PANNAKIKAPPIA

Ti sao a “makikappia” ket kaipapananna nga isubli ti sigud a panagtunos wenno panaggayyem; tumukoy met iti panangatur wenno panangrisut, kas iti panangrisut iti di panagkinnaawatan. Iti Griego, ti sasao a nainaig iti pannakikappia ket naadaw iti berbo nga al·lasʹso, a kangrunaan a kaipapananna ti “baliwan, sukatan.”​—Ara 6:14; Ga 4:20, Int.

Ngarud, ti nagtipon a sao a ka·tal·lasʹso, nupay kangrunaan a kaipapananna ti “isukat,” ket nagbalin a kaipapananna ti “ikappia.” (Ro 5:10) Inaramat ni Pablo daytoy a berbo idi dinakamatna ti ‘pannakikappia manen’ ti babai iti asawana, a nakisinaanna. (1Co 7:11) Ti nainaig a sao a di·al·lasʹso·mai ket agparang iti Mateo 5:24 maipapan kadagiti pammilin ni Jesus a rumbeng nga umuna a ‘makikappia’ ti maysa a tao iti kabsatna sakbay a mangidatag iti daton iti altar.

Pannakikappia iti Dios. Iti surat ni Pablo kadagiti taga Roma ken iti dadduma pay a suratna, aramatenna ti ka·tal·lasʹso ken a·po·ka·tal·lasʹso (mangipaganetget a porma) iti panangilawlawagna iti pannakaikappia ti tao iti Dios babaen iti sakripisio ni Kristo Jesus.

Nasken ti kasta a pannakikappia iti Dios agsipud ta ti tao naisina, nayadayo Kenkuana, nadadael ti panaggayyemda, ket nakarkaro pay ngem iti dayta, naaddaanda iti panagbinnusor. Napasamak daytoy gapu iti basol ti umuna a tao a ni Adan ken ti resultana a basol ken kinaimperpekto a natawid ti amin a kaputotanna. (Ro 5:12; idiligyo ti Isa 43:27.) Ngarud maikuna ti apostol a “ti panangpampanunot iti lasag kaipapananna ti pannakibusor iti Dios, ta saan a naipasakup iti linteg ti Dios, ket, iti kinapudnona, saan a mabalin nga ipasakup [gapu iti natawidna nga imperpekto ken managbasol a kasasaad]. Gapuna dagidiay makitunos iti lasag saanda a mabalin nga ay-aywen ti Dios.” (Ro 8:7, 8) Adda panagbinnusor agsipud ta saan nga ipalubos dagiti perpekto a pagalagadan ti Dios nga anamonganna wenno panuynoyanna ti dakes nga aramid. (Sal 5:4; 89:14) Imparangarang ti Anak ti perpekto a kualidad ni Amana, ket naisurat maipapan kenkuana: “Inayatmo ti kinalinteg, ket ginuram ti kinakillo.” (Heb 1:9) Gapuna, nupay ti “Dios ket ayat” ken nupay ti “Dios inayatna ti lubong [ti sangatauan] iti kasta unay isu nga intedna ti bugbugtong nga Anakna” maigapu iti sangatauan, adda latta ti sangatauan iti kasasaad a bumusbusor iti Dios. Kasta met a ti ayat ti Dios maipaay iti lubong ti sangatauan ket ayat maipaay kadagiti kabusor, ayat nga idaldalan ti prinsipio (Gr., a·gaʹpe) imbes a panangdungngo wenno panaggayyem (Gr., phi·liʹa) laeng.​—1Jn 4:16; Jn 3:16; idiligyo ti San 4:4.

