Kapitulo 28

Pannakiranget iti Dua a Narungsot nga Animal

Sirmata 8​—Apocalipsis 13:1-18

Suheto: Ti atap nga animal a pito ti ulona, ti atap nga animal a dua ti sarana, ken ti ladawan ti atap nga animal

Panawen a pannakatungpalna: Manipud idi kaaldawan ni Nimrod agingga iti dakkel a rigat

1, 2. (a) Ania ti kinuna ni Juan maipapan iti dragon? (b) Kasano a dineskribir ni Juan, iti simboliko a sasao, ti makitkita nga organisasion nga us-usaren ti dragon?

TI DAKKEL a dragon naitapuaken ditoy daga! Ti panangadaltayo iti Apocalipsis ibatadna a ti Serpiente wenno dagiti pasurotna a demonio pulos a saandan a mapalubosan nga agsubli idiay langit. Ngem saan pay a nalpas ti panangusigtayo iti maipapan iti “daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas, a mangyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.” Ti sumaruno nga ilawlawag ti salaysay ket ti ad-adu a detalye maipapan kadagiti pamay-an ni Satanas a makiranget iti ‘babai ken ti bin-ina.’ (Apocalipsis 12:9, 17) Kastoy ti kuna ni Juan maipapan iti dayta a nasikap a dragon: “Ket nagtakder a siiintek iti kadaratan ti baybay.” (Apocalipsis 13:1a) Gapuna, usigentayo dagiti gakat ti dragon.

² Saanen a madangran ti nasantuan a langlangit gapu ta napapanawen ni Satanas ken dagiti demoniona. Dagita a dakes nga espiritu napaksiatdan idiay langit ken naitapuakdan iti aglikmut ti daga. Awan duadua a daytoy ti makagapu no apay a napalalo ti panagraira dagiti espiritistiko nga aramid iti kaaldawantayo. Addaan pay laeng daytoy nasikap a Serpiente iti organisasion a buklen dagiti dakes nga espiritu. Ngem adda met kadi us-usarenna a makitkita nga organisasion tapno maallilawna ti sangatauan? Ibaga kadatayo ni Juan: “Ket nakitak ti maysa nga atap nga animal a sumangsang-at manipud iti baybay, addaan sangapulo a sara ken pito nga ulo, ket kadagiti sarana sangapulo a balangat, ngem kadagiti ulona natabbaaw a nagnagan. Ita ti atap nga animal a nakitak umasping iti leopardo, ngem dagiti sakana kas kadagiti saka ti oso, ken ti ngiwatna kas iti ngiwat ti leon. Ket ti dragon intedna iti animal ti pannakabalinna ken ti tronona ken dakkel nga autoridad.”—Apocalipsis 13:1b, 2.

 3. (a) Ania dagiti narungsot nga animal a nasirmata ni propeta Daniel? (b) Ania ti irepresentar dagiti nagdadakkel nga animal iti Daniel 7?

³ Ania daytoy a naidumduma nga animal? Ti Biblia a mismo ti mangsungbat iti dayta. Sakbay ti pannakarbek ti Babilonia idi 539 K.K.P., ti propeta a Judio a ni Daniel ket nakakita kadagiti sirmata maipapan kadagiti narungsot nga animal. Iti Daniel 7:2-8 dineskribirna ti uppat nga animal a rimkuas iti baybay. Kasla leon ti umuna, oso ti maikadua, leopardo ti maikatlo, ket ‘kitaem sadiay! ti maikapat nga animal, nakabutbuteng ken nakaam-ames ken di gagangay ti pigsana . . . ket addaan sangapulo a sara.’ Nakaskasdaaw ta umarngi daytoy iti atap nga animal a nakita ni Juan idi agarup 96 K.P. Adda met dagiti galad dayta nga animal nga umarngi iti leon, oso, ken leopardo, ken sangapulo ti sarana. Ania ti irepresentar dagiti nagdadakkel nga animal a nakita ni Daniel? Ibagana kadatayo: “Maipapan kadagitoy nakadakdakkel nga an-animal, . . . adda uppat nga ari a tumakderto manipud iti daga.” (Daniel 7:17) Wen, dagita nga animal irepresentarda dagiti “ari,” wenno dagiti napolitikaan a turay ditoy daga.

 4. (a) Iti Daniel 8, ania ti iladladawan ti kalakian a karnero ken ti kalakian a kalding? (b) Ania ti ipasimudaag ti pannakabungtol ti dakkel a sara ti kalakian a kalding sa nasandian iti uppat a sara?

⁴ Iti sabali pay a sirmata, nakita ni Daniel ti dua ti sarana a kalakian a karnero a kinabil ti maysa a kalding nga addaan iti maysa a dakkel a sara. Inlawlawag kenkuana ni anghel Gabriel no ania ti kaipapananna: “Ti kalakian a karnero . . . iladawanna ti ar-ari ti Media ken Persia. Ket ti kalakian a kalding a burboran iladawanna ti ari ti Grecia.” Intuloy nga impadto ni Gabriel a mabungtolto ti dakkel a sara ti kalakian a kalding ken masandian iti uppat a sara. Aktual a napasamak dayta kalpasan ti nasurok a 200 a tawen idi natay ni Alejandro a Dakkel ket ti pagarianna nabingay iti uppat a pagarian nga inturayan ti uppat a heneralna.—Daniel 8:3-8, 20-25.a

 5. (a) Ania dagiti kayulogan ti Griego a sao para iti animal? (b) Ania ti itakderan ti atap nga animal iti Apocalipsis 13:1, 2, agraman ti pito nga ulona?

⁵ Nalawag ngarud a ti Autor ti naipaltiing a Biblia ibilangna kas animal dagiti napolitikaan a turay ditoy daga. Ania a kita nga animal? “Ayup” ti inyawag ti maysa a komentarista iti atap nga animal iti Apocalipsis 13:1, 2, sa innayonna: “Awatenmi amin a kayulogan ti θηρίου [the·riʹon, Griego a sao para iti “animal”], kas iti naulpit, manangdadael, nakaam-amak, narungsot, kdp., olimaw.”b Anian a maitutop dayta a pangdeskribir iti namansaan iti dara a napolitikaan a sistema nga us-usaren ni Satanas a mangdominar iti sangatauan! Ti pito nga ulo daytoy nga atap nga animal itakderanda ti innem a kangrunaan a pannakabalin ti lubong a naitampok iti historia ti Biblia agingga idi kaaldawan ni Juan—Egipto, Asiria, Babilonia, Medo-Persia, Grecia, ken Roma—ket ti maikapito a pannakabalin ti lubong naipadto nga agparang inton agangay.—Idiligmo ti Apocalipsis 17:9, 10.

