga umay babaen ken Abraham. (Ge 15:5; 22:15-18) Ti pamendision ni Padi Melquisedec ken Abraham nangipaay iti kanayonan a pammasingked iti daytoy. (Ge 14:18-20) Nupay ti sasao ti Dios ken Abraham impalgakna a maaddaan ni Abraham iti putot, imbutaktakna met a ti linia dagiti inapo ti naimpadtuan pannakaikarina a “bin-i” ti pannakaispal ket pudno a maaddaan iti naindagaan a panagbiag.
Maysa a persona ti naipadto. Iti panangdakamatda maipapan iti putot ni Abraham ken dadduma pay, dagiti naaramat a Hebreo ken Griego a termino ket iti pangmaymaysa a porma, a gagangay a tumukoy iti kasta a putot iti anag a ragup. Agparang nga adda maysa a nabileg a rason no apay a ti ragup a termino a zeʹraʽ, “bin-i,” imbes a ti nakaing-inget a pangadu ti pormana a sao a ba·nimʹ, “annak” (ben no pangmaymaysa), ti masansan unay a naaramat mainaig iti putot ni Abraham. Ipatuldo ni apostol Pablo daytoy a kinapudno iti panangilawlawagna nga idi nagsao ti Dios maipapan kadagiti bendision a dumteng babaen iti bin-i ni Abraham, kangrunaan a tuktukoyenna ti maymaysa a persona, awan sabali, ni Kristo. Kuna ni Pablo: “Ita dagiti kari naisaoda ken Abraham ken iti bin-ina. Kunana [wenno, Isu kunana], saan a: ‘Ken kadagiti bin-i [Gr., sperʹma·sin],’ a kasla agsao iti adu a kasta, no di ket kasla agsao iti maymaysa: ‘Ken iti bin-im [Gr., sperʹma·tiʹ],’ nga isu ni Kristo.”—Ga 3:16, Rbi8 ftn.
Ti sumagmamano nga eskolar sinupiatda ti sasao ni Pablo maipapan iti pangmaymaysa ken pangadu nga usar ti “bin-i.” Ipatuldoda nga iti Hebreo, ti sao maipaay iti “bin-i” (zeʹraʽ), no naaramat maipaay iti putot, saan a pulos agbaliw ti pormana, iti daytoy nga usar nga umarngi iti Iloko a sao nga “umili.” Kasta met, dagiti naipakuyog a berbo ken pangiladawan a sao saanda nga ipatuldo a mismo ti panagbalin a pangmaymaysa wenno pangadu nga ipasimudaag ti sao maipaay iti “bin-i.” Nupay pudno daytoy, adda pay sabali a banag a mangiparangarang a ti inlawlawag ni Pablo ket umiso no maipapan iti gramatika kasta met no maipapan iti doktrina. Iti panangilawlawagna iti daytoy a banag, kunaen ti Cyclopædia (1894, Tomo IX, p. 506) da M’Clintock ken Strong: “Mainaig kadagiti pronombre, ti sangal naan-anay a naiduma iti dua nga immun-una [kayatna a sawen, dagiti berbo ken pangiladawan a sao a naaramat a kadua ti sao a “bin-i”]. Ti pangmaymaysa a pronombre [naaramat a kadua ti zeʹraʽ] ilasinna ti maysa nga indibidual, maymaysa laeng, wenno maysa manipud iti adu; idinto ta ti pangadu a pronombre irepresentarna ti amin a kaputotan. Kankanayon a sinurot ti Sept[uagint] daytoy a paglintegan . . . naawatan ni Pedro daytoy a sangal, ta masarakantayo nga ipampamatmatna ti pangmaymaysa a bin-i manipud Gen. xxii, 17, 18, idi agsasao kadagiti katutubo a Judio iti siudad ti Jerusalem sakbay ti pannakakomberte ni Pablo (Aramid iii, 26), no kasano nga impasdek ni David ti pagarigan sangaribu a tawen sakbay dayta (Sal. lxxii, 17).”
Kanayonanna pay, kuna daytoy a reperensia: “Ti panamagduma nga inaramid ni Pablo ket saan nga iti nagbaetan ti maysa a bin-i ken ti sabali pay, no di ket iti nagbaetan ti maysa a bin-i ken ti adu; ket no ibilangtayo nga isu nagadaw iti isu met laeng a teksto a kas ken Pedro [immun-unan a naisitar], ti argumentona ket mapasingkedanen babaen ti pronombre a ‘kabusorna [saan a da].’ Ti bin-i nga addaan iti pronombre a pangmaymaysa ket apag-isu a katupag ti anak.”
