PANAGRAEM

Naisangsangayan a panangikabilangan wenno panangpadayaw iti daydiay naikeddeng a maikari iti pammateg; panangbigbig ken maiparbeng a panangipateg iti maysa a banag wenno, nangnangruna, iti sabali a tao, kadagiti kualidad, gapuanan, akem, saad, wenno autoridadna. Ti panagraem kaipapananna ti “panangpadayaw.” Ti ideya nga ipaawat ti nadumaduma a sasao iti orihinal a pagsasao ket panangpadayaw, panagraem, wenno nasayaat a panagbuteng iti sabsabali.​—Kitaenyo ti BUTENG; DAYAW.

Maipaay ken Jehova ken Kadagiti Pannakabagina. Gapu ta isu ti Namarsua, maikari ni Jehova a Dios iti kadakkelan a dayaw manipud iti amin a nasaririt a parparsuana. (Apo 4:11) Ti kasta a dayaw kalikagumanna ti matalek a panagtulnog kenkuana ti tunggal maysa, panagtulnog a naibatay iti panagayat kenkuana ken panangtagipateg iti naaramidanna kadakuada. (Mal 1:6; 1Jn 5:3) Ramanenna met ti panangusar iti napapateg a bambanag ti maysa maipaay iti pudno a panagdaydayaw.​—Pr 3:9.

Daydiay mangala iti banag nga agpaay iti Namarsua ket awanan panagraem iti sagrado a bambanag. Kasta ti inaramid da Hofni ken Finehas, annak ni Nangato a Padi nga Eli. Inagawda ti kasayaatan a paset ti tunggal daton a naidiaya ken Jehova. Ket gapu ta saan a siiinget a nagtignay ni Eli a mangtubngar iti annakna iti dayta nga inaramidda, ad-adda a pinadayawanna ti annakna ngem ni Jehova.​—1Sm 2:12-17, 27-29.

Ipakpakita ti tattao ti panangpadayawda ken Jehova a Dios babaen ti matalek a panagtulnog kenkuana ken panangidur-as kadagiti interes ti panagdaydayaw kenkuana, idinto ta ti Dios padayawanna met ti tattao babaen ti panangbendision ken pananggunggonana kadakuada. (1Sm 2:30) Ngarud, napadayawan wenno nagunggonaan ni David iti tulag maipaay iti pagarian agsipud ta simamatalek a nagserbi ken Jehova ken nagtarigagay a mangibangon iti templo a pakaikabilan ti sagrado a lakasa ti tulag.​—2Sm 7:1-16; 1Cr 17:1-14.

Kas pannakangiwat ni Jehova, dagiti mammadto, nangnangruna ti Anak ti Dios a ni Jesu-Kristo, ket maikari iti panagraem. Ngem imbes a kasta, nagsasawan ketdi ken pinarparigat ida dagiti Israelita, agingga a pinapatayda pay ida. Ti kakaruan a panangipakita ti Israel iti saan a panagraem kadagiti pannakabagi ni Jehova ket isu ti panangpapatayda iti Anakna. Daytoy ti makagapu nga inaramat ni Jehova dagiti buyot ti Roma a mangipakat iti panagibalesna iti di matalek a Jerusalem idi 70 K.P.​—Mt 21:33-44; Mr 12:1-9; Lu 20:9-16; idiligyo ti Jn 5:23.

Iti kongregasion Kristiano. Dagidiay nakaitalkan kadagiti naisangsangayan a pagrebbengan kas mannursuro iti kongregasion Kristiano maikarida iti panangsuporta ken pannakitinnulong dagiti kapammatianda. (Heb 13:7, 17) ‘Maikarida iti mapamindua a dayaw,’ a pakairamanan ti boluntario a namaterialan a tulong maipaay iti panagtrabahoda a sipipinget maigapu iti kongregasion.​—1Ti 5:17, 18; kitaenyo ti LAKAY.

Nupay kasta, maikari ti amin a Kristiano iti pammadayaw dagiti kapammatianda. Impatigmaan ni apostol Pablo: “Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.” (Ro 12:10) Yantangay ad-adda a ti maysa a Kristiano ti makaammo kadagiti bukodna a pagkapuyan ken pagkamkamalian imbes a dagiti kapammatianna, maiparbeng laeng nga ipangpangrunana ti sabsabali ngem iti bagina, a padayawan wenno ipategna unay ida maipagapu iti matalek a trabahoda. (Fil 2:1-4) Dagiti marigrigat ken maikari a balo a babbai ket napadayawan babaen ti pannakagun-odda iti namaterialan a tulong manipud iti kongregasion.​—1Ti 5:3, 9, 10.

