“Santo, Santo, Santo ni Jehova”

1, 2. Ania ti nasirmata ni propeta Isaias, ket ania ti isuro dayta kadatayo maipapan ken Jehova?

NAPALALO ti panagamanga ni Isaias iti nakitana nga eksena​—maysa a sirmata manipud iti Dios. Kasla agpaypayso! Idi agangay, insurat ni Isaias a pudno a ‘nakitana ni Jehova’ iti nadayag a tronona. Ti gayadan ti kawes ni Jehova pinunnona ti nagdakkel a templo idiay Jerusalem.​—Isaias 6:1, 2.

² Nasdaaw met ni Isaias iti nangngegna​—nakapigpigsa a kanta nga uray la nangyegyeg iti templo agingga kadagiti pundasionna. Kanta dayta dagiti serafin, espiritu a parsua a nakangatngato ti saadda. Inyikkisda ti makaabbukay a samiweng babaen ti simple a sasao a panangitan-ok: “Santo, santo, santo ni Jehova ti buybuyot. Ti pakabuklan ti intero a daga isu ti dayagna.” (Isaias 6:3, 4) Ti namitlo a panangikanta iti sao a “santo” impasimudaagna ti naisangsangayan a panangipaganetget, ken maikanatad dayta yantangay ni Jehova ti kasasantuan. (Apocalipsis 4:8) Naipaganetget iti intero a Biblia ti kinasanto ni Jehova. Inaig ti ginasut a bersikulo ti naganna iti sasao a “santo” ken “kinasanto.”

 3. Kasano a dagiti biddut a panangmatmat iti kinasanto ni Jehova intuggodna dagiti adu nga umadayo iti Dios imbes nga umadanida kenkuana?

³ No kasta, nabatad a ti kinasantona ti maysa kadagiti kangrunaan a banag a kayat ni Jehova a matarusantayo maipapan kenkuana. Ngem adu itatta ti di umanamong iti dayta a kapanunotan. Dadduma ti sibibiddut a mangipapan a ti kinasanto ket nainaig iti panaginlilinteg wenno panaginsisingpet. Dagidiay nababa ti panagkitada iti bagida mabalin nga ad-adda a maamakda imbes a maay-ayoda iti kinasanto ti Dios. Nalabit ipapanda a dida pulos maikari nga umadani iti daytoy nasantuan a Dios. Gapuna, adu ti umadayo iti Dios gapu iti kinasantona. Nakalkaldaang dayta gapu ta ti kinasanto ti Dios ket pudno a nabileg a rason tapno umadanitayo kenkuana. Apay? Sakbay a sungbatantayo dayta a saludsod, usigentayo no ania ti pudno a kinasanto.

4, 5. (a) Ania ti kayat a sawen ti kinasanto, ken ania ti dina kayat a sawen? (b) Iti ania a dua a napateg a wagas a “naisina” ni Jehova?

⁴ Dina kayat a sawen a gapu ta santo ti Dios ket napangas, natangsit, wenno laisenna dagiti sabsabali. Imbes ketdi, kagurana ti kakasta a kababalin. (Proverbio 16:5; Santiago 4:6) No kasta, ania a talaga ti kayat a sawen ti sao a “santo”? Iti Biblikal a Hebreo, namunganay dayta a sao iti maysa a termino a kaipapananna “naisina.” Iti panagdayaw, agaplikar ti “santo” iti daydiay naisina manipud iti gagangay a pannakausar, wenno naibilang a sagrado. Ti kinasanto ipasimudaagna met ti kinadalus ken kinasin-aw. Kasano nga agaplikar ken Jehova daytoy a sao? Kayatna kadi a sawen a “naisina” kadagiti imperpekto a tattao, nga adayo ti riknana kadatayo?