Iti panagaramat iti Iloko a pangngarig, ti sao a “kaputotak” mabalin a tumukoy iti maymaysa wenno iti adu. Ngem no iti kalpasan dayta a sao rebbeng a matukoy ti kaputotan kas “isu,” nalawag a ti matuktukoyen ket agmaymaysa nga anak wenno kaputotan.
Ti kari ken Abraham nga amin a pamilia iti daga bendisionanda ti bagbagida iti ‘bin-ina’ saan a mabalin nga inramanna ti amin a putot ni Abraham kas ‘bin-ina,’ yantangay ti putputot ti anakna a ni Ismael ken kasta met ti putputot ti annakna ken Ketura ket saan a naaramat a pangbendision iti sangatauan. Ti bin-i a pakabendisionan ket babaen ken Isaac. “Babaento ken Isaac ti maawaganto a bin-im,” kinuna ni Jehova. (Ge 21:12; Heb 11:18) Daytoy a kari ket ad-adda manen a naidetalye idi a, kadagiti dua nga annak ni Isaac a da Jacob ken Esau, naisangsangayan a nabendisionan ni Jacob. (Ge 25:23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Kanayonanna, kinedngan ni Jacob dayta a banag babaen ti panangipakitana a ti panangummong iti tattao ket agpaay iti Silo (a kaipapananna “Daydiay Makinkukua iti Dayta; Daydiay Agtagikua iti Dayta”) ti tribu ti Juda. (Ge 49:10) Kalpasanna, iti intero a Juda, ti um-umay a bin-i agtaud laeng iti linia ni David. (2Sm 7:12-16) Daytoy a pannakaidetalye napaliiw dagiti Judio idi umuna a siglo K.P., nga aktual a nanginanama iti maymaysa a persona nga umay kas Mesias wenno Kristo, kas manangispal (Jn 1:25; 7:41, 42), uray no impagarupda met nga isuda ket, kas putputot wenno bin-i ni Abraham, maanamongan nga ili ken, gapu ta kasta, annak ida ti Dios.—Jn 8:39-41.
Lumawa ti ramanenna. Kalpasan a ti anghel ni Jehova linapdanna ni Abraham manipud aktual a panangisakripisiona iti anakna a ni Isaac, ti anghel immawag ken Abraham: “‘Babaen kaniak met laeng isapatak,’ kuna ni Jehova, ‘a gapu iti kinapudno nga inaramidmo daytoy a banag ket dika impaidam ti anakmo, ti kakaisuna kenka, sigurado a bendisionankanto ket sigurado a paaduekto ti bin-im kas kadagiti bituen ti langlangit ken kas kadagiti binukel ti darat nga adda iti aplaya; ket ti bin-im tagikuaennanto ti ruangan dagiti kabusorna. Ket babaen ti bin-im pudno unay a dagiti amin a nasion iti daga bendisionandanto ti bagbagida.’”—Ge 22:16-18.
No daytoy a kari ti Dios maaddaan iti kaitungpalan iti naespirituan a bin-i, ipatuldona ngarud a ti dadduma mainayonda iti daydiay kangrunaan a bin-i. Ket ilawlawag ni apostol Pablo a pudno daytoy. Ikalinteganna a ni Abraham naipaayan ti tawid babaen iti kari ket saan a babaen iti linteg. Nainayon laeng ti Linteg tapno maiparangarang dagiti salungasing “agingga a dumteng ti bin-i.” (Ga 3:19) Maikuna, ngarud, a ti kari sigurado iti isuamin a bin-ina, “saan laeng nga iti dayta a mangannurot iti Linteg, no di ket kasta met iti dayta a mangannurot iti pammati ni Abraham.” (Ro 4:16) Ti sasao ni Jesu-Kristo kadagiti Judio a nangbusor kenkuana a: “No annaknakayo ni Abraham, aramidenyo dagiti aramid ni Abraham,” ipatuldona a, saan a dagidiay kaputotan babaen iti lasag, no di ket dagidiay addaan iti pammati ni Abraham ti imbilang ti Dios kas bin-i ni Abraham. (Jn 8:39) Ti apostol pagbalinenna nga espesipiko unay dayta iti panangikunana: “Mainayon pay, no kukuanakayo ni Kristo, pudno a bin-inakayo ni Abraham, dagiti agtawid mainaig iti maysa a kari.”—Ga 3:29; Ro 9:7, 8.
