Agsao ni Kristo Kadagiti Kongregasion
“Dagitoy ti bambanag a kuna daydiay mangig-iggem iti pito a bituen iti makannawan nga imana.”—APOCALIPSIS 2:1.
1, 2. Apay a paginteresantayo ti sinao ni Kristo kadagiti pito a kongregasion iti Asia Menor?
NI Jesu-Kristo, ti bugbugtong nga Anak ni Jehova, isu ti Ulo ti kongregasion Kristiano. Tapno agtalinaed a di namulitan ti kongregasion dagiti napulotan a pasurotna, us-usaren ni Kristo ti kinaulona babaen ti panangkomendar ken panangtubngarna kadakuada. (Efeso 5:21-27) Adda dagiti pagarigan iti Apocalipsis kapitulo 2 ken 3, a pakabasaantayo kadagiti napuersa ken naayat a mensahe ni Jesus a naiturong kadagiti pito a kongregasion iti Asia Menor.
2 Sakbay a nangngegna dagiti sasao ni Jesus kadagiti pito a kongregasion, nasirmata ni apostol Juan ti “aldaw ti Apo.” (Apocalipsis 1:10) Nangrugi dayta nga “aldaw” idi naipasdek ti Mesianiko a Pagarian idi 1914. Napateg ngarud kadagitoy maudi nga al-aldaw dagiti sinao ni Kristo kadagiti kongregasion. Ti pammaregta ken balakadna ti tumulong kadatayo nga agtignay bayat dagitoy napeggad a tiempo.—2 Timoteo 3:1-5.
3. Ania ti piguratibo a kaipapanan dagiti “bituen,” “anghel,” ken “nabalitokan a pagsaadan ti silaw” a nasirmata ni apostol Juan?
3 Nakita ni Juan ni naipadayag a Jesu-Kristo, a “mangig-iggem iti pito a bituen iti makannawan nga imana” ken “magmagna iti nagtetengngaan ti pito a nabalitokan a pagsaadan ti silaw,” wenno dagiti kongregasion. Dagiti “bituen” isu “dagiti anghel iti pito a kongregasion.” (Apocalipsis 1:20; 2:1) No dadduma, isimbolo dagiti bituen dagiti anghel nga espiritu a parsua, ngem saan nga usaren ni Kristo ti maysa a tao tapno mangisurat kadagiti mensahe a para kadagiti espiritu a parsua. Gapuna, nainrasonan laeng a dagitoy a “bituen” tukoyenda dagiti napulotan iti espiritu a manangaywan, wenno dagiti bagi dagiti napulotan a panglakayen. Ti sao nga “anghel” tukoyenna ti akemda kas mensahero. Gapu ta rimmang-ay ti organisasion ti Dios, “ti matalek a mayordomo” dinutokanna met kas manangaywan dagiti kualipikado a lallaki manipud iti “sabsabali a karnero” ni Jesus.—Lucas 12:42-44; Juan 10:16.
4. Ania ti magunggona dagiti panglakayen no ipaayanda iti atension ti sasao ni Kristo kadagiti kongregasion?
4 Dagiti “bituen” ket adda iti makannawan nga ima ni Jesus—addada iti sidong ti pannakabalin, kontrol, anamong, ken pannalaknibna. Gapuna, manungsungbatda kenkuana. No dagiti sinao ni Jesus kadagiti pito a kongregasion ket ipangag dagiti agdama a papanglakayen, makitada no kasanoda a tamingen dagiti umasping a kasasaad. Siempre, amin a Kristiano masapul nga umimdengda iti Anak ti Dios. (Marcos 9:7) Ania ngarud ti maadaltayo no ipaayantayo iti atension ti sasao ni Kristo kadagiti kongregasion?
Iti Anghel Idiay Efeso
5. Ania a kita a siudad ti Efeso?
5 Kinomendaran ken tinubngar ni Jesus ti kongregasion idiay Efeso. (Basaen ti Apocalipsis 2:1-7.) Ti nagdakkel a templo ti diosa a ni Artemis ket masarakan iti daytoy nabaknang a sentro ti komersio ken relihion iti laud a kosta ti Asia Menor. Nupay napno ti Efeso iti imoralidad, ulbod a relihion, ken mahika, binendisionan ti Dios ti ministerio ni apostol Pablo ken dagiti dadduma iti dayta a siudad.—Aramid, kapitulo 19.