⁵ Saan a pulos. Kas “Daydiay Santo ti Israel,” dineskribir ni Jehova ti bagina nga agnanaed ‘iti tengnga’ ti ilina, nupay managbasolda. (Isaias 12:6; Oseas 11:9) No kasta, ti kinasantona ket saan a mangyadayo iti riknana kadatayo. Kasano ngarud a “naisina” ti Dios? Iti dua a napateg a wagas. Umuna, naisina kadagiti amin a parsua yantangay isu ti kakaisuna a Kangatuan. Naan-anay ken mangnibinibi ti kinasin-aw ken kinadalusna. (Salmo 40:5; 83:18) Maikadua, naan-anay a naisina ni Jehova manipud iti amin a kinakillo, ket makaliwliwa a panunoten dayta. Apay?

 6. Apay a maliwliwatayo iti naan-anay a pannakaisina ni Jehova manipud iti kinakillo?

⁶ Agbibiagtayo iti lubong a gistay awanen ti masarakan a pudno a kinasanto. Amin a banag maipapan iti natauan a kagimongan a naisina iti Dios ket adda latta tulawna, namulitan iti basol ken kinaimperpekto. Kasapulan a makidangadangtayo amin iti basol nga adda kadatayo. Ken agpegpeggadtayo amin nga iturayannatayo ti basol no ditay agsalukag. (Roma 7:15-25; 1 Corinto 10:12) Awan kasta a pagpeggadan ni Jehova. Yantangay awan a pulos ti kinakillo kenkuana, nikaanoman saanto a matulawan iti uray kabassitan a basol. Daytoy ti mangpasingked iti panangmatmattayo ken Jehova kas ti perpekto nga Ama, yantangay kaipapananna nga isu ket naan-anay a mapagtalkan. Saan a kas iti adu a managbasol a natauan nga amma, di pulos agbalin a nadangkes, garamugam, wenno abusado ni Jehova. Pulos a di agbalin a kasta gapu ta isu ket nasantuan. Adda pay ketdi dagiti gundaway a nagsapata ni Jehova babaen ti mismo a kinasantona, ket gapu iti dayta naan-anay a mapagtalkan dagiti sapatana. (Amos 4:2) Saan aya a makaliwliwa dayta?

 7. Apay a maikuna a paset ti personalidad ni Jehova ti kinasanto?

⁷ Ti kinasanto ket paset ti personalidad ni Jehova. Ania ti kayat a sawen dayta? Kas panangyilustrar: Usigem ti sasao a “tao” ken “imperpekto.” Saanmo a mailadawan ti tao a dimo pampanunoten ti kinaimperpekto. Naigamer kadatayo ti kinaimperpekto ket dayta ti mangimpluensia iti amin nga aramidentayo. Ita, usigem ti dua a naiduma unay a sasao​—“Jehova” ken “santo.” Nasantuan ni Jehova. Nadalus, nasin-aw, ken nalinteg amin a banag maipapan kenkuana. Ditay maam-ammo ti pudno a kinasiasino ni Jehova no ditay matarusan a naimbag daytoy nauneg a sao​—“santo.”

8, 9. Ania ti mangipakita a tulongan ni Jehova ti imperpekto a tattao nga agbalin a nasantuan iti relatibo a wagas?

⁸ Yantangay ni Jehova ti personipikasion ti galad a kinasanto, siuumiso a kunaen nga isu ti gubuayan ti amin a kinasanto. Dina bukbukodan daytoy nagpateg a galad; sipaparabur nga iburayna dayta kadagiti dadduma. Agasem, idi nakisao ti Dios ken ni Moises babaen ti maysa nga anghel iti sumsumged a kayo, uray pay ti daga iti aglawlaw ket nagbalin a nasantuan gapu iti pannakainaigna ken Jehova!​—Exodo 3:5.

