Inawatda nga Awan-agumna ti Ayat ti Dios
“O dagiti tattao agyamanda koma ken Jehova gapu iti kinamanagayatna ken gapu kadagiti nakaskasdaaw nga ar-aramidna kadagiti annak dagiti tattao.”—SALMO 107:8.
1. Kasanot’ panangipaganetget ni apostol Juan ti kualidad ti ayat iti umuna a suratna?
TI Dios isu ti ayat.” Anian a nagbagas ti kaiyulogan dagidiay a sasao! Isu met laeng a narikna ni apostol Juan a nesesita nga uliten dagita iti umuna a suratna. (1 Juan 4:8, 16) Saan laeng a Dios ti ayat ni Jehova no di ket isu pay met ti nangibagi, wenno personipikasion, ti ayat.
2. Kadagiti ania a pamay-an nga impamatmat ti Dios ti ayat iti panangparsuana ti lalaki ken babai ken panangtaraon kadakuada?
2 Panunotenyo laengen ti ayat nga impamatmat ti Dios babaen ti panangparsuana kadatayo. Dagiti manangapresiar a sasao ni David maiyanatupda unay. Kas napaltiingan a salmista, kunana: “Agyamanakto kenka ta nakaam-amak ken nakaskasdaaw ti pannakaaramidko.” (Salmo 139:14) Tapno makapagbiagtayo a nasalun-at ken naragsak, pinagbalin a posible ti Dios dagiti awan inggana a pakaragsakantayo babaen kadagiti lima a sentidotayo—ti panagkita, panagdengngeg, panagraman, panagangot, ken panagrikna. Anian a kinaimnas ti makitkitatayo iti sangaparsuaan nga addat’ aglawlawtayo! Anian a nakaskasdaaw dagiti nagadu ken nadumaduma a mulmula ken an-animal, malaksid kadagiti kinaimnas iti porma ken ramramit ti tao! Ti Dios inkabilna met a nalaka a magun-odan dagiti makaay-ayo nga intar dagiti prutas, natnateng, ken dadduma pay a pagtaraon. (Salmo 104:13-16) Maipaay iti naimbag a rason, pinalagipan ni apostol Pablo dagiti agnaed idiay kadaanan a Listra a ti Dios “nagaramid ti imbag, ken inikkannakayo kadagiti tudtudo ti langit ken nabunga a tiempo, a pinunnona dagiti puspusoyo ti taraon ken ragsak.”—Aramid 14:17.
3. Ania dagiti nakaskasdaaw a pannakabalin nga inted ti Dios kadatayo?
3 Panunotenyo pay met amin dagiti bendision a nainaig iti naragsak a biag ti pamilia. Nangnangruna pay ngem iti dayta, panunotenyo laengen amin dagiti ragsak a posible a tagiragsakentayo gapu kadagiti mental ken emosional a pannakabalintayo: ti imahinasion, panagrason, memoria, konsiensia, ken nangnangruna ti kapasidad nga agdayaw—a mangikabil kadatayo a nangatngato ngem kadagiti an-animal; ket ditay met liplipatan ti ragragsak nga itden ti musika kadatayo. Dagitoy ken adu pay a sabsabali a sagut ket panangiparangarang ti ayat ti Dios kadatayo.
4. Ania a panangiparangarang ti ayat ti Dios ti linak-am ti tattao nanipud panagsalungasing dagiti umuna a nagannakda?
4 Saan a pagduaduaanen a tinagiragsak da Adan ken Eva ti nakaad-adu a pakaay-ayuan iti perpekto a kasasaadda idiay minuyongan ti Eden. (Genesis 2:7-9, 22, 23) Ngem idi napaayda a nangawat nga awan-agumna iti amin a pammaneknek ti nadiosan nga ayat a laklak-amenda, inwaksi aya ti Dios ti natauan a rasa? Nikaanoman! Nangaramid ketdi a dagus ti probision a panangpalinteg kadagiti isuamin a kinadakes nga imbunga ti panagsalungasing dagiti immuna a nagannaktayo. (Genesis 3:15) Imparangarang met ni Jehova ti ayat babaen ti panagan-anusna kadagiti imperpekto nga annak ni Adan. (Roma 5:12) Kasano kabayag? Ay ket, agarup 6,000 a tawtawen agingga itatta! Nangnangruna nga imparangarang ti Dios ti ayatna babaen ti pannakilangenlangenna kadagiti ad-adipenna. Pudno dagitoy a sasao: “Jehova, Jehova, Dios a manangngaasi ken managparabur, nainayad nga agpungtot ken aglaplapusanan iti kinaimbag a siaayat ken kinapudno, manalimetmet iti kaasi a siaayat a maipaay kadagiti rinibribo, mamakawan iti kinadakes ken salungasing ken basol.”—Exodo 34:6, 7.
