Ni Jehova ti Rumbeng a Pagtalkantayo
“Ni Jehova isunto ti katalekmo.”—PROVERBIO 3:26.
1. Nupay adu ti agkuna nga agtalekda iti Dios, ania ti mangipasimudaag a saan a kanayon a kasta?
“IN GOD WE TRUST.” Naimaldit daytoy a pagsasao iti kuarta ti Estados Unidos ti America. Ngem pudno kadi a ti Dios ti pagtalkan amin dagidiay agus-usar iti daytoy a kuarta iti dayta a pagilian wenno iti dadduma pay a lugar? Wenno ad-adda nga agtalekda iti kuarta a mismo? Saan nga agkaallot ti kasta a panagtalek iti kuarta iti dayta a pagilian wenno iti aniaman a sabali a pagilian ken ti panagtalek iti mannakabalin-amin a Dios ti ayat, a saan a pulos mangab-abuso iti pannakabalinna ken saan a naagum. Kinapudnona, sibabatad a kondenarenna ti kinaagum.—Efeso 5:5.
2. Ania ti panangmatmat dagiti pudno a Kristiano maipapan iti bileg ti kinabaknang?
2 Ti Dios, saan a ti kinabaknang, agraman ti “makaallilaw a pannakabalin[na],” ti pagtalkan dagiti pudno a Kristiano. (Mateo 13:22) Ammoda a bassit laeng ti maaramidan ti bileg ti kuarta a mangparagsak ken mangsaluad iti biag. Ngem saan a kasta ti bileg ti Mannakabalin-amin a Dios. (Sofonias 1:18) Anian a nainsiriban ngarud ti balakad a: “Ti wagas ti panagbiagyo siwayawaya koma iti panagayat iti kuarta, bayat a mapnekkayo kadagiti agdama a bambanag. Ta kinunana: ‘Saankanto a pulos panawan ket saankanto a pulos baybay-an’”!—Hebreo 13:5.
3. Kasano a ti konteksto ti Deuteronomio 31:6 lawlawaganna ti panangadaw ni Pablo iti dayta a bersikulo?
3 Idi insuratna dagita a sasao kadagiti Hebreo a Kristiano, inadaw ni apostol Pablo dagiti bilin ni Moises kadagiti Israelita idi umadanin ti ipapatayna: “Pumigsaka, ket umingelka a naimbag, dika agbuteng, wenno makigtot kadakuada: ta ni Jehova a Diosmo isu ti makikuyog kenka; dinto agkurang kenka, wenno di met agliway kenka.” (Deuteronomio 31:6) Ipakita ti konteksto nga iparparegta idi ni Moises ti panagtalek ken Jehova, saan a basta panangnamnama nga ipaayna dagiti material a kasapulanda. Kasano a kasta?
4. Kasano a pinaneknekan ti Dios kadagiti Israelita nga isu ket mapagtalkan?
4 Iti unos ti 40 a tawen a panagallaalla ti Israel idiay let-ang, saan a nagkurang ni Jehova a nangipaay kadagiti kasapulanda iti biag. (Deuteronomio 2:7; 29:5) Indalanna pay ida. Ti maysa a pamay-anna a nangaramid iti daytoy ket babaen ti ulep iti aldaw ken apuy iti rabii, a nangiturong kadagiti Israelita iti “maysa a daga a pagayusan ti gatas ken diro.” (Exodo 3:8; 40:36-38) Idi tiemponan tapno serkenda ti Naikari a Daga, pinili ni Jehova ni Josue a sumukat ken ni Moises. Manamnama a busoren ida dagiti agnaed iti dayta a daga. Ngem adu a dekada a tinartarabay ni Jehova ti ilina, isu nga awan rumbeng a pagbutnganda. Adda umdas a rason dagiti Israelita a mamati a ni Jehova ket mapagtalkan a Dios!
5. Kasano a ti kasasaad dagiti Kristiano ita ket umasping iti kasasaad dagiti Israelita sakbay ti iseserrekda iti Naikari a Daga?
5 Agallaalla dagiti Kristiano itatta iti let-ang daytoy agdama a dakes a lubong bayat nga agturturongda iti baro a lubong ti Dios. Nasurok nga 40 a tawenen nga ar-aramiden daytoy ti dadduma kadakuada. Sitatakderda itan iti pagbeddengan ti baro a lubong ti Dios. Ngem adda pay laeng dagiti kabusor, a desidido a manglapped iti asinoman a sumrek iti agbalinto a kas iti Naikari a Daga, a nadaydayag ngem daydi daga a pagayusan ti gatas ken diro. Isu a kadagiti Kristiano itatta, anian a maitutop dagiti sao ni Moises nga inulit ni Pablo: “Saankanto a pulos panawan ket saankanto a pulos baybay-an”! Sigurado a magunggonaanto dagiti amin nga agtalinaed a napigsa ken natured, napnuan pammati, ken agtalek ken ni Jehova.
