Panagungar

Ti panagungar isu ngata ti panagtipon manen ti naespirituan a kararua ken ti pisikal a bagi?

No kasta koma ti mapasamak, masapul a ti tao adda koma ti naespirituan a kararuana a sumina iti pisikal a bagina. Saan a kasta ti isursuro ti Biblia. Dayta nga idea ket binulodda manipud Griego a pilosopia. Ti pannursuro ti Biblia maipapan iti kararua nailanad kadagiti panid 234-237. Kas pammaneknek iti punganay ti pammati ti Kakristianuan maipapan iti naespirituan, di matay a kararua, kitaenyo dagiti panid 88, 89.

Napagungar ngata ni Jesus a silalasag, ket kasta ngata ti bagina ita idiay langit?

1 Ped. 3:18: “Ni Kristo natay met gapu iti basbasol iti namimpinsan, daydi nalinteg gapu kadagiti nakillo, tapno iragpatnakayo iti Dios, idi napapatay no maipapan iti lasag, ngem napagbiag no maipapan iti espiritu [“babaen ti Espiritu,” KJ; “no iti espiritu,” RS, NE, Dy, JB].” (Idi a napagungar manipud kadagiti natay, nagungar a buyogen ti naespirituan a bagi. Idiay Griego a texto pinagdinniligda ti sasao a “lasag” ken “espiritu” ket agpadpadada nga adda iti dative case; gapuna, no ti managipatarus ket usarenna ti “babaen ti espiritu” masapul a maipada met ti patarusna a kas “babaen ti lasag,” wenno no usarenna ti “no iti lasag” masapul met nga usarenna ti “no iti espiritu.”)

Ara. 10:40, 41: “Isu [ni Jesu-Kristo] pinagungar ti Dios iti maikatlo nga aldaw ket impalubosna a maiparangarang, saan nga iti amin nga umili, no di ket kadagiti saksi nga immuna a pinili ti Dios.” (Apay nga isu ket di nakita dagiti dadduma? Yantangay isu ket naespirituan idi a parsua ket, kas inaramid dagiti anghel idi naglabas, nagmaterial iti bagi a silalasag tapno isu ket makitada, ngem iti imatang laeng dagiti adalanna.)

1 Cor. 15:45: “Kasta met nga adda a naisurat: ‘Ti umuna a tao a ni Adan nagbalin a kararua a sibibiag.’ Ti maudi nga Adan [ni Jesu-Kristo, a perpekto a kas ken Adan idi naparsua] nagbalin a maysa nga espiritu a mambiag.”

Aniat’ kayat a sawen ti Lucas 24:36-39 maipapan iti bagi nga inaramat ni Jesus idi nagungar?

Luc. 24:36-39: “Ket idi [a dagiti adalanna] madamada a sasawen dagitoy a banag isu a mismo nagtakder iti nagtengngaanda ket kinunana kadakuada: ‘Talna koma kadakayo.’ Ngem gapu ta nakigtotda, ken nagbutengda, impapanda a nakakitada ti maysa nga espiritu. Gapuna isu kinunana kadakuada: ‘Apay agkigtotkayo, ket apay rumasok ti panagduadua iti puspusoyo? Kitaenyo dagiti ima ken sakak, ta siak met laeng; arikapendak ket kitaenyo, ta ti espiritu awan ti lasag ken tulangna a kas makitayo nga adda kaniak.’”

Ti tattao dida makita dagiti espiritu, gapuna impagarup dagidi adalan a nakakitada iti parparmata wenno sirmata. (Idiligyo ti Marcos 6:49, 50.) Impanamnama ni Jesus kadakuada nga isu ket saan a parparmata; makitada idi ti bagina a silalasag ket maarikapda, mapiselda ti tultulangna; nakipangan pay idi kadakuada. Umarngi dita, dagiti anghel kadagiti naglabas nagmaterial ti bagida tapno makita ida ti tattao; nakipanganda idi, ken dadduma pay dagiti nakiasawa ken nagputot kadagiti annak. (Gen. 6:4; 19:1-3) Kalpasan ti panagungarna, ni Jesus saan a nagparang nga isu la nga isu ti inusarna a bagi a silalasag (nalabit tapno maipatalged iti is-isipda ti kinapudnona nga isu ket maysa idin nga espiritu), ket ngarud saan pay a dagdagus idi a nabigbig uray dagidiay nasinged a kakaduana. (Juan 20:14, 15; 21:4-7) Nupay kasta, ti naulit-ulit a panagparangna iti nagmaterial a bagi sa nagsasao ken inaramidna dagidi pakailasinan nga isu daydi Jesus a dati nga am-ammoda, pinabilegna ti pammatida a talaga nga isu ket nagungar kadagiti natay.

