No Apay a Praktikal ti Biblia iti Kaaldawantayo

“Impaltiing ti Dios ti amin a Nasantoan a Surat, ket naserbi a . . . pakasursuroan iti nalinteg a panagbiag.”​—2 TIMOTEO 3:16, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

KADAGITI napalabas a siglo, adu a nagduduma ti kulturana a tattao ti natignay a mangpasayaat iti biagda gapu iti Biblia. Ti nadakamat a teksto ilawlawagna no apay a kasta ti epekto ti Biblia​—naggapu ngamin iti Dios ti sirib a linaonna. Nupay tattao ti nagsurat, iyallatiw kadatayo ti Biblia dagiti kapanunotan ti Dios. Kuna ti Biblia: “Dagiti tattao nagsaoda manipud iti Dios bayat nga idaldalan ida ti nasantuan nga espiritu.”​—2 Pedro 1:21.

Usigentayo ti dua kadagiti pamay-an a ti Biblia ket agserbi a praktikal a giya. Umuna, mangipaay iti realistiko a panangmatmat maipapan iti nasaysayaat a wagas ti panagbiag. Maikadua, kabaelanna a tignayen dagiti tattao a mangaramid iti dakkel a panagbalbaliw tapno maaddaanda iti nasaysayaat a wagas ti panagbiag.

Panangtingiting Kadagiti Makagunggona a Kalat

Mabasa iti Biblia daytoy a kari ti Dios: “Pagbalinenkanto nga addaan iti pannakatarus ket isuroka iti dalan a rebbeng a papanam. Mangipaayakto iti balakad a ti matak situturong kenka.” (Salmo 32:8) Imutektekanyo ta ti Dios saan laeng a mangipaay iti balakad no di ket mangipaay pay iti pannakatarus, ti abilidad a mangtingiting iti amin nga aspeto ti maysa a situasion. Saan a masayang ti biagtayo kadagiti awan kaes-eskanna a kalat no ammotayo a tingitingen dagiti kalat a talaga a makagunggona.

Kas pagarigan, ti kalat ti adu a tattao ket ti pananggun-od iti dayaw ken kinabaknang. Adu dagiti libro a mangipapaay iti balakad no kasano nga agbalinda a nabakbaknang wenno ad-adda a mararaem ngem kadagiti dadduma. Iti kasumbangirna, ibaga kadatayo ti Biblia: “Ti pannakirinnisiris ti maysa iti sabali . . . ket kinaubbaw ken panangkamkamat iti angin.” “Ti managayat laeng iti pirak saanto a mapnek iti pirak.” (Eclesiastes 4:4; 5:10) Praktikal kadi ita dagita a balakad?

Tapno mailadawan no kasano kapraktikal ti balakad ti Biblia, usigentayo ti kapadasan ni Akinori a taga-Japan. Napagballigian ni Akinori ti nainget a kompetision isu a naragpatna ti kalatna a makagraduar iti kalatakan nga unibersidad ken maaddaan iti trabaho iti mabigbigbig a kompania. Agparang a naballigin ti biagna ngem kaskasdi a saan a nangyeg dayta iti kinaragsak a ninamnamana. Imbes ketdi, nadadael ti salun-atna gapu iti tension ken nakaro a pannakabannog. Saan unay a nakatulong kenkuana dagiti katrabahuanna a gagayyemna. Gapu ta maldaangan, nagbalin nga alkoholiko ken pinanunotna pay ti agpakamatay. Kalpasanna, inrugina ti makipagadal iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova. Dagiti naadalna ti nangbalbaliw iti panangmatmatna no ania ti napateg iti biag. Di nagbayag, simmayaat ti salun-atna. Imbes a ti kinapangato ken ambision ti mangkontrol iti biag ni Akinori, nariknana ti kinaumiso ti kuna ti proverbio ti Biblia: “Mangted iti salun-at ti natalna a panunot.”​—Proverbio 14:30, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

