Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Surat Kadagiti Taga-Tesalonica ken iti Surat ken Timoteo
BUSBUSORENDA ti baro a kongregasion idiay Tesalonica sipud pay idi nabuangay dayta idi bimmisita ni apostol Pablo sadiay. Isu nga idi naggapu ni Timoteo sadiay—nalabit idi agtawen iti nasurok a 20—nga addaan iti naimbag a damag, natignay ni Pablo nga agsurat kadagiti taga-Tesalonica tapno komendaran ken paregtaenna ida. Mabalin a naisurat dayta idi arinunos ti 50 K.P., ken dayta ti umuna kadagiti naipaltiing a surat ni Pablo. Di nagbayag kalpasanna, inaramidna ti maikadua a suratna kadagiti Kristiano idiay Tesalonica. Iti daytoy a gundaway, kinorehirna ti palso a pammati ti dadduma ken binalakadanna dagiti kakabsat nga agtalinaedda a natibker iti pammati.
Kalpasan ti agarup sangapulo a tawen, adda idin ni Pablo idiay Macedonia ket adda ni Timoteo idiay Efeso. Nagsurat ni Pablo kenni Timoteo, a pinaregtana nga agtalinaed idiay Efeso ken tulonganna dagiti kakabsat a makidangadang iti naespirituan maibusor kadagiti palso a mannursuro iti uneg ti kongregasion. Idi agsasaruno a naidadanes dagiti Kristiano kalpasan a napuoran ti Roma idi 64 K.P., inlanad ni Pablo ti maikadua a suratna ken Timoteo. Dayta ti maudi kadagiti naipaltiing a suratna. Magunggonaantayo ita manipud iti pammaregta ken balakad a linaon dagitoy uppat a surat ni Pablo.—Heb. 4:12.
‘AGTALINAED A SIRIRIING’
Kinomendaran ni Pablo dagiti taga-Tesalonica gapu iti ‘matalek nga aramidda, naayat a panagbannogda, ken iti panagibturda.’ Imbagana nga isuda ti ‘namnama ken rag-o ken korona ti panagrag-ona.’—1 Tes. 1:3; 2:19.
Kalpasan ti panangparegtana kadagiti Kristiano idiay Tesalonica a liwliwaenda ti maysa ken maysa babaen iti namnama a panagungar, kinuna ni Pablo: “Ti aldaw ni Jehova umay nga apagpag-isu a kas iti mannanakaw iti rabii.” Binalakadanna ida nga ‘agtalinaedda a siririing’ ken sipupuot.—1 Tes. 4:16-18; 5:2, 6.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
4:15-17—Siasino dagiti ‘marabsut a maipangato kadagiti ulep a sumabet iti Apo iti angin,’ ken kasano a mapasamak daytoy? Dagitoy dagiti napulotan a Kristiano a sibibiag bayat ti panagturay ni Kristo iti Pagarian. ‘Sumabetda ken Apo’ Jesus iti di makita a disso idiay langit. Ngem tapno mapasamak daytoy, masapul a matayda nga umuna ken mapagungarda kas espiritu a parsua. (Roma 6:3-5; 1 Cor. 15:35, 44) Nangrugin ti kaadda ni Kristo, isu a dagiti napulotan a Kristiano a matay ita saandan nga agtalinaed a natay. Dagitoy ti ‘marabsut a maipangato,’ wenno mapagungar a dagus.—1 Cor. 15:51, 52.
5:23—Ania ti kayat a sawen ni Pablo idi inkararagna a ‘mataginayon koma ti espiritu ken kararua ken bagi dagiti kakabsat’? Tuktukoyen ni Pablo ti espiritu, kararua, ken bagi ti kongregasion Kristiano kas maysa a grupo, a pakairamanan dagiti napulotan iti espiritu a Kristiano idiay Tesalonica. Imbes a basta ikararagna laeng a mataginayon koma ti kongregasion, inkararagna a mataginayon ti “espiritu,” wenno ti panangmatmatda. Inkararagna met ti ‘kararuana,’ wenno biagna, wenno ti kaaddana, ken ti ‘bagina’—ti bagi dagiti napulotan a Kristiano kas maysa a grupo. (1 Cor. 12:12, 13) Iti kasta, ti kararag ni Pablo intampokna ti nakaro a pannakaseknanna iti kongregasion.
Dagiti Masursurotayo:
1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. Ti maysa nga epektibo a pamay-an ti panangbalakad isu ti panangipaay iti napasnek a komendasion ken pammaregta.
4:1, 9, 10. Rumbeng nga agtultuloy a rumang-ay iti naespirituan dagiti agdaydayaw ken Jehova.
