“Siasino ti Masirib ken Mannakaawat Kadakayo?”

“Siasino ti masirib ken mannakaawat kadakayo? Ipakitana koma manipud iti nasayaat a kababalinna dagiti aramidna buyogen ti kinaalumamay a kukua ti sirib.”​—SANT. 3:13.

1, 2. Ania ti makunam maipapan iti adu a tattao nga ibilbilang ti lubong a masirib?

SIASINO ti ibilangmo a pudpudno a masirib? Dagiti kadi nagannakmo, maysa a nataengan, wenno maysa a propesor iti kolehio? Ti panangmatmatmo no siasino ti masirib ket mabalin a naibasar iti nagun-odmo a pannakaammo, kapadasan, edukasion, ken iti kasasaadmo. Nupay kasta, nangnangruna nga interesado dagiti adipen ti Dios no siasino ti ibilang ti Dios a pudpudno a masirib.

² Saan nga amin nga ibilang ti lubong a masirib ket masirib met iti Dios. Kas pagarigan, nakisarita ni Job kadagiti lallaki a mangibilang iti bagbagida a masirib, ngem kinunana: “Awan masarakak nga asinoman a masirib kadakayo.” (Job 17:10) No maipapan iti dadduma a nangilaksid iti pannakaammo iti Dios, insurat ni apostol Pablo: “Nupay ipapatida a mamasiribda, nagbalinda a maag.” (Roma 1:22) Kasta met, babaen ken mammadto Isaias, impaganetget a mismo ni Jehova: “Asi pay dagidiay masirib kadagiti bukodda a mata.”​—Isa. 5:21.

3, 4. Ania ti kasapulan tapno ti maysa ket agbalin a pudpudno a masirib?

³ Nalawag a nasken nga ammuentayo no ania ti mamagbalin iti maysa a pudpudno a masirib tapno magun-odanna ti anamong ti Dios. Kastoy ti ilawlawag kadatayo ti Proverbio 9:10: “Ti panagbuteng ken Jehova isu ti rugi ti sirib, ket ti pannakaammo iti Daydiay Kasasantuan isu ti pannakaawat.” Tapno agbalin a masirib ti maysa a tao, nasken nga addaan iti umiso a panagbuteng iti Dios ken panagraem kadagiti pagalagadanna. Nupay kasta, saan nga umdas ti basta panamati nga adda Dios ken panangbigbig kadagiti pagalagadanna. Ni adalan a Santiago pagpanunotennatayo maipapan iti dayta. (Basaem ti Santiago 3:13.) Usigem ti sasao nga: “Ipakitana koma manipud iti nasayaat a kababalinna dagiti aramidna.” Ti pudno a sirib ket rumbeng a maiparangarang iti inaldaw nga ar-aramidem ken ibagbagam.

⁴ Ti pudno a sirib ramanenna ti kinasimbeng, naballigi a panangyaplikar iti pannakaammo, pannakaawat no ania ti umiso ken panagbiag a maitunos iti dayta. Ania dagiti aramid a mangiparangarang nga addaantayo iti kasta a sirib? Dinakamat ni Santiago ti adu a banag nga agminar kadagiti aramid dagiti masirib.a Ania ti imbagana a makatulong kadatayo a maaddaan iti nasayaat a relasion kadagiti kapammatiantayo, agraman kadagiti saan a kameng ti kongregasion?

Dagiti Aramid ti Pakakitaan no ti Maysa ket Pudpudno a Masirib

 5. Ania ti kababalin ti pudpudno a masirib a tao?

⁵ Maitutop laeng a ti sirib ket innaig ni Santiago iti nasayaat a kababalin. Yantangay ti panagbuteng ken Jehova ti pangrugian ti sirib, ikagumaan ti masirib a tao nga itunos dagiti aramidna kadagiti daldalan ken pagalagadan ti Dios. Saan a naisigud kadatayo ti nadiosan a sirib. Kaskasdi, magun-odantayo dayta babaen ti regular a panagadal iti Biblia ken panagmennamenna. Dagita ti makatulong tapno maaramidtayo ti idagdagadag ti Efeso 5:1: “Agbalinkayo a tumutulad iti Dios.” Bayat nga ituntunostayo dagiti ar-aramidtayo iti personalidad ni Jehova, ad-adda met a makapagtignaytayo a nainsiriban. Ti daldalan ni Jehova ket adayo a natantan-ok ngem iti daldalan ti tao. (Isa. 55:8, 9) Isu a bayat nga ar-aramidentayo ti bambanag a maitunos iti wagas ni Jehova, madlaw dagiti ditay kapammatian ti nakaidumaantayo.