Panagtalek a Naibatay iti Pannakaammo ken Pannakigayyem
6, 7. (a) Ania ti nangsubok iti panagtalek ni Abraham ken Jehova? (b) Kasano ngata ti panagrikna ni Abraham idi nga agturturong iti disso a pangidatonanna ken Isaac?
6 Naminsan, naibilin ken Abraham a kapuonan dagiti Israelita nga idatagna ni Isaac nga anakna kas daton a mapuoran. (Genesis 22:2) Ania ti nakatulong iti daytoy a naayat nga ama a maaddaan iti kasta a di maisin a panagtalek ken Jehova ta sitatallugod a nagtungpal a dagus? Sumungbat ti Hebreo 11:17-19: “Babaen iti pammati, idi isu nasubok, ni Abraham kaslanan indaton ni Isaac, ket ti tao a siraragsak nga immawat kadagiti kari ginandatna nga idaton ti bugbugtong nga anakna, nupay naikuna kenkuana: ‘Ti maawaganto iti “bin-im” ket babaento ken Isaac.’ Ngem pinanunotna nga isu kabaelan ti Dios a pagungaren uray pay manipud kadagiti natay; ket manipud sadiay isu inawatna met iti mangiladawan a pamay-an.”
7 Laglagipenyo a tallo nga aldaw ti binusbos da Abraham ken Isaac a napan iti disso a pagdatonan. (Genesis 22:4) Adda idi nawadwad a panawen ni Abraham a mangpanunot a naimbag iti naipaaramid kenkuana. Ania ngata ti nariknana? Di ninamnama a pagtaudan ti rag-o ti pannakayanak ni Isaac. Dayta a pammaneknek ti ibaballaet ti Dios, ti nangpasinged ken ni Abraham ken ti sigud a lupes a baketna a ni Sara iti Dios. Manipud idin, sigurado a sinegseggaanda no anianto ti masakbayan ni Isaac ken dagiti kaputotanna. Kellaat aya a makeltay dagiti arapaapda gapu iti dawdawaten itan ti Dios?
8. Kasano a ti panagtalek ni Abraham iti Dios ket ad-adda pay ngem ti basta panamati a kabaelan ti Dios a pagungaren ni Isaac?
8 Kaskasdi, addaan ni Abraham iti panagtalek a naibatay iti pannakaammo, kas iti panagam-ammo dagiti nadekket nga aggayyem. Kas “gayyem ni Jehova,” “naaddaan [ni Abraham] iti pammati ken Jehova, ket naibilang dayta kenkuana kas kinalinteg.” (Santiago 2:23) Ti panagtalek ni Abraham ken Jehova ket saan a basta panamati a kabaelan ti Dios a pagungaren ni Isaac. Kapkapnekan met ni Abraham a maitutop ti dawdawaten ni Jehova kenkuana, nupay adda dagiti banag a saan nga ammo idi ni Abraham. Awan panggapuanna nga agduadua no nalinteg met laeng ni Jehova iti panangkiddawna iti daytoy. Bimmileg ti panagtalek ni Abraham idi bimmallaet ti anghel ni Jehova tapno maatipa ti aktual a pannakapapatay ni Isaac kas daton.—Genesis 22:9-14.
9, 10. (a) Kaano a naiparangarang idin ni Abraham ti panagtalekna ken Jehova? (b) Ania a napateg a leksion ti maadaltayo ken Abraham?
9 Agarup 25 a tawen sakbayna, imparangarang ni Abraham ti kastoy met laeng a panagtalek iti kinalinteg ni Jehova. Idi napakdaaran a madadael ti Sodoma ken Gomorra, natural a naseknan iti pagimbagan dagiti asinoman a nalinteg a tattao nga agnanaed sadiay, a pakairamanan ti kaanakanna a ni Lot. Impakpakaasi ni Abraham iti Dios: “Adayo koma kenka ti panagaramid iti kasta, a patayem ti nasingpet a maikanunong iti nadangkes, nga iti kasta ti nasingpet maipada met iti nadangkes; adayo koma dayta kenka: Saan aya a ti Ukom ti amin a daga agaramid iti nalinteg?”—Genesis 18:25.