 6. (a) Ania nga aramid ti indaulo ti pito nga ulo ti atap nga animal? (b) Kasano a ni Jehova inusarna ti Roma a nangiwayat iti panangukomna iti Judio a sistema ti bambanag, ket kasano a naispal dagiti Kristiano idiay Jerusalem?

⁶ Pudno a malaksid iti pito, adda dagiti sabali pay a pannakabalin ti lubong sigun iti historia—no kasano a ti atap nga animal a nakita ni Juan ket buklen ti maysa a bagi ken addaan iti pito nga ulo ken sangapulo a sara. Ngem ti pito nga ulo irepresentarda dagiti pito a pannakabalin ti lubong a nagsisinnublat a nangirurumen iti ili ti Dios. Idi 33 K.P., bayat ti panagturay ti Roma, inusar ni Satanas dayta nga ulo ti atap nga animal a nangpapatay iti Anak ti Dios. Iti daydi a tiempo, binaybay-anen ti Dios ti nasukir a Judio a sistema ti bambanag ket idi agangay, idi 70 K.P., impalubosna a ti Roma ti mangiwayat iti panangukomna iti dayta a nasion. Makaparagsak ta napakdaaran ti pudno nga Israel ti Dios, ti kongregasion dagiti napulotan a Kristiano, ket dagiti adda idiay Jerusalem ken Judea nagkamangda iti ballasiw ti Karayan Jordan.—Mateo 24:15, 16; Galacia 6:16.

 7. (a) Ania ti naituding a mapasamak idi dimtengen ti panungpalan ti sistema ti bambanag ken nangrugin ti aldaw ti Apo? (b) Ania ti napaneknekan a maikapito nga ulo ti atap nga animal iti Apocalipsis 13:1, 2?

⁷ Ngem idi arinunos ti umuna a siglo K.P., adu a kameng daytoy a nagkauna a kongregasion ti nangtallikud iti kinapudno, isu a dagiti pudno a Kristiano nga arig trigo, dagiti “annak ti pagarian,” ket lineppes dagiti dakes a ruot, dagiti “annak daydiay nadangkes.” Ngem idi dimteng ti panungpalan ti sistema ti bambanag, nagparang manen dagiti napulotan a Kristiano kas organisado a grupo. Dagiti nalinteg “agsilnagdanto a siraraniag a kas iti init” kabayatan ti aldaw ti Apo. Gapuna, naorganisar ti trabaho ti kongregasion Kristiano. (Mateo 13:24-30, 36-43) Awan idin ti Imperio ti Roma. Ti dakkel nga Imperio ti Britania, ken ti nabileg nga Estados Unidos ti America ti agturturayen ditoy lubong. Daytoy a nagsugpon a pannakabalin ti lubong ti napaneknekan a maikapito nga ulo ti atap nga animal.

 8. Apay a ti Anglo-Americano a nagsugpon a pannakabalin ti lubong ket saan a naalas nga iyasping iti animal?

⁸ Saan kadi a naalas nga inaig dagiti napolitikaan a turay ti lubong iti maysa nga atap nga animal? Dayta ti kinuna dagiti dadduma a bumusbusor kabayatan ti Maikadua a Sangalubongan a Gubat idi a mabisbista kadagiti korte iti intero a daga ti takder dagiti Saksi ni Jehova, kas organisasion ken kas indibidual. Ngem utobem! Saan kadi a dagiti nasion a mismo ti mangpilpili kadagiti animal wenno atap a parsua kas simbolo ti nasionda? Kas pagarigan, leon ti simbolo ti Britania, agila iti America, ken dragon iti China. Gapuna, apay koma nga agreklamo ti asinoman no ti Dios nga Autor ti Nasantuan a Biblia usarenna dagiti animal a mangisimbolo kadagiti pannakabalin ti lubong?

 9. (a) Apay nga awan koma ti agreklamo iti panangibaga ti Biblia a ni Satanas ti nangted iti dakkel nga autoridad iti atap nga animal? (b) Iti Biblia, kasano ti pannakadeskribir ni Satanas, ken kasano ti panangimpluensiana kadagiti gobierno?

⁹ Maysa pay, apay koma nga agreklamo ti asinoman no kunaen ti Biblia a ni Satanas ti nangted iti dakkel nga autoridad iti atap nga animal? Ti Dios ti Nangibaga iti dayta, ken iti imatangna, ‘dagiti nasion kaslada maysa a tedted manipud iti timba ken kas iti naingpis a tapok.’ Nasaysayaat koma no dagita a nasion ay-aywenda ti Dios imbes a kontraenda ti wagas a panangdeskribir kadakuada ti naimpadtuan a Saona. (Isaias 40:15, 17; Salmo 2:10-12) Ni Satanas ket saan a parbo a persona a mangtutuok kadagiti sumina a kararua a mapan iti umap-apuy nga impierno. Awan ti kasta a lugar. Imbes ketdi, iti Kasuratan nadeskribir ni Satanas kas “anghel ti lawag”—nasigo a manangallilaw a mangus-usar iti nabileg nga impluensiana kadagiti amin a napolitikaan a gannuat.—2 Corinto 11:3, 14, 15; Efeso 6:11-18.

10. (a) Ania ti ipasimudaag ti banag a tunggal maysa kadagiti sangapulo a sara ket addaan iti balangat? (b) Ania ti isimbolo ti sangapulo a sara ken ti sangapulo a balangat?

¹⁰ Adda sangapulo a sara iti pito nga ulo ti atap nga animal. Nalabit uppat nga ulo ti saggaysa ti sarada ken tallo nga ulo ti sagdudua ti sarada. Maysa pay, adda sangapulo a balangat kadagiti sarana. Iti libro ni Daniel, adda dagiti nadeskribir a nakaam-amak nga animal, ken literal ti kayulogan ti bilang dagiti sarada. Kas pagarigan, ti dua a sara ti kalakian a karnero irepresentarda ti sangalubongan nga imperio a buklen ti nagsugpon a Media ken Persia, bayat a ti uppat a sara ti kalding irepresentarna dagiti uppat a naggigiddan nga imperio a rimmusing manipud iti Griego nga imperio ni Alejandro a Dakkel. (Daniel 8:3, 8, 20-22) Ngem agparang a simboliko ti kayuloganna ti sangapulo a sara ti animal a nakita ni Juan. (Idiligmo ti Daniel 7:24; Apocalipsis 17:12.) Irepresentarda ti kinakompleto dagiti soberano nga estado a mangbukel iti intero a napolitikaan nga organisasion ni Satanas. Naranggas ken agresibo amin dagitoy a sara, ngem kas ipasimudaag ti pito nga ulo, saggaysa laeng a pannakabalin ti lubong ti mangdominar. Umasping iti dayta, ti sangapulo a balangat ipasimudaagna nga amin a soberano nga estado makipagturayda met iti dominante nga estado, wenno pannakabalin ti lubong, iti dayta a tiempo.