⁹ Agbalin aya a nasantuan dagiti imperpekto a tattao iti tulong ni Jehova? Wen, iti relatibo a wagas. Impaayan ti Dios ti ilina nga Israel iti namnama nga agbalin a “maysa a nasantuan a nasion.” (Exodo 19:6) Pinaraburanna dayta a nasion iti sistema ti panagdayaw a nasantuan, nadalus, ken nasin-aw. Gapuna, maulit-ulit a nadakamat ti kinasanto iti Linteg Mosaiko. Kinapudnona, adda balitok a plata nga isuot idi ti nangato a padi iti sango ti turbantena, a makita ti isuamin bayat a rumimatrimat dayta iti lawag. Naikitikit iti dayta ti sasao a: “Ti kinasanto kukua ni Jehova.” (Exodo 28:36) Gapuna, adda nangato nga estandarte ti kinadalus ken kinasin-aw a mangisalumina idi iti panagdayawda ken, kinapudnona, iti wagas ti panagbiagda. Kinuna ni Jehova kadakuada: “Rebbeng nga agbalinkayo a nasantuan, agsipud ta siak ni Jehova a Diosyo nasantuanak.” (Levitico 19:2) No salimetmetan idi dagiti Israelita ti patigmaan ti Dios agingga iti mabalinan ti imperpekto a tattao, nasantuanda iti relatibo a wagas.

10. No maipapan iti kinasanto, ania ti nagdumaan ti nagkauna nga Israel ken dagiti kabangibang a nasion?

¹⁰ Naiduma unay daytoy a pannakaipaganetget ti kinasanto no idilig iti panagdayaw dagiti nasion iti aglikmut ti Israel. Dagidiay a pagano a nasion dinaydayawda dagiti didios a pinarparbo ken palso, dagiti didios a nailadawan kas naranggas, garamugam, ken imoral. Pulos a saanda a nasantuan. Nagbalin a di nasantuan dagiti umili gapu iti panagdayawda iti kakasta a didios. Gapuna, binallaagan ni Jehova dagiti adipenna nga agtalinaedda a naisina kadagiti pagano a managdaydayaw ken kadagiti narugit a narelihiosuan nga aramidda.​—Levitico 18:24-28; 1 Ar-ari 11:1, 2.

11. Kasano nga agminar ti kinasanto ti nailangitan nga organisasion ni Jehova (a) kadagiti anghel? (b) kadagiti serafin? (c) ken ni Jesus?

¹¹ Uray pay kadagiti kasayaatan a kasasaad, ti pinili ni Jehova a nasion ti nagkauna nga Israel ket bassit laeng ti mayanninawna a kinasanto ti nailangitan nga organisasion ti Dios. Dagiti minilion nga espiritu a parsua a sisusungdo nga agserserbi iti Dios ket nadakamat kas ti “nasantuan a linaklaksa[na].” (Deuteronomio 33:2; Judas 14) Naan-anay nga iyanninawda ti naraniag ken nasin-aw a daeg ti kinasanto ti Dios. Ken lagipem dagiti serafin a nasirmata ni Isaias. Ti linaon ti kantada iparipiripna a napateg ti akem dagitoy a mannakabalin nga espiritu a parsua tapno maipakaammo iti intero nga uniberso ti kinasanto ni Jehova. Ngem adda maysa nga espiritu a parsua a kangatuan amin kadagitoy​—ti bugbugtong nga Anak ti Dios. Ni Jesus ti kangrunaan a mangyanninaw iti kinasanto ni Jehova. Mayanatup a naawagan kas “Daydiay Santo ti Dios.”​—Juan 6:68, 69.

12, 13. (a) Apay a maitutop a madeskribir kas nasantuan ti nagan ti Dios? (b) Apay a masapul a masantipikar ti nagan ti Dios?

¹² Ti ngay mismo a nagan ti Dios? Kas nakitatayo iti Kapitulo 1, saan laeng a titulo wenno awag dayta a nagan. Irepresentarna ni Jehova a Dios, a saklawenna amin a galadna. Gapuna, kuna ti Biblia kadatayo a “ti naganna nasantuan.” (Isaias 57:15) Impataw ti Linteg Mosaiko ti dusa nga ipapatay kadagiti mangtabbaaw iti nagan ti Dios. (Levitico 24:16) Ken imutektekam no ania ti impangpangruna nga inkararag ni Jesus: “Amami nga adda iti langlangit, masantipikar koma ti naganmo.” (Mateo 6:9) Ti panangsantipikar iti maysa a banag kaipapananna ti panangilasin kas sagrado ken panangraem iti dayta, nga itandudo dayta kas nasantuan. Ngem apay a kasapulan a masantipikar ti mismo a nagan ti Dios idinto ta siguden a nasin-aw?