 6. Apay a ti kinaalumamay ket pammaneknek a tultuladentayo ti Dios, ken kasano a maipakita ti maysa nga isu ket naalumamay?

⁶ Kinuna ni Santiago a ti maysa a pamay-an a matuladtayo ni Jehova ket babaen ti “kinaalumamay a kukua ti sirib.” Nupay ti naalumamay a Kristiano ket maibilang met a nasingpet, addaan isuna iti kinatibker a mangsalimetmet kadagiti nangato a pagalagadan iti moral, a makatulong kenkuana nga agtignay iti natimbeng a wagas. Nupay awan kaasping ti bilegna, ti Dios ket naalumamay, isu a ditay bumdeng nga umadani kenkuana. Naan-anay a natulad ti Anak ti Dios ti kinaalumamay ni Amana isu a naikunana: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken madagdagsenan, ket pagin-awaenkayto. Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kababalinko ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti gin-awa a maipaay kadagiti kararuayo.”​—Mat. 11:28, 29; Fil. 2:5-8.

 7. Apay a tuladentayo ti kinaalumamay ni Moises?

⁷ Salaysayen ti Biblia ti maipapan iti dadduma a nangiparangarang iti naisangsangayan a kinaalumamay wenno kinaemma. Ni Moises ti maysa kadakuada. Nupay naitalek kenkuana ti dakkel nga annongen, kaskasdi nga isu ti “kaemmaan pay laeng iti amin a tattao nga adda iti rabaw ti daga.” (Num. 11:29; 12:3) Lagipem met ti tured nga impaay ni Jehova ken Moises tapno maaramidna ti pagayatan ti Dios. Kaay-ayo ni Jehova nga usaren dagiti naalumamay a tattao a mangibanag iti panggepna.

 8. Kasano a maiparangarang dagiti imperpekto a tattao ti “kinaalumamay a kukua ti sirib”?

⁸ Nabatad a kabaelan dagiti imperpekto a tattao nga iparangarang ti “kinaalumamay a kukua ti sirib.” Datayo ngay? Kasanotay a rumang-ay iti panangiparangarang iti dayta a galad? Ti kinaemma ket maysa kadagiti bunga ti nasantuan nga espiritu. (Gal. 5:22, 23) Mabalintay nga ikararag iti Dios a tulongannatay ti espirituna ken ikagumaantayo nga iparangarang dagiti bunga ti espiritu, nga agtalektayo a tulongannatayo nga ad-adda a mangiparangarang iti kinaalumamay. Adda nabileg a rasontayo a mangaramid iti dayta yantangay ipanamnama ti salmista: “[Ni Jehova] isuronanto ti dalanna iti naemma.”​—Sal. 25:9, Ti Biblia.

9, 10. Ania a panagregget ti kasapulan tapno maiparangarangtayo ti nadiosan a kinaalumamay, ken apay?

⁹ Nupay kasta, kasapulan ti panagregget tapno rumang-aytayo iti panangiparangarang iti kinaalumamay. Gapu iti pannakapadakkeltayo, mabalin a marigatan ti dadduma kadatayo nga agbalin a naalumamay. Maysa pay, mabalin nga upayendatayo dagiti tattao iti aglawlawtayo nga agbalin a naalumamay, a kunkunada a no adda mangrurod kenka, rurodem met. Ngem talaga kadi a nainsiriban dayta? No adda bassit nga uram iti balaymo, sebsebam kadi dayta iti gasolina wenno danum? Ad-adda nga agramaram ti apuy no sabuagam iti gasolina, ngem masebseban no sabuagam iti danum. Umasping iti dayta, ibalakad kadatayo ti Biblia: “Ti maysa a sungbat, no naalumamay, pagbaw-ingenna ti pungtot, ngem ti sao a makapasakit parnuayenna ti unget.” (Prov. 15:1, 18) Inton sumaruno a maipasangotayo kadagiti makaparurod a kasasaad, iti man uneg wenno ruar ti kongregasion, ammotayo kadi no kasano nga ipakita ti pudno a sirib babaen ti panagbalin a naalumamay?​—2 Tim. 2:24.