6. Kasano nga umasping dagiti nasungdo a Kristiano ita kadagiti nagkauna a taga Efeso?
6 Kinomendaran ni Kristo ti kongregasion ti Efeso, a kunkunana: “Ammok dagiti aramidmo, ken ti panagbannog ken panagibturmo, ket saanmo a maanusan dagiti dakes a tattao, ket subokem dagidiay agkunkuna nga apostolda, ngem saanda met a kasta, ket nasarakam ida a naulbod.” Iti kaaldawantayo, dagiti kongregasion dagiti pudno a pasurot ni Jesus ket addaan iti umasping a rekord ti nasayaat nga ar-aramid, kinaanep, ken panagibtur. Dida panuynoyan dagiti di pudno a kakabsat nga agpammarang kas apostol. (2 Corinto 11:13, 26) Kas kadagiti taga Efeso, dagiti nasungdo a Kristiano ita ‘dida maanusan dagiti dakes a tattao.’ Ngarud, tapno mataginayon ti kinasin-aw ti panagdayaw ken ni Jehova ken tapno masalakniban ti kongregasion, saanda a makitimpuyog kadagiti di agbabawi nga apostata.—Galacia 2:4, 5; 2 Juan 8-11.
7, 8. Ania ti serioso a parikut ti kongregasion idiay Efeso, ken kasanotayo a tamingen ti umasping a kasasaad?
7 Ngem adda serioso a parikut dagiti Kristiano idiay Efeso. “Adda daytoy a busorek kenka,” kinuna ni Jesus, “ta pinanawam ti ayat nga adda kenka idi damo.” Kasapulan idi a parayrayen dagiti kameng ti kongregasion ti dati nga ayatda ken ni Jehova. (Marcos 12:28-30; Efeso 2:4; 5:1, 2) Masapul met nga annadantayo a di bumaaw ti dati nga ayattayo iti Dios. (3 Juan 3) Ngem kasano no maipangpangruna iti biagtayo ti panagtarigagay kadagiti material a kinabaknang wenno pananggun-od iti ragragsak? (1 Timoteo 4:8; 6:9, 10) Masapul ngarud a sipapasnek nga ikararagtayo ti tulong ti Dios tapno dagita a pagannayasan ket masuktan iti nairamut a panagayat ken ni Jehova ken panagyaman kadagiti amin nga inaramid ti Dios ken ti Anakna agpaay kadatayo.—1 Juan 4:10, 16.
8 Indagadag ni Kristo kadagiti taga Efeso: “Lagipem no manipud ania ti nakatnagam, ket agbabawika ken aramidem dagiti immuna nga aramid.” No dida ngay aramiden ti kasta? “No saanmo nga aramiden,” kinuna ni Jesus, “umayak kenka, ket ikkatekto ti pagsaadan ti silawmo manipud lugarna.” No bumaaw ti dati nga ayat dagiti amin a karnero, mapukawen ti ‘pagsaadan ti silaw,’ wenno ti kongregasion. Kas naregta a Kristiano, sapay ngarud koma ta pagreggetantayo a pagtalinaeden a nalawag ti kongregasion iti naespirituan.—Mateo 5:14-16.
9. Ania koma ti panangmatmattayo iti sektarianismo?
9 Makomendaran dagiti taga Efeso gapu ta kagurada “dagiti aramid ti sekta ni Nicolas.” Malaksid iti nadakamat iti Apocalipsis, awanen ti masinunuo nga impormasion maipapan iti namunganayan, sursuro, ken ar-aramid daytoy a sekta. Ngem gapu ta kinondenar ni Jesus ti panagbalin a pasurot dagiti tattao, masapul a taginayonentayo ti pananggura iti sektarianismo, kas inaramid dagiti Kristiano a taga Efeso.—Mateo 23:10.