Yantangay ti pagalagadan ti Dios ket pagalagadan ti perpekto a kinalinteg, saanna a mabalin a kanunongan wenno anamongan ti basol, ta maisalungasing dayta iti nalawag a pagayatanna. Isu ket “managparabur ken naasi” ken “nabaknang iti asi” (Sal 145:8, 9; Efe 2:4); ngem saanna nga iwalin ti kinahustisia tapno mangipakita iti asi. Umiso ti kunaen ti Cyclopædia (1894, Tomo VIII, p. 958) da M’Clintock ken Strong a ti relasion iti nagbaetan ti Dios ken ti managbasol a tao ket “nainkalintegan, kas iti relasion iti nagbaetan ti maysa nga agturay, nga addaan autoridad a mangukom, ken ti maysa a kriminal a nangsalungasing kadagiti lintegna ken immalsa iti autoridadna, ket ngarud natrato dayta kas maysa a kabusor.” Daytoy ti kasasaad ti sangatauan gapu iti natawidda a basol manipud iti umuna nga amada, ni Adan.

Ti pakaibatayan ti pannakikappia. Posible ti naan-anay a pannakikappia iti Dios babaen laeng iti subbot a sakripisio ni Kristo Jesus; isu “ti dalan,” ket awan ti umay iti Ama malaksid no baeten kenkuana. (Jn 14:6) Nagserbi ti ipapatayna kas “pangikappia a sakripisio [Gr., hi·la·smonʹ] maipaay kadagiti basoltayo.” (1Jn 2:2; 4:10) Ti sao a hi·la·smosʹ ipamatmatna ti “pamay-an a pangay-ayo,” maysa a “panangabbong.” Nalawag, ti sakripisio ni Jesu-Kristo ket saan a maysa a “pamay-an a pangay-ayo” nga arigna ep-epenna ti nasaktan a rikna ti Dios, tapno agkalma, ta sigurado a saan a kasta ti epekto ti ipapatay ti dungdungnguenna nga Anak. Imbes ketdi, dayta a sakripisio ti nangpennek kadagiti kalikaguman ti perpekto a hustisia ti Dios agsipud ta nangipaay iti umiso ken nalinteg a pakaibatayan ti pannakapakawan ti basol, tapno ti Dios “nalinteg koma uray iti panangideklarana a nalinteg ti tao [ti natawid a kinamanagbasol ti tao] nga addaan iti pammati ken Jesus.” (Ro 3:24-26) Babaen ti panangipaayna iti panglitup (naan-anay a panangpennek) iti basbasol ken iti di nainkalintegan nga ar-aramid ti tao, ti sakripisio ni Kristo pinagbalinna a maanamongan (makaay-ayo) ti panagregget ken panangawat ti tao iti pannakaisubli dagiti umiso a relasionna iti Soberano a Dios.​—Efe 1:7; Heb 2:17; kitaenyo ti SUBBOT.

Gapuna, babaen ken Kristo, pinagbalin ti Dios a posible nga “ikappiana manen iti bagina ti amin a sabsabali pay a bambanag iti panangaramidna iti kappia babaen ti dara nga imparukpok [ni Jesus] iti kayo a pagtutuokan,” ket ngarud dagiti tattao a “naisina idi ken kabkabusor” gapu iti nadangkes nga ar-aramid ti pampanunotda mabalinda itan ti ‘maikappia babaen ti nainlasagan a bagi dayta babaen ti ipapatayna, tapno iparangna ida a nasantuan ken awanan pakapilawan ken awanan pakapabasolan iti sanguananna.’ (Col 1:19-22) Ni Jehova a Dios mabalinna itan nga ‘ideklara a nalinteg’ dagidiay pinilina nga agbalin a naespirituan nga annakna; saandan a mabalin a maakusaran, agsipud ta tattaoda a naan-anayen a naikappia iti Dios.​—Idiligyo ti Ara 13:38, 39; Ro 5:9, 10; 8:33.