No dagidi adalan ket aktual a nakitada koma ni Jesus iti bagi nga adda kenkuana itan idiay langit, saan koma a nadakamat ni Pablo ti naipadayag a Kristo a kas isu ti “napaypayso a ladawan ti kinaisu [ti Dios],” yantangay ti Dios ket Espiritu ket di pulos a naglasag.—Heb. 1:3; idiligyo ti 1 Timoteo 6:16.

No basaentayo dagiti report ti panagparparang ni Jesus kalpasan ti panagungarna, makatulong kadatayo a manganag a siuumiso kadagita no laglagipentayo ti 1 Pedro 3:18 ken 1 Corinto 15:45 a naadaw iti panid 307.

Kitaenyo met ti panid 192, 193, iti paulo a “Jesu-Kristo.”

Siasinodanto ti mapagungar a makiraman ken Kristo iti nailangitan a biag, ket anianto ti aramidenda sadiay?

Luc. 12:32: “Dikay agbuteng, bassit nga arban, ta nagayatan ni Amayo nga ited kadakayo ti pagarian.” (Dina iraman amin ditoy dagidiay nangalagad iti pammati; ti dagupda ket limitado. Adda panggepna ti kaaddada idiay langit.)

Apoc. 20:4, 6: “Nakitak dagiti trono, ken dagiti nagtugaw kadakuada, ket naitalek kadakuada ti panangukom. . . . Naragsak ken nasantuan ti mairaman iti panagungar nga umuna; kadakuada awan pannakabalin ti maikadua nga ipapatay, no di ket isudanto ti papadi ti Dios ken ni Kristo, ket makipagturaydanto kenkuana kas ar-ari bayat ti sangaribo a tawen.”

Kitaenyo met dagiti panid 207-213, iti paulo a “Langit.”

Dagidiay agungar para iti nailangitan a biag maaddaandanto kadi inton agangay kadagiti nadayag a pisikal a bagi sadiay?

Fil. 3:20, 21: “Ni Apo Jesu-Kristo . . . pabaruennanto daytoy nanumo a bagitayo tapno mayasping iti nadayag a bagina kas mayalubog iti panagtignay ti pannakabalinna.” (Kaipapananna kadi daytoy a daydiay silalasag a bagida isuntot’ maipadayag inton agangay idiay langlangit? Wenno kaipapananna nga, imbes a daytoy nanumo a silalasag a bagida, makawesandanto iti nadayag a naespirituan a bagi inton agungarda para iti nailangitan a biag? Bay-anyo a sumungbat ti sumaganad a texto.)

1 Cor. 15:40, 42-44, 47-50: “Adda met bagbagi a nailangitan, ken bagbagi a naindagaan; ngem maysa ti dayag dagiti nailangitan, ket sabali ti dayag dagiti naindagaan. Kasta met ti panagungar dagiti natay. . . . Maimula a bagi a linalasag, mapagungarto a bagi a naespirituan. . . . Daydi immuna a tao [a ni Adan] nabukel iti daga ket naaramid iti tapuk; ngem daydi maikadua a tao [a ni Jesu-Kristo] nailangitan. No kasano iti daydi naindagaan, kastada met dagiti naindagaan; ket no kasano daydi nailangitan, kastada met dagiti nailangitan. Ket no kasano ti pannakaalatayo ti ladawan daydi naindagaan, maalatayto met ti ladawan daydiay nailangitan. Nupay kasta, kunak ngarud daytoy, kakabsat, a ti lasag ken dara saanda a mabalin a tawiden ti pagarian ti Dios.” (Saan a maipalubos ditoy ti panagtipon ti dua a kita ti bagi wenno ti panagpalangit ti silalasag a bagi.)