10. Ania ti matagiragsak dagidiay mangipangag iti kunaen ti espiritu?
10 “Daydiay addaan lapayag denggenna koma ti kunaen ti espiritu kadagiti kongregasion,” kinuna ni Kristo. Idi adda ditoy daga, nagsao ni Jesus iti panangiwanwan ti espiritu ti Dios. (Isaias 61:1; Lucas 4:16-21) Masapul ngarud nga ipaayantayo iti atension ti kunaen ita ti Dios babaen kenkuana ken iti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu. Inkari ni Jesus babaen ti panangiturong ti espiritu: “Kenkuana nga agballigi ipaluboskonto a mangan iti kayo ti biag, nga adda iti paraiso ti Dios.” Para kadagiti napulotan, a mangipangpangag iti kunaen ti espiritu, kaipapanan daytoy ti imortalidad iti nailangitan a “paraiso ti Dios,” wenno iti mismo a presensia ni Jehova. Ti “dakkel a bunggoy,” a mangipangpangag met iti kunaen ti espiritu, tagiragsakendanto ti paraiso a daga ket uminumdanto sadiay manipud iti “maysa a karayan ti danum ti biag” ken mapaimbagda babaen dagiti “bulbulong dagiti kayo” nga adda iti igid ti karayan.—Apocalipsis 7:9; 22:1, 2; Lucas 23:43.
11. Kasano a maitandudotayo ti panagayat ken ni Jehova?
11 Bimmaaw ti dati nga ayat dagiti taga Efeso, ngem kasanon no tumaud ti umasping a kasasaad iti kongregasion ita? Kas indibidual, nasken nga itandudotayo ti panagayat ken ni Jehova babaen ti panangisarita maipapan kadagiti naayat nga aramidna. Mayebkastayo ti panagyamantayo iti ayat nga impakita ti Dios babaen ti panangitedna iti dungdunguenna nga Anak kas subbot. (Juan 3:16; Roma 5:8) No maitutop, mabalin a dakamatentayo ti maipapan iti ayat ti Dios no agkomento ken no mangiparangtayo iti paset kadagiti gimong. Maipakitatayo ti mismo a panagayattayo ken ni Jehova babaen ti panangidaydayawtayo iti naganna iti Nakristianuan a ministerio. (Salmo 145:10-13) Wen, dakkel ti maaramidan dagiti aramid ken tigtignaytayo tapno bumara manen wenno maparayray ti dati nga ayat ti kongregasion.
Iti Anghel Idiay Smirna
12. Ania ti ipalgak ti historia maipapan iti Smirna ken kadagiti narelihiosuan nga aramid sadiay?
12 Ti kongregasion ti Smirna ket kinomendaran ni Kristo, “‘ti Umuna ken ti Maudi,’ a natay ken nagbiag manen” babaen ti panagungar. (Basaen ti Apocalipsis 2:8-11.) Nabangon ti Smirna (Izmir, Turkey ita) iti laud a kosta ti Asia Menor. Dagiti Griego ti nagindeg iti siudad, ngem dinadael dayta dagiti Lydian idi agarup 580 K.K.P. Dagiti simmaruno ken ni Alejandro a Dakkel binangonda manen ti Smirna iti sabali a lugar. Nagbalin dayta a paset ti probinsia ti Roma idiay Asia ken maysa a narang-ay a sentro ti komersio a nalatak gapu kadagiti agkakapintas a publiko a patakder. Nagbalin ti siudad a sentro ti panagdayaw iti emperador agsipud ta masarakan dita ti templo ni Tiberio Cesar. Masapul a mangpuor iti sangkabassit nga insienso dagiti agdaydayaw sada kunaen “Ni Cesar ket Apo.” Saan a timmulok dagiti Kristiano gapu ta ni “Jesus ti Apo” para kadakuada. Gapuna, nagsagabada iti rigat.—Roma 10:9.
13. Nupay napanglaw iti material, iti ania nga anag a nabaknang dagiti Kristiano idiay Smirna?
13 Malaksid iti pammarigat, inibturan dagiti Kristiano idiay Smirna ti kinapanglaw, nalabit rigat iti ekonomia gapu ta dida nakiraman iti panagdayaw iti emperador. Mapaspasaran met dagiti agdama nga adipen ni Jehova dagiti umasping a pakasuotan. (Apocalipsis 13:16, 17) Nupay napanglawda iti material, nabaknang iti naespirituan dagidiay kas kadagiti Kristiano idiay Smirna, ket dayta ti napateg!—Proverbio 10:22; 3 Juan 2.