Gapu itoy, ti kari ti Dios a, “Sigurado a paaduekto ti bin-im kas kadagiti bituen ti langlangit ken kas kadagiti binukel ti darat nga adda iti aplaya,” addaan iti naespirituan a kaitungpalan ken kaipapananna a ti sabsabali pay, a “kukua ti Kristo,” nainayonda kas paset ti bin-i ni Abraham. (Ge 22:17; Mr 9:41; 1Co 15:23) Saan nga impalgak ti Dios ti bilang no di ket pinagtalinaedna a di kabaelan ti tao nga ammuen a kas ti bilang dagiti bituen ken dagiti binukel ti darat. Idi laeng agarup 96 K.P., iti Apocalipsis ken apostol Juan, nga impalgakna a ti naespirituan nga Israel, dagidiay “naselioan” iti espiritu ti Dios, a tanda ti nailangitan a tawidda, agdagup iti 144,000 a persona.—Efe 1:13, 14; Apo 7:4-8; 2Co 1:22; 5:5.
Dagitoy a 144,000 naipakita a sitatakderda a kadua ti Kordero iti Bantay Sion. “Nagatang dagitoy manipud iti sangatauan kas umuna a bungbunga iti Dios ken iti Kordero.” (Apo 14:1, 4) Inted ni Jesu-Kristo ti biagna maipaay kadakuada, a ‘badbadanganna ti bin-i ni Abraham’ kas naindaklan a Nangato a Padida. (Heb 2:14-18) Ti Dios nga Ama siaasi nga ipaayna ti Anakna iti daytoy a kongregasion, daytoy a “nobia.” (Jn 10:27-29; 2Co 11:2; Efe 5:21-32; Apo 19:7, 8; 21:2, 12) Agbalinda nga ar-ari ken papadi, ket ni Jesus iranudna kadakuada ti dayag ken Pagarian nga inted kenkuana ti Ama. (Lu 22:28-30; Apo 20:4-6) Iti kinapudnona, ti sagrado a palimed mainaig iti Bin-i ket maysa laeng a paset ti naindaklan a sagrado a palimed ti Pagarian ti Dios babaen iti Mesiasna.—Efe 1:9, 10; kitaenyo ti SAGRADO A PALIMED.
Iladawan ni Pablo daytoy a tignay ti Dios babaen ti panagsaona maipapan ken Abraham, iti siwayawaya nga asawana (a ni Sara), ken ni Isaac nga anak babaen iti kari. Iyarigna ni Sara iti “Jerusalem sadi ngato,” “ti inatayo [kayatna a sawen, ina dagiti nayanak-iti-espiritu a Kristiano].” Ni Isaac nayarig kadagitoy a Kristiano kas kaputotan wenno annak daytoy nga “ina.”—Ga 4:22-31.
Idadateng ti “bin-i.” Kas napasingkedanen, ni Jesus ti kangrunaan a “bin-i.” Nupay kasta, saan nga isu ti ‘bin-i ti babai’ (kayatna a sawen, “ti Jerusalem sadi ngato”) idi tiempo ti pannakayanakna kas tao. Pudno, isu ket kameng ti nainkasigudan a bin-i ni Abraham, babaen ken inana a Maria; isu ket kameng ti tribu ti Juda; ket agpadpada a nainkasigudan babaen ken Maria ken legal babaen iti pannakaamana a ni Jose, isu ket kameng ti linia ni David. (Mt 1:1, 16; Lu 3:23, 31, 33, 34) Ngarud kualipikado ni Jesus sigun iti naimpadtuan a karkari.
Ngem idi laeng nayanak ni Jesus babaen ti espiritu, iti kasta nagbalin a naespirituan nga anak ti Dios, nga isu nagbalin a ‘bin-i ti babai’ ken ti Bin-i a mangbendision idi iti amin a nasnasion. Napasamak daytoy idi tiempo ti pannakabautisarna babaen ken Juan idiay Karayan Jordan, 29 K.P. Agedad idi ni Jesus iti agarup 30 a tawen. Ti nasantuan nga espiritu, nga um-umay ken Jesus, nagparang ken Juan iti langa a kalapati, ket ti Dios a mismo binigbigna ni Jesus kas Anakna iti dayta a tiempo.—Mt 3:13-17; Lu 3:21-23; Jn 3:3.