11. Ania ti ipasimudaag ti kaadda ti “natabbaaw a nagnagan” kadagiti ‘ulo’ ti atap nga animal?

¹¹ Iti ‘ulo’ ti atap nga animal, adda dagiti “natabbaaw a nagnagan,” a mangak-ako kadagiti banag ket pakakitaan daytoy ti nakaro a kinaawan panagraem ken Jehova a Dios ken ni Kristo Jesus. Us-usarenna ti nagan ti Dios ken ni Kristo kas pammarang tapno maragpatna dagiti napolitikaan a panggepna; ken nakikappon iti palso a relihion ken pinalubosanna pay dagiti klero a makiraman kadagiti napolitikaan a gannuatna. Kas pagarigan, adda dagiti obispo a kameng ti House of Lords idiay Inglatera. Dagiti Katoliko a kardinal addaanda kadagiti prominente nga akem iti politika idiay Francia ken Italia, ken iti nabiit pay, dagiti padi idiay Latin America addaandan iti saad iti politika. Dagiti gobierno iyim-imprentada dagiti narelihiosuan nga islogan, kas iti “IN GOD WE TRUST” (“AGTALEKKAMI ITI DIOS”) kadagiti papel de bangkoda, ket kadagiti sinsilioda, ibagbagada a ti Dios inanamonganna dagiti agtuturayda babaen ti panangikitikitda kas pagarigan iti “by the grace of God” (“babaen ti asi ti Dios”). Iti kinapudnona, panagtabbaaw amin dagitoy ta padpadasenda nga iraman ti Dios iti narugit a politika dagiti nasion.

12. (a) Ania ti kaipapanan ti irurukuas ti atap nga animal manipud “iti baybay,” ket kaano pay a nangrugi a rimkuas? (b) Ania ti ipasimudaag ti banag a ti dragon intedna ti dakkel nga autoridadna iti simboliko nga animal?

¹² Ti atap nga animal ket rimkuas “iti baybay,” a maitutop a simbolo ti nadawel a sangatauan a pagtaudan ti gobierno ti tao. (Isaias 17:12, 13) Daytoy nga atap nga animal nangrugi a rimkuas iti nadawel a baybay ti sangatauan idi pay kaaldawan ni Nimrod (agarup maika-21 a siglo K.K.P.), idi damo a nagparang ti sistema ti bambanag a bumusbusor ken Jehova kalpasan ti Layus. (Genesis 10:8-12; 11:1-9) Ngem kabayatan laeng ti aldaw ti Apo a naan-anay a nagparang ti maudi kadagiti pito nga ulo ti atap nga animal. Imutektekam met a ti dragon “intedna iti animal ti pannakabalinna ken ti tronona ken dakkel nga autoridad.” (Idiligmo ti Lucas 4:6.) Ti animal isu ti napolitikaan a parsua ni Satanas manipud iti sangatauan. Talaga a ni Satanas “ti agturay iti daytoy a lubong.”—Juan 12:31.

Makapapatay a Sugat

13. (a) Ania a didigra ti napagteng ti atap nga animal idi rugrugi ti aldaw ti Apo? (b) Kasano a nagsagaba nga interamente ti atap nga animal idi naaddaan iti makapapatay a sugat ti maysa nga ulona?

¹³ Idi rugrugi ti aldaw ti Apo, nadidigra ti atap nga animal. Impadamag ni Juan: “Ket nakitak ti maysa kadagiti ulona a kasla nangurungor iti ipatay, ngem ti makapapatay a pannakasugatna napaimbag, ket ti intero a daga simmurot iti atap nga animal buyogen ti panangrukbab.” (Apocalipsis 13:3) Kuna daytoy a bersikulo a naaddaan iti makapapatay a sugat ti maysa nga ulo ti atap nga animal, ngem kuna ti bersikulo 12 a kasla ti interamente nga animal ti nagsagaba. Apay? Ngamin, saan a naggigiddan a timmanor dagiti ulona. Nagsasarunoda a nangituray iti sangatauan, nangnangruna iti ili ti Dios. (Apocalipsis 17:10) Gapuna, idi nangrugi ti aldaw ti Apo, maysa laeng nga ulo, ti maikapito, ti dominante a pannakabalin ti lubong. No maaddaan iti makapapatay a sugat dayta nga ulo, agsagaba iti kasta unay ti interamente nga atap nga animal.

14. Kaano a naipalak-am ti makapapatay a sugat, ket kasano ti panangdeskribir ti maysa nga opisial ti militar iti epekto dayta iti atap nga animal ni Satanas?

¹⁴ Ania dayta a makapapatay a sugat? Idi agangay, naawagan dayta kas sugat ti kampilan, ket ti kampilan isimbolona ti gubat. Ti pannakasugatna iti kampilan idi rugrugi ti aldaw ti Apo ket adda pakainaiganna iti umuna a sangalubongan a gubat, a nangdadael ken nangpakapuy iti napolitikaan nga atap nga animal ni Satanas. (Apocalipsis 6:4, 8; 13:14) Maipapan iti dayta, kastoy ti kinuna ti autor a ni Maurice Genevoix, a dati nga opisial ti militar kabayatan dayta a gubat: “Bigbigen ti tunggal maysa nga iti intero a pakasaritaan ti tao, manmano dagiti petsa a kas iti kapateg ti Agosto 2, 1914. Immuna ti Europa sa kalpasanna dandani intero a sangatauan ti naisagmak iti dayta a nakaal-alingget a pasamak. Dagiti kaugalian, tulagan, ken moral a paglintegan, nagunggon amin a pundasionda; inaldaw a nakuestionaran dagiti bambanag. Linab-awan dayta a pasamak dagiti pattapatta ken nainkalintegan nga inanamaen ti sangatauan. Nakaro, nariribuk, nakaal-alingget, ken ap-apektarannatay pay laeng agingga ita.”—Maurice Genevoix, miembro ti Académie Française, naadaw iti libro a Promise of Greatness (1968).