Ania ti ibilangmo a makagunggona unay a kalat iti biag? Ania a gapuanan ti mamagbalin kenka a pudno a naragsak? Ti kadi naballigi a panagasawa? Wenno ti panangted kadagiti annakmo iti nasayaat a biag? Kaadda iti adu a gagayyem? Makapnek a biag? Makagunggona amin dagitoy a kalat. Kinapudnona, iparegta dagita ti Biblia, ngem saan a kas kangrunaan a panggep ti biagtayo. Buyogen iti praktikal a sirib, ipatuldo ti Biblia ti kangrunaan a makaipaay iti naragsak a biag idi kinunana: “Agbutengka iti pudno a Dios ket salimetmetam dagiti bilinna. Ta daytoy isu ti intero a pagrebbengan ti tao.” (Eclesiastes 12:13) No saantayo nga itungpal daytoy a pagrebbengan, ti biagtayo ket awan serserbina, makaupay, ken saanto a naballigi. Iti kasumbangirna, ipanamnama kadatayo ti Biblia: “Naragsak daydiay agtalek ken Jehova.”​—Proverbio 16:20.

No Kasano a ti Biblia Tignayenna Dagiti Tattao nga Agbalbaliw

“Ti sao ti Dios nabiag ken adda bilegna,” insurat ni apostol Pablo. Kas iti natarumamis a kampilan a dua ti tademna, ti Biblia kabaelanna a salputen ti kaunggan ti panunot ken motibotayo. (Hebreo 4:12) Kabaelanna a balbaliwan ti panagbiag dagiti tattao gapu ta tulonganna ida a mangtingiting iti pudno a kinataoda, saan a no ania ti panangmatmatda iti bagida. Gapuna, dagiti nasingpet ti panagpuspusoda mabigbigda a kasapulanda ti mangaramid kadagiti panagbalbaliw. Kas pagarigan, no maipapan kadagidiay adda iti kongregasion Kristiano iti nagkauna a Corinto a dati a mannanakaw, mammartek, mannakikamalala, ken dadduma pay, kinuna ni Pablo: “Kasta idi ti sumagmamano kadakayo. Ngem naugasankayon . . . babaen iti espiritu ti Diostayo.” (1 Corinto 6:9-11) Kasta met laeng ti kinaepektibo ken kinabileg ita ti nasantuan nga espiritu ni Jehova, ken kabaelanna a tignayen dagiti tattao a mangaramid iti napateg a panagbalbaliw.

Ni Mario a taga-Europa ket dati a nauyong, agus-usar ken aglaklako iti marihuana. Naminsan, idi kinompiskar ti maysa a polis dagiti lakona a droga, napalalo ti pungtotna nga uray la kinabilna ti polis ken dinadaelna ti luganna. Malaksid iti dayta, awan trabaho ni Mario ken nailumlom iti utang. Gapu ta nabigbigna a saanna a masolbar dagiti parikutna, immanamong a mayadalan iti Biblia. Idi agangay, nangaramid iti sumagmamano a panagbalbaliw. Nagbalinen a nadalus ti langana, insardengnan ti agusar ken aglako iti droga, ken saanen a naranggas. Nasdaaw dagiti makaammo iti dati a kabibiagna. Insaludsodda kenkuana, “Mario, talaga kadi a sika dayta?”

Ania ti nangtignay kadagiti tattao a kas kada Akinori ken Mario a mangbalbaliw iti wagas ti panagbiagda, a nagresulta iti pudno a makapnek ken naragsak a panagbiag? Ti baro a pannakaammo maipapan iti Dios a nagun-odda babaen ti panagadalda iti Biblia. Ti laeng Dios ti makaipaay iti praktikal a giya a kasapulantayo tapno agballigitayo ita ken maaddaantayo iti namnama nga agbiag nga agnanayon iti masanguanan. Kas maysa nga Ama, makisarsarita kadatayo ni Jehova a Dios babaen ti Biblia: “Denggem, anakko, ken awatem ti sasaok. Iti kasta ti tawtawen ti biag umadunto agpaay kenka. . . . Inton magnaka, ti addangmo saanto a mailetan; ket no agtarayka, saankanto a maitibkol. Petpetam ti disiplina; saanmo a palusposan. Saluadam dayta, ta dayta ti biagmo.” (Proverbio 4:10-13) Adda pay kadi nasaysayaat a balakad ngem iti panagpaiwanwan iti Namarsua kadatayo?