¹⁰ Kas nadakamaten, adu a tattao nga im-impluensiaan ti espiritu ti lubong ket saan a nasingpet, mannakikappia, ken kalmado. Imbes ketdi, nagubsang ken natangsit ti adu a tattao ita. Kasta met ti kasasaad idi kaaldawan ni Santiago isu a namakdaar tapno dagiti kameng ti kongregasion ket saan a maimpluensiaan iti kasta nga espiritu. Ania pay ti masursurotayo iti imbalakadna?

Kababalin Dagiti Maag

11. Ania dagiti kababalin a maikontra iti nadiosan a kinasirib?

¹¹ Sipaprangka a nagsurat ni Santiago maipapan kadagiti kababalin a direkta a maikontra iti nadiosan a sirib. (Basaem ti Santiago 3:14.) Ti imon ken rinnupir ket nainlasagan a kababalin, saan a naespirituan. Usigem ti mapasamak no agari ti nainlasagan a panagpampanunot. Adda innem a grupo dagiti agkunkuna a Kristiano nga addaan iti autoridad kadagiti paset ti Simbaan ti Nasantuan a Tanem idiay Jerusalem, a naibangon iti lugar a maipagarup a nakapapatayan ken nakaitaneman ni Jesus. Kanayon nga agririnnupirda. Idi 2006, impadamag ti magasin a Time ti inaramid dagiti monghe sadiay a “panagaapada iti adu nga oras, . . . a nagpipinnang-orda kadagiti dadakkel a pagitugkelan iti kandela.” Nakaro ti dida panagtalek iti maysa ken maysa nga uray la a Muslim ti napilida a pangipiaran iti tulbek dayta a simbaan.

12. Ania ti mapasamak no saan a maiparangarang ti kinasirib?

¹² Ti kasta a nakaro a panagririnnupir ket saan a rumbeng a mapasamak iti uneg ti pudno a kongregasion Kristiano. Ngem no dadduma, gapu iti kinaimperpekto, adda dagiti mangipapilit kadagiti bukodda a kapanunotan. Mabalin nga agresulta dayta iti panagaapa ken panagriringgor. Nadlaw dayta ni apostol Pablo iti kongregasion ti Corinto, isu nga insuratna: “Idinto nga adda imon ken ringgor iti nagtetengngaanyo, saan aya a nainlasagankayo ken saan aya a magmagnakayo a kas kadagiti tattao?” (1 Cor. 3:3) Adda tiempo a nagtultuloy dayta a nakalkaldaang a kasasaad iti dayta a kongregasion idi umuna a siglo. Gapuna, masapul nga agannadtayo tapno ti kasta a kababalin ket saan a tumanor iti kongregasion.

13, 14. Mangted kadagiti pagarigan no kasano a mabalin nga agminar ti nainlasagan a kababalin.

¹³ Kasano nga in-inut a tumanor iti kongregasion ti kasta a kababalin? Mabalin a mangrugi dayta iti babassit a banag. Kas pagarigan, no madama ti pannakaibangon ti maysa a Kingdom Hall, mabalin nga agduduma ti tumaud a kapanunotan no kasano a maaramid ti bambanag. Mabalin a makirinnupir ti maysa a kabsat no saan a masurot ti singasingna ken babalawenna pay ketdi dagiti naaramid a pangngeddeng. Nalabit a dina pay ketdin kayat ti tumulong iti dayta a proyekto! Mabalin a malipatan ti asinoman nga addaan iti kasta a kababalin a ti pannakairingpas ti maysa a trabaho iti kongregasion ket kaaduanna nga ad-adda nga agpannuray iti natalna nga espiritu ti kongregasion imbes nga iti espesipiko a pamay-an a mausar. Ti bendision ni Jehova ket agpaay kadagidiay naalumamay ti kababalinda saan ket a kadagidiay mannakirupir.​—1 Tim. 6:4, 5.