10 Kapkapnekan ni patriarka nga Abraham a di pulos agaramid ni Jehova iti nakillo. Idi ud-udina inkanta ti salmista: “Ni Jehova sililinteg kadagiti amin a dalanna, ken sipaparabur kadagiti amin nga aramidna.” (Salmo 145:17) Nasayaat no saludsodantay ti bagbagitayo: ‘Awatek kadi ti ipalubos ni Jehova a mapasarak a diak pagduaduaan ti kinalintegna? Kombinsidoak kadi nga aniaman nga ipalubosna ket agpaay a pagimbagak ken kasta met pagimbagan dagiti sabsabali?’ No wen ti sungbattayo, nakasursurotayo iti napateg a leksion ken Abraham.
Panagtalek Kadagiti Pinili ni Jehova
11, 12. (a) Ania nga aspeto ti panagtalek ti nasken kadagiti adipen ti Dios? (b) Ania ti nalabit a parikuttayo no dadduma?
11 Dagidiay addaan panagtalek ken Jehova agtalekda met kadagiti tattao a pinili ni Jehova nga usaren iti pannakaibanag dagiti panggepna. Kadagiti Israelita, kaipapanan daytoy ti panagtalek ken ni Moises ken idi agangay, ken ni Josue a simmukat kenkuana. Kadagiti nagkauna a Kristiano, kaipapananna ti panagtalek kadagiti apostol ken kadagiti lallakay iti kongregasion sadi Jerusalem. Kadatayo itatta, kaipapananna ti panagtalek iti “matalek ken masirib nga adipen” a nadutokan a mangipaay kadatayo iti naespirituan a ‘taraon iti umiso a tiempo,’ ken kadagidiay karaman kadakuada a mangbukel iti Bagi a Manarawidwid.—Mateo 24:45.
12 Kinapudnona, ti panagtalek kadagidiay mangidadaulo iti kongregasion Kristiano ket agpaay a pagimbagantayo. Naikuna kadatayo: “Agtulnogkayo koma kadagidiay mangidadaulo kadakayo ket agpasakopkayo, ta agtultuloy a bambantayanda dagiti kararuayo a kasla isudanto dagidiay mangaramid iti pannakikuenta; tapno aramidenda daytoy a buyogen ti panagrag-o ket saan a buyogen ti panagsennaay, ta daytoy makadangranto kadakayo.”—Hebreo 13:17.
Diyo Pagduaduaan Dagidiay Pinili ni Jehova
13. Ania ti panggapuantayo nga agtalek kadagidiay nadutokan a mangidaulo?
13 Tulongannatayo ti Biblia nga agbalin a natimbeng iti panagtalek kadagidiay mangidadaulo iti ili ni Jehova. Maisaludsodtayo iti bagitayo: ‘Saan a pulos aya nagbiddut ni Moises? Kanayon aya nga imparangarang dagiti apostol ti kas ken Kristo a kababalin a kayat ni Jesus a maadda koma kadakuada?’ Nabatad dagiti sungbat. Pinili ni Jehova nga usaren dagiti nasungdo ken napudno a lallaki a mangidalan iti ilina, uray pay no imperpektoda a tattao. No kasta, nupay imperpekto dagiti panglakayen itatta, kaskasdi a rebbeng a bigbigentay ida kas “[dinutokan] ti nasantuan nga espiritu [kas] manangaywan, tapno ipastoran[da] ti kongregasion ti Dios.” Maikarida iti suporta ken panagraemtayo.—Aramid 20:28.
14. Ania ti nakakadkadlaw maipapan iti panangpili ni Jehova ken Moises a mamangulo imbes a kada Aaron wenno Miriam?
14 In-inauna ni Aaron iti tallo a tawen ngem ni Moises, ngem agpada nga ub-ubingda ngem ni Miriam a kabsatda. (Exodo 2:3, 4; 7:7) Ket tangay nasaysayud ti panagsao ni Aaron ngem ni Moises, isu ti nadutokan nga agserbi a pannakangiwat ti kabsatna. (Exodo 6:29–7:2) Ngem, saan a ti inauna a ni Miriam, wenno ti kasayudan nga agsao a ni Aaron, ti pinili ni Jehova a mangidaulo kadagiti Israelita. Pinili ni Jehova ni Moises ta naan-anay nga ammona dagiti kasasaad ken kasapulan iti daydi a tiempo. Idi naminsan a saanda unay maawatan daytoy, inreklamo da Aaron ken Miriam: “Ni laeng Moises aya ti pakisasawan ni Jehova? Di la makisao met kadata?” Nadusa ni Miriam, a nalabit isu ti nangisungsong, gapu iti kastoy a kinaawan panagraemna iti pinili ni Jehova, a rebbeng koma a binigbigda ken Aaron kas “ti napakumbaba unay [“kaemmaan,” NW] kadagiti isuamin a lallaki nga adda iti rabaw ti daga.”—Numeros 12:1-3, 9-15.
