Aramaten a Nainsiriban ti Nakristianuan a Wayawayayo
“Agbalin a nawaya a tattao, ngem salsalimetmetanyo ti wayawayayo . . .kas ad-adipen ti Dios.”—1 PEDRO 2:16.
1. Ania a wayawaya ti napukaw ni Adan, ket iti ania a wayawaya ti pangisublian ni Jehova iti sangatauan?
IDI nagbasol dagiti immuna a nagannaktayo idiay minuyongan ti Eden, impukawda kadagiti annakda ti maysa a nadayag a patawid—wayawaya manipud basol ken panagrupsa. Kas nagbanaganna, amintayo ket naiyanak nga adipen ti panagrupsa ken ipapatay. Makaparagsak, nupay kasta, pinanggep ni Jehova nga isubli dagiti matalek a tattao iti maysa a nakaskasdaaw a wayawaya. Ita, dagiti nasingpet-panagpuspusona a tattao segseggaanda “ti pannakaipalgak dagiti annak ti Dios,” a kas resulta dayta “mawayawayaanda manipud pannakaadipen iti panagrupsa ken maaddaanda iti nadayag a wayawaya dagiti annak ti Dios.”—Roma 8:19-21.
‘Napulotan Tapno Mangasaba’
2, 3. (a) Asino dagiti “annak ti Dios”? (b) Ania a nakaskasdaaw a takder ti tagtagiragsakenda, a mangiyeg iti ania a responsabilidad?
2 Asino dagitoy nga “annak ti Dios”? Isuda dagiti napulotan-espiritu a kakabsat ni Jesus nga agbalinto a makipagturay kenkuana idiay nailangitan a Pagarian. Dagiti immuna kadagitoy nagparangda kabayatan ti umuna a siglo K.P. Inawatda ti mangwayawaya a kinapudno nga insuro ni Jesus, ket manipud Pentecostes 33 K.P., nakiramanda kadagiti nadayag a pribilehio a sinarita ni Pedro idi insuratna kadakuada: “Dakayo ket ‘maysa a napili a rasa, naarian a kinapadi, nasantuan a nasion, ili maipaay iti naisangsangayan a panangtagikua.’”—1 Pedro 2:9a; Juan 8:32.
3 Ti panagbalin a naisangsangayan a kukua ti Dios—anian a nakaskasdaaw a bendision! Ket ti moderno-aldaw a natda kadagitoy a napulotan nga annak ti Dios tagtagiragsakenda ti isu met laeng a naparaburan a takder iti Dios. Ngem naikuyog kadagita a naitan-ok a pribilehio isu met dagiti responsabilidad. Impaasikaso ni Pedro ti maysa kadagitoy idi intuloyna a kinuna: “‘Masapul nga ipaduyakyakyo dagiti kinatan-ok’ daydiay nangawag kadakayo manipud iti sipnget agturong iti nakaskasdaaw a lawagna.”—1 Pedro 2:9b.
4. Kasano nga intungpalen dagiti napulotan a Kristiano ti responsabilidad a kakuykuyog ti Nakristianuan a wayawayada?
4 Naitungpal kadin dagiti napulotan a Kristiano daytoy a responsabilidad a mangipaduyakyak kadagiti kinatan-ok ti Dios? Wen. Iti naimpadtuan a panagsaona maipapan kadagiti napulotan manipud 1919, kuna ni Isaias: “Ti espiritu ni Soberano nga Apo Jehova ket adda kaniak, ta ni Jehova pinulotannak a mangikasaba kadagiti naimbag a damdamag kadagiti naemma. Imbaonnak a mamatapat iti puso a nadunor, a mangiwaragawag iti wayawaya kadagidiay nakayawan ken ti pannakaluk-at ti mata dagiti nabalud; a mangiwaragawag iti tawen ti parabur ni Jehova ken ti aldaw ti ibabales ti Diostayo.” (Isaias 61:1, 2) Ita, dagiti napulotan a natda, a sursurotenda ti ulidan ni Jesus, a kenkuana kangrunaan a naipakat daytoy a kasuratan, sireregta nga iwaragawagda kadagiti sabsabali ti naimbag a damag ti wayawaya.—Mateo 4:23-25; Lucas 4:14-21.