5. Kasanot’ panangipakita ni Jehova ti naayat nga anusna iti pannakilangenna iti nasion ti Israel?
5 Wen, pudno a dakkel ti anus nga impakita ni Jehova a Dios iti pannakilangenlangenna kadagiti Israelita manipud idi tiempo a panangiyegna kadakuada kas maysa a nasion idiay sakaanan ti Bantay Sinai agingga a ti kinasukirda ti nangpilit kenkuana a nangiwaksi a naan-anay kadakuada. Kas ti intay mabasa idiay 2 Cronicas 36:15, 16: “Ket ni Jehova a Dios dagiti ammada nagbaon kadakuada babaen kadagiti babaonenna, a paulit-ulit a nagbaon, gapu ta addaan asi iti ilina ken iti pagtaenganna. Ngem isuda rinabrabakda dagiti binaon ti pudno a Dios ket inumsida dagiti saona ket inuyawda dagiti mammadtona, agingga iti simged ti pungtot ni Jehova a maibusor iti ilina, inggana nga awanen idi ti pamuspusan.” Ngem addada met dagidiay nangawat nga awan-agumna iti ayat ni Jehova a Dios. Tapno makita no kasanot’ panangawatda, sukimatentay ita ti biag ti sumagmamano kadagitoy nga indibidual. Daytoy ti mangisaad ti pakaibatayan ti panangipakita no kasanotay met nga awaten ti ayat ni Jehova kadagiti praktikal a pamay-an.
No Kasano ti Awan-Agumna a Panangawat ni Moises
6. Kadagiti ania a pamay-an a naisangsangayan ti ulidan ni Moises, ken kadagiti ania a kasasaad a napasaranna ti ayat ti Dios?
6 Ni Moises ti naisangsangayan nga ulidan ti tao a nangawat nga awan-agumna iti ayat ti Dios. Anian a gundaway dagiti naiparang ken Moises kas tagibi ti anak a babai ni Faraon! Ngem “pinilina nga impangpangruna ti makipagsagaba iti rigat kadagiti tattao ti Dios ngem iti makiranud kadagiti aglabas a ragragsak ti basol, a pinagarupna a dakdakkel a kinabaknang ti pannakaumsi ken Kristo ngem dagiti kinabaknang ti Egipto.” (Hebreo 11:25, 26) Iti maysa a tiempo, kayat nga ispalen ni Moises dagiti kakabsatna, dagiti Israelita, manipud panangkayaw dagiti Egipcio. Ngem saanda nga impateg ti bannogna, ken di met pay panawen ti Dios maipaay iti pannakaispalda. (Aramid 7:23-29) Pinulpullo a tawen kalpasanna, nupay kasta, gaput’ pammati ken awan-agumna a tarigagay ni Moises a makatulong kadagiti kakabsatna, isut’ inikkan ni Jehova ti pannakabalin a makapagaramid ti adu a datdatlag ken nagserbi kadagiti Israelita iti 40 a tawen kas mammadto, ukom, manangted-linteg, ken manangibabaetna. Kadagitoy nga akem, nalak-am ni Moises ti ayat ni Jehova kenkuana ken kadagiti padana nga Israelita iti namin-adu a daras.