15. Kasano a naipalak-am ti makapapatay a sugat iti atap nga animal?

¹⁵ Para iti dominante a maikapito nga ulo ti atap nga animal, dakkel a didigra dayta a gubat. Adu nga agkabannuag a lallaki ti napukaw ti Britania agraman dagiti dadduma pay a nasion iti Europa. Iti laengen Battle of the River Somme idi 1916, adda napapatay nga 420,000 a Briton agraman ti agarup 194,000 a Pranses ken 440,000 nga Aleman—nasurok a 1,000,000 amin ti napapatay! No iti ekonomia, nadidigra met ti Britania—agraman ti intero a Europa. Nagunggon ti dakkel nga Imperio ti Britania ken pulos a saanen a naan-anay a nakaungar. Pudno a dayta a gubat, a nakiramanan ti 28 a nabibileg a nasion, pinagibar-ibarna ti intero a lubong a kas man la babaen ti makapapatay a sugat. Idi Agosto 4, 1979, kalpasan laeng ti 65 a tawen sipud idi bimtak ti Umuna a Sangalubongan a Gubat, ti The Economist, ti London, England, kinunana: “Idi 1914, nadadael ti urnos ti lubong ket saanen a naisubli dayta sipud idin.”

16. Kabayatan ti umuna a sangalubongan a gubat, kasano nga impakita ti Estados Unidos nga isu ket paset ti nagkappon a pannakabalin ti lubong?

¹⁶ Iti dayta met la a tiempo, ti Dakkel a Gubat, a nayawag idi iti dayta, linuktanna ti dana tapno tumpuar ti Estados Unidos kas paset ti Anglo-Americano a Pannakabalin ti Lubong. Kadagidi immuna a tawen ti gubat, ti opinion ti publiko ti nangigawid iti Estados Unidos a makigubat. Ngem kas insurat ti historiador a ni Esmé Wingfield-Stratford, “ti la parikut idin iti dayta a panawen ti kakaruan a krisis ket no kayat ti Britania ken Estados Unidos a lipaten dagiti ririda tapno agkaykaysa ken agturayda a dua.” Kas ipakita dagiti pasamak, inaramidda dayta. Idi 1917, timmulong ti Estados Unidos babaen ti panangusarna kadagiti kinabaknang ken soldadona tapno bumileg ti puersa ti kumapkapuyen nga Aliado. Gapuna, nangabak ti maikapito nga ulo, ti nagkappon a Britania ken Estados Unidos.

17. Ania ti napasamak iti naindagaan a sistema ni Satanas kalpasan ti gubat?

¹⁷ Nagpaiduma unayen ti lubong kalpasan daydi a gubat. Nupay nadidigra ti naindagaan a sistema ni Satanas gapu iti makapapatay a sugat, nakaungar dayta ken nagbalin a nabilbileg ngem idi, isu a dinaydayaw dagiti tattao gapu ta napaimbagna ti bagina.

18. Kasano a maikunatayo a ti kaaduan iti sangatauan ‘simmurotda iti atap nga animal buyogen ti panangrukbab’?

¹⁸ Insurat ti historiador a ni Charles L. Mee, Jr.: “Ti pannakarba ti daan nga urnos [gapu iti umuna a sangalubongan a gubat] ket napateg a nangrugian ti panagsaknap ti bukod a turay, ti pannakaluk-at dagiti baro a nasion ken kagimongan, ti pannakaidur-as ti baro a wayawaya ken independensia.” Ti maikapito nga ulo ti atap nga animal, a nakaungaren, ti nangidaulo iti paspasamak kalpasan ti panawen ti gubat, ket ti Estados Unidos ti America ti dominante a pasetna. Daytoy a nagsugpon a pannakabalin ti lubong ti nangidaulo iti pannakaanamong ti League of Nations ken ti United Nations. Idi tawen 2005, ti napolitikaan a pannakabalin ti Estados Unidos indauluanna dagiti nabakbaknang a nasion iti panangpataud iti nangatngato nga estandarte ti panagbiag, panangparmek kadagiti sakit, ken panangparang-ay iti teknolohia. Nakaibaon pay ketdin iti 12 a tattao idiay bulan. Saan ngarud a pakasdaawan a ti kaaduan iti sangatauan ‘simmurotda iti atap nga animal buyogen ti panangrukbab.’

19. (a) Kasano a saan laeng a basta nagrukbab ti sangatauan iti atap nga animal? (b) Siasino ti di mailibak nga addaan autoridad kadagiti amin a pagarian ditoy daga, ket kasanotay nga ammo dayta? (c) Kasano nga inikkan ni Satanas iti autoridad ti atap nga animal, ket ania ti epekto dayta iti kaaduan iti sangatauan?

¹⁹ Ti sangatauan ket saan laeng a basta nagrukbab iti atap nga animal. Kastoy ti sumaruno nga imbaga ni Juan: “Ket nagdaydayawda iti dragon agsipud ta intedna ti autoridad iti atap nga animal, ket nagdaydayawda iti atap nga animal buyogen iti sasao a: ‘Siasino ti umasping iti atap nga animal, ket siasino ti makabalin a makibakal iti dayta?’” (Apocalipsis 13:4) Idi adda ni Jesus ditoy daga, impasimudaag ni Satanas nga adda autoridadna kadagiti amin a pagarian ditoy daga. Saan a sinupiat dayta ni Jesus; kinapudnona, kinunana a mismo a ni Satanas ti agturay iti lubong isu a nagkitakit ni Jesus a makinamin iti politika iti daydi a tiempo. Idi agangay, insurat ni Juan maipapan kadagiti pudno a Kristiano: “Ammotayo a nagtaudtayo iti Dios, ngem ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19; Lucas 4:5-8; Juan 6:15; 14:30) Ni Satanas inikkanna iti autoridad ti atap nga animal, ket inaramidna dayta iti nasionalistiko a wagas. Gapuna, imbes nga agkaykaysada iti singgalut ti nadiosan nga ayat, nabingaybingay ti sangatauan gapu iti panangipannakkel iti tribu, puli, ken nasion. No an-anagen, ti kaaduan nga umili daydayawenda dayta a paset ti atap nga animal nga addaan iti autoridad iti pagilian a nairana a pagnanaedanda. Iti kasta mapagrukrukbaban ken madaydayaw ti intero nga animal.

20. (a) Iti ania nga anag nga agdaydayaw dagiti tattao iti atap nga animal? (b) Apay a dagiti Kristiano nga agdaydayaw ken Jehova a Dios saanda a makipaset iti kasta a panagdayaw iti atap nga animal, ket makin-ulidan ti sursurotenda?