Ngarud, ania ti makunatayo maipapan kadagiti tattao a nagserbi iti Dios kadagidi tiempo sakbay ti ipapatay ni Kristo? Karaman kadakuada ni Abel, a “naipaayan iti panangsaksi nga isu nalinteg, a ti Dios ti nangsaksi maipapan kadagiti sagutna”; ni Enoc, nga “addaan iti pangsaksi a naay-ayona a naan-anay ti Dios”; ni Abraham, a “naawagan ‘gayyem ni Jehova’”; da Moises, Josue, Samuel, David, Daniel, Juan a Manangbautisar, ken dagiti adalan ni Kristo (a nagkunaan ni Jesus sakbay ti ipapatayna, “ti Ama a mismo addaan panagayat kadakayo”). (Heb 11:4, 5; San 2:23; Da 9:23; Jn 16:27) Nakilangenan amin ida ni Jehova ken binendisionanna ida. Apay ngarud a ti kasta a tattao ket agkasapulan pay laeng iti pannakaikappia babaen iti ipapatay ni Kristo?

Dagitoy a tattao nabatad nga adda pannakikappiada iti Dios. Nupay kasta, managbasol latta dagitoy a tattao gapu ta natawidda dayta a kasasaad, kas met ti dadduma pay tattao iti lubong, ken binigbigda a mismo a kasta ti kasasaadda babaen kadagiti indatonda nga animal a sakripisio. (Ro 3:9, 22, 23; Heb 10:1, 2) Pudno nga adda dagiti tattao a nabatbatad wenno nakarkaro ti basolda ngem iti dadduma, a sipapanayag pay ketdi a nagrebeldeda; ngem ti basol ket basol, kasano man ti kadagsen wenno kakarona. Yantangay managbasol ti isuamin a tattao, ti amin a nagtaud ken Adan agkasapulanda iti pannakaikappia iti Dios a nagbalin a posible gapu iti sakripisio ti Anakna.

Ti relatibo a pannakigayyem ti Dios iti tattao a kas kadagidiay immun-unan a nadakamat ket naibatay iti pammati nga impakitada, a nangsaklaw iti panamatida nga iti naikeddeng a tiempo mangipaay ti Dios iti pamay-an a naan-anay a mangluk-at kadakuada iti managbasol a kasasaadda. (Idiligyo ti Heb 11:1, 2, 39, 40; Jn 1:29; 8:56; Ara 2:29-31.) Ngarud, ti pannakaikappiada ket agpannuray iti masanguanan a panangipaay ti Dios iti subbot. Kas naipakita iti sidong ti paulo nga IDEKLARA A NALINTEG, ti Dios ‘imbilangna’ ti pammatida kas kinalinteg. Maibatay iti dayta, gapu ta naan-anay a sigurado nga ipaay ni Jehova ti subbot, mabalinna pay laeng ti makigayyem kadakuada nupay saanna a masalungasing dagiti pagalagadanna iti perpekto a kinahustisia. (Ro 4:3, 9, 10, NW ken KJ; idiligyo met ti Ro 3:25, 26; 4:17.) Nupay kasta, masapul a maragpat kamaudiananna dagiti umiso a kalikaguman ti kinahustisiana, tapno masupusopan ti “pannakautang” babaen iti aktual a pannakaibayad ti makalikaguman a gatad ti subbot. Amin daytoy ipaganetgetda ti kinapateg ti saad ni Kristo iti urnos ti Dios ket ipakitada a no naisina dagiti tattao ken Kristo Jesus, saanda a nalinteg a makaipaay kadakuada iti nasayaat a takder iti sanguanan ti Dios.​—Idiligyo ti Isa 64:6; Ro 7:18, 21-25; 1Co 1:30, 31; 1Jn 1:8-10.