¹³ Naatakar ken namulitan ti nasantuan a nagan ti Dios babaen kadagiti kinaulbod ken pammardaya. Idiay Eden, nagulbod ni Satanas maipapan ken Jehova ket imparipiripna a nakillo a Soberano ti Dios. (Genesis 3:1-5) Sipud idin, ni Satanas​—ti agturay iti daytoy di nasantuan a lubong​—siniguradona nga agraira dagiti kinaulbod maipapan iti Dios. (Juan 8:44; 12:31; Apocalipsis 12:9) Dagiti relihion inladawanda a diktador, di maseknan, wenno nadangkok ti Dios. Kunada a supsuportaranna dagiti nadara a panaggugubatda. Masansan nga ibagada a naiparparna, wenno gapuanan ti ebolusion, dagiti nakaskasdaaw a parsua ti Dios. Wen, napalalo ti panangpadakesda iti nagan ti Dios. Masapul a masantipikar; masapul a maisubli ti kaikarianna a dayag. Segseggaantayo ti pannakasantipikar ti naganna ken pannakaalangon ti kinasoberanona, ket maragsakantayo a maaddaan iti aniaman a paset iti dayta a naindaklan a panggep.

14. Apay a maawagan a santo ti espiritu ti Dios, ken apay a nadagsen unay a banag ti panangtabbaaw iti nasantuan nga espiritu?

¹⁴ Adda pay sabali a banag a nainaig unay ken Jehova a gistay kanayon a maawagan a santo​—ti espiritu, wenno aktibo a puersana. (Genesis 1:2) Us-usaren ni Jehova daytoy di masarkedan a puersa a mangibanag kadagiti panggepna. Nasantuan, nasin-aw, ken nadalus ti panangibanag ti Dios iti amin nga aramidna, isu a maikanatad a maawagan ti aktibo a puersana kas nasantuan nga espiritu, wenno espiritu ti kinasanto. (Lucas 11:13; Roma 1:4) Maibilang a di mapakawan a basol ti panangtabbaaw iti nasantuan nga espiritu, a pakairamanan ti inggagara a panangsupiat kadagiti panggep ni Jehova.​—Marcos 3:29.

15. Apay a ti nadiosan a panagbuteng ket maitutop a reaksion iti kinasanto ni Jehova, ket ania ti ramanen ti kasta a panagbuteng?

¹⁵ No kasta, saan a narigat a tarusan no apay a pinagnaig ti Biblia ti kinasanto ti Dios ken ti nadiosan a panagbuteng ti tao. Kas pagarigan, mabasatayo iti Salmo 99:3: “Idayawda koma ti naganmo. Naindaklan ken nakaam-amak, nasantuan dayta.” Ngem daytoy a panagbuteng ket saan a pannakaaliaw. Imbes ketdi, pannakarikna dayta iti nadayaw a panagamanga, ti katan-okan a kita ti panagraem. Maitutop ti kasta a panagrikna, yantangay adayo a naiduma kadatayo ti kinasanto ti Dios. Rumimrimat ti kinadalus ken kinadayagna. Kaskasdi, saan koma a dayta ti mangyadayo kadatayo. Imbes ketdi, ti umiso a panangmatmat iti kinasanto ti Dios isu ti ad-adda a mangyadani kadatayo kenkuana. Apay?

16. (a) Kasano a nainaig ti kinasanto iti kinapintas? Mangted iti pagarigan. (b) Kasano a dagiti pannakailadawan ni Jehova iti sirmata ipaganetgetda ti kinadalus, kinasin-aw, ken lawag?