5, 6. (a) Aniat’ nagresultan manipud naganetget a panangasaba dagiti napulotan a Kristiano? (b) Aniada a pribilehio ken responsabilidad ti tagtagiragsaken dagidiay paset ti dakkel a bunggoy?
5 Kas resulta ti naganetget a panangasabada, maysa a dakkel a bunggoy dagiti sabsabali a karnero ti nagparangen iti buya ti lubong kadagitoy maudi nga al-aldaw. Naggapuda kadagiti amin a nasion tapno danggayanda dagiti napulotan iti panagserbi ken Jehova, ken ti kinapudno ti nangluk-at met kadagitoy. (Zacarias 8:23; Juan 10:16) Kas ken Abraham naibilangda a nalinteg maibatay iti pammati ken simrekda iti nasinged a pannakirelasion ken Jehova a Dios. Kas ken Rahab ti pannakaibilangda a nalinteg ti nangilinia kadakuada maipaay iti pannakaisalakan—iti kasoda, ilalasat iti Armagedon. (Santiago 2:23-25; Apocalipsis 16:14, 16) Ngem dagita a natan-ok a pribilehio iramanda met ti responsabilidad a mangibaga kadagiti sabsabali maipapan iti dayag ti Dios. Isut’ gapuna a nakita ida ni Juan a mangidaydayaw ken Jehova iti publiko, nga “agdirdir-ida iti natbag a timek, a kunkunada: ‘Ti pannakaisalakan utangtayo iti Diostayo, a nakatugaw iti trono, ken iti Kordero.’”—Apocalipsis 7:9, 10, 14.
6 Idi napan a tawen ti dakkel a bunggoy, nga adda bilangna itan a nasurok nga uppat a milion, kaduada ti nabatbati a bassiten a bunggoy dagiti napulotan a Kristiano, nangbusbosda iti agarup maysa a bilion nga oras a nangiwaragawag kadagiti kinatan-ok ni Jehova. Isu daytoy ti kasayaatan a mabalin a pakausaran ti naespirituan a wayawayada.
“Dayawenyo ti Ari”
7, 8. Ania a responsabilidad maipaay iti sekular nga autoridad ti iraman ti Nakristianuan a wayawaya, ken iti daytoy a banag, ania a di umiso a kababalin ti masapul a liklikantayo?
7 Ti Nakristianuan a wayawayatayo iramanna dagiti sabsabali pay a responsabilidad. Impatuldo ni Pedro ti dadduma idi insuratna: “Padayawanyo dagiti isuamin a tattao, ayatenyo ti intero a timpuyog dagiti kakabsat, agbutengkayo iti Dios, dayawenyo ti ari.” (1 Pedro 2:17) Aniat’ ipalnaad ti ebkas a “dayawenyo ti ari”?
8 “Ti ari” irepresentarna dagiti sekular nga agtuturay. Ita, ti espiritu ti di panagraem iti autoridad ket timmanoren iti lubong, ket daytoy silalakana nga apektaran dagiti Kristiano. Mabalin pay ket a pagsiddaawan ti maysa a Kristiano no apay a rebbengna a raemen “ti ari,” idinto ta “ti lubong ket adda iti babaen ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19) Gapu kadagitoy a sasao, mabalin a mariknana nga isu ket nawaya a mangsukir kadagiti makapadagsen a linteg ken di agbayad iti buis no kabaelanna a liklikan dayta. Ngem maibusor daytoy iti prangkesa a bilin ni Jesus nga “ited ken . . . Cesar dagiti kukua ni Cesar.” Dayta ket, kinapudnona, ‘panangusar iti wayawayana a pangabbong iti kinadakes.’—Mateo 22:21; 1 Pedro 2:16.