Dagiti addang a nasken tapno magun-od ti pannakaikappia. Yantangay ti nakabasolan ti tattao ket iti Dios a makinlinteg iti nasalungasing ken masalsalungasing, masapul a maikappiada iti Dios, saan a ti Dios ti maikappia kadakuada. (Sal 51:1-4) Ti tao saan a makipada iti Dios, saan met a rumbeng nga agsukat, mapasayaat, wenno agbalbaliw ti takder ti Dios no ania ti umiso ken di umiso. (Isa 55:6-11; Mal 3:6; idiligyo ti San 1:17.) Dagiti kondisionna maipaay iti pannakaikappia saan ngarud a mabalbaliwan, saan a makuestionar wenno maikompromiso. (Idiligyo ti Job 40:1, 2, 6-8; Isa 40:13, 14.) Nupay ti adu a bersion ipatarusda ti Isaias 1:18 a mabasa nga, “Umaykayo ita, ket agririnnasontayo koma a sangsangkamaysa, kuna ti APO” (KJ; AT; JP; RS), ti ad-adda nga umiso ken maikanatad a patarus ket: “‘Umaykayo, ita, ket ilintegtayo koma ti bambanag [“risutentayo koma ti supiat,” Ro] iti nagbabaetantayo,’ kuna ni Jehova.” Ti biddut a nakaigapuan ti di panagtunos ket interamente a gapuanan ti tao, saan a ti Dios.​—Idiligyo ti Eze 18:25, 29-32.

Saan a daytoy ti manglapped iti Dios a siaasi nga agtignay a manglukat iti dalan maipaay iti pannakaikappia. Inaramidna ti kasta babaen iti Anakna. Insurat ti apostol: “Ta, pudno unay, ni Kristo, bayat a nakapuytayo pay laeng idi, natay maipaay kadagiti di nadiosan a tattao iti naituding a tiempo. Ta nganngani awan asinoman a matay a maipaay iti maysa a nalinteg a tao; kinapudnona, maipaay iti naimbag a tao, nalabit, adda pay ketdi makaitured a matay. Ngem ti Dios irekomendana ti bukodna nga ayat [a·gaʹpen] kadatayo ta, bayat a managbasoltayo pay laeng idi, ni Kristo natay a maipaay kadatayo. Ad-adda pay, ngarud, yantangay naideklaratayo a nalinteg itan babaen iti darana, a maisalakantayto babaen kenkuana manipud iti pungtot. Ta no, idi datayo ket kabkabusor, naikappiatayo iti Dios babaen ti ipapatay ti Anakna, ad-adda pay, itan ta naikappiatayon, maisalakantayto babaen ti biagna. Ket saan laeng a dayta, no di ket agragrag-otayo met iti Dios baeten ken Apotayo a Jesu-Kristo, a babaen kenkuana naawattayo itan ti pannakaikappia.” (Ro 5:6-11) Ni Jesus, a “saan a nakaammo iti basol,” ket naaramid a ‘basol maipaay kadatayo,’ a natay kas maysa a natauan a daton gapu iti basol, tapno luk-atanna dagiti tattao manipud panangakusar ken dusa ti basol. Gapu ta ti kasta a tattao naluk-atandan iti panangakusar ti basol, mabalinen nga ibilang ida ti Dios kas nalinteg, gapuna ‘agbalinda a kinalinteg ti Dios babaen ken ni Jesus.’​—2Co 5:18, 21.