¹⁶ Ti maysa a rason, inaig ti Biblia ti kinasanto iti kinapintas. Iti Isaias 63:15, nadeskribir ti langit kas ‘nasantuan ken napintas a nangato a pagyanan’ ti Dios. Maatrakartayo iti kinapintas. Kas pagarigan, kitaem ti ladawan iti panid 33. Dika aya maay-ayo iti dayta a buya? Apay a makaay-ayo unay dayta? Kitaem ti kinalitnaw ti danum. Sigurado a nadalus met ti angin, yantangay asul ti tangatang ken kasla rumimatrimat ti lawag. Ita, no mabaliwan dayta a buya​—mapno ti karayan iti basura, masurat-suratan dagiti kayo ken bato, mapno ti angin iti napuskol nga asuk​—saantayon a maay-ayo iti dayta; adaywantayo. Natural laeng nga inaigtayo ti kinapintas iti kinadalus, kinasin-aw, ken lawag. Dagitoy met laeng a sasao ti mausar a pangdeskribir iti kinasanto ni Jehova. Di pakasdaawan a makayawantayo kadagiti pannakailadawan ni Jehova iti sirmata! Nakaranraniag, agrimatrimat a kas kadagiti saniata, narangrang a kas iti apuy wenno kadagiti kasin-awan ken karaniagan a napapateg a metal​—kasta ti kinapintas ti nasantuan a Diostayo.​—Ezequiel 1:25-28; Apocalipsis 4:2, 3.

17, 18. (a) Idi damo, ania ti epektona ken ni Isaias ti nasirmatana? (b) Kasano nga inusar ni Jehova ti serafin a mangliwliwa ken Isaias, ket ania ti kaipapanan ti inaramid ti serafin?

¹⁷ Nupay kasta, rumbeng kadi a mariknatayo a nababbabatayo ngem iti Dios gapu iti kinasantona? Siempre, kasta nga agpayso. Total, talaga a nababbabatayo ngem ni Jehova. Saan pay ketdi nga umanay ti kasta a sasao a mangiladawan iti kinabassittayo unay no idilig kenkuana. Rumbeng kadi a mayadayotayo kenkuana gapu iti dayta a pannakaammo? Usigem ti reaksion ni Isaias idi nangngegna ti panangiwaragawag dagiti serafin iti kinasanto ni Jehova. “Kinunak: ‘Asiak pay! Ta arigko ti napagulimek, agsipud ta maysaak a lalaki a narugit dagiti bibigna, ken agnanaedak iti tengnga ti maysa nga ili a narugit dagiti bibigna; ta dagiti matak nakitada ti mismo nga Ari, ni Jehova ti buybuyot!’” (Isaias 6:5) Wen, ti mangnibinibi a kinasanto ni Jehova impalagipna ti kinamanagbasol ken kinaimperpekto ni Isaias. Idi damo, nalpay ti rikna dayta a matalek a tao. Ngem saan a binaybay-an ni Jehova iti dayta a kasasaad.

¹⁸ Adda serafin a dagus a nangliwliwa iti propeta. Kasano? Timmayab iti altar dayta a mannakabalin nga espiritu, nangala iti beggang sadiay, sana insagid ti beggang kadagiti bibig ni Isaias. Kasla ad-adda a naut-ot dayta imbes a mangpabang-ar. Ngem laglagipem a maysa daytoy a sirmata, a napnuan iti simboliko a kaipapanan. Kas matalek a Judio, pagaammo ni Isaias nga adda idi dagiti inaldaw a daton iti altar ti templo tapno pangabbong kadagiti basol. Ket siaayat nga impalagip ti serafin iti propeta a nupay pudno nga imperpekto, “a narugit dagiti bibigna,” kaskasdi a mabalinna ti maaddaan iti nadalus a takder iti imatang ti Dios.a Sidadaan ni Jehova a nangibilang a nasantuan iti imperpekto ken managbasol a tao​—uray iti relatibo laeng a wagas.​—Isaias 6:6, 7.

