Sibibiag Aya dagiti Natay? Ti Ibaga ti Dios
MAYSA a bassit nga eroplano ti nagtayab manipud maysa a siudad iti umabagatan nga Africa nga agturong iti maysa nga ili agarup 250 milia (400 km) ti kaadayona. Ti nakalugan isu ti piloto ken ti agtutubo nga anakna a babai, nga agtawen 12. Idi pinadpadasda ti agdisso gapu iti maysa nga emerhensia, nagkras ti eroplano, a nangpapatay kadakuada a dua.
“Ni laeng Jehova a Dios ti makaammo ti ut-ot ken pukaw, agraman dagiti pannakisaranget a parmekek,” malaglagip pay ni Betty, ti asawana ken ina ti ubing. Kasano ti pannakibagayna? “Agkarkararagak a kanayon ken awan ressatna a maipaay iti tured ken pigsa tapno matengngelko ti bagik tapno matulongak met dagiti dadduma a makibagay.” Dakkel a liwliwa ti naadaw met ni Betty maipapan iti kuna ti Dios maipapan iti kasasaad dagiti natay ken ti namnama ti panagungar.
Aniat’ kuna ti Dios maipapan kadagiti natay? Sumungbat ti Biblia: “Dagiti natay awan ti ammoda.” (Eclesiastes 9:5, The Jerusalem Bible) Gapuna dagiti natay awan puotda. Kasta laeng ti kasimple dayta. Ngarud apay nga adu a tattao a mamati iti kasunganina? Agsipud ta naallilawda babaen iti nagdakkelan ken kadaanan nga intero a daga a kinaulbod!
Ti Intero a Daga a Panangallilaw
Nangrugi amin dayta iti kauunaan a kinaulbod a naiyebkas. Ti salaysay iti historia iti libro ti Biblia a Genesis ti mangipaay kadagiti detalye. Kunana: “Ngem ti aggapu iti kayo ti pannakaammo iti naimbag ken ti dakes saanmonto a kanen, ta iti aldaw a pannanganmo iti daydiay mataykanto a di bumurong.” (Genesis 2:17) Dayta ni Jehova a Dios nga agsasao iti immuna a tao a ni Adan. Itan, idiligyo daytoy iti Genesis 3:1-4, a sadiay ni Satanas, agsasao babaen iti uleg, inallukoyna ni Eva a sumukir iti Dios, a kunkunana: “Saan a pudno a mataykayonto.” Gapuna ni Satanas kinontrana ti imbaga ti Dios. Ngarud imbagana ti damdamo a kinaulbod, a nagbalin a “ti ama ti kinaulbod.”—Juan 8:44; Apocalipsis 12:9.
Ngem natay da Adan ken Eva, ken kasta met dagiti di mabilbilang a minilion a sabsabali. Kasano a nasalikawkawan ti naulbod a ni Satanas dayta? Babaen iti panangimulana iti kamaudiananna iti panunot a, nupay matay ti bagi, adda banag nga agtultuloy a sibibiag. Daytoy kalpasanna ti nagbalin a doktrina dagiti kadaanan a relihion ken nailaok met iti Griego a pilosopia. Gapuna, ti pammati iti di ipapatay ti kararua ti ngangngani sapasap. Ken kadagiti adu a mamati a dagiti natay nga inay-ayatda ti adda a sibibiag iti maysa a lugar daytoy ti nalabit makaliwliwa a kapanunotan. Nupay kasta, ti nasken a saludsod ket: Pudno kadi dayta?
Ti Aya Kararuayo Matay?
Ti sao nga “immortal” agparang iti namitlo a daras idiay Biblia, amin dagita a pasamak addada iti Kristiano a Griego a Kasuratan. Ti panangsukimat iti pannakausarna ti mamagbalin a nalawag iti maysa a banag: A ti tao saan a nainkasigudan nga immortal wenno di matay.