[Kahon/Ladawan iti panid 7]

Praktikal a Balakad Para iti Kaaldawantayo

Mangipaay ti Biblia kadagiti pagdamdamuan ngem praktikal a prinsipio a mangiwanwan kadatayo iti amin nga aspeto ti biagtayo. Dagitoy ti sumagmamano a pagarigan:

• Panangtaginayon iti nasayaat a relasion kadagiti sabsabali

“Amin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.”​—Mateo 7:12.

“Ti agtigtignay a kas maysa a nanumnumo kadakayo amin isu dayta ti naindaklan.”​—Lucas 9:48.

“Surotenyo ti dalan ti kinamanagpadagus.”​—Roma 12:13.

• Panangparmek kadagiti makadadael a kondukta ken bisio

“Daydiay makipagna kadagiti masirib a tattao agbalinto a masirib, ngem daydiay addaan kadagiti pannakilangen kadagidiay maag nakadakdakesto ti pagtungpalanna.”​—Proverbio 13:20.

“Dika makikadua kadagiti nakaro ti panagin-inumna iti arak.”​—Proverbio 23:20.

“Dika makikadua iti asinoman a managunget.”​—Proverbio 22:24.

• Panangpalagda iti relasion ti agassawa

“Ayaten koma ti tinunggal maysa kadakayo ti asawana a babai a kas ti panagayatna iti bagina; iti sabali a bangir, ti babai rebbeng nga addaan iti nauneg a panagraem iti asawana.”​—Efeso 5:33.

“Kawesanyo ti bagbagiyo kadagiti kinalailo ti pannakipagrikna, kinamanangngaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured. Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa.”​—Colosas 3:12, 13.

• Panangtulong kadagiti annak

“Sanayem ti ubing sigun iti dalan nga agpaay kenkuana; uray no lumakay saanto a sumiasi iti dayta.”​—Proverbio 22:6.

“Dakayo, nga amma, dikay ruroden ti annakyo, no di ket itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”​—Efeso 6:4.

• Panangliklik iti riri

“Ti maysa a sungbat, no naalumamay, pagbaw-ingenna ti pungtot, ngem ti sao a makapasakit parnuayenna ti unget.”​—Proverbio 15:1.

“Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.”​—Roma 12:10.

Uray kadagiti aggagayyem, masansan a maliklikanda ti riri a maigapu iti negosio babaen ti panangaramidda iti kasuratan. Gapuna, insurat ti adipen ti Dios a ni Jeremias: “Insuratko iti maysa a kasuratan ket inkapetko ti selio ket nangalaak kadagiti saksi bayat a tinimbangko ti kuarta iti timbangan.”​—Jeremias 32:10.

• Panangpatanor iti nasayaat a kababalin

“Aniaman a bambanag a napudno, . . . maay-ayat, . . . naimbag ti pakasarsaritaanda, aniaman ti adda a kinasingpet ken aniaman ti adda a banag a nadayaw, itultuloyyo nga utoben dagitoy a banag.”​—Filipos 4:8.

Saan nga iparegta ti Biblia ti panagbalin a negatibo ken kondenarenna dagiti “managreklamo maipapan iti kasasaadda iti biag.” Kunana: “Agrag-okayo iti namnama.”​—Judas 4, 16; Roma 12:12.

Saantayo laeng a maaddaan ita iti talna ken pannakapnek no iyaplikartayo dagita a nasayaat a prinsipio no di ket tulongannatayo a mangtungpal kadagiti kalikaguman ti Dios tapno magun-odantayo ti bendisionna. Kuna ti Biblia: “Dagiti nalinteg tagikuaendanto ti daga, ket agtaengdanto nga agnanayon iti dayta.”​—Salmo 37:29.

[Dagiti Ladawan iti panid 5]

Ni Akinori idi maysa pay laeng a negosiante (kannigid) ken bayat a siraragsakda ken baketna a mangiranranud iti kinapudno a linaon ti Biblia