15, 16. Kasano a pinaneknekan ni Caleb nga adda panagtalekna ken Jehova?
15 Idi nagsubli dagiti 12 a lallaki a naibaon a mangsimisim iti Naikari a Daga, dakes ti impadamag dagiti 10. Pinagkullayawda dagiti Israelita idi imbagada a dagiti Cananeo ket “tattao[da] a natayag unay.” Iti kasta, dagiti Israelita “nagdanengdengda iti maikaniwas ken Moises, ken maikaniwas ken Aaron.” Ngem adda kadagiti naibaon a mangsimisim a nagtalek ken Moises ken ni Jehova. Mabasatayo: “Ket ni Caleb pinagtalnana ti ili iti sango ni Moises, ket kinunana, Ala sumang-attayo ita ket isu tagikuaentayo koma, ta isu mabalintayo unay a parmeken.” (Numeros 13:2, 25–33; 14:2) Kas ken Caleb, addaan met ni Josue, ti kaduana a nagsimisim, iti natibker a takder. Agpada nga impakitada ti panagtalekda ken Jehova idi kinunada: “No ni Jehova kaay-ayonatayo, yegnatayto ngarud iti daytoy a daga, ket itednanto kadatayo; maysa a daga nga agayus ti gatas ken diro. Isuna laeng a . . . dikayo agbuteng kadagiti tattao iti dayta a daga . . . Ni Jehova adda kadatayo; dikay agbuteng kadakuada.” (Numeros 14:6-9) Nasupapakan ti kastoy a panagtalekda ken Jehova. Kadagiti nataengan a kaputotan a sibibiag iti daydi a tiempo, da laeng Caleb, Josue, ken ti sumagmamano a Levita ti nakastrek iti Naikari a Daga.
16 Sumagmamano a tawen kalpasanna, kinuna ni Caleb: “Siak sinurotko a naimbag ni Jehova a Diosko. . . . Ket ita, adtoy, kitaem, ni Jehova inaywanannak a sibibiag, a kas sinaona, dagitoy uppat a pulo ket lima a tawen, nanipud idi tiempo a ni Jehova insaona daytoy a sao ken Moises, iti bayat a pinagpagnapagna ti Israel iti let-ang, ket ita, adtoy, daytoy nga aldaw walopuloda ket lima dagiti tawenko. Nupay kasta napigsaak pay laeng ita nga aldaw a kas iti kapigsak idi aldaw a ni Moises imbaonnak: no kasano ti pigsak idi kasta met laeng ti pigsak ita.” (Josue 14:6-11) Imutektekanyo ti positibo a panangmatmat ni Caleb, ti kinamatalekna, ken dagiti pisikal a kabaelanna. Ngem, saan a ni Caleb ti pinili ni Jehova a sumukat ken ni Moises. Naited daytoy a pribilehio ken ni Josue. Makapagtalektayo nga adu ti rason ni Jehova a nangpili kenkuana, ket dayta ti kasayaatan a pilina.
17. Ania ti kasla namagbalin ken Pedro a di maikari iti responsabilidad?
17 Namitlo nga inlibak ni apostol Pedro ti Apona. Sidudursok pay a nakakaammo a nangtaming kadagiti bambanag, a piningasanna ti lapayag ti adipen ti nangato a padi. (Mateo 26:47-55, 69-75; Juan 18:10, 11) Mabalin nga ibaga dagiti dadduma a ni Pedro ket natakrot, di natimbeng a tao, a saan a maikari a pakaitalkan dagiti naisangayan a pribilehio. Ngem, asino ti nakaitedan dagiti tulbek ti Pagarian, nga addaan pribilehio a nanglukat iti dalan iti nailangitan a pannakaayab kadagiti tallo a grupo? Ni Pedro.—Aramid 2:1-41; 8:14-17; 10:1-48.
18. Ania a biddut, kas dinakamat ni Judas, ti kayattay a liklikan?
18 Ipakita dagitoy nga ehemplo a masapul nga agannadtayo a ditay mangukom maibatay iti makinruar a langa. No agtalektayo ken Jehova, ditay pagduaduaan dagiti pinilina. Nupay imperpekto a tattao ti mangbukel iti kongregasionna ditoy daga, tattao a makaaramid kadagiti biddut, sibibileg nga us-usarenna ida. Ni Judas, a kabsat ni Jesus iti ina, binallaaganna dagiti Kristiano idi umuna a siglo maipapan kadagiti tattao a ‘saan a mangikankano iti kina-apo ken agsasao a sibabassawang kadagidiay nadayag.’ (Judas 8-10) Pulos a ditay koma ida tultuladen.