Usigenyo, kas pangarigan, dagiti sasao ni apostol Pablo idiay 1 Timoteo 6:15, 16 a sadiay sinalaysayna ni Jesu-Kristo kas “ti Ari dagidiay agturay kas ar-ari ken Apo dagidiay agturay kas ap-appo, isu laeng nga addaan iti saan nga ipapatay.” Gapuna kasano a ni Jesus ti naidaddaduma manipud kadagiti dadduma a “ar-ari” ken “ap-appo”? Isut’ immortal wenno addaan saan nga ipapatay; isuda ti awanan saan nga ipapatay.
Pudno, ti immortalidad naikari kadagidiay paspasurot ni Kristo a maawagan a makipagturay a kaduana kadagiti langlangit. (1 Pedro 1:3, 4) Gapuna, idiay 1 Corinto 15:53, 54, mabasatayo: “Daytoy bagi a matay agkawes iti saan nga ipapatay. Ket intono . . . daytoy bagi a matay agkawesto iti saan nga ipapatay, iti kasta matungpalto ti sao nga adda a naisurat: ‘Ni patay naalimonen nga agnanayon.’” Ngem kitaenyo ta ti saan nga ipapatay ket ‘maikawes.’ Daytat’ maysa a gunggona nga agpaay kadagiti matalek, napili a Kristiano. Daytat’ saan a maysa a banag a tawiden amin dagiti tattao.
Mainayon pay, saan nga ibagbaga ti Biblia a ti tao ti addaan wenno naikkan iti kararua. Imbes ketdi, kuna dayta: “Ket ni Jehova a Dios binukelna ti tao iti tapuk ti daga ket impuyotna iti agongna ti anges ti biag, ket ti tao nagbalin a kararua a sibibiag.” (Genesis 2:7; idiligyo iti 1 Corinto 15:45.) Ti panagbalin a maysa a banag ket naiduma manipud iti kaadda kenka ti maysa a banag. Awan ti mangsuppiat iti kinapudno a ti panagbalin a maysa nga aso ket naiduma manipud kaadda kenka ti maysa nga aso! Kasta met, ti panagbalin a kararua ket saan a kapareho ti kaadda kenka ti maysa a kararua.
A saan nga amin a tattao ket umawat iti gunggona iti saan nga ipapatay ti nalawag manipud kadagiti adu a reperensia ti Biblia maipapan iti ipapatay ti kararua. Kas pangarigan: “Ti kararua nga agbasol—dayta matayto.” (Ezequiel 18:4, 20) “Ket maaramidto, nga amin a kararua a dinto dumngeg iti dayta a Mammadto mapukawto kadagiti umili.”—Aramid 3:23.
Yantangay awanantayo iti di matay a kararua, aniat’ mapasamak no mataytayo? Datayo ti “maturog,” gapu ta iti daton a subbot ni Kristo adda ti namnama iti panagungar. (1 Corinto 15:22) Idi natay ni Lazaro kuna ni Jesus: “Ngem innak tapno riingek iti turogna.” Kalpasanna inlawlawagna: “Ni Lazaro natay.” (Juan 11:11-14) Nagsao met ni Pablo maipapan kadagiti “maturog ken patay.” (1 Tesalonica 4:13, 14; 1 Corinto 15:20) Ngarud, no dagiti natay ket matmaturogda . . .
Addanto Aya Panagriingda?
Panunotenyo daytoy nakaskasdaaw a buya: Maysa a bunggoy dagiti tattao naur-urnongda iti sanguanan ti maysa a rukib idiay Betania iti asideg ti Jerusalem. Ni Jesus ti adda sadiay a kadua ni Maria ken Marta, babbai a kakabsat ni Lazaro a nabiit pay a natay ket ti bagina ti adda idiay rukib a naserraan ti maysa a bato. “Ikkatenyo ti bato,” imbilin ni Jesus. Kinuna ni Marta: “Apo, nabuyoken, ta maikapat nga aldaw a natayen.” Ngem kalpasan ti ababa a panagkararag nagpukkaw ni Jesus: “Lazaro, rummuarka!” Ket ti lalaki a ni Lazaro rimmuar! (Juan 11:38-44) Mailadawanyo aya ti panagsiddaaw ken rag-o ti bunggoy—nangnangruna ken Maria ken Marta?