5:1-3, 8, 20, 21. Bayat nga umadani ti aldaw ni Jehova, “agtalinaedtay koma a sipupuot ket ikapettayo ti kabal ti barukong nga isu ti pammati ken ayat ket ti namnama ti pannakaisalakan kas kabal ti ulo.” Kasta met, ipangagtayo koma ti naimpadtuan a Sao ti Dios, ti Biblia.
“AGTAKDERKAYO A SITITIBKER”
Iti panangballikugda iti imbaga ni Pablo iti umuna a suratna, nalawag a dadduma iti kongregasion impapanda a dimtengen ‘ti kaadda ti Apo.’ Tapno maatur dayta a panangmatmat, insalaysay ni Pablo no ania ti “dumteng nga umuna.”—2 Tes. 2:1-3.
Mamagbaga ni Pablo: “Agtakderkayo a sititibker ket taginayonenyo ti panangpetpetyo kadagiti tradision a naisuro kadakayo.” Binilinna ida nga ‘adaywanda ti tunggal kabsat a magmagna a nakagulgulo.’—2 Tes. 2:15; 3:6.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
2:3, 8—Asino “ti tao ti kinakillo,” ken kasanonto a mapapatay? Daytoy a “tao” tukoyenna ti klase klero ti Kakristianuan kas maysa a grupo. Daydiay naikkan iti autoridad a mangipakaammo iti panangukom ti Dios kadagiti nadangkes ken mangibilin iti pannakadadaelda ket isu “ti Sao”—ti Kangrunaan a Pannakangiwat ti Dios, ni Jesu-Kristo. (Juan 1:1) Gapuna, maikuna a papatayento ni Jesus ti tao ti kinakillo “babaen ti espiritu [ti agtigtignay a puersa] ti ngiwatna.”
2:13, 14—Kasano a dagiti napulotan a Kristiano ‘napilida manipud idi damo maipaay iti pannakaisalakan’? Ti klase napulotan natudinganda a nasaksakbay idi pinanggep ni Jehova a ti bin-i ti babai dunorenna ti ulo ni Satanas. (Gen. 3:15) Impakaammo met ni Jehova dagiti kalikagumanna kadakuada, ti trabaho nga aramidenda, ken ti mapasaranda a pannubok. Iti kasta, pinilina ida agpaay iti ‘kastoy a pagtungpalan.’
Dagiti Masursurotayo:
1:6-9. Saan nga amin ket dadaelen ni Jehova.
3:8-12. Saan koma a pagpambar ti kinaasideg ti aldaw ni Jehova tapno ditayon agbirok iti pangsuportatayo iti bagitayo agpaay iti ministeriotayo. Agbalintayo a nasadut ken “mannakibiang kadagiti pakaseknan ti sabali a tattao” no awan ti ar-aramidentayo.—1 Ped. 4:15.
“SALUADAM TI NAITALEK KENKA”
Ni Pablo binilinna ni Timoteo nga ‘itultuloyna ti nasayaat a pannakigubat; salimetmetanna ti pammati ken ti naimbag a konsiensia.’ Dinakamat ti apostol no ania dagiti makalikaguman kadagiti nadutokan a lallaki iti kongregasion. Binilinna pay ni Timoteo a ‘laksidenna ti ulbod a sarsarita a sumalungasing iti nasantuan.’—1 Tim. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7.
“Dika palaluan a dillawen ti maysa a lakay,” insurat ni Pablo. Indagadagna ken Timoteo: “Saluadam ti naitalek kenka, nga adaywam dagiti ubbaw a panagsasao a sumalungasing iti nasantuan ken dagiti di panagtutunos ti barengbareng pannakaawagna kas ‘pannakaammo.’”—1 Tim. 5:1; 6:20.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
1:18; 4:14—Ania dagiti nayebkas a “padles” maipapan ken Timoteo? Mabalin a padto dagitoy maipapan iti masanguanan nga akem ni Timoteo iti kongregasion Kristiano, a naipaltiing kenni Pablo ken inyebkasna idi bimmisita idiay Listra bayat ti maikadua a panagdaliasatna kas misionero. (Ara. 16:1, 2) Maibatay kadagitoy a “padles,” dagiti panglakayen iti kongregasion ‘impatayda dagiti imada’ iti agtutubo a ni Timoteo, a nangilasin kenkuana agpaay iti espesipiko nga annongen.
2:15—Kasano a ti babai ‘maitalimeng a sitatalged babaen ti panagpasngay iti anak’? Ti panagpasngay, panangaywan kadagiti annak, ken panangasikaso iti sangakabbalayan italimengna a “sitatalged” ti maysa a babai tapno di agbalin a ‘manangidanondanon ken mannakibiang iti ar-aramid ti sabsabali a tattao.’—1 Tim. 5:11-15.
3:16—Ania ti sagrado a palimed ti nadiosan a debosion? Nabayagen a palimed no posible ti naan-anay a panagtulnog dagiti tattao iti panangituray ni Jehova. Sinungbatan ni Jesus dayta babaen ti naan-anay a panagtalinaedna a natarnaw iti Dios agingga ken patay.
