KALINTEGAN ITI PANNAKAYANAK
Ti kalintegan a nainkasigudan a kukua ti inauna nga anak ti ama. Dagiti Hebreo ken Griego a termino maipaay iti “kalintegan iti pannakayanak” (bekho·rahʹ; pro·to·toʹki·a) ket agpada a nagtaud iti sao a gagangay a kaipapananna ti “inauna.”
Iti sidong ti sistema dagiti patriarka, apaman a matay ti ama, ti kalakayan nga anak a lalaki ti agbalin nga ulo ti pamilia, nga addaan autoridad iti sabsabali pay bayat nga addada iti sangakabbalayan. Pagrebbenganna nga aywanan dagiti kameng ti sangakabbalayan ni amana. Isu met ti sumublat iti saad ti ama iti panangibagi iti pamilia iti sanguanan ni Jehova. Kadawyan nga umawat ti inauna ti naisangsangayan a pamendision ti ama. (Ge 27:4, 36; 48:9, 17, 18) Mainayon pay, maikari idi iti dua a paset ti sanikua ti ama; kayatna a sawen, umawat iti mamindua nga ad-adu ngem iti awaten ti tunggal maysa kadagiti kakabsatna. Iti sidong ti Mosaiko a Linteg, ti maysa a lalaki a nasursurok ngem maysa ti asawana saanna a mabalin nga alaen ti kalintegan iti pannakayanak manipud iti kalakayan nga anak ket itedna dayta iti anak ti naisangsangayan ti pannakaayatna nga asawa.—De 21:15-17.
Kadagidi tiempo dagiti patriarka, ti kalintegan iti pannakayanak mabalin nga iyakar ti ama iti sabali nga anak gapu iti maysa a rason, kas iti kaso ni Ruben, a napukawna ti kalinteganna kas inauna gapu iti pannakiabigna iti kamalala ni amana. (1Cr 5:1, 2) Ti inauna mabalinna nga ilako ti kalinteganna iti pannakayanak iti maysa kadagiti kakabsatna, kas iti inaramid ni Esau, a nangumsi iti kalinteganna iti pannakayanak ket inlakona dayta ken kabsatna a Jacob a kasukat ti maysa a pannangan. (Ge 25:30-34; 27:36; Heb 12:16) Awan rekord nga impapilit ni Jacob ti ginatangna a kalintegan iti pannakayanak tapno makaala iti napamindua a bingay iti sanikua ni Isaac (a mayakar-akar wenno kabukbukodan a sanikua, ta awanan ni Isaac iti daga, malaksid iti talon ti Macpela, nga iti dayta adda rukib a maipaay a lugar a pagitabonan). Interesado idi ni Jacob a mangyallatiw iti naespirituan a bambanag iti pamiliana, awan sabali, ti kari a naited ken Abraham mainaig iti bin-i.—Ge 28:3, 4, 12-15.
Maipapan iti ar-ari ti Israel, agparang a naibuyog iti kalintegan iti pannakayanak ti kalintegan ti panangsandi iti trono. (2Cr 21:1-3) Nupay kasta, ni Jehova, kas pudpudno nga Ari ti Israel ken Diosda, inwaksina ti kasta a kalintegan no dayta ti maikanatad iti pangpanggepna, kas iti kaso ni Solomon.—1Cr 28:5.
Ni Jesu-Kristo, kas “ti inauna iti isuamin a parsua,” kanayon a matalek iti Amana a ni Jehova a Dios, addaan iti kalintegan iti pannakayanak a babaen iti dayta isu nadutokan nga “agtawid iti amin a bambanag.”—Col 1:15; Heb 1:2; kitaenyo ti TAWID.