²⁰ Madaydayaw iti ania nga anag? Babaen ti nangnangruna a panangayat iti nasion ngem ti panangayat iti Dios. Adu a tattao ti mangipatpateg iti pagilian a nakayanakanda. Kas naimbag nga umili, dagiti pudno a Kristiano raraemenda met dagiti agtuturay ken dagiti emblema ti pagilian a pagnanaedanda, tungtungpalenda dagiti linteg, ken tumultulongda iti pagsayaatan ti komunidad ken kaarrubada. (Roma 13:1-7; 1 Pedro 2:13-17) Nupay kasta, saanda a mangipaay iti bulsek a debosion iti maysa a pagilian sa busorenda dagiti sabali a nasion. “Ti pagiliantayo, umiso man wenno di umiso” ket saan a Nakristianuan a sursuro. Gapuna, dagiti Kristiano nga agdaydayaw ken Jehova a Dios saanda a makiraman iti napannakkel a patriotiko a panangdayaw iti aniaman a paset ti atap nga animal, gapu ta katupag dayta ti panangdayaw iti dragon —ti gubuayan ti autoridad ti animal. Saanda a mabalin nga isaludsod a sisisiddaaw: “Siasino ti umasping iti atap nga animal?” Imbes ketdi, sursurotenda ti ulidan ni Miguel—a “Siasino ti kas iti Dios?” ti kaipapanan ti naganna—bayat nga itantandudoda ti sapasap a kinasoberano ni Jehova. Iti panawen nga intuding ti Dios, daytoy a Miguel, ni Kristo Jesus, makirupakto iti atap nga animal ket parmekennanto dayta, kas iti panagballigina a nangpaksiat ken Satanas idiay langit.—Apocalipsis 12:7-9; 19:11, 19-21.

Pananggubat Kadagiti Sasanto

21. Kasano ti panangdeskribir ni Juan iti panangimaniobra ni Satanas iti atap nga animal?

²¹ Ni nasikap a Satanas adda dagiti planona a mangimaniobra iti atap nga animal tapno maibanagna dagiti panggepna. Inlawlawag daytoy ni Juan: “Ket naited iti dayta [ti pito ti ulona nga animal] ti maysa a ngiwat nga agsasao iti dadakkel a bambanag ken kadagiti tabbaaw, ket naited iti dayta ti autoridad nga agtignay iti uppat a pulo ket dua a bulan. Ket linuktanna ti ngiwatna kadagiti panagtabbaaw maibusor iti Dios, tapno tabbaawanna ti naganna ken ti pagtaenganna, uray pay kadagidiay agnanaed idiay langit. Ket naipalubos iti dayta a makigubat kadagiti sasanto ken parmekenna ida, ket naited iti dayta ti autoridad iti tunggal tribu ken ili ken pagsasao ken nasion. Ket amin dagidiay agnanaed iti daga agdaydayawdanto iti dayta; ti nagan ti uray maysa kadakuada saan a naisurat iti lukot ti biag ti Kordero a napapatay, manipud iti pannakabangon ti lubong.”​—Apocalipsis 13:5-8.

22. (a) Ania a periodo ti panawen ti tuktukoyen ti 42 a bulan? (b) Bayat ti 42 a bulan, kasano a ‘naparmek’ dagiti napulotan a Kristiano?

²² Ti 42 a bulan a nadakamat ditoy agparang nga isu met laeng ti tallo ket kagudua a tawen a pannakariribuk dagiti sasanto babaen ti sara a timmaud iti maysa kadagiti animal iti padto ni Daniel. (Daniel 7:23-25; kitaem met ti Apocalipsis 11:1-4.) Gapuna, manipud idi ngudo ti 1914 agingga idi 1918, bayat a dagiti aggugubat a nasion literal a nagririnnangkayda a kasla kadagiti atap nga animal, dagiti umili kadagita a nasion napilitda a mangdaydayaw iti atap nga animal, makiraman iti nasionalismo, nga uray la sisasaganada a matay agpaay iti pagilianda. Ti kasta a panangpilit ket nagbanag iti nakaro a panagsagaba dagiti adu a napulotan, nga agtultulnog a nangnangruna ken ni Jehova a Dios ken iti Anakna a ni Kristo Jesus. (Aramid 5:29) Dimteng ti kangitingitan ti pannakasuotda idi Hunio 1918, idi a ‘naparmekda.’ Iti Estados Unidos, di nainkalitegan a naibalud dagiti opisial ken dagiti dadduma a pannakabagi ti Watch Tower Society, ken naingetan ti organisado a panangasaba dagiti Kristiano a kakabsatda. Yantangay adda autoridadna “iti tunggal tribu ken ili ken pagsasao ken nasion,” inatipa ti atap nga animal ti trabaho ti Dios iti intero a lubong.

23. (a) Ania ti “lukot ti biag ti Kordero,” ket ania ti mairingringpasen manipud idi 1918? (b) Apay nga ubbaw ti aniaman a kasla panagballigi ti makitkita nga organisasion ni Satanas maibusor “kadagiti sasanto”?

²³ Kasla nagballigi ni Satanas ken ti organisasionna. Ngem awan ti manayon a pagimbagan nga itden dayta kadakuada yantangay awan kadagiti kameng ti makitkita nga organisasion ni Satanas ti naisurat ti naganna iti “lukot ti biag ti Kordero.” Iti piguratibo a wagas, daytoy a lukot ket naglaon kadagiti nagan dagidiay makipagturayto ken Jesus iti nailangitan a Pagarianna. Naisurat iti dayta idi Pentecostes 33 K.P. dagiti immuna a nagan. Sipud idi, immadun dagiti nagan a nainayon. Manipud idi 1918, mairingringpasen ti pannakaselio dagiti nabatbati a kameng ti 144,000 nga agtawid iti Pagarian. Din agbayag, permanententon a maisurat ti nagnaganda iti lukot ti biag ti Kordero. No maipapan kadagiti bumusbusor nga agdaydayaw iti atap nga animal, awanto ti uray maysa a maisurat ti naganna iti dayta a lukot. Gapuna, ubbaw, temporario laeng ti aniaman a kasla panagballigi daytoy maibusor “kadagiti sasanto.”

24. Ania ti iyaw-awis ni Juan a denggen koma dagidiay mannakaawat, ket ania ti kaipapananna iti ili ti Dios dagidiay sasao a nangngegan?