Kadagiti kameng ti pamilia. Maiparbeng laeng a mangipakita ti asawa a babai iti nasayaat a panagbuteng, wenno nauneg a panagraem, iti asawana kas ulo ti pamilia. (Efe 5:33) Maitunos daytoy iti nangatngato a saad ti lalaki sigun iti urnos ti Dios. Ti lalaki, saan a ti babai, ti immuna a naparsua, ket isu “ladawan ken dayag ti Dios.” (1Co 11:7-9; 1Ti 2:11-13) Ni Sara ket nalatak nga ulidan ti maysa a babai nga addaan iti nauneg a panagraem iti asawana. Naimpusuan ti panagraemna, ta inawagan ni Sara iti “apo” ti asawana, saan laeng a tapno mangngeg ti dadduma no di ket uray iti “unegna.”​—1Pe 3:1, 2, 5, 6; idiligyo ti Ge 18:12.

Iti sabali a bangir, kastoy ti naibalakad iti assawa a lallaki: “Agtultuloykayo a makipagtaeng [kadagiti assawayo] iti umasping a pamay-an maitunos iti pannakaammo, nga itudinganyo ida iti dayaw a kas iti narasrasi a basehas, ti babai, yantangay makipagtawidkayo met kadakuada iti di kaikarian a parabur ti biag.” (1Pe 3:7) Gapuna laglagipen koma dagiti Kristiano nga assawa a lallaki a napulotan iti espiritu a dagiti assawada ket kapadpadada iti kasasaad kas makipagtawid ken Kristo (idiligyo ti Ro 8:17; Ga 3:28), ket ngarud rebbeng a matratoda a sidadayaw kas panangbigbig a nakapkapuyda ngem iti lallaki.

No maipapan iti annakda, dagiti nagannak ket pannakabagi ti Dios, a naautorisaranda a mangsanay, mangdisiplina, ken mangiwanwan kadakuada. Gapuna, maikari dagiti nagannak iti pammadayaw, wenno panagraem. (Ex 20:12; Efe 6:1-3; Heb 12:9) Daytoy ket saanna laeng a kaipapananna nga agtulnog ti ubing ken ikabilanganna unay dagiti nagannakna. No kasapulan, ramanenna pay ti naayat a panangaywan kadagiti nagannak iti maud-udi a paset ti panagbiagda. (Idiligyo ti Mt 15:4-6.) Iti kongregasion Kristiano, daydiay saan a mangipaay iti kasapulan ti lakayen wenno baketen ken agkasapulan a nagannak ket naibilang a dakdakes ngem iti tao nga awanan pammati. (1Ti 5:8) Kas impatuldo ni apostol Pablo iti sasaona ken Timoteo, saan nga ibaklay ti kongregasion ti panangaywan kadagiti balo a babbai nga addaan iti annak ken appoko a makaipaay met iti namaterialan a tulong.​—1Ti 5:4.

Maipaay Kadagiti Agtuturay ken Dadduma Pay. Maiparbeng met a padayawan, wenno raemen, dagiti tattao nga addaan iti nangato a saad iti gobierno. Ipakita ti maysa a Kristiano ti kasta a panagraem, saan a tapno makagun-od iti pabor, no di ket gapu ta isu dayta ti pagayatan ti Dios. Mabalin a nakunniber a mismo dagitoy a tattao. (Idiligyo ti Lu 18:2-6; Ara 24:24-27.) Ngem rumbeng a raemen ida kas panangikabilangan iti saad nga ak-akmenda. (Ro 13:1, 2, 7; 1Pe 2:13, 14) Umasping iti dayta, dagiti adipen ibilangda dagiti makinkukua kadakuada a maikari iti naan-anay a dayaw, nga aramidenda ti naituding a trabahoda ket saanda a mangaramid iti pakaumsian ti nagan ti Dios.​—1Ti 6:1.

No kalikaguman ti dadduma nga irasonan ti maysa a Kristiano ti namnamana, aramidenna ti kasta “buyogen ti naalumamay a kababalin ken nauneg a panagraem [iti literal, panagbuteng].” Nupay mabalin a makainsulto ti panangsaludsodda kenkuana, sikakalma ken sieemma nga idatag ti Kristiano dagiti rasonna, a ti isusungbatna ket saan a makasair, naunget, wenno makalukluksaw. Nupay saan a mapakigtotan gapu iti panagbuteng iti tattao, iparangarang ti Kristiano ti nauneg a panagraem, wenno nasayaat a panagbuteng, a kasla adda iti sanguanan ni Jehova a Dios ken ni Apo Jesu-Kristo. (1Pe 3:14, 15, Rbi8 ftn) Maipapan iti daytoy, mabalinna a tuladen dagiti anghel a, nupay napigpigsa ken nabilbilegda, saanda a mangak-akusar babaen ti nabassawang a sasao.​—2Pe 2:11.