14, 15. Kasano a makaliwliwa kadagiti napulotan ti Apocalipsis 2:10?
14 Kaaduan a Judio idiay Smirna ket ‘sinagoga ni Satanas’ gapu ta salsalimetmetanda dagiti di nainkasuratan a tradision, linaksidda ti Anak ti Dios, ken tinabbaawanda dagiti napulotan iti espiritu a pasurotna. (Roma 2:28, 29) Ngem anian a makaliwliwa kadagiti napulotan ti sumaruno a sasao ni Kristo! Kunana: “Dika pagamkan ti bambanag a dandanimon sagabaen. Adtoy! Ti Diablo agtultuloyto a mangipisok iti sumagmamano kadakayo iti pagbaludan tapno naan-anay a masubokkayo, ken tapno maaddaankayo iti rigat iti sangapulo nga aldaw. Paneknekam ta bagim a matalek uray agingga ken patay, ket itedkonto kenka ti korona ti biag.”—Apocalipsis 2:10.
15 Saan a mabuteng a matay ni Jesus gapu iti panangitandudona iti kinasoberano ni Jehova. (Filipos 2:5-8) Nupay gubgubaten ita ni Satanas dagiti napulotan a natda, dida mabuteng kadagiti bambanag a nasken a sagabaenda kas maysa a grupo—rigat, pannakaibalud, wenno naranggas nga ipapatay. (Apocalipsis 12:17) Masapul a parmekenda ti lubong. Ken imbes a nalaylay a sabsabong a kas iti korona dagiti agballigi kadagiti pagano nga ay-ayam idi, inkari ni Kristo kadagiti mapagungar a napulotan “ti korona ti biag” kas imortal a parsua idiay langit. Anian a di magatadan a sagut!
16. No naitimpuyogtayo iti kongregasion a kas iti nagkauna nga Smirna, ania nga isyu ti nakaiturongan koma ti atensiontayo?
16 Kasano no datayo, nailangitan man wenno naindagaan ti namnamatayo, ket naitimpuyog iti kongregasion nga umasping iti nagkauna nga Smirna? Ngarud, tulongantayo dagiti kapammatian a mangbigbig iti kangrunaan a rason no apay nga ipalubos ti Dios ti pannakaidadanes—ti isyu ti sapasap a kinasoberano. Paneknekan ti tunggal nasungdo a Saksi ni Jehova nga ulbod ni Satanas ken ipakitada nga uray ti maidadanes a tao kabaelanna a sisusungdo nga itandudo ti kalintegan ti Dios nga agturay kas ti Sapasap a Soberano. (Proverbio 27:11) Paregtaentayo dagiti dadduma a Kristiano nga ibturanda ti pannakaidadanes tapno agtultuloy a matagiragsaktayo ti “pribilehio nga awanan buteng a panangipaay iti sagrado a panagserbi [ken ni Jehova] buyogen ti kinasungdo ken kinalinteg iti sanguananna iti amin nga al-aldawtayo”—iti agnanayon.—Lucas 1:68, 69, 74, 75.
Iti Anghel Idiay Pergamo
17, 18. Ti Pergamo ket sentro ti ania a kita ti panagdayaw, ken ania ti mabalin a resulta ti panagkedked a makiraman iti kasta a kita ti idolatria?
17 Agpadpada a nakomendaran ken natubngar ti kongregasion ti Pergamo. (Basaen ti Apocalipsis 2:12-17.) Agarup 80 a kilometro iti amianan ti Smirna, ti Pergamo ket maysa a siudad a napeklan a pagano. Agparang a sadiay ti nagkamangan dagiti Caldeo a mago (astrologo) manipud Babilonia. Araken dagiti masakit a tattao ti agdindinamag a templo ni Asclepius idiay Pergamo, ti ulbod a dios ti pannakapaimbag ken medisina. Ti Pergamo, nga addaan iti templo a nairanta iti panagdayaw ken ni Cesar Augusto, ket naawagan kas “ti kangrunaan a sentro ti kulto ti emperador iti sidong ti nagkauna nga imperio.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Tomo 17, panid 507.