Kasanot’ panangidemostra ni Jesus no anianto ti kaipapanan ti panagungar a sapasap para iti sangatauan?

Juan 11:11, 14-44: “[Kinuna ni Jesus kadagiti adalanna:] ‘Ni Lazaro a gayyemtayo matmaturog, ngem innak tapno riingek iti turogna.’ . . . Kinuna ngarud ni Jesus a silalawag kadakuada: ‘Ni Lazaro natay.’ . . . Idi immay ni Jesus, nasarakanna nga isu [ni Lazaro] adda iti pakalaglagipan a tanem iti uppat nga aldawen. . . . [Ken Marta, a kabsat ni Lazaro] kuna kenkuana ni Jesus: ‘Siak ti panagungar ken ti biag.’ . . . Pimmukkaw iti napigsa a timek: ‘Lazaro, rummuarka!’ Daydi natay rimmuar a sipapatapat ti im-imana ken saksakana kadagiti bedbed, ket ti rupana adda a nabungon iti maysa a lupot. Kuna ni Jesus kadakuada: ‘Warwaranyo ket baybay-anyo a mapan.’” (No ni Jesus ket inayabanna koma ni Lazaro manipud gloria iti sabali a biag, saan koma a kinamanangaasi dayta. Ngem ti panangpagungar ni Jesus ken Lazaro manipud awanan biag a kasasaad isut’ kinamanangaasina kenkuana ken kadagiti kakabsatna. Idin ni Lazaro nagbalin manen a tao a sibibiag.)

Mar. 5:35-42: “Immayda dagiti tattao ti panguluen ti sinagoga a kinunada: ‘Tay anakmo a babai natayen! Apay alimutengem pay laeng ti mannursuro?’ Ngem ni Jesus, idi naallingagna daydi sasawenda, kinunana idi panguluen ti sinagoga: ‘Dika agbuteng, mamatika laeng.’ . . . Innalana daydi ama ken ina daydi ubing ken dagidi naikuyog kenkuana, ket napan iti ayan di ubing. Ket, idi nga iniggamanna iti ima ti ubing, kinunana kenkuana: ‘Talʹi·tha cuʹmi,’ a no mayulog, kayatna a sawen: ‘Balasang, kunak kenka, Tumakderka!’ Ket dagus a ti balasang timmakder ket nagna, ta agtawen iti sangapulo ket dua. Ket napagtalnada a dagus iti dakkel a siddaaw.” (Inton maangay ditoy daga ti sapasap a panagungar bayat ti milenial a panagturay ni Kristo, di pagduaduaan a minilmilionto a nagannak ken annak ti agrag-onto unay inton agkikitada manen.)

Aniat’ manamnamanto dagidiay agungar nga agnaed ditoy daga?

Luc. 23:43: “Pudno kunak kenka ita nga aldaw, Makipagiankanto kaniak idiay Paraiso.” (Ti intero a daga agbalinto a Paraiso iti sidong ti panangituray ni Kristo kas Ari.)

Apoc. 20:12, 13: “Nakitak dagiti natay, dadakkel ken babassit, a nagtatakder iti sanguanan di trono, ket nabistrad dagiti pagbasaan. Nabistrad met ti sabali a pagbasaan; nga isu ti pagbasaan ti biag. Ket dagiti natay naukomda kadagiti pagbasaan kas mayannurot kadagiti aramidda. . . . Naukomda tunggal maysa kas mayannurot kadagiti aramidna.” (Ti pannakabistrad dagiti pagbasaan nabatad nga ipatuldona iti panawen a panagsursuronto iti nadiosan a pagayatan, a maitunos iti Isaias 26:9. Ti pannakabistrad ti “pagbasaan ti biag” ipasimudaagna nga addanto gundaway dagidiay mangipangag iti dayta nga edukasion a maisurat ti nagnaganda iti dayta a pagbasaan. Iti masanguananda manamnamadanto ti agbiag nga agnanayon a buyogen ti natauan a kinaperpekto.)

Kitaenyo met dagiti panid 268-273, iti paulo a “Pagarian.”

Addanto kadi dagidiay mapagungar tapno maibasa laeng kadakuada ti pangngeddeng sadanton maiturong iti maikadua nga ipapatay?