²⁴ Aw-awisen itan ni Juan dagidiay mannakaawat nga umimdengda a naimbag: “No ti asinoman adda lapayagna, dumngeg koma.” Sa innayonna: “No ti asinoman ket nairanta iti pannakakautibo, isu mapan iti pannakakautibo. No ti asinoman mangpapatayto babaen ti kampilan, isu masapul a mapapatay babaen ti kampilan. Ditoy a kaipapananna ti panagibtur ken pammati dagiti sasanto.” (Apocalipsis 13:9, 10) Adda insurat ni Jeremias nga umarngi kadagitoy kadagiti tawen sakbay ti 607 K.K.P., tapno ipakitana a saan nga agbalbaliw ti panangukom ni Jehova iti di matalek a siudad ti Jerusalem. (Jeremias 15:2; kitaem met ti Jeremias 43:11; Zacarias 11:9.) Idi kanito ti nakaro a pannakasuotna, imbatad ni Jesus a masapul a saan a makikompromiso dagiti pasurotna idi kinunana: “Amin dagidiay mangaramat iti kampilan mataydanto iti kampilan.” (Mateo 26:52) Umasping iti dayta, dagiti tattao ti Dios kabayatan ti aldaw ti Apo nasken a salimetmetanda dagiti prinsipio iti Biblia. Awanto ti pamuspusan tapno makalasat dagidiay di agbabawi a mangdaydayaw iti atap nga animal. Kasapulantayo amin ti panagibtur, agraman ti di maisin a pammati, tapno madaerantayo dagiti pannakaidadanes ken suot nga agur-uray kadatayo.—Hebreo 10:36-39; 11:6.

Ti Atap nga Animal a Dua ti Sarana

25. (a) Kasano ti panangdeskribir ni Juan iti sabali pay a simboliko nga atap nga animal a timpuar iti lubong? (b) Ania ti ipasimudaag ti dua a sara ti baro nga atap nga animal ken ti isasang-atna manipud iti daga?

²⁵ Ngem ita sabali pay nga atap nga animal ti timpuar iti lubong. Impadamag ni Juan: “Ket nakitak ti sabali pay nga atap nga animal a sumangsang-at manipud iti daga, ket adda dua a sarana nga umasping iti maysa a kordero, ngem nangrugi a nagsao a kas dragon. Ket watwatenna ti isuamin nga autoridad ti immuna nga atap nga animal iti imatangna. Ket ti daga ken dagidiay agnanaed iti dayta pagdaydayawenna iti umuna nga atap nga animal, a ti makapapatay a pannakasugatna napaimbag. Ket agaramid kadagiti dadakkel a pagilasinan, iti kasta pababaenna pay ti apuy manipud langit nga agturong iti daga iti imatang ti sangatauan.” (Apocalipsis 13:11-13) Dua ti sara daytoy nga atap nga animal, a mangipasimudaag iti nagkappon a napolitikaan a turay. Nadeskribir daytoy kas sumangsang-at manipud iti daga, saan nga iti baybay. No kasta, naggapu dayta iti naipasdeken a sistema ti bambanag ni Satanas ditoy daga. Maysa dayta a pannakabalin ti lubong, a sigud nga addan ket naaddaan iti napateg nga akem kabayatan ti aldaw ti Apo.

26. (a) Ania ti atap nga animal a dua ti sarana, ket kasano a nainaig dayta iti orihinal nga atap nga animal? (b) Iti ania nga anag a ti dua a sara ti atap nga animal ket umasping iti maysa a kordero, ken kasano a “kas dragon” no agsao? (c) Ania a talaga ti pagdaydayawan dagiti nasionalistiko nga umili, ket ania ti nakayaspingan ti nasionalismo? (Kitaem ti footnote.)

²⁶ Ania ngata dayta? Ti Anglo-Americano a Pannakabalin ti Lubong—nga isu met laeng ti maikapito nga ulo ti immuna nga atap nga animal ngem iti naisangsangayan nga akemna! Iti sirmata, ti pannakaisinana kas sabali nga atap nga animal tulongannatayo a mangtarus a naimbag no kasano ti panagtignayna a bukbukod iti imatang ti lubong. Daytoy a piguratibo nga animal a dua ti sarana ket buklen ti dua nga aggidgiddan, independiente, ngem agtintinnulong a napolitikaan a turay. Ti dua a sarana nga “umasping iti maysa a kordero” ipasimudaagna a pagparangenna ti bagina kas naemma ken di makadangran, nga addaan iti nalawlawagan a porma ti gobierno a pagkamangan ti intero a lubong. Ngem agsao a “kas dragon” gapu ta us-usarenna ti panangparigat ken pammutbuteng ken uray pay kinaranggas iti sadinoman a saan a mangawat iti klase ti panangiturayna. Saanna nga imparegta ti panagpasakup iti Pagarian ti Dios iti sidong ti panangituray ti Kordero ti Dios, no di ket, kadagiti interes ni Satanas, ti dakkel a dragon. Intandudona ti nasionalistiko a pannakabingbingay ken guranggura a mangparayray iti pannakaidaydayaw ti immuna nga atap nga animal.c

27. (a) Ania a kababalin ti dua ti sarana nga atap nga animal ti ipasimudaag ti pannakabalinna a mangipababa iti apuy manipud langit? (b) Kasano ti panangmatmat dagiti adu a tattao iti moderno a katupag ti atap nga animal a dua ti sarana?

²⁷ Daytoy nga atap nga animal a dua ti sarana ket mangar-aramid kadagiti dadakkel a pagilasinan, nga uray la pababaenna pay ti apuy manipud langit. (Idiligmo ti Mateo 7:21-23.) Dayta a naud-udi a pagilasinan ipalagipna kadatayo ni Elias, daydi propeta ti Dios idi ugma a nakisinnalisal kadagiti propeta ni Baal. Idi bimmaba ti apuy manipud langit gapu iti panangidawatna iti nagan ni Jehova, awan duadua a napaneknekanna nga isu ti pudno a propeta ket ulbod dagiti propeta ni Baal. (1 Ar-ari 18:21-40) Kas kadagiti propeta ni Baal, ti atap nga animal a dua ti sarana patienna nga isu ket maikari unay a maibilang a propeta. (Apocalipsis 13:14, 15; 19:20) Ipagarupna a naparmekna dagiti puersa ti kinadakes kadagiti dua a sangalubongan a gubat ken naparmekna ti makunkuna nga awanan dios a Komunismo! Pudno nga adu ti mangibilang iti moderno a katupag ti atap nga animal a dua ti sarana kas gubuayan ti wayawaya ken naimbag a bambanag.

Ti Ladawan ti Atap nga Animal

28. Kasano nga impakita ni Juan a ti atap nga animal ket saan nga inosente a kas ipasimudaag dagiti sarana nga umasping kadagiti sara ti kordero?

²⁸ Talaga kadi nga inosente daytoy nga atap nga animal kas ipasimudaag dagiti sarana nga umasping kadagiti sara ti kordero? Intuloy ni Juan: “Ket iyaw-awanna dagidiay agnanaed iti daga, gapu kadagiti pagilasinan a naipalubos nga aramidenna iti imatang ti atap nga animal, bayat nga ibagbagana kadagidiay agnanaed iti daga a mangaramidda iti ladawan ti atap nga animal a naaddaan iti sugat ti kampilan ket kaskasdi a nakaungar. Ket naipalubos kenkuana a mangted iti anges iti ladawan ti atap nga animal, tapno ti ladawan ti atap nga animal agpadpada nga agsao koma ken papapatayna amin dagidiay saan a pulos agdaydayaw iti ladawan ti atap nga animal.”​—Apocalipsis 13:14, 15.