Iparangarang pay ti Dios ti asina ken ayatna babaen ti panangibaonna kadagiti embahador iti managbasol a sangatauan. Idi nagkauna a tiempo, naibaon dagiti embahador nangnangruna no tiempo ti riribuk (idiligyo ti Lu 19:14), saan nga iti tiempo ti kappia, a ti masansan a misionda ket kitaenda no mabalin a liklikan ti gubat wenno iyurnosda dagiti kondision maipaay iti kappia iti lugar nga adda panaggugubat. (Isa 33:7; Lu 14:31, 32; kitaenyo ti EMBAHADOR.) Ti Dios ibaonna dagiti Kristiano nga embahadorna kadagiti tattao tapno maammuan dagita dagiti kondisionna maipaay iti pannakikappia ken tapno magun-odanda dayta a kasasaad. Iti kasta, insurat ti apostol: “Dakami ngarud ket embahador a mangisunsuno ken Kristo, a kasla agpakpakaasi ti Dios babaen kadakami. Kas dagiti suno ni Kristo ipakaasimi: ‘Makikappiakayo iti Dios.’” (2Co 5:20) Ti kasta a panagpakaasi saanna nga ipamatmat nga adda aniaman a kinakapuy iti biang ti Dios wenno nakapuy ti panangbusorna iti dakes nga aramid; imbes ketdi, siaasi nga idagdagadag ti Dios kadagiti managsalungasing nga ikagumaanda ti makikappia tapno malisianda ti nalinteg nga ungetna iti amin nga agtultuloy a bumusor iti nasantuan a pagayatanna, a sigurado nga agtungpal iti pannakadadael ti kasta a tattao. (Idiligyo ti Eze 33:11.) Masapul met nga agannad dagiti Kristiano tapno ‘saanda nga awaten ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios ket maikapisda iti panggepna’ babaen iti saanda a panagtultuloy a manggun-od iti pabor ken “naimbag a nakem” ti Dios bayat ti “makaay-ayo a tiempo” ken ti “aldaw ti pannakaisalakan” a siaasi nga ipaay ti Dios, kas ipakita ti sumaganad a sasao ni Pablo.​—2Co 6:1, 2.

Yantangay bigbigen ti maysa nga indibidual a kasapulanna ti makikappia iti Dios ken akseptarenna ti probision maipaay iti pannakikappia nga isu ti sakripisio ti Anak ti Dios, masapul ngarud a pagbabawyanna ti managbasol a danana ket makomberte, wenno bumaw-ing, manipud isusurot iti dalan ti managbasol a lubong ti sangatauan. Babaen iti panagpakaasi iti Dios maibatay iti subbot ni Kristo, magun-odan ti pannakapakawan ti basbasol ken ti pannakaikappia, a mangyeg kadagiti “panawen ti pannakabang-ar . . . manipud iti persona ni Jehova” (Ara 3:18, 19) kasta met iti talna ti panunot ken puso. (Fil 4:6, 7) Yantangay dayta a tao ket saanen a karaman kadagidiay pagpaayan ti pungtot ti Dios, arigna a “bumallasiw manipud ken patay nga agturong iti biag.” (Jn 3:16; 5:24) Kalpasan dayta, masapul a pagtalinaedenna ti “naimbag a nakem” ti Dios babaen ti ‘iyaawagna kenkuana iti kinapudno,’ nga ‘agtalinaed iti pammati, a saan a mayadayo iti namnama ti naimbag a damag.’​—Sal 145:18; Fil 4:9; Col 1:22, 23.

Ania ti kaipapanan ti sasao a “ti lubong inkappia ti Dios iti bagina”?

Kinuna ni apostol Pablo a ti Dios ‘babaen ken Kristo inkappiana iti bagina ti maysa a lubong, a saanna nga insingir kadakuada dagiti labsingda.’ (2Co 5:19) Di koma ipapan a daytoy ket kaipapananna nga automatiko a naikappia ti amin a tattao iti Dios babaen iti sakripisio ni Jesus, ta ti apostol dagus a dineskribirna ti trabaho ti embahador a panagpakaasi iti tattao a “makikappia[da] iti Dios.” (2Co 5:20) Iti kinapudnona, naipaayen ti amin a kasapulan tapno amin a tattao ditoy lubong a situtulok nga agtignay magun-odanda ti pannakaikappia. Gapuna, immay ni Jesus “tapno itedna ti kararuana kas subbot a kasukat dagiti adu,” ket “ti mangwatwat iti pammati iti Anak adda agnanayon a biagna; ti sumukir iti Anak saannanto a makita ti biag, ngem agtalinaed kenkuana ti pungtot ti Dios.”​—Mt 20:28; Jn 3:36; idiligyo ti Ro 5:18, 19; 2Te 1:7, 8.