Aniat’ kayulogan ti Juan 5:28, 29? Kunana: “Amin nga adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna ket rumuardanto, dagiti nagaramid ti naimbag iti panagungar ti biag, dagiti nagaramid ti dakes iti panagungar ti pannakaukom.” Ti sinao ni Jesus ditoy masapul nga anagentayo sigun iti lawag ti naud-udi a naipalgak ken Juan. (Kitaenyo ti Apocalipsis 20:12, 13, a naadaw iti ngato.) Agpadpada a dagidiay dati a nagaramid ti naimbag ken dagidiay dati a nagaramid ti dakes “naukomda tunggal maysa kas mayannurot kadagiti aramidna.” Ania nga aramid? No patientayo daydiay pannakaawat a dagiti tattao ket makondenarda sigun kadagiti inaramidda iti napalabas a panagbiagda, maikontranto dayta iti Roma 6:7: “Ti natayen adda naluk-atanen iti basol.” Saan met a rasonable a pagungaren dagiti tattao tapno dadaelen laeng ida. Gapuna, idiay Juan 5:28, 29a, ipatpatuldo idin ni Jesus ti umayto a panagungar; sa, idiay maud-udi a paset ti bersikulo 29, yeb-ebkasna idin ti resultanto kalpasan a naragpatdan ti natauan a kinaperpekto sada simmangon iti pannakaukom.

Aniat’ ipasimudaag ti Apocalipsis 20:4-6 no siasinodanto ti mapagungar ditoy daga?

Apoc. 20:4-6: “Nakitak dagiti trono, ken adda dagiti nagtugaw kadakuada, ket naitalek kadakuada ti panangukom. Wen, nakitak dagiti kararua dagiti naputolan babaen iti wasay gapu iti pammaneknek ken Jesus ken gapu iti panagsao maipapan iti Dios . . . Ket dagitoy nagbiagda ket nakipagarida ken Kristo iti sangaribo a tawen. (Dagiti sabsabali kadagiti natay saanda a napagbiag agingga iti di maturpos dagiti sangaribo a tawen.) Daytoy isu ti umuna a panagungar. Naragsak ken nasantuan ti mairaman iti panagungar nga umuna; kadakuada awan pannakabalin ti maikadua nga ipapatay, no di ket isudanto ti papadi ti Dios ken ni Kristo, ket makipagaridanto kenkuana bayat ti sangaribo a tawen.”

Nausar dagiti parentheses idiay NW ken Mo tapno daydiay agbasa mapagkonektarna dagiti sarita sakbay ken kalpasan dagiti parentheses. Kas nabatad a naisao, saan a dagidiay “sabsabali kadagiti natay” ti mairaman iti umuna a panagungar. Dayta a panagungar ket para kadagidiay makipagari ken Kristo iti unos ti sangaribo a tawen. Kaipapanan kadi daytoy nga awanen sabsabali a tattao ti agbiagto bayat ti sangaribo a tawen malaksid kadagidiay makipagari idiay langit a kadua ni Kristo? Saan; ngamin, no mapasamak ti kasta, awanto ti inda pagserbian bilang papadi, ket langalangto laeng a globo ti inda iturayan.

Siasinoda, ngarud, dagidiay “sabsabali kadagiti natay”? Isuda amin dagidiay tattao a natay gapu iti panagbasol ni Adan ken dagidiay, nupay nakalasatda iti dakkel a rigat wenno dagidiay a maipasngayto bayat ti Milenio, masapuldanto ti pannakaluk-at manipud kadagiti makapapatay nga epekto ti kasta a panagbasol.—Idiligyo ti Efeso 2:1.