7. Kasano nga inawat ni Moises dagiti ebkas ti ayat ti Dios?
7 Kasanot’ panangawat ni Moises iti ayat ken di kaikarian a kinamanangaasi ti Dios? ‘Inawatna [aya] ti di kaikarian a kinamanangaasi ni Jehova iti awan pagmamaayanna’? (2 Corinto 6:1) Nikaanoman! Ni Moises inawatna nga awan-agumna dagiti ebkas ti ayat ni Jehova kenkuana babaen ti naan-anay a pannakitunosna iti Dios. Kimmita ken Jehova iti isuamin a tiempo ket naaddaan nasinged a pannakirelasion iti Namarsuana. Anian a nagtan-ok ti panagsao ti Dios maipapan ken Moises idi tinubngarna da Aaron ken Miriam gaput’ pananglaisda ken kabsatda! Wen, ni Jehova nakisao iti “ngiwan-ngiwat” ken Moises ken pinalubosanna a makitana “ti langa ni Jehova.” (Numeros 12:6-8) Agpapan pay nagadu a pribilehio ni Moises, isut’ nagtultuloy a kaemmaan kadagiti tattao ken inaramidna nga “apagpag-isu” ti bilbilin ni Jehova.—Exodo 40:16; Numeros 12:3.
8. Kasanot’ panangipakita ni Moises nga isut’ pudpudno a nakitunos iti Dios?
8 Impakita met ni Moises nga isut’ awan-agumna a nakitunos iti Dios babaen ti pannakaseknan nga impakitana iti nagan, pakasarsaritaan, ken nadalus a panagdayaw ken Jehova. Gapuna, iti namindua nga okasion nagpakpakaasi a sibaballigi ni Moises a pawaywayan ni Jehova ti asina iti Israel gapu ta nairaman ti nagan ti Dios. (Exodo 32:11-14; Numeros 14:13-19) Idi natnag dagiti Israelita iti panagrukbab iti balitok a baka, indemostra ni Moises ti regtana iti nadalus a panagdayaw babaen ti panangipukkawna: “Siasino ti adda iti biang ni Jehova? Kaniak!” Kalpasan dayta, ni Moises ken dagidiay adda kenkuana pinapatayda dagiti 3,000 a managrukbab ti ladawan. Sa, iti 40 a tawen inan-anusanna ti managdaydayengdeng ken umaalsa a tattao. Pudno nga awan duadua nga inawat ni Moises nga awan-agumna dagiti ebkas ti ayat ti Dios, a nangted ti nasayaat nga ulidan kadatayo itatta.—Exodo 32:26-28; Deuteronomio 34:7, 10-12.
Ti Nasayaat a Panangawat ni David
9. (a) Kasano nga inawat ni David ti ayat ni Jehova a Dios? (b) Kas ken David, kasanotay a dayawen ni Jehova babaen kadagiti napateg a sanikuatayo?
9 Ti sabali pay a naisangsangayan a karakter ti Biblia a nangipakita ti nasayaat nga ulidan ti awan-agumna a panangawat ti ayat ti Dios isun salmista David, ti maikadua nga ari ti Israel. Ti regtana a maipaay ti nagan ni Jehova ti nanggutugot kenkuana a makibakal iti mangum-umsi a higante a Filisteo a ni Goliat, a nangtedan ti Dios ken David ti panagballigi. (1 Samuel 17:45-51) Dayta met laeng a regta ti nangiduron ken David a mangiyeg ti lakasa ti tulag idiay Jerusalem. (2 Samuel 6:12-19) Ket saan aya a ti tarigagay ni David a mangbangon koma ti templo para ken Jehova isut’ sabali pay nga ebkas ti regtana ken panangipategna ti ayat ken kinaimbag ti Dios? Pudno a kasta. Ti pannakaipaidam kenkuana dayta a pribilehio saanna a nalapdan ni David manipud panangisagana iti proyekto ken panangdayaw ken Jehova babaen ti personal a panangtedna ti balitok, pirak, ken napapateg a bato a dakkel pategda. (2 Samuel 7:1-13; 1 Cronicas 29:2-5) Ti umas-asping nga awan-agumna a panangawat iti ayat ti Dios rebbeng a tignayennatayo a ‘mangdayaw ken Jehova babaen kadagiti napateg a kukuatayo’ babaen ti panangusar kadagiti namaterialan a kinabaknangtayo a mangiyadelantar kadagiti intereses ti Pagarian.—Proverbio 3:9, 10; Mateo 6:33.