9. Ania ti dua a naimbag a rason iti panagbalin a natulnog iti sekular nga autoridad?
9 Dagiti Kristiano ket obligadoda a mangraem iti autoridad ken agpasakop iti dayta—uray no daytoy ket iti relatibo a pamay-an. (Aramid 5:29) Apay? Idiay 1 Pedro 2:14, 15, ipatuldo ni Pedro ti tallo a rason idi kunana a dagiti mangituray ket “imbaon ida [ti Dios] tapno mangdusa kadagiti agaramid ti dakes ken tapno mangidayaw kadagiti agaramid ti naimbag.” Ti panagbuteng iti pannakadusa ket umdasen a rason iti panagtulnog iti autoridad. Anian a pakaibabainan para iti maysa a Saksi ni Jehova ti mamulta wenno maibalud gapu iti panangkabil, panagtakaw, wenno dadduma pay a krimen! Panunotenyo no ania ket nga ayaten dagiti dadduma a gundawayan ti mangipadamag iti kasta a banag! Iti sabali a bangir, bayat a patanorentayo ti pakaidayawan gapu iti panagtulnog iti linteg, umawattayo iti pammadayaw manipud kadagiti nalimbong-panagpampanunotna nga agtuturay. Mabalin a maikkantayo iti ad-adu a wayawaya a mangituloy iti trabahotayo a panangikasaba iti naimbag a damag. Ad-adda pay, ‘babaen panagaramid iti naimbag mapagulimektayo ti nanengneng a panagsao dagiti nakuneng.’ (1 Pedro 2:15b) Maikadua daytoy a rason maipaay iti panagtulnog iti autoridad.—Roma 13:3.
10. Aniat’ kadadakkelan a rason iti panagtulnog iti sekular nga autoridad?
10 Ngem adda pay nabilbileg a rason. Adda dagiti agtuturay gapu iti pammalubos ni Jehova. Kas kunaen ni Pedro, dagiti napolitikaan nga agtuturay ket “imbaon ni” Jehova, ken “pagayatan ti Dios” a dagiti Kristiano agtalinaedda koma nga agpasakop kadakuada. (1 Pedro 2:15a) Umasping, kunaen ni apostol Pablo: “Dagiti agtuturay pinalubosan ida ti Dios kadagiti relatibo a saadda.” Ngarud, ti nasanay-Biblia a konsiensiatayo ti mangtignay kadatayo nga agtulnog kadagiti autoridad. No agkedkedtayo nga agpasakop kadakuada, “nangalatayon ti takder maibusor iti urnos ti Dios.” (Roma 13:1, 2, 5) Siasino kadatayo ti situtulok a mangala iti takder maibusor iti urnos ti Dios? Anian a di umiso a panangusar iti Nakristianuan a wayawaya dayta!
‘Maaddaan Ayat kadagiti Kakabsat’
11, 12. (a) Ania a responsabilidad agpaay kadagiti kapada a manamati ti kakuykuyog ti Nakristianuan a wayawayatayo? (b) Asinoda kangrunaanna ti maikari iti naayat a kinaanustayo, ken apay?
11 Kuna met ni Pedro a ti maysa a Kristiano rebbeng nga “addaan ayat iti intero a timpuyog dagiti kakabsat.” (1 Pedro 2:17) Daytoy ket sabali manen a responsabilidad a naipakuyog iti Nakristianuan a wayawaya. Kaaduan kadatayo ket paset ti maysa a kongregasion. La ketdi, amintayo ket paset ti internasional a timpuyog, wenno organisasion, dagiti kakabsat. Ti panangipakita iti ayat maipaay kadagitoy ket maysa a nainsiriban a panangusar iti wayawayatayo.—Juan 15:12, 13.
12 Inlasin ni apostol Pablo ti maysa a grupo dagiti Kristiano a nangnangruna a maikari iti ayattayo. Kunana: “Agtulnogkayo kadagidiay mangidaldalan kadakayo ken paiturayankayo, ta igagada dagiti kararuayo a kasla isuda ti mangidatagto; tapno aramidenda koma daytoy a sirarag-o a saan a sililiday, ta no saan awan ti gunggonayo.” (Hebreo 13:17) Dagidiay mangidaldalan idiay kongregasion isu dagiti panglakayen. Pudno, dagitoy a lallaki saanda a naan-anay. Nupay kasta, nadutokanda iti sidong ti panangiwanwan ti Bagi a Manarawidwid. Mangidalanda babaen iti ulidan ken buyogen kinaanus, ken naitudingda a mangigaga kadagiti kararuatayo. Anian a nagdagsen nga annongen! (Hebreo 13:7) Makaparagsak, kaaduan kadagiti kongregasion addaanda iti naimbag, mannakitunos nga espiritu, ket maysa a rag-o para kadagiti panglakayen ti makipagtrabaho kadakuada. Narigrigat no dagiti indibidual dida tarigagayan ti makitunos. Aramiden latta ti panglakayen ti trabahona, ngem kas kunaen ni Pablo, aramidenna dayta buyogen “panagladingit.” Sigurado, ditay kayat a pagladingiten dagiti panglakayen! Kayattayo a makasarakda iti rag-o iti trabahoda tapno mapatibkerdatayo.