29. (a) Ania ti panggep ti ladawan ti atap nga animal, ket kaano a nabuangay daytoy a ladawan? (b) Apay a ti ladawan ti atap nga animal ket saan nga estatua nga awan biagna?

²⁹ Ania daytoy a “ladawan ti atap nga animal,” ken ania ti panggepna? Panggepna a pabilgen ti panagdaydayaw iti atap nga animal a pito ti ulona nga isu ti iladladawanna, iti kasta, mataginayon dayta nga atap nga animal. Nabuangay daytoy a ladawan idi nakaungar ti atap nga animal a pito ti ulona manipud iti makapapatay a pannakasugatna, kayatna a sawen, idi nagngudo ti umuna a sangalubongan a gubat. Saan dayta nga awanan biag nga estatua a kas iti binangon idi ni Nabucodonosor idiay tanap ti Dura. (Daniel 3:1) Ti animal a dua ti sarana inikkanna iti anges daytoy a ladawan tapno makagunay ken maaramidna ti akemna ditoy lubong.

30, 31. (a) Kas ipakita dagiti pasamak iti historia, ania ti itaktakderan ti ladawan ti atap nga animal? (b) Adda kadin dagiti napapatay gapu iti panagkedkedda nga agdaydayaw iti daytoy a ladawan? Ilawlawagmo.

³⁰ Dagiti pasamak iti historia ipabigbigna a daytoy a ladawan ket isu ti organisasion nga inggakat, intandudo, ken sinuportaran ti Britania ken Estados Unidos, a naawagan idi damo kas League of Nations. Iti Apocalipsis kapitulo 17, agparang daytoy iti naiduma a simbolo, kas maysa a sibibiag, agang-anges a kolor eskarlata nga atap nga animal nga independienten. ‘Agsao’ daytoy nga internasional nga organisasion babaen ti panangipasindayagna nga isu laeng ti makaipaay iti talna ken talged iti sangatauan. Ngem iti kinaagpaysona, nagbalin dayta a sentro a pagbibinnabalawan ken paglilinnaisan dagiti nasion a miembrona. Impangtana ti pannakailaksid, wenno arig natay a kasasaad, ti aniaman a nasion wenno dagiti tattao a di agpasakup iti autoridadna. Kinapudnona, inlaksid ti League of Nations dagiti nasion a saan a nangakseptar kadagiti ideolohiana. Inton mangrugi ti dakkel a rigat, dagiti namilitariaan a “sara” daytoy a ladawan ti atap nga animal itungpalnanto ti mangdadael nga akemna.—Apocalipsis 7:14; 17:8, 16.

³¹ Sipud idi Maikadua a Sangalubongan a Gubat, literal a nakapatayen ti ladawan ti atap nga animal—nga isu itan ti organisasion ti United Nations. Kas pagarigan, idi 1950 ti puersa ti UN ket nakibiang iti gubat iti nagbaetan ti North Korea ken South Korea. Ti puersa ti UN, agraman dagiti taga-South Korea, mapattapatta a 1,420,000 ti napapatayda a taga-North Korea ken taga-China. Kasta met, sipud 1960 agingga idi 1964, aktibo dagiti buyot ti United Nations idiay Congo (Kinshasa). Maysa pay, dagiti lider ti lubong, agraman dagiti papa a kas kada Paulo VI ken Juan Paulo II, agtultuloy a pinasingkedanda a daytoy a ladawan ti maudi ken kasayaatan a pangnamnamaan ti sangatauan maipaay iti talna. Ipapilitda a no saan nga agserbi ti sangatauan iti daytoy, maungaw ti puli ti tao gapu iti bukodda met la nga aramid. Iti piguratibo a pamay-an, isuda ti mangituggod iti pannakapapatay amin a tattao nga agkedked a sumurot ken agdaydayaw iti ladawan.—Deuteronomio 5:8, 9.

Ti Marka ti Atap nga Animal

32. Kasano ti panangdeskribir ni Juan iti panangimaniobra ni Satanas kadagiti napolitikaan a paset ti makitkita nga organisasionna tapno agsagaba dagidiay natda iti bin-i ti babai nga arig asawa ti Dios?

³² Sumaruno a nakita ni Juan no kasano ti panangimaniobra ni Satanas kadagiti napolitikaan a paset ti makitkita nga organisasionna tapno agsagaba iti kasta unay dagiti natda a kameng ti bin-i ti babai nga arig asawa ti Dios. (Genesis 3:15) Dineskribirna manen ti “atap nga animal” a mismo: “Ket pilitenna dagiti amin a tattao, dagiti babassit ken dagiti dadakkel, ken dagiti nabaknang ken dagiti napanglaw, ken dagiti siwayawaya ken dagiti adipen, tapno ikkanda dagitoy iti marka iti makannawan nga imada wenno iti mugingda, ken tapno awan ti asinoman a makabalin a gumatang wenno aglako malaksid ti tao nga addaan marka, ti nagan ti atap nga animal wenno ti numero ti naganna. Ditoy a sumrek ti sirib: Daydiay addaan kinasaririt pattapattaenna koma ti numero ti atap nga animal, ta dayta ket numero ti tao; ket ti numerona innem a gasut ken innem a pulo ket innem.”—Apocalipsis 13:16-18.

33. (a) Ania ti nagan ti atap nga animal? (b) Iti ania a nainaig ti numero a sais? Ilawlawagmo.

³³ Adda nagan ti atap nga animal, ket numero dayta a nagan: 666. Nainaig kadagiti kabusor ni Jehova ti numero a sais. Adda idi lalaki a Filisteo iti Refaim a “nalablabes ti kadakkelna,” a “dagiti ramay ti im-ima ken saksakana sagiinnemda.” (1 Cronicas 20:6) Nangbangon ni Ari Nabucodonosor iti ladawan a balitok nga 6 a siko ti kaakabana ken 60 a siko ti kangatona, tapno agkaykaysa iti panagdaydayaw dagiti napolitikaan nga opisialna. Idi nagkedked dagiti adipen ti Dios nga agdayaw iti ladawan a balitok, imbilin ti ari a maipuruakda iti umap-apuy nga urno. (Daniel 3:1-23) Ti numero a sais ket basbassit ngem siete, a mangisimbolo iti kinakompleto no iti panangmatmat ti Dios. No kasta, ti triple a sais irepresentarna ti nakaro a kinaimperpekto.