10. Kadagiti ania a pamay-an a maikari a tuladen ti kurso ni David?
10 Nupay nakaaramid ni David kadagiti serioso a biddut, iti intero a biagna pinaneknekanna nga isut’ ‘maysa a lalaki a mayannurot iti puso ni Jehova.’ (1 Samuel 13:14; Aramid 13:22) Dagiti salmona napunnoda kadagiti ebkas a panangipateg ti ayat ti Dios. Kuna ti The International Standard Bible Encyclopædia a ni David ket “aglaplapusanan unay iti kinamanagyaman ngem iti uray siasino a nadakamat iti Nasantuan a Kasuratan.” Kuna ni salmista Asaf a ti Dios “pinilina met ni David nga adipenna ken impanawna kadagiti pagapunan ti karnero. . . . Innalana tapno isu ti pastor ni Jacob nga ilina ken iti Israel a pinatawidanna. Iti kasta isu idi ti pastorda kas mayannurot iti kinalinteg ti pusona.” (Salmo 78:70-72) Pudno unay, ti kurso ni David isut’ maysa nga intay tuladen.
Ni Jesu-Kristo, Ti Perpekto nga Ulidantayo
11, 12. Kasanot’ panangipakita ni Jesus nga isut’ pudpudno a nakitunos iti Dios?
11 Siempre, ni Jesu-Kristo ti kasasayaatan a Nainkasuratan nga ulidan ti maysa a tao a nangawat nga awan-agumna iti ayat ti Dios. Aniat’ nangtignayan daytoy ken Jesus nga aramiden? Umuna, isut’ natignay a nangted ken Jehova iti naipamaysa a debosion. Awan duadua a ni Jesus ket nakitunos a naan-anay iti Dios. Ti panangapresiar iti ayat ken imbag ti nailangitan nga Amana ti nakatignayanna a nagbalin a pudpudno a naespirituan a tao. Isut’ addaan nasinged a pannakirelasion iti Dios. Ni Jesus ket maysa a tao a managkararag, ket kaay-ayona ti makisasao iti nailangitan nga Amana. Masansan, mabasatayo a ni Kristo agkarkararag. Iti maysa nga okasion binusbosna ti agpatnag iti panagkarkararag. (Lucas 3:21, 22; 6:12; 11:1; Juan 17:1-26) Iti panangawatna ti ayat ti Dios, sinalimetmetan ni Jesus ti kinapudno a ‘saan laeng a ti tinapay ti pagbiagto ti tao no di ket ti isuamin a sao a rummuar iti ngiwat ni Jehova.’ Kinapudnona, ti panagaramid ti pagayatan ni Amana ket taraon kenkuana. (Mateo 4:4; Juan 4:34) Ditay aya rebbeng nga awaten met a kasta ti ayat ti Dios, nga itden kenkuana ti naipamaysa a debosion?
12 Iti awan-agumna a panangawatnat’ ayat ti Dios, kanayon nga inturong ni Jesu-Kristo ti atension iti Dios ken Amana. Idi adda nangawag ken Jesus kas “Mannursuro a Naimbag,” sinuppiatna ket kinunana: “Awan ti naimbag, no saan laeng a maymaysa, nga isu ti Dios.” (Lucas 18:18, 19) Paulit-ulit nga impaganetget ni Jesus nga awan maaramidanna a bukbukodna. Di pulos nangpalabas iti gundaway a mangitan-ok ti nagan ni Amana, ken maiyanatup unay ti panangirugina ti modelo a kararagna iti araraw: “Masantipikar koma ti naganmo.” Isut’ nagkararag: “Ama, itan-okmo ti naganmo.” Ken kasakbayan la unay ti ipapatayna, kuna ni Kristo ken Amana: “Siak indaydayawka ditoy daga, naturposko ti aramid nga intedmo nga aramidek.” (Mateo 6:9; Juan 12:28; 17:4) Pudno unay, iti panangawat iti ayat ti Dios, rebbeng a birukentay ti panangitan-ok ken Jehova, nga ikarkararag ti pannakasantipikar ti nasantuan a naganna.