18 Idiay Pergamo, adda altar a naidedikar ken ni Zeus. Ti siudad ket sentro met ti panagdayaw kadagiti tattao, iti panangimpluensia ti Diablo. Saan a pagsiddaawan a naikuna a ti kongregasion sadiay ket nagsaad iti ayan “ti trono ni Satanas”! Ti panagkedked nga agdayaw iti emperador ket mabalin nga agresulta iti pannakapapatay kas manangitandudo iti kinasoberano ni Jehova. Adda pay la ti lubong iti sidong ti pannakabalin ti Diablo, ken napagbalin nga idolo ita dagiti simbolo ti pagilian. (1 Juan 5:19) Manipud idi umuna a siglo agingga ita, adu a matalek a Kristiano ti nagbalin a martir, kas iti inawagan ni Kristo nga “Antipas, ti saksik, daydiay matalek, a napapatay iti dennayo.” Sigurado a lagipen ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo dagiti kasta a nasungdo nga adipen.—1 Juan 5:21.
19. Ania ti inaramid ni Balaam, ken ania ti nasken a pagannadan ti amin a Kristiano?
19 Dinakamat met ni Kristo ti “sursuro ni Balaam.” Gapu ta naagum iti material, ti ulbod a propeta a ni Balaam pinadasna nga ilunod ti Israel. Idi pinagbalin ti Dios a bendision ti panangilunodna, nakikumplot ni Balaam iti Moabita a ni Ari Balak ket intuggodda ti adu nga Israelita iti idolatria ken seksual nga imoralidad. Masapul a sititibker a salimetmetan dagiti Kristiano a panglakayen ti kinalinteg kas ken Finehas, a nagtignay maibusor kadagiti aramid ni Balaam. (Numeros 22:1–25:15; 2 Pedro 2:15, 16; Judas 11) Kinapudnona, masapul nga agannad ti amin a Kristiano maibusor iti idolatria ken iti iseserrek ti seksual nga imoralidad iti uneg ti kongregasion.—Judas 3, 4.
20. No mangrugrugi a patien ti asinoman a Kristiano dagiti kapanunotan dagiti apostata, ania ti nasken nga aramidenna?
20 Naipasango idi iti dakkel a peggad ti kongregasion idiay Pergamo gapu ta pinalubosanna iti tengngana “dagidiay mangsalsalimetmet a sititibker iti sursuro ti sekta ni Nicolas.” Kinuna ni Kristo iti kongregasion: “Agbabawika. No saan, umayak kenka a sidadaras, ket makigubatakto kadakuada babaen iti atiddog a kampilan ti ngiwatko.” Kayat dagiti kameng ti sekta a dangran iti naespirituan dagiti Kristiano, ket dagidiay determinado a mangisungsong iti panagsisinasina ken sekta didanto tawiden ti Pagarian ti Dios. (Roma 16:17, 18; 1 Corinto 1:10; Galacia 5:19-21) No adda asinoman a Kristiano a mangrugrugi a mamati kadagiti kapanunotan dagiti apostata ken kayatna nga isaknap dagita, nasken nga ipangagna ti pakdaar ni Kristo! Tapno maispalna ti biagna iti didigra, nasken nga agbabawi ken kiddawenna ti naespirituan a tulong dagiti panglakayen iti kongregasion. (Santiago 5:13-18) Napateg nga agtignay a dagus, gapu ta sidadaras nga umay ni Jesus a mangiwayat iti panangukom.
21, 22. Siasino dagiti makiraman “kadagiti nailemmeng a manna,” ken ania ti isimbolona?
21 Saan a rumbeng a pagamkan dagiti matalek a napulotan a Kristiano ken dagiti nasungdo a kakaduada ti umad-adani a panangukom. Adda dagiti gunggona nga agur-uray kadagiti amin a mangipangag iti balakad ni Jesus nga impaltiing ti nasantuan nga espiritu ti Dios. Kas pagarigan, dagidiay napulotan a nangparmek iti lubong maawisdanto a mangan iti sumagmamano “kadagiti nailemmeng a manna” ken maitedto kadakuada ti “bassit a bato a puraw” a nakaisuratan ti “maysa a baro a nagan.”