¹⁴ Ti sabali pay a pagarigan ket no iti maysa a kongregasion, napaliiw dagiti panglakayen a ti maysa kadakuada ket nalawag a saannan a maan-annurot dagiti Nainkasuratan a kualipikasionna, nupay nabayag metten a panglakayen. Nabalakadan idin, ngem saan a nangipangag. Gapuna, ti manangaywan iti sirkito inanamonganna ti rekomendasion a dayta a kabsat ket maikkat a panglakayen. Ania koma a kababalin ti iparangarang dayta a kabsat? Sipapakumbaba ken siaalumamay kadi nga awatenna ti nagkaykaysa a pangngeddeng ken ti Nainkasuratan a balakad dagiti panglakayen ket determinado a mangragpat kadagiti Nainkasuratan a kualipikasion tapno makapagserbinto manen? Wenno agsakit kadi ti nakemna ken agpasugnod gapu iti pannakaikkatna a panglakayen? Apay koma nga ipapilit ti maysa a kabsat ti agtalinaed a panglakayen idinto ta napaneknekan dagiti amin a panglakayen nga isu ket saanen a kualipikado? Anian nga ad-adda a nainsiriban ti agpakumbaba ken ti panangakseptar iti dayta a pangngeddeng!

15. Apay nga ibilangyo a nakapatpateg ti naipaltiing a balakad ti Santiago 3:15, 16?

¹⁵ Kinapudnona, adda pay dadduma a kasasaad a mabalin a pagminaran ti kasta a kababalin. Ngem aniaman ti rumsua a kasasaad, masapul nga ikagumaantayo nga idian dagita. (Basaem ti Santiago 3:15, 16.) Kinuna ni adalan a Santiago a “naindagaan” dagiti kasta a kababalin agsipud ta nainlasaganda, saanda a nagtaud iti sirib manipud iti Dios. “Inaanimal” dagita yantangay dagita ket resulta dagiti nainlasagan a pagannayasan, nga umasping kadagiti kababalin dagiti awan nakemna nga animal. “Sinasairo” dagita agsipud ta iyanninawda ti kababalin dagiti espiritu a kabusor ti Dios. Saan la ketdi a maitutop para iti maysa a Kristiano dagita a kababalin!

16. Ania a panagbalbaliw ti nasken nga aramidentayo, ken kasanotay a makapagballigi?

¹⁶ Tunggal kameng ti kongregasion rumbeng a sukimatenna ti bagina ken pagreggetanna nga idian dagiti kasta a kababalin. Kas mannursuro iti kongregasion, rumbeng nga ikagumaan dagiti manangaywan nga iwaksi dagiti nainlasagan ken sinasairo a kababalin. Saan a kaskarina ti panangaramid iti dayta gapu iti kinaimperpektotayo ken iti impluensia ti lubong. Ti panangaramid iti dayta ket umasping iti panangikagumaantayo a sumang-at iti napitak ken nagalis a turod. No adda pagkaptantayo, saantayo a madarusdos. Umasping iti dayta, agballigitayo met no siiirut a kumpettayo iti balakad ti Biblia ken no aprobetsarentayo ti tulong ti sangalubongan nga organisasion ti Dios.​—Sal. 73:23, 24.

Dagiti Galad nga Ikagkagumaan nga Iparangarang Dagiti Masirib

17. Ania ti gagangay a reaksion dagiti masirib no maipasangoda iti dakes?

¹⁷ Basaem ti Santiago 3:17. Magunggonaantayo no usigentayo ti dadduma kadagiti galad a mapatanortayo no iparangarangtayo “ti sirib manipud ngato.” Ti panagbalin a nadalus ramanenna ti kinatarnaw ken kinaawan mulit ti tigtignay ken motibotayo. Nasken nga iwaksitayo a dagus dagiti dakes a banag. Insigida koma ti panangaramidtayo iti dayta. No makitam nga adda mangsulek kenka, saan kadi a dagus nga ilisim ti ulom, a saanmon a kasapulan a panunoten pay dayta? Rumbeng nga umasping iti dayta ti reaksiontayo no masulisogtayo nga agaramid iti dakes. Ti kinadalus ken ti sinanay-Biblia a konsiensiatayo ti dagus koma a mangtignay kadatayo a mangidian iti dakes. (Roma 12:9) Dakamaten ti Biblia dagiti pagarigan dagidiay nangaramid iti dayta, kas kada Jose ken Jesus.​—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.

