Panangibuksil iti Ramut ti Nabassawang a Panagsasao

“Ti naruay iti puso sawen ti ngiwat.”—MATEO 12:34.

AGARUP dua a milenio ti napalabasen, imbaga ni Jesu-Kristo dagiti sasao nga adda iti ngato. Wen, ti sasao ti maysa a tao masansan nga iparangarangna ti kaunggan a rikrikna ken motibona. Mabalin a nadayawda. (Proverbio 16:23) Iti kasumbangirna, mabalin a makaallilawda.—Mateo 15:19.

Kinuna ti maysa a babai maipapan iti asawana: “Kasla di mapakpakadaan ti panagpungtotna, ket ti pannakipagnaed kenkuana masansan a kasla ilalasat iti maysa a tay-ak ti mina—pulos a dikanto ammo no ania ti manggargari iti ibebettakna.” Deskribiren ni Richard ti umasping a kasasaad maipapan ken baketna. “Kanayon a sisasagana ni Lydia a makiapa,” kunana. “Saan la a basta agsao; sumungbat pay iti natangsit a pamay-an, a mangwitwit kaniak a kaslaak maysa nga ubing.”

Siempre, mabalin a tumaud dagiti panagsupiat uray pay iti kasayaatanen a panagasawa, ket maisawang ti amin nga assawa a lallaki ken babbai dagiti bambanag a pagbabawyandanto met laeng. (Santiago 3:2) Ngem ad-adu pay ti ramanen ti nabassawang a panagsasao iti panagasawa; ramanenna ti mangtagibassit ken mangbabalaw a panagsasao a nairanta a mangdominar, wenno mangkontrol, ti asawa ti maysa. No dadduma ti makadangran a panagsasao agparang a makaallilaw a langa ti kinaemma. Kas pagarigan, dineskribir ti salmista a ni David ti maysa a tao a naalumamay-panagsasaona, ngem iti unegna nakaam-amak ti kinapeggadna: “Ti ngiwatna naglamuyot a kas mantekilia, ngem ti pusona isu ti gubat [“sisasagana a makiapa,” NW]. Dagiti sasaona nalukluknengda ngem lana, nupay kasta isuda dagiti siaasut a kampilan.” (Salmo 55:21; Proverbio 26:24, 25) Sibabatad man a naulpit wenno pammarang, ti nakas-ang a panagsasao dadaelenna ti panagasawa.

No Kasano a Mangrugi

Ania ti makagapu iti panangusar ti maysa a tao iti nabassawang a panagsasao? Kaaduanna, matunton ti panangusar kadagita a panagsasao iti makita ken mangngeg ti maysa. Iti adu a dagdaga maawat ken nakakatkatawa pay ti panangrurod, pananginsulto, ken panangibabain.a Mabalin a nangnangruna nga impluensiaan ti media dagiti assawa a lallaki, a masansan a mangiladawan kadagiti “pudno” a lallaki a dominante ken agresibo.

Umasping iti dayta, napadakkel ti adu kadagiti mangusar iti mangtagibassit a sasao kadagiti pagtaengan a sadiay maisawang a kankanayon ti pungtot, sakit ti nakem, ken rurod ti nagannak. Gapuna, iti pay laeng naganus nga edad, maawatandan a gagangay daytoy a kita ti kababalin.

Ti ubing a napadakkel iti kasta a kasasaad mabalin a saan laeng a ti kadawyan a panagsasao ti masursurona; mabalin a maipasagepsep met kenkuana ti di umiso a panangmatmat iti bagina ken kadagiti sabsabali. Kas pagarigan, no mapagsasawan ti ubing iti naulpit, mabalin a dumakkel a makarikna nga awan mamaayna, magargari pay nga agpungtot. Ngem no ngay basta mangngeg laeng ti ubing ti amana nga agsao a sibabassawang iti inana? Uray no naganus pay unay ti ubing, matuladna ti pananglais ti amana kadagiti babbai. Masursuro ti ubing a lalaki iti kababalin ti amana a masapul a kontrolen ti lalaki dagiti babbai ket ti panangbutbuteng wenno panangdangran kadakuada ti pamay-an ti pananggun-od iti dayta a panangkontrol.

Mabalin a makapadakkel ti naunget a naganak iti naunget nga anak, a mabalin a dumakkelto nga agbalin a “nauyong” nga agaramid kadagiti “aglaplapusanan a kinasalungasing.” (Proverbio 29:22, footnote) Ti tawid a makadangran a panagsasao ngarud maiyallatiw kadagiti sumarsaruno a kaputotan. Adda naimbag a rason a binalakadan ni Pablo dagiti amma: “Dikay rurruroden dagiti annakyo.” (Colosas 3:21) No kasta, ti sao a Griego a “rurruroden,” sigun iti Theological Lexicon of the New Testament, kaipapananna “panagsagana ken pananggargari a makidangadang.”