19. Nupay imperpektotayo, kasano a posible nga agbalintayo a nasantuan iti relatibo a wagas?

¹⁹ Kasta met laeng itatta. Amin dagidiay naidaton iti altar idiay Jerusalem inyanniniwanda laeng ti banag a dakdakkel​—ti perpekto a daton nga impaay ni Jesu-Kristo idi 33 K.P. (Hebreo 9:11-14) Mapakawantayo no pudno a pagbabawyantay dagiti basoltayo, ilintegtay ti di umiso a danatayo, ken iparangarangtayo ti pammati iti dayta a daton. (1 Juan 2:2) Matagiragsaktay met ti nadalus a takder iti imatang ti Dios. Gapuna, palagipannatayo ni apostol Pedro: “Adda a naisurat: ‘Masapul a nasantuankayo, agsipud ta nasantuanak.’” (1 Pedro 1:16) Imutektekanyo ta saan a kinuna ni Jehova a masapul a kas koma kenkuana ti kinasantotayo. Pulos a dina namnamaen ti imposible kadatayo. (Salmo 103:13, 14) Imbes ketdi, kuna ni Jehova nga agbalintayo a nasantuan agsipud ta isu ket nasantuan. “Kas annak a dungdungnguen,” ikagumaantayo a tuladen ti Dios iti inggat’ kabaelantayo kas imperpekto a tattao. (Efeso 5:1) Gapuna, ti panagbalin a nasantuan ket agtultuloy a proseso. Bayat a rumangrang-aytayo iti naespirituan, ikagumaantayo nga ‘an-anayen ti kinasanto’ iti tunggal aldaw.​—2 Corinto 7:1.

20. (a) Apay a napateg a matarusantayo a makapagbalintay a nadalus iti imatang ti nasantuan a Diostayo? (b) Ania ti epektona ken Isaias idi naammuanna a naabbonganen dagiti basolna?

²⁰ Ni Jehova kaay-ayona ti nalinteg ken nasin-aw. Kagurana ti basol. (Habakuk 1:13) Ngem dinatay kagura. No la ketdi ta tuladentayo ti panangmatmatna iti basol​—a guraentayo ti dakes, ayatentayo ti naimbag​—ken ikagumaantayo a suroten dagiti perpekto nga addang ni Jesus, pakawanen ni Jehova dagiti basoltayo. (Amos 5:15; 1 Pedro 2:21) No matarusantayo a makapagbalintay a nadalus iti imatang ti nasantuan a Diostayo, dakkel unay ti epektona. Laglagipem nga idi damo, ti kinasanto ni Jehova impalagipna ken Isaias ti mismo a kinarugitna. Inyikkisna: “Asiak pay!” Ngem idi natarusanna a naabbonganen dagiti basolna, nagbalbaliw ti panangmatmatna. Idi dinamag ni Jehova no siasino ti agboluntario a mangaramid iti maysa nga annongen, dagus a simmungbat ni Isaias, uray dina pay ammo no ania ti nairaman iti dayta. Impukkawna: “Adtoyak! Ibaonnak.”​—Isaias 6:5-8.

21. Apay a makapagtalektayo a mapatanortayo ti galad a kinasanto?

²¹ Naparsuatayo a kaladladawan ti nasantuan a Dios, ket naikkantayo kadagiti nasayaat a moral a galad ken abilidad a mangtarus kadagiti naespirituan a banag. (Genesis 1:26) Addaantayo amin iti potensial nga agbalin a nasantuan. Bayat nga itultuloytayo a patanoren ti kinasanto, maragsakan a tumulong ni Jehova. Ad-addanto a mayadanitayo iti nasantuan a Diostayo. Maysa pay, bayat nga usigentayo dagiti galad ni Jehova kadagiti sumaganad a kapitulo, makitatayto nga adu dagiti nabileg a rason no apay nga umadanitayo kenkuana!