Iti ania a sentido a dagitoy “saanda a napagbiag” agingga a di maturpos ti sangaribo a tawen? Saan a daydiay panagungarda ti kayuloganna daytoy. Ti ‘panagbiagda’ saan a basta ti kaaddada nga agang-anges kas tattao. Kaipapananna dayta ti pannakaragpatda ti natauan a kinaperpekto, a nawayaandan kadagiti amin nga epekto ti panagbasol ni Adan. Paliiwenyo ta ti pannakatukoy daytoy idiay bersikulo 5 ket naiyebkas a dagdagus kalpasan ti panagkuna daydiay immun-una a bersikulo a dagidiay mapan langit ket “nagbiagda.” No iti kasoda kaipapananna daytoy ti biag nga awanan kadagiti amin nga epekto ti basol; naisangsangayan pay a napaboranda iti imortalidad. (1 Cor. 15:54) Para ngarud kadagidiay “sabsabali kadagiti natay,” kaipapananna ti naan-anay a panagbiag a buyogen ti natauan a kinaperpekto.

Siasinodanto ti mairaman iti naindagaan a panagungar?

Juan 5:28, 29: “Dikay pagsiddaawan daytoy, ta umay ti oras a dagiti amin nga adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna [timek ni Jesus] ket rummuardanto.” (Ti Griego a sao a naipatarus kas “pakalaglagipan a tanem” saan nga isu ti plural a porma ti taʹphos [tanem, sinaggaysa a pakaipumponan] wenno haiʹdes [gravedom, ti pakadagdagupan a tanem ti natay a sangatauan] no di ket mne·meiʹon [lagip, pakalaglagipan a tanem]. Ipaganetgetna ti panangtaginayon iti lagip dagidiay natay. Dagidiay tattao nga adda iti lagip ti Dios isudanto ti pagungarenna a buyogen ti gundaway nga agbiag nga agnanayon saan ket a dagidiay tattao a ti lagip kadakuada ket napunasen idiay Gehenna gapu kadagiti di mapakawan a basbasolda.—Mat. 10:28; Mar. 3:29; Heb. 10:26; Mal. 3:16.)

Ara. 24:15: “Adda inanamak iti Dios . . . nga addanto panagungar dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.” (Agpadpadanto a mapagungar dagidiay nagbiag a maitunos kadagiti nalinteg a dana ti Dios ken dagidiay, a gapu iti kinaignoranteda, nagaramidda kadagiti kinakillo. Ti Biblia dina sungbatan amin a salsaludsodtayo no siasinoda nga espesipiko nga indibidual dagiti agungarto. Ngem agtalektayo a ti Dios, a makaammo amin no aniat’ napaspasamak, agtignayto nga awan panangidumdumana, a buyogen ti kinahustisia ken mapakuyogan ti asi ngem dina talikudan dagiti nalinteg nga estandartena. Idiligyo ti Genesis 18:25.)

Apoc. 20:13, 14: “Ti baybay inyawatna dagiti natay nga addada kenkuana, ket ni patay ken ti Hades inyawatda dagiti natay nga adda idi kadakuada, ket naukomda tunggal maysa kas mayannurot kadagiti aramidna. Ket ni patay ken ti Hades naitapuakda idi danaw nga apuy. Daytoy ti maikadua nga ipapatay, ti danaw nga apuy.” (No kasta, amin dagidiay natay a maipuon iti basol ni Adan agungardanto, baybay man wenno Hades ti nakaitanemanda, daydiay pakadagdagupan a tanem ti natay a sangatauan.)

Kitaenyo met ti paulo a “Pannakaisalakan.”

No binilbilionto dagiti agungar a natay, adinontot’ pagyananda?

Ti di estrikto a pattapattada a dagup ti tattao a nagbiagen ditoy daga isut’ 20,000,000,000. Kas naawatantayon, saanto nga amin dagitoy ket agungar. Ngem, uray pay no ipapantayo nga agungarda amin, addanto pay laeng umdas a pagyanan. Ti agdama a kalawa ti mapagtaengan a daga isut’ 57,000,000 milia kuadrada (147,600,000 km. kuadrado). No kagudua dayta a kalawa ket adda sabali a pakaisangratanna, addanto pay la nabati a kurang bassit a maysa nga acre (c. 0.37 ha) para iti tunggal tao, nga umdasen a mamataud iti sobra a taraon. Ti ngamin agdama a panagkirang ti taraon ket saan a maipuon iti kinakapuy ti daga a mamataud iti supisiente no di ket maigapu iti napolitikaan a panagririnnisiris ken ti kinaagum ti komersio.

Kitaenyo met ti panid 101, 102, iti paulo a “Daga.”