Siempre, di maipambar ti impluensia ti nagannak iti nabassawang a panagsasao kadagiti sabsabali, naisawang man wenno iti dadduma a pamay-an; ngem makatulong dayta a mangilawlawag no kasano nga agbalin a nakaro a nakairuaman ti panagannayas iti naulpit a panagsasao. Mabalin a saan a pisikal nga abusuen ti maysa nga agkabannuag a lalaki ti asawana, ngem abusuenna kadi babaen kadagiti sasao ken panagrikriknana? Mabalin nga ipalgak ti panangsukimat iti bagina a natuladna ti pananglais ti amana kadagiti babbai.

Nabatad, agaplikar met kadagiti babbai dagiti prinsipio nga adda iti ngato. No ti ina pagsasawanna ti asawana, ti anak a babai mabalin a tratuenna ti asawana iti kasta met a pamay-an inton makiasawa. Kuna ti maysa a proverbio ti Biblia: “Nasaysayaat ti agnaed iti daga a langalang, ngem ti makipagnaed iti babai a naulpit-panagsasaona ken naalipunget.” (Proverbio 21:19, The Bible in Basic English) Nupay kasta, masapul nga agannad a nangnangruna ti lalaki iti daytoy a banag. Apay?

Ti Pannakabalin Dagiti Manangirurumen

Gagangay a ti asawa a lalaki dakdakkel ti pannakabalinna iti panagasawa ngem ti asawa a babai. Dandani kanayon a napigpigsa iti pisikal, a mamagbalin nga ad-adda pay a nakabutbuteng ti aniaman a pisikal a panangdangran.b Mainayon pay, masansan a nasigsigo ti lalaki iti trabaho, ken saan nga agpannuray iti sabsabali iti pagbiag, ken ad-adut’ pinansial a gundawayna. Gapu itoy, ti mapagsasawan a babai mabalin a mariknana a napupok ken agmaymaysa. Mabalin nga anamonganna ti sasao ni masirib nga Ari Solomon: “Idin nagbaw-ingak ket nakitak amin a pammarigat a maaramid iti baba ti init; ket adtoy! dagiti lulua dagiti naparigat, ket isuda awananda iti mangliwliwa; ket iti biang dagiti mangparparigat kadakuada adda idi pannakabalin; ngem awan ti mangliwliwa kadakuada.”—Eclesiastes 4:1.

Mabalin a mariro ti asawa a babai no ti asawana agbaliwbaliw ti panaglablabesna—no maminsan nadayaw, iti sumaganad manangbabalaw. (Idiligyo iti Santiago 3:10.) Kasta met, no ti asawa a lalaki nagsayaat a mangipaay iti material a kasapulan, ti asawa a babai a mapagsasawan mabalin a mariknana a makabasol iti panangpampanunotna nga adda biddut iti panagasawa. Mabalin a pabasolenna pay ti bagina iti kababalin ti asawana. “Kas met iti pisikal a makabkabil nga asawa a babai,” impudno ti maysa a babai, “kanayon a pampanunotek a siak ti makagapu.” Kuna ti sabali pay nga asawa a babai: “Namatiak idi a no basta padasek laeng a tarusan ken ‘anusan’ makasarakak iti talna.” Nakalkaldaang ta masansan nga agtultuloy ti di umiso a panangtrato.

Pudno a nakalkaldaang ta saan nga usaren ti adu nga assawa a lallaki ti pannakabalinda iti umiso a pamay-an babaen ti panangdominar iti babai a mabalin a nangikarianda nga ayaten ken ipategda. (Genesis 3:16) Ngem ania ti maaramidan iti kasta a kasasaad? “Diak kayat ti pumanaw,” kuna ti maysa nga asawa a babai, “basta kayatko laeng a sumardeng a mangabuso kaniak.” Kalpasan ti siam a tawen a panagasawa, aminen ti asawa a lalaki: “Nabigbigko a kanayonkami nga agsinnungbat ket siak ti mangab-abuso. Talaga a kayatko ti agbalbaliw, saan a pumanaw.”

Adda tulong kadagidiay a ti panagasawada sinaplit ti makasair a panags kas ipakita ti sumaganad nga artikulo.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 6]

Nakalkaldaang, saan nga usaren ti adu nga assawa a lallaki ti pannakabalinda iti umiso a pamay-an babaen ti panangdominar iti babai a mabalin a nangikarianda nga ayaten ken ipategda

[Ladawan iti panid 7]

Maimpluensiaan ti ubing iti pamay-an a panangtrato dagiti dadakkelna iti maysa ken maysa