13. Aniada dagiti sumagmamano a pamay-an a mabalintayo ti makitunos kadagiti panglakayen?
13 Aniat’ sumagmamano a pamay-an a mabalintayo ti makitunos kadagiti panglakayen? Maysa isu ti pannakitinnulong iti panangaywan ken panangdalus iti Kingdom Hall. Sabali pay isut’ babaen pannakitinnulong iti trabaho a panangsarungkar kadagiti masakit ken panangtulong kadagiti baldado. Sa manen, maikagumaantayo ti agtalinaed a napigsa iti naespirituan, tapno saantayo nga agbalin a padagsen. Maysa a napateg a lugar ti pannakitunos ket adda iti panangtaginayon iti moral ken naespirituan a kinadalus ti kongregasion, agpada babaen iti bukodtayo a kondukta ken babaen panangibagatayo kadakuada kadagiti serioso a basol a madlawtayo.
14. Kasanot’ rebbeng a pannakitunostayo iti tignay ti panangdisiplina nga alaen dagiti panglakayen?
14 No dadduma, tapno masalimetmetan a nadalus ti kongregasion, kasapulan nga ilaksid dagiti panglakayen ti di managbabawi a managbasol. (1 Corinto 5:1-5) Daytoy salaknibanna ti kongregasion. Mabalin a daytoy tulonganna met ti managbasol. Masansan, ti kasta a disiplina ti nangtulongen a mangriing iti maysa a managbasol. Ania ngay, nupay kasta, no ti nailaksid ket maysa a nasinged a gayyem wenno maysa a kabagian? Ipantayon a ti indibidual ket ama wenno inatayo wenno anaktayo a lalaki wenno babai. Kaskasdi kadi a raementayo ti tignay nga innala dagiti panglakayen? Pudno, mabalin a narigat dayta. Ngem anian a panangabuso iti wayawayatayo ti panangkarit iti pangngeddeng dagiti panglakayen ken agtultuloy a makitimpuyog iti naespirituan iti daydiay nagbalin a mangrugit nga impluensia idiay kongregasion! (2 Juan 10, 11) Ti ili ni Jehova iti pakabuklanna ket makomendaran gapu iti pamay-an ti pannakitunosda kadagiti kakasta a bambanag. Kas resultana, ti organisasion ni Jehova nagtalinaed a di natulawan iti daytoy narugit a lubong.—Santiago 1:27.
15. No ti maysa nga indibidual makaaramid iti nadagsen a basol, aniat’ rebbeng a dagdagus nga aramidenna?
15 Ania ngay no makaaramidtayo iti nadagsen a basol? Inladawan ni Ari David dagidiay anamongan ni Jehova idi a kunana: “Siasino ti umulinto iti bantay ni Jehova, ket siasino ti agtakderto iti nasantuan nga ayanna? Daydiay nga addaan nadalus nga im-ima ken natarnaw a puso, daydiay a saan a nangawit iti Kararuak iti kinaawan-pategna, ken saan a nagsapata iti pangallilaw.” (Salmo 24:3, 4) No gapu iti sumagmamano a rason saantayon nga ‘inosente kadagiti imatayo ken nadalus iti pusotayo,’ masapul nga agtignaytayo buyogen kinaganat. Agngangabit ti biagtayo nga agnanayon.
16, 17. Apay a ti maysa a nakaaramid iti nadagsen a basol rebbeng a dina padpadasen a risuten dayta a banag a bukbukodna?
16 Dadduma ti nagargarin a mangilemmeng kadagiti nadagsen a basol, nalabit irasrasonda: ‘Nagpudnoakon ken Jehova ken nagbabawiakon. Gapuna apay pay laeng nga iramanko dagiti panglakayen?’ Mabalin a mabain wenno mabuteng ti managbasol iti no ania ti mabalin nga aramiden dagiti panglakayen. Rebbeng, nupay kasta, a laglagipenna a nupay ni Jehova laeng ti makadalus kadatayo iti basoltayo, pinagbalinna dagiti panglakayen a kangrunaan nga agsungsungbat iti kinadalus ti kongregasion. (Salmo 51:2) Addada sadiay maipaay iti panangagas, para “iti pannakailinteg dagiti sasanto.” (Efeso 4:12) Ti saan nga ipapan kadakuada no kasapulantayo ti naespirituan a tulong ket kasla iti saan nga ipapan iti maysa a doktor no masakittayo.