No sibibiag koma ni Lazaro bayat dagiti uppat nga aldaw, dina koma aya impanayag dayta iti tunggal maysa? Ngem awan ti rekord nga isut’ nagsao maipapan iti aniaman a kapadasanna bayat a natay, ken kanayonan a mangipatalged a, kuna ti Biblia, “Ti natay awan ammona.”—Eclesiastes 9:5, JB.
Saan a naisalsalumina ti kaso ni Lazaro. Iti lugar a maawagan Nain, nasabet ni Jesus ti pompon ti maysa nga agtutubo a lalaki a ngangnganin maitabon. Kuna ni Jesus: “Baro, kunak kenka, Bumangonka!” Ket aniat’ napasamak? “Ket bimmangon daydi natay ket nangrugi nga agsao.” (Lucas 7:11-17) Ngem, ditoy manen, adda aya aniaman a nasao ti baro maipapan iti lugar a papanan dagiti tattao iti ipapatay? Awan, ta nalawag nga isut’ basta natay laeng.
Ni Jesus, Pablo, Pedro, Elias, ken Eliseo nangpagungarda amin kadagiti natay. Awan ti uray maysa kadagidiay naminsan a natayen ti nagkuna iti aniaman maipapan iti biag kalpasan ti ipapatay.
Dagitoy a nakaskasdaaw a milagro ti nangipaay iti pakakitaan iti kakaisuna a pamay-an a ti nagdakkelan a bilang dagiti natay ket agbiagdanto manen—babaen iti panagungarda iti biag ditoy daga iti sidong ti Pagarian ti Dios. Kuna ni Jesus: “Dikay pagsiddaawan daytoy, ta umay ti oras a dagiti amin nga adda kadagiti tanem a pakalaglagipan mangngegdanto ti timek[ko] ket rummuardanto.” (Juan 5:28, 29) Daytanto ti maysa kadagiti karagsakan a kapadasan kadagidiay addaan iti pribilehio nga agbiag iti sidong ti panagturay ti Pagarian ni Kristo iti sangaribo a tawen, a nakaas-asidegen. (Apocalipsis 20:4, 6) Ti mismo a namnama ti panagungar paneknekanna a dagiti natay saanda a sibibiag. No dagiti tattao mapagungarda, ngarud masapul nga umuna nga agbalinda nga awan biagna.
Mabalin a Maisaludsod ti Dadduma . . .
Ania met ngay ti maipapan ti kuna dagiti medium ken dagiti dadduma nga umaw-awatda ti mensahe manipud kadagiti natay? Saan kadi a paneknekan daytoy a dagiti natay sibibiagda? Saan. Ni Satanas nakasiksikap, maysa a kalaingan a manangallilaw a masansan “manglimlimo kas maysa nga anghel iti lawag.” (2 Corinto 11:14, The New English Bible) Isu ken dagiti demoniona ti, mabalin ken nasansan nga ar-aramidenda, a manglimlimoda kas dagiti espiritu dagiti tattao a natnatayen! Gapuna, ti linteg ni Jehova iti Israel nalawag ti panangikunana: “Siasinoman a makiuman kadagiti mangkukulam . . . wenno asinoman nga agimtuod kadagiti natay . . . isu ti makarimon ken Jehova.” (Deuteronomio 18:10-12) Kuna pay met ni Jehova a dagidiay makiraman iti espiritismo “didanto tawiden ti pagarian ti Dios” no di ket madadaeldanto.—Galacia 5:19-21; Apocalipsis 21:8.a
Ket ania met ngay ti maipapan kadagidiay agkuna nga addaan kadagiti kapadasan iti ngangngani ipapatay? Saan kadi a paneknekan dayta a ti espiritu wenno kararua panawanna ti bagi iti ipapatay? Ni George Gallup, Jr., maysa a manangala iti opinyon-publiko iti E.U., inimbestigarna daytoy a tema ket impablaakna dagiti resulta idiay Adventures in Immortality. Dagiti doktor ken sientista a napagsaludsodan agduaduada maipapan iti kinapudno dagiti ngangngani ipapatay a salsalaysay. Kuna ti maysa a biophysicist iti Maryland: “Dagitoy ti kapkapadasan ti maysa nga isip iti maysa a di gagangay a kasasaad iti pisolohia . . . Ti utek ket maysa a komplikado unay nga organo ket mabalin dayta ti makaaramid kadagiti adu a panangallilaw no di umiso ti panangusaryo iti dayta—kitaenyo laengen dagiti kapadasan kadagiti hallucinogenic a droga.” Maysa a sikiatrista iti Ohio: “Dagitoy a damag ti ar-arapaap laeng wenno pagsidsiddaawan iti panagar-arapaap.” Maysa a sientista iti Michigan: “Dagitoy nga ar-arapaap ti pinataud ti nasaem nga emosional a pannakakellaat.”