Ti pananginayon iti kadua a “bin-i,” ti kongregasion Kristiano, nangrugi a mapasamak idi tiempo ti pannakaiparukpok ti nasantuan nga espiritu idi aldaw ti Pentecostes 33 K.P. Immuli ni Jesus sadi langit, iti sanguanan ni Amana, ket imbaonna ti nasantuan nga espiritu kadagitoy umuna a pasurotna, a pakairamanan ti 12 nga apostol. (Ara 2:1-4, 32, 33) Agak-akem kas Nangato a Padi maitunos iti kasasaad ni Melquisedec, nangipaay ditoy iti dakkel a ‘panangbadang’ iti segundario a bin-i ni Abraham.—Heb 2:16.
Ginnura ti dua a bin-i. Ti dakkel a serpiente a ni Satanas a Diablo nakapataud iti “bin-i” a nangiparangarang iti kasaeman a pananggura kadagidiay nagserbi iti Dios buyogen ti pammati a kas ken Abraham, kas ipaayan ti rekord ti Biblia iti naruay a pammaneknek. Pinadpadas ni Satanas a bangenan wenno lapdan ti itatanor ti bin-i ti babai. (Idiligyo ti Mt 13:24-30.) Nupay kasta, dimmanon iti kangitingitan daytoy a ginnura iti pannakaidadanes ti naespirituan a bin-i, nangnangruna iti daydiay naiparangarang ken Jesu-Kristo. (Ara 3:13-15) Tukoyen ni Pablo ti naimpadtuan a drama tapno iladawanna, a kunkunana: “No kasano idi a daydiay nayanak a kas iti lasag [Ismael] rinugianna nga indadanes daydiay nayanak a kas iti espiritu [Isaac], kasta met ita.” (Ga 4:29) Ket ti maysa a naud-udi a padamag, iti kinapudnona maysa a padto, deskribirenna ti pannakaipasdek ti Pagarian idiay langit ken ti pannakaitapuak ti Diablo ditoy daga manipud langit, nga ababan ti tiempona a mangitultuloy iti pananggurana. Ingudo dayta: “Ket ti dragon nakapungtot iti babai, ket napan tapno gubatenna dagiti natda ti bin-ina, isuda a mangtungtungpal kadagiti bilin ti Dios ken addaan iti trabaho a panangsaksi ken Jesus.” (Apo 12:7-13, 17) Daytoy a pananggubat iti natda ti bin-i ti babai agpatingga inton ‘ni Satanas marumek iti baba dagiti sakana.’—Ro 16:20.
Pannakabendision ti amin a pampamilia ditoy daga. Ni Jesu-Kristo, ti Bin-i, nakaipaayen kadagiti naindaklan a bendision iti nasingpet-panagpuspusoda a tattao babaen kadagiti sursurona ken babaen iti panangiwanwan nga impaayna iti kongregasionna nanipud pay Pentecostes. Ngem iti panangrugi ti Sangaribu a Tawen a Panagturayna, dagiti naespirituan a ‘kakabsatna,’ napagungarda ken makiramramanda iti turay ti Pagarianna, agbalindanto met a katulongan a papadi a kakaduana. (Apo 20:4-6) Bayat ti tiempo inton “dagiti natay, dagiti dadakkel ken dagiti babassit,” agtakderda iti sanguanan ti trono tapno maukomda, dagidiay nangwatwat iti pammati ken panagtulnog “bendisionandanto ti bagbagida,” a petpetanda ti biag babaen iti bin-i ni Abraham. (Apo 20:11-13; Ge 22:18) Kaipapanan daytoy ti agnanayon a biag ken kinaragsak maipaay kadakuada.—Jn 17:3; idiligyo ti Apo 21:1-4.
Panagungar ti “bin-i.” Iti panangilawlawagna iti panagungar ti Bin-i, ni Jesu-Kristo, isurat ni apostol Pedro nga isu “napapatay iti lasag, ngem napagbiag iti espiritu.” (1Pe 3:18) Ti padana nga apostol a ni Pablo, iti panangilawlawagna iti suheto maipapan ti panagungar dagiti kakadua ni Kristo, agaramat iti maysa a pangngarig iti agrikultura. Ikalinteganna: “Ti imulam di mapagbiag malaksid no umuna pay a matay; ket no maipapan iti imulam, imulam, saan a ti bagi a tumaudto, no di ket bukel a lamolamo, mabalin nga, iti trigo wenno aniaman kadagiti dadduma pay; ngem ikkan ti Dios iti bagi kas iti nakaay-aywanna, ket iti tunggal maysa kadagiti bin-i ikkanna iti bukodna a bagi. . . . Gapuna kasta met ti panagungar dagiti natay. Maimula iti panagrupsa, maibangon iti di panagrupsa. Maimula iti pannakaibabain, maibangon iti pannakaipadayag. . . . Maimula a pisikal a bagi, maibangon a naespirituan a bagi.” (1Co 15:36-44) Matay ngarud dagidiay mangbukel iti ‘bin-i ti babai,’ ti “bin-i ni Abraham,” nga isukoda dagiti naindagaan a bagi nga agrupsa a lasag, ket mapagungarda nga addaan kadagiti nadayag a di agrupsa a bagi.