13. Kasano a ti ayat ti Dios tinignayna ni Jesus?
13 Ita, pangngaasiyo ta amadenyo ti maikadua a pamay-an a ti awan-agumna a panangawat ti ayat ti Dios tinignayna ni Jesus. Daytat’ nangtignay kenkuana a mangayat iti kinalinteg ken manggura iti kinadakes, kas naipadto idiay Salmo 45:7. (Hebreo 1:9) Isut’ “nasungdo, awan basolna, di natulawan, adayo kadagiti managbasol.” (Hebreo 7:26) Kinarit ni Jesus dagiti managilem a kabkabusorna a pasingkedanda nga isut’ nagbasol, ngem dida naaramid ti kasta. (Juan 8:46) Iti namindua nga okasion, ti gurana iti kinadakes ti nangtignay kenkuana a mangdalus ti templo manipud kadagiti naagum a relihionista. (Mateo 21:12, 13; Juan 2:13-17) Ken anian a nagsaem ti panangatakar ni Jesus kadagiti managinsisingpet a panguluen ti relihion, a kinunana pay a kukua ida ti Diablo!—Mateo 6:2, 5, 16; 15:7-9; 23:13-32; Juan 8:44.
14. Iti panangawat ti ayat ni Jehova, kasanot’ pannakilangen ni Jesus kadagiti adalanna?
14 Kaskasdi ti sabali pay a pamay-an a ti ayat ken Jehova tinignayna ni Jesus ket makita iti pannakilangenlangenna kadagiti apostol ken dadduma nga adalanna. Anian a nagayat, naanus, ken mabayag ti panagituredna kadakuada! Isut’ sinuotda a nalaing babaen kadagiti panagiinnapalda, nga agririkkiarda uray aginggana iti mismo a rabii a pannakaliputna maipapan iti no asino kadakuada ti kadakkelan. (Lucas 22:24-27) Kaskasdi, kanayon nga impakita ni Jesus ti kinaemmana ken napakumbaba a pusona. (Mateo 11:28-30) Pudno, ni Judas inyawatna ni Jesus, ni Pedro ti namitlo a nangilibak kenkuana, ken nagtataray dagiti dadduma nga apostol idi immayen dagiti gunglo a mangtiliw kenkuana. Ngem isut’ di pulos gimmura wenno nagsakit ti nakemna. Kasanotay nga ammo? Ngamin ta idi nakitipon manen kadagiti apostolna kalpasan panagungarna, di nangted ni Jesus ti nasakit a pannubngar gaput’ panagbutengda. Imbes ketdi, liniwliwana ken pinapigsana ida a maipaay iti ad-adda pay a serbisio ti Pagarian.—Juan 20:19-23.
15. Kasano a sinerbian ni Jesus nga awan-agumna dagiti pisikal a kasapulan dagiti tattao?
15 Usigentay ti maysa pay a panangawat ni Jesu-Kristo nga awan-agumna iti ayat ti Dios. Inaramidna daytoy babaen ti panangidatonna ti bagina nga agpaay kadagiti sabsabali, agingga iti nakababain ken nakasaksakit nga ipapatay iti kayo a pagtutuokan. (Filipos 2:5-8) Nagserbi ni Jesus kadagiti pisikal a kasapulan dagiti tattao babaen ti namilagruan a panangpakanna ti umariwekwek ken adut’ inag-agasanna. (Mateo 14:14-22; 15:32-39) Impangpangrunana a kanayon ti intereses dagiti dadduma. Isut’ gapuna a maikunana: “Dagiti musang addaanda kadagiti rukib ket dagiti tumatayab iti tangatang addaanda kadagiti umok, ngem ti Anak ti tao awanan iti pangisaadanna ti ulona.” (Mateo 8:20) Ni Jesus ket sensitibo iti panagtignay ti espiritu ti Dios bayat a rummuar dayta kenkuana iti panangaramidna kadagiti namilagruan a panangagas. Ngem dina pulos pinadpadas ti gumanansia iti material manipud panangaramatna iti dayta a supernatural a pannakabalin, a kas idi a ti maysa a babai nga agpadpadaran iti 12 a tawtawen sinagidna ti gayadan ti kawesna nga addaan pammati ket isut’ napaimbag. (Marcos 5:25-34) Mainayon pay, di pulos inus-usar ni Jesus dagiti supernatural a pannakabalinna maipaay iti mismo a pagimbaganna.—Idiligyo ti Mateo 4:2-4.