17 Dadduma a mangpadpadas a mangtaming kadagiti bambanag a bukbukodda masarakanda a bulbulan wenno tawtawen kalpasanna, ti konsiensiada ket rirriribukenna pay la ida. Nakarkaro pay, dagiti sabsabali a mangilemmeng iti nadagsen a basol matnagda iti panagbasol iti maikadua ken uray maikatlo pay a daras. Inton kamaudiananna maammuanen dagiti panglakayen dayta a banag, daytat’ kason ti naulit-ulit a panagbasol. Anian a nasaysayaat nga amang ti panangsurot iti balakad ni Santiago! Insuratna: “Adda kadi asinoman a masakit kadakayo? Paayabanna koma dagiti panglakayen ti kongregasion, ket ikararaganda koma, a sapsapuanda iti lana iti nagan ni Jehova.” (Santiago 5:14) Mapan kadagiti panglakayen bayat a panawen pay ti pannakaagas. No aguray pay iti mabayag unay, amangan no mapatangkentayo iti dalan ti panagbasol.—Eclesiastes 3:3; Isaias 32:1, 2.
Panaglanglanga ken Panaglinglingay
18, 19. Apay a nagkumento a sipapabor ti maysa a padi maipapan kadagiti Saksi ni Jehova?
18 Lima a tawen ti napalabasen, iti maysa a magasin ti simbaan, maysa a padi a Katoliko idiay Italia ti nagsao a sibabara maipapan kadagiti Saksi ni Jehova.a Kunana: “No siak la a maysa, kayatko dagiti Saksi ni Jehova; sipaprangkesa nga annugotek dayta. . . . Dagidiay am-ammok ket di mapilaw ti tigtignayda, natanang nga agsao . . . [ken] makaallukoy unay. Kaanotayonto a maawatan a ti kinapudno kasapulanna ti makaay-ayo a panangiparang? A dagidiay mangibumbunannag iti kinapudno dida kasapulan ti agbalin a nagkadua ti nakemna, naangdod, kuso-kuso, namureng?”
19 Sigun kadagitoy a sasao, ti padi ket nagsiddaaw, maibilang kadagiti sabsabali a bambanag, iti pamay-an ti panagkawes dagiti Saksi ken panangiparangda kadagiti bagbagida. Nabatad, dagidiay naam-ammona ket dimngegdan iti balakad nga inted “ti matalek ken naannad nga adipen” iti adun a tawtawen. (Mateo 24:45) Kunaen ti Biblia a ti kawes para kadagiti babbai rebbeng a ‘naurnos ken naemma.’ (1 Timoteo 2:9) Iti daytoy rinuker a panawen, dayta a balakad ket napateg met para kadagiti lallaki. Saan kadi a nainrasonan a dagiti representante ti Pagarian ti Dios iparangda dagiti bagbagida iti disente a pamay-an kadagiti taga ruar?
20. Apay a ti maysa a Kristiano rebbeng a sipapanunot a kanayon maipapan iti panagkawesna?
20 Dadduma mabalin nga umanamongda a kadagiti gimong ken idiay tay-ak ti serbisio, rebbeng a naannadda no kasano ti panagkawesda, ngem mabalin a mariknada a saan nga agaplikar no maminsan dagiti prinsipio ti Biblia. Datayo kadi, nupay kasta, ket sumardeng nga agbalin a representante ti Pagarian ti Dios? Pudno, nagduduma dagiti kasasaad. No tumultulongtayo a mangibangon iti Kingdom Hall, naiduma ti panagkawestayo no tumabunotayo iti gimong iti dayta met laeng a Kingdom Hall. No aglinglingaytayo, mabalin nga agkawestayo iti nawaywaya bassit a pamay-an. Ngem kaanoman a makitadatayo dagiti sabsabali, rebbeng a ti kawestayo ket kanayon a nadalimanek ken naemma.
21, 22. Kasanot’ pannakasaluadtayon maibusor iti makadangran a panaglinglingay, ket iti ania a pamay-an ti rebbeng a panangmatmattayo iti balakad kadagita a bambanag?