22 Impaay ti Dios ti manna a pagtaraon dagiti Israelita kabayatan ti 40 a tawen a panagdaliasatda iti let-ang. Dadduma kadagita a “tinapay” ti naidulin iti maysa a nabalitokan a karamba nga adda iti uneg ti lakasa ti tulag ket iti kasta mailemmeng iti Kasasantuan a paset ti tabernakulo, a sadiay adda milagro a lawag a mangisimbolo iti presensia ni Jehova. (Exodo 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Hebreo 9:3, 4) Awan ti mapalubosan a mangan iti naidulin a manna. Ngem inton mapagungar dagiti napulotan a pasurot ni Jesus, agbalindanto nga imortal, kas isimbolo ti pannanganda “kadagiti nailemmeng a manna.”—1 Corinto 15:53-57.
23. Ania ti ipasimudaag ti “bassit a bato a puraw” ken ti “baro a nagan”?
23 Iti korte ti Roma, pannakakondenar ti kaipapanan ti nangisit a bato idinto ta pannakaabsuelto ti kaipapanan ti puraw a bato. Ti panangted ni Jesus iti “maysa a bassit a bato a puraw” kadagiti nagballigi a napulotan a Kristiano ipasimudaagna nga ibilangna ida nga inosente, nasin-aw, ken nadalus. Yantangay usaren met idi dagiti Romano ti babassit a bato tapno makastrekda kadagiti napateg a pagteng, ti “bassit a bato a puraw” mabalin nga ipasimudaagna a naawis dagiti napulotan idiay langit bayat ti panagkasar ti Kordero. (Apocalipsis 19:7-9) Ti “baro a nagan” mabalin nga ipasimudaagna ti pribilehio a maikaykaysa ken ni Jesus kas makipagtawid iti nailangitan a Pagarian. Anian a makaparegta amin dagitoy kadagiti napulotan ken kadagiti kakaduada nga agserserbi ken ni Jehova, a mangnamnama nga agbiag iti paraiso a daga!
24. Ania ti nasken a takdertayo mainaig iti apostasia?
24 Nainsiriban a lagipen a nagpeggad ti kongregasion ti Pergamo gapu kadagiti apostata. No pagpeggaden ti umasping a kasasaad ti naespirituan a pagimbagan ti kongregasion a nakaitimpuyogantayo, naan-anay koma a liklikantayo ti apostasia ket itultuloytayo ti magna iti kinapudno. (Juan 8:32, 44; 3 Juan 4) Gapu ta mabalin a matulawan ti intero a kongregasion babaen dagiti ulbod a mannursuro wenno indibidual nga agturturong iti panagapostata, masapul a taginayonentayo ti natibker a takdertayo maibusor iti apostasia, a ditay pulos ipalubos dagiti dakes a pananggargari a manglapped kadatayo nga agtulnog iti kinapudno.—Galacia 5:7-12; 2 Juan 8-11.
25. Mausig iti sumaganad nga artikulo dagiti mensahe ni Kristo kadagiti ania a kongregasion?
25 Anian a mamagpanunot a komendasion ken balakad ti sinao ni naipadayag a Jesu-Kristo iti tallo kadagiti pito a kongregasion idiay Asia Menor nga inusigtayo! Ngem iti panangiturong ti nasantuan nga espiritu, adu pay ti sawenna kadagiti uppat pay a kongregasion. Mausig iti sumaganad nga artikulo dagiti mensahe a naiturong iti Tiatira, Sardis, Filadelfia, ken Laodicea.
Ania ti Sungbatyo?
• Apay a rumbeng nga ipaayantayo iti atension ti sasao ni Kristo kadagiti kongregasion?
• Kasano a makatulongtayo a mangpabara manen iti dati nga ayat ti kongregasion?
• Apay a maikuna a pudno a nabaknang dagiti napanglaw iti material a Kristiano iti nagkauna nga Smirna?
• Bayat a pampanunoten ti kasasaad ti kongregasion ti Pergamo, ania koma ti panangmatmattayo kadagiti kapanunotan dagiti apostata?
[Mapa iti panid 10]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
GRECIA
ASIA MENOR
Efeso
Smirna
Pergamo
Tiatira
Sardis
Filadelfia
Laodicea
[Ladawan iti panid 12]
Tagiragsakento ti “dakkel a bunggoy” ti paraiso a daga
[Dagiti Ladawan iti panid 13]
Dagiti naidadanes a Kristiano pinarmekda ti lubong