18. Ania ti kaipapanan ti (a) agbalin a natalna? (b) agbalin a manangitandudo iti talna?

¹⁸ Tapno makuna nga addaantayo iti nadiosan a sirib, masapul nga agbalintayo a natalna. Kaipapanan dayta a liklikantayo ti kinaagresibo, kinamannakiringgor, wenno ar-aramid a mangdadael iti talna. Adu pay ti kinuna ni Santiago maipapan iti dayta a punto idi kinunana: “Ti bunga ti kinalinteg naimula ti bin-ina iti sidong dagiti natalna a kasasaad maipaay kadagidiay agar-aramid ti talna.” (Sant. 3:18) Usigem ti sasao nga “agar-aramid ti talna.” Iti kongregasion, am-ammodatayo kadi kas manangitandudo iti talna wenno manangriribuk? Masansan kadi nga adda ditay makakinnaawatan, gapu ta nalakatayo a masair wenno nalaingtayo a mangsair? Ipapilittayo kadi iti sabsabali nga akseptarenda ti kababalintayo, wenno sipapakumbaba nga ikagkagumaantayo nga iwaksi dagiti kababalin a talaga a makaparurod? Am-ammodatayo kadi kas manangitandudo iti talna, nga alistotayo a mangpakawan ken manglipat kadagiti biddut? Ti napudno a panangusig iti bagi tulongannatayo a mangammo no nasken a parang-ayentayo ti panangiparangarang iti nadiosan a sirib iti daytoy a benneg.

19. Ania ti pakabigbigan ti maysa a nainkalintegan a tao?

¹⁹ Inraman ni Santiago ti kinanainkalintegan iti panangdeskribirna iti no ania ti iparangarang ti sirib manipud iti ngato. Am-ammodatayo kadi a situtulok nga agpabus-oy no la ketdi ta awan ti masalungasing a Nainkasuratan a prinsipio, a saantayo nga alisto a mangipapilit kadagiti bukodtayo a pagalagadan? Am-ammodatayo kadi a naalumamay ken nalaka a kasarsarita? Dagita ti pakakitaan a nasursurotayon ti agbalin a nainkalintegan.

20. Ania ti resultana no iparangarangtayo dagiti nadiosan a galad a kalkalpastayo nga inusig?

²⁰ Anian a makaparagsak ti kasasaad ti kongregasion bayat a parparang-ayen dagiti kakabsat ti panangiparangarangda kadagiti nadiosan a galad a dinakamat ni Santiago iti suratna! (Sal. 133:1-3) Ti panagbalintayo a naalumamay, natalna, ken nainkalintegan iti maysa ken maysa ket sigurado nga agresulta iti nasaysayaat a relasion ken mangpaneknek nga addaantayo iti “sirib manipud iti ngato.” Isarunotayo nga usigen no kasano a ti panangtuladtayo iti panangmatmat ni Jehova iti sabsabali tulongannatayo nga agbalin a naalumamay, natalna, ken nainkalintegan.

[Footnote]

Mailawlawagmo Kadi?

• Ania dagiti galad ti maysa a Kristiano tapno makuna nga isu ket pudpudno a masirib?

• Kasanotay a rumang-ay iti panangipakitatayo iti nadiosan a sirib?

• Ania dagiti kababalin dagidiay awanan iti “sirib manipud iti ngato”?

• Aniada a galad ti kayatmo nga ad-adda a parang-ayen?

[Ladawan iti panid 23]

Iti kaaldawantayo, kasano nga in-inut a tumanor ti panagriringgor?

[Ladawan iti panid 24]

Insigida kadi nga idiam ti dakes?