Nagtengan ni Gallup ti konklusion a dagiti ngangngani ipapatay a salaysay ket “nikaanoman dida buklen ti mabalin a maibilang a pammaneknek iti imortalidad wenno biag kalpasan ti ipapatay.” Innayonna pay: “Mabalin a dagita laeng dagiti dramatiko a makin-uneg a buya a maiyulit-ulit nga interamente iti is-isip dagidiay naglasat kadagiti pisikal ken emosional a pannakakellaat.” Insingasingna met a dadduma kadagiti narelihiusuan a managpanunot ti mabalin nga ilawlawagda dagita a kapadasan kas “paset ti maysa a nademonioan nga estratehia a mangallilaw kadagiti tattao.” (Kuami ti italiko.) No ania ti kuna ni Jehova a Dios iti nabayagen kaskasdi isu ti agtalinaed: “Dagiti natay dida ammo ti aniaman.”—Eclesiastes 9:5, JB.
Aniat’ Rebbeng nga Aramidenyo?
Agannadkayo kadagiti idea wenno sursuro a naibatay iti umuna a kinaulbod ni Satanas—“saan a pudno a mataykayonto.” (Genesis 3:1-5) Awatenyo ti sursuro ti Sao ti Dios, a no matay ti tao “dagiti pampanunotna mapukawda.” (Salmo 146:4) Awatenyo met a ti matmaturog a natay ti bumangonto manen bayat ti nadayag a panagturay ti Pagarian ti Dios, nga isu ti ikarkararag dagiti adu, inton “addanto panagungar dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.”—Aramid 24:15; Mateo 6:9, 10.
Ti masaksakit a babai a nadakamat iti umuna nga artikulo nagragsak idi naibaga kenkuana no ania ti kunaen ti Dios maipapan kadagiti natay ken maipapan kadagiti manangallilaw a demonio nga espiritu. Dinadaelna dagiti anting-antingna ken dagiti dadduma nga espiritistiko a bambanag ket iti sumagmamano nga al-aldaw simmayaaten ti riknana. Isut’ tumultulongen kadagiti dadduma a lumapsut iti panagdaydayaw iti demonio.
Daydiay balo a napukawna dagiti inay-ayatna idi panagkras iti eroplano ti naliwliwa babaen iti daytoy a kapanunotan: Yantangay awan ti ammo dagiti natay, ti panawen, para kadakuada, ket awanen. Gapuna manipud iti panangmatmatda, agriingdanto iti sumaganad a kanito iti maysa a naindagaan a paraiso iti sidong ti Pagarian ti Dios! Ti asawa a babai ti maragsakan iti panangtultulong kadagiti dadduma a makaammo nga iti mabiiten “ni Jehova punasennanto dagiti lulua kadagiti isuamin a ruprupa.” (Isaias 25:8) Isu ti manginanama iti aldaw inton, babaen iti panagungar, dagiti natay nga inay-ayatna ket agbiagdanto manen.
[Dagiti Footnote]
a Kitaenyo met ti polieto nga Unseen Spirits—Do They Help Us? Or Do They Harm Us? nga impablaak ti Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.