6:15, 16—Agaplikar kadi dagitoy a sasao ken Jehova a Dios wenno ken Jesu-Kristo? Dagitoy a sasao agaplikarda iti daydiay nailadawan kadagita a bersikulo, awan sabali ni Jesu-Kristo. (1 Tim. 6:14) No idilig kadagiti tattao nga ar-ari ken appo, ni Jesus ti “maymaysa a Mannakabalin nga Agturay,” ken isu laeng ti imortal. (Dan. 7:14; Roma 6:9) Sipud idi immuli iti di makita a langlangit, awan ti tao ditoy daga a “mabalin a makakita” kenkuana kadagiti literal a mata.
Dagiti Masursurotayo:
4:15. Nabiit pay wenno nabayagtayon a Kristiano, nasken nga ikagumaan ken itultuloytayo ti rumang-ay ken bumileg iti naespirituan.
6:2. No trabahadornatayo ti maysa a kapammatian, ditay koma gunggundawayan ti kinaimbagna no di ket ad-adda koma a sidadaantayo nga agserbi kenkuana ngem iti siasinoman a saantayo a kapammatian.
“IKASABAM TI SAO, NAGANETGET KOMA ITI DAYTA”
Tapno makapagsagana ni Timoteo para iti narigat a panawen iti masanguanan, insurat ni Pablo: “Ti Dios inikkannatayo saan a ti espiritu ti kinatakrot, no di ket ti pannakabalin ken ti ayat ken ti kinasimbeng ti panunot.” Nabalakadan ni Timoteo: “Ti adipen ti Apo saan a kasapulan a makiapa, no di ket kasapulan nga agbalin a naalumamay kadagiti isuamin, kualipikado a mangisuro.”—2 Tim. 1:7; 2:24.
“Agtultuloyka iti bambanag a nasursurom ken nakaguyugoyam a patien,” imbalakad ni Pablo kenni Timoteo. Agsaksaknap idi ti pannursuro dagiti apostata, isu a binagbagaan ti apostol ti ub-ubing a manangaywan: “Ikasabam ti sao, naganetgetka koma iti dayta . . . , mangtubngarka, mangtinggarka, mamagbagaka.”—2 Tim. 3:14; 4:2.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
1:13—Ania ti “pagtuladan iti makapasalun-at a sasao”? Ti “makapasalun-at a sasao” isu “ti sasao ni Apotayo a Jesu-Kristo”—dagiti pudno a Nakristianuan a pannursuro. (1 Tim. 6:3) Ti insuro ken inaramid ni Jesus ket maitunos iti Sao ti Dios, isu a ti ebkas a “makapasalun-at a sasao” mabalin met a tumukoy kadagiti amin a pannursuro ti Biblia. Dagitoy a sursuro makatulongda kadatayo a mangammo no ania ti kalikaguman ni Jehova kadatayo. Masalimetmetantayo daytoy a sursuro babaen ti panangyaplikartayo kadagiti naammuantayo manipud iti Biblia.
4:13—Ania “dagiti pergamino”? Ti sao a “pergamino” tukoyenna ti pagsuratan a naaramid iti lalat. Mabalin a kidkiddawen ni Pablo ti dadduma a paset ti Hebreo a Kasuratan tapno maadalna dagitoy bayat ti pannakaibaludna idiay Roma. Dadduma kadagiti lukot mabalin a naisuratda iti papiro ngem dadduma ti naisurat kadagiti pergamino.
Dagiti Masursurotayo:
1:5; 3:15. Ti kangrunaan a rason no apay a naaddaan ni Timoteo iti pammati ken Kristo Jesus, kayatna a sawen, ti pammati a nangapektar iti amin nga inaramid ni Timoteo, ket ti nasapa a pannakaisuro kenkuana ti Kasuratan iti pagtaenganda. Nakapatpateg ngarud nga utoben a naimbag dagiti miembro ti pamilia no kasanoda nga itungpal daytoy a rebbengenda iti Dios ken kadagiti annakda!
1:16-18. No masuot, maidadanes, wenno maibalud dagiti kapammatiantayo, ikararagantayo ida ket aramidentayo ti amin a kabaelantayo a mangtulong kadakuada.—Prov. 3:27; 1 Tes. 5:25.
2:22. Dagiti Kristiano, nangruna dagiti agtutubo, saanda koma nga okupado unay iti panagpabaked, isport, musika, paglinglingayan, pagesman, panagpasiar, awan mamaayna a panagsasarita, ken ti kapada dagita, nga uray la bassiten ti panawenda kadagiti naespirituan nga aktibidad.
[Ladawan iti panid 31]
Ania ti kaudian a nailanad kadagiti naipaltiing a sursurat ni apostol Pablo?