21 Sabali pay a paset nga immawaten iti adu nga asikaso isu ti panaglinglingay. Dagiti tattao—nangruna dagiti agtutubo—kasapulanda ti panaglinglingay. Saan a basol wenno panagsayang ti oras ti mangiyurnos iti panaglinglingay maipaay iti pamilia. Uray ni Jesus inawisna dagiti adalanna nga “aginana biit.” (Marcos 6:31) Ngem agannadkayo a ti panaglinglingay dina lukatan ti ruangan agturong iti naespirituan a pannakatulaw. Agbibiagtayo iti lubong a sadiay ti paglinglingayan itampokna ti seksual nga imoralidad, nakaro a kinaranggas, panagbutbuteng, ken espiritismo. (2 Timoteo 3:3; Apocalipsis 22:15) Ti matalek ken naannad nga adipen ket nasiput kadagiti kakasta a peggad ken kankanayon a pakdaarannatayo maibusor kadagita. Mariknayo kadi a dagitoy a pammalagip ket pannakibiang iti wayawayayo? Wenno pagyamananyo kadi ta maseknan unay kadakayo ti organisasion ni Jehova a mangipabigbig a kankanayon kadagiti kakasta a peggad kadakayo?—Salmo 19:7; 119:95.
22 Dikay pulos liplipatan a nupay ti wayawayatayo agtaud ken Jehova, agsungsungbattayo no kasano ti panangusartayo iti dayta. No ditay ipangpangag ti naimbag a balakad ket agaramidtayo kadagiti di umiso a pangngeddeng, ditay mapabasol ti sabali. Kunaen ni apostol Pablo: “Tunggal maysa idatagnanto iti Dios ti bagina met laeng.”—Roma 14:12; Hebreo 4:13.
Seggaanyo ti Wayawaya dagiti Annak ti Dios
23. (a) Aniada a bendision no maipanggep iti wayawaya ti tagiragsakentayo itan? (b) Aniada a bendision ti sigagagar nga urayentayo?
23 Datayo la ketdi ket naparaburan a tattao. Nawayatayo manipud ulbod a relihion ken an-anito. Agyamantayo iti daton a subbot, ta makaadanitayo ken Jehova buyogen nadalusan a konsiensia, nawaya iti naespirituan a pamay-an manipud pannakaadipen iti basol ken ipapatay. Ket din agbayag umayen “ti pannakaipalgak dagiti annak ti Dios.” Inton Armagedon, dagiti kakabsat ni Jesus iti nailangitan a dayagna maipanayagdanto kadagiti tattao kas manangduprak kadagiti kabusor ni Jehova. (Roma 8:19; 2 Tesalonica 1:6-8; Apocalipsis 2:26, 27) Kalpasanna, dagitoy nga annak ti Dios maipalgakdanto kas kalasugan maipaay kadagiti bendision nga agayus manipud iti trono ti Dios agturong iti sangatauan. (Apocalipsis 22:1-5) Inton agangay, daytoy a pannakaipanayag kadagiti annak ti Dios agresultanto iti pannakabendision ti matalek a sangatauan iti nadayag a wayawaya dagiti annak ti Dios. Segseggaanyo kadi dayta a tiempo? Usarenyo ngarud a nainsiriban ti Nakristianuan a wayawayayo. Agpaadipen iti Dios itan, ket tagiragsakenyonto dayta a nakaskasdaaw a wayawaya iti agnanayon!
[Footnote]
a Idi agangay imbabawi ti padi daytoy a komendasion, nalabit gapu iti pannakapilit.
Pangrepaso a Kahon
◻ Kasano a dagiti napulotan ken dagiti sabsabali a karnero impadayagdan ni Jehova?
◻ Apay a dagiti Kristiano rebbeng a dayawenda ti sekular nga autoridad?
◻ Kadagiti ania a pamay-an a mabalin a makitunos ti maysa a Kristiano kadagiti panglakayen?
◻ No maipanggep iti kawes, apay a naidumduma dagiti Saksi ni Jehova manipud adu a tattao ditoy lubong?
◻ Aniat’ rebbeng a liklikantayo no maipapan iti panaglinglingay?
[Ladawan iti panid 17]
Dagiti panglakayen ket nangnangruna a maikarida iti ayat ken pannakitunostayo
[Dagiti ladawan iti panid 18]
Ti kawes ti maysa a Kristiano rebbeng a nadalimanek, naemma, ken maitutop iti okasion