Nupay kasta, pinanggep ni Jehova a Dios nga “ummongen a sangsangkamaysa manen ken Kristo ti amin a bambanag, ti bambanag iti langlangit ken ti bambanag iti daga.” (Efe 1:10) Nupay kasapulan a madadael dagidiay agkedked a ‘mangilinteg iti bambanag’ (Isa 1:18) iti imatang ni Jehova a Dios, agbanagto dayta iti maysa nga uniberso a naan-anay a maitunos iti Dios, ket agrag-onto manen ti sangatauan ta nasayaat manen ti relasionda iti Dios ken tagiragsakenda ti naan-anay a panagayus dagiti bendisionna kas idi damo idiay Eden.​—Apo 21:1-4.

Pinagpatingga ni Jehova a Dios ti tulagna iti Israel kas maysa a nasion gapu iti di kinamatalek dayta ken gapu ta ti Anakna ket linaksid ti intero a nasion. (Mt 21:42, 43; Heb 8:7-13) Nabatad a daytoy ti tuktukoyen ti apostol idi kinunana a “ti pannakapagtalawda kaipapananna ti pannakikappia iti lubong” (Ro 11:15), ta kas ipakita ti konteksto, naluktan ngarud ti dalan agpaay kadagiti tattao nga adda iti ruar ti Judio a komunidad wenno kongregasion. Kayatna a sawen, adda itan gundaway dagiti di Judio a nasion tapno maitiponda kadagiti natda a matalek a Judio a karaman iti baro a tulag kas baro a nasion ti Dios, naespirituan nga Israel.​—Idiligyo ti Ro 11:5, 7, 11, 12, 15, 25.

Dagiti Judio a tattao kas ili a nakitulagan ti Dios, ‘naisangsangayan a sanikuana’ (Ex 19:5, 6; 1Ar 8:53; Sal 135:4), naaddaanda iti pannakaikappia iti Dios, nupay agkasapulanda latta iti naan-anay a pannakaikappia babaen iti naipadto a Mannubbot, ti Mesias. (Isa 53:5-7, 11, 12; Da 9:24-26) Iti sabali a bangir, dagiti di Judio a nasion ket ‘naisina iti estado ti Israel ken ganggannaet kadagiti tulag ti kari, ket awan ti namnamada ken iti lubong awananda iti Dios,’ ta awan ti naanamongan a takderda iti sanguananna. (Efe 2:11, 12) Maitunos iti sagrado a palimed maipapan iti Bin-i, pinanggep latta ti Dios nga iyeg dagiti bendision agpaay kadagiti tattao iti “amin a nasion iti daga.” (Ge 22:15-18) Ibanag daytoy ti sakripisio ni Kristo Jesus a nanglukat iti dalan agpaay kadagidiay naisina a di Judio a nasion tapno ‘mayasidegda babaen ti dara ti Kristo.’ (Efe 2:13) Saan laeng a kasta ti ibanag daytoy a sakripisio no di ket inikkatna pay ti panagsina ti Judio ken di Judio, ta intungpalna ti Linteg ti tulag ken inikkatna dayta, iti kasta ni Kristo “naan-anay a maikappiana dagitoy dua nga ili iti maymaysa a bagi iti Dios babaen ti kayo a pagtutuokan, agsipud ta pinukawna ti guranggura [ti panagsina a pinataud ti Linteg ti tulag] babaen ti bagina.” Mabalin itan dagiti Judio ken di Judio ti umadani iti Dios babaen ken Kristo Jesus, ket iti panaglabas ti tiempo, nairaman met dagiti di Judio iti baro a tulag kas agtawid a kadua ni Kristo iti Pagarian.​—Efe 2:14-22; Ro 8:16, 17; Heb 9:15.