34. (a) Ania ti ipasimudaag ti banag a ti numero ti atap nga animal ket “numero ti tao”? (b) Apay a 666 ti maikanatad a nagan ti sangalubongan a napolitikaan a sistema ni Satanas?

³⁴ Ti nagan ipabigbigna ti maysa a persona. Gapuna, ania ti ipabigbig daytoy a numero maipapan iti animal? Kuna ni Juan a “numero ti tao” dayta, saan a numero ti espiritu a persona, isu a tumulong dayta a nagan a mangpasingked a ti atap nga animal ket naindagaan, nga isimbolona ti gobierno ti tao. No kasano a ti sais ket basbassit ngem siete, ngarud ti 666—sais iti maikatlo a tukad—ti maikanatad a nagan dayta a nagdakkel a sangalubongan a napolitikaan a sistema gapu ta dina maragpat ti pagalagadan ti Dios iti kinaperpekto. Ti napolitikaan nga atap nga animal daytoy a lubong isu ti kangatuan nga agturay iti sidong ti numero a nagan a 666, bayat a dagiti dadakkel a politika, relihion, ken negosiante ti mangtagtaginayon iti panagandar ti atap nga animal kas manangirurumen iti sangatauan ken manangidadanes iti ili ti Dios.

35. Ania ti kaipapanan ti pannakamarka iti muging wenno iti makannawan nga ima iti nagan ti atap nga animal?

³⁵ Ania ti kaipapanan ti pannakamarka iti muging wenno iti makannawan nga ima iti nagan ti atap nga animal? Idi inted ni Jehova ti Linteg iti Israel, kinunana kadakuada: “Masapul nga igaedyo dagitoy a sasaok iti pusoyo ken iti kararuayo ket ibedbedyo ida kas pagilasinan iti imayo, ket masapul nga agserbida a kas bedbed iti muging iti baet dagiti matayo.” (Deuteronomio 11:18) Kaipapananna a dagiti Israelita masapul a kanayon a salimetmetanda dayta a Linteg, nga isu ti mangimpluensia kadagiti amin a tigtignay ken pampanunotda. Maipapan kadagiti napulotan a 144,000, naikuna a naisurat kadagiti mugingda ti nagan ti Ama ken ti nagan ni Jesus. Daytoy ti mangipabigbig a kukua ida ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo. (Apocalipsis 14:1) Kas panangtulad, us-usaren ni Satanas ti dinedemonio a marka ti atap nga animal. Siasinoman a mangaramid kadagiti inaldaw nga aktibidad kas iti panaggatang ken panaglako ket mapilitan a mangaramid kadagiti bambanag sigun iti wagas a kayat ti atap nga animal, kas koma iti panangrambak kadagiti piesta. Obligadoda nga agdaydayaw iti atap nga animal, nga agpaiturayda iti dayta, tapno magun-odda ti markana.

36. Ania dagiti parikut dagidiay nagkedked nga umawat iti marka ti atap nga animal?

³⁶ Naynay nga adda parikut dagidiay agkedked nga umawat iti marka ti atap nga animal. Sipud idi dekada 1930, masapul nga ilabanda dagiti adu a kaso iti korte ken anduranda dagiti naranggas a derraaw ken pannakaidadanes. Kadagiti totalitariano a pagilian, naipisokda kadagiti kampo konsentrasion, a nakatayan ti adu. Sipud idi maikadua a sangalubongan a gubat, adu nga agkabannuag a lallaki ti nagsagaba iti naunday a pannakaibalud, a natutuok ken napapatay pay dagiti dadduma, gapu iti panagkedkedda a mangikompromiso iti neutral a takderda kas Kristiano. Kadagiti dadduma a pagilian, literal a di mabalin a gumatang wenno aglako dagiti Kristiano; sumagmamano ti di makagun-od iti bukodda a sanikua; adda met dagiti narames, napapatay, wenno napagtalaw kadagiti bukodda a pagilian. Apay? Gapu ta saan nga ipalubos ti nadalus a konsiensiada a gumatangda iti kard ti partido politikal.d—Juan 17:16.

37, 38. (a) Apay a narikut ti agnaed iti lubong para kadagidiay agkedked a maaddaan iti marka ti atap nga animal? (b) Siasino dagidiay mangsalsalimetmet iti kinatarnawda, ket ania ti determinasionda?

³⁷ Kadagiti dadduma a deppaar ti daga, adda dagiti komunidad a nakaro ti pannakaigamerna iti relihion nga uray la ilaksidda dagiti kameng ti pamilia wenno dati a gagayyemda no dumasigda iti kinapudno iti Biblia. Nasken ti nabileg a pammati tapno maibturan dayta. (Mateo 10:36-38; 17:22) Iti lubong a kaaduan ket agdaydayaw iti material a kinabaknang ken agraraira ti panagkusit, ti pudno a Kristiano masansan a rumbeng nga agtalek a naan-anay ken Jehova nga Isunto ti mangalangon kenkuana iti panangsurotna iti nalinteg a dana. (Salmo 11:7; Hebreo 13:18) Iti lubong a naigamer iti imoralidad, nasken ti natibker a determinasion nga agtalinaed a nadalus ken nasin-aw. Dagiti Kristiano nga agsakit masansan a piliten dagiti doktor ken nars a salungasingenda ti linteg ti Dios maipapan iti kinasagrado ti dara; agtukiadda pay nga agtulnog kadagiti bilin ti korte no maisalungasing dayta iti pammatida. (Aramid 15:28, 29; 1 Pedro 4:3, 4) Ket kadagitoy nga aldaw nga umad-adu dagiti awan panggedanna, ad-adda met a marigatan ti pudno a Kristiano a mangliklik iti trabaho nga agkasapulan iti panangikompromiso iti kinatarnawna iti imatang ti Dios.—Mikias 4:3, 5.

³⁸ Wen, para kadagidiay awanan iti marka ti atap nga animal, narikut ti agnaed iti lubong. Naisangsangayan a pannakaiparangarang ti pannakabalin ken pamendision ni Jehova ti banag a dagiti natda iti bin-i ti babai, agraman ti nasurok nga innem a milion a dakkel a bunggoy, ket nakapagtalinaed a natarnaw iti laksid dagiti amin a pakasuotan a nairanta tapno salungasingenda dagiti linteg ti Dios. (Apocalipsis 7:9) Sapay koma ta agkaykaysatayo amin a mangitan-ok ken ni Jehova ken kadagiti nalinteg a danana, bayat nga agkedkedtayo nga umawat iti marka ti atap nga animal.—Salmo 34:1-3.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 195]

Naikkan iti autoridad a mangted iti anges iti ladawan ti atap nga animal