16. Kadagiti ania a pamay-an a ni Kristo sinerbianna ti naespirituan a kasapulan dagiti tattao?
16 Nupay awan-agumna a tinaming ni Jesus dagiti pisikal a kasapulan dagiti tattao babaen ti panangpaimbagnat’ saksakitda ken namilagruan a panangpakan kadakuada, ti kangrunaan a pakatignayan iti naindagaan a ministeriona isut’ panangikasaba ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios, panangisuro, ken panagaramid ad-adalan. Agpapan pay amin dagiti nakaskasdaaw a panangag-agasna, isut’ saan a naammuan kas ti Naindaklan a Mangngagas wenno Managaramid iti Datdatlag no di ket kas Naimbag a Mannursuro. (Mateo 4:23, 24; Marcos 10:17) Tinukoy ni Jesus ti bagina kas ti Mannursuro, kas met kadagiti adalanna ken uray pay dagiti kabusorna. (Mateo 22:16; 26:18; Marcos 9:38) Ket anian dagiti kinapudno nga insursurona, kas ti Sermonna idiay Bantay! (Mateo 5:1–7:29) Anian nga apagpag-isu dagiti ilustrasionna, ken anian a naglawag dagiti napropetikuan a pangngarigna ken dadduma pay a padpadtona! Isu met laeng a dagiti soldado a naibaon a mangtiliw ken Jesus iti maysa nga okasion ket saanda a maiyeg ti bagida a mangtiliw kenkuana!—Juan 7:45, 46.
17. (a) Kasano nga inikkannatay ni Jesus ti perpekto a padron ti ayat? (b) Aniat’ maisalaysay iti sumaganad nga artikulo?
17 Awan duadua, nangipaay ni Jesu-Kristo kadatayo ti perpekto nga ulidan iti panangawat nga awan-agumna kadagiti panangidemostra ti Dios ti ayatna kadatayo. Ni Jesus impangpangrunana ti nailangitan nga Amana iti biagna ken panangdungngona. Pudno nga inayatna ti kinalinteg, siaayat ti pannakilangenna kadagiti apostolna ken dadduma pay nga adalanna, ken binusbosnat’ biagna a nagserserbi kadagiti naespirituan ken namaterialan a kasapulan dagiti tattao. Kamaudiananna, tinampokan ni Jesus ti ministeriona babaen ti panangtednat’ biagna kas maysa a subbot. (Mateo 20:28) Ngem datayo met ngay? Pudno, imperpektotayo, kas kada Moises ken David. Nupay kasta, kas ipakita ti sumaganad nga artikulo, addada praktikal a wagas a mabalintay a tuladen ti Pagulidanantayo iti panangawat nga awan-agumna kadagiti pannakaiparangarang ti ayat ti Dios.
Kasanot’ Panangsungbatyo?
◻ Apay a maikuna a “ti Dios isu ti ayat”?
◻ Kasanot’ panangawat ni Moises kadagiti pannakaiparangarang ti ayat ti Dios?
◻ Kadagiti ania a pamay-an a ni David inawatna ti ayat ni Jehova a Dios?
◻ Ania nga ulidan ti impakita ni Jesu-Kristo iti panangawat iti ayat ti Dios?
[Ladawan iti panid 10]
Ammoyo aya no kasanot’ panangawat ni Moises iti ayat ti Dios?
[Dagiti Ladawan iti panid 12, 13]
Inawat ni Jesus ti ayat ti Dios babaen ti panangtulongna kadagiti dadduma iti naespirituan ken iti pisikal ken babaen iti panangtednat’ biagna kas maysa a subbot