Di agrupsa a bin-i a pagpaadu. Agsao ni apostol Pedro iti naespirituan a kakabsatna maipapan iti pannakaipaay kadakuada iti “baro a pannakayanak nga agturong iti maysa a sibibiag a namnama babaen ti panagungar ni Jesu-Kristo manipud kadagiti natay, nga agturong iti maysa a di agrupsa ken di natulawan ken di agkupas a tawid.” Kunaenna, “Naisagana dayta iti langlangit maipaay kadakayo.” Ipakaammona kadakuada a naispalda saan a babaen iti agrupsa a bambanag a kas iti pirak ken balitok, no di ket babaen iti dara ni Kristo. Kalpasan daytoy, kunaenna: “Ta naipaayankayon iti baro a pannakayanak, saan a babaen iti agrupsa, no di ket babaen iti di agrupsa a bin-i a pagpaadu, babaen iti sao ti sibibiag ken manayon a Dios.” Ti sao a “bin-i” ditoy isu ti Griego a sao nga spo·raʹ, a mangipasimudaag iti bin-i a naimula, ngarud makapagpaadu.—1Pe 1:3, 4, 18, 19, 23.
Iti kastoy a pamay-an ipalagip ni Pedro iti kakabsatna maipapan iti relasionda kas annak, saan nga iti natauan nga ama a matay ken saan a makayallatiw kadakuada iti di panagrupsa wenno agnanayon a biag, no di ket iti “sibibiag ken manayon a Dios.” Ti di agrupsa a bin-i a nangipaay kadakuada iti daytoy baro a pannakayanak isu ti nasantuan nga espiritu ti Dios, ti aktibo a puersana, nga agtigtignay maitunos iti manayon a Sao ti Dios, a dayta a mismo ket impaltiing ti espiritu. Kunaen met ni apostol Juan maipapan kadagita a nayanak iti espiritu: “Tunggal maysa a nayanak manipud iti Dios ket saan nga agar-aramid iti basol, agsipud ta ti bin-ina a pagpaadu agtalinaed iti kasta a maysa, ket saanna a mabalin nga iyugali ti panagbasol, agsipud ta isu nayanak manipud iti Dios.”—1Jn 3:9.
Daytoy nga espiritu kadakuada agtignay tapno pataudenna ti maysa a baro a pannakayanak kas annak ti Dios. Puersa dayta maipaay iti kinadalus, ket pataudenna ti bungbunga ti espiritu, saan a ti rinuker nga ar-aramid ti lasag. Ti persona nga addaan a mismo iti daytoy a bin-i a pagpaadu saannanto ngarud nga iyugali ti ar-aramid ti lasag. Ikomento ni apostol Pablo maipapan itoy a banag: “Ta inayabannatayo ti Dios, saan a buyogen ti panangpawayway iti kinarugit, no di ket mainaig iti pannakasantipikar. No kasta, ngarud, ti tao a mangipakita iti di panangikankano saanna nga ikankano, saan a ti tao, no di ket ti Dios, a mangikabil iti nasantuan nga espirituna kadakayo.”—1Te 4:7, 8.
Nupay kasta, ti maysa kadagitoy a nayanak-iti-espiritu a patinayon a mangsarked iti espiritu wenno ‘mangpaldaang’ iti dayta, kayatna a sawen, ‘paglidayenna’ dayta wenno ‘saktanna’ dayta, inton agangay isu ti pakaigapuan nga isanud ti Dios ti espirituna. (Efe 4:30, Int; idiligyo ti Isa 63:10.) Ti maysa a tao mabalin nga agtabbaaw pay ketdin maibusor iti espiritu, a dayta ket makadidigra kenkuana. (Mt 12:31, 32; Lu 12:10) Gapuna inggunamgunam da Pedro ken Juan ti panagkasapulan ti panangtaginayon iti kinasanto ken iti panagayat iti Dios, ti panagayat ti maysa iti kabsatna manipud iti puso, ken ti panangipakita iti panagpasakup iti panangiwanwan ti espiritu ti Dios, iti kasta pampaneknekanna ti bagina kas pudno, nasungdo nga anak ti Dios.—1Pe 1:14-16, 22; 1Jn 2:18, 19; 3:10, 14.