19. Apay a ditay koma pagduaduaan dagiti pinili ni Jehova?
19 Nalawag a dagiti pilien ni Jehova a pangtedanna kadagiti rebbengen ket dagidiay addaan kadagiti kalidad a kasapulan iti panangidalan iti ilina iti wagas a kayatna a pangiturongan kadakuada iti maitutop a tiempo. Bigbigentay koma daytoy a kinapudno, a ditay pagduaduaan dagiti pinili ti Dios, no di ket mapnektayo koma nga agserbi a sipapakumbaba iti sadinoman a pangisaadan ni Jehova iti tunggal maysa kadatayo. Iti kasta, ipakpakitatayo nga adda panagtalektayo ken Jehova.—Efeso 4:11-16; Filipos 2:3.
Panagtalek iti Kinalinteg ni Jehova
20, 21. Ania ti maadaltayo iti pannakilangen ti Dios ken Moises?
20 No bilang ta nalabes ti panagtalektayo no dadduma iti bagitayo ket nakabasbassit ti panagtalektayo ken Jehova, agsursurotay koma ken Moises. Idi agtawen iti 40, iti kabukbukodanna a nakem ginandatna a wayawayaan dagiti Israelita idiay Egipto a nakaadipenanda. Awan duadua a nasayaat ti panggepna, ngem saan a nagresulta daytoy iti giddato a pannakawayawaya ti Israel, ken saan met a simmayaat ti mismo a kasasaadna. Kinapudnona, napilitan a naglibas. Sa la maikari a mapili a mangaramid iti kayatna idi nga aramiden kalpasan ti 40 a tawen a nainget a pannakasanayna iti ganggannaet a daga. Makapagtalek idin ni Moises iti tulong ni Jehova agsipud ta maaramiden dagiti bambanag sigun iti wagas ni Jehova iti maitutop a tiempo nga inkeddengna.—Exodo 2:11–3:10.
21 Mabalin a maisaludsod ti tunggal maysa kadatayo: ‘Un-unaak kadi no dadduma ni Jehova ken dagiti panglakayen a nadutokan iti kongregasion, a padpadasek a padarasen dagiti bambanag wenno aramiden dagitoy iti bukodko a wagas? Imbes a panunotek a maliwliwayandak nga ikkan kadagiti pribilehio, madadaanak kadi a pasanay iti agdama?’ Nakasursurotayo met laeng kadi iti napateg a leksion ken Moises?
22. Nupay napukawna ti dakkel a pribilehio, kasano ti panagrikna ni Moises ken Jehova?
22 Kanayonanna, adda pay maadaltayo ken Moises. Saritaen kadatayo ti Numeros 20:7-13 ti maipapan iti biddut a naaramidna, a nakaigapuan ti pannakapukawna iti pribilehio a mangidaulo kadagiti Israelita a sumrek iti Naikari a Daga. Pinanunotna kadi a di nainkalintegan ti pangngeddeng ni Jehova maipapan iti dayta a banag? Nagpasuli kadi, a nagpasugnod gapu ta saan a naimbag ti Dios kenkuana? Awan kadin panagtalek ni Moises iti kinalinteg ni Jehova? Masarakantayo dagiti sungbat iti insao ni Moises a mismo iti Israel idi umadanin ti ipapatayna. Maipapan ken Jehova, kinuna ni Moises: “Naan-anay ti aramidna, ta amin a dalanna kinahustisia. Maysa a Dios ti kinamatalek, a kenkuana awan ti kinakillo; isu ket nalinteg ken naimbag.” (Deuteronomio 32:4, NW) Nabatad a tinaginayon ni Moises ti panagtalekna ken Jehova agingga iti ipapatayna. Datayo met ngay? Adda kadi ar-aramiden ti tunggal maysa kadatayo a mangpabileg iti panagtalektayo ken Jehova ken iti kinalintegna? Kasanotay a maaramid dayta? Kitaentayo.
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Ania dagiti rason a makapagtalek dagiti Israelita ken Jehova?
◻ No maipapan iti panagtalek, ania ti maadaltayo ken Abraham?
◻ Apay a ditay koma pagduaduaan dagiti pinili ni Jehova?
[Ladawan iti panid 13]
Ti panagtalek ken Jehova iramanna ti panagraem kadagidiay mangidadaulo iti kongregasion