Ti Mangibabain a Balangkantis​—Ti Pannakadadaelna

“Dayawenyo ni Jah, dakayo a tattao! Ti pakaisalakanan ken ti dayag ken ti pannakabalin kukua ti Diostayo, ta napudno ken nalinteg dagiti panangipatona. Ta isu inukomna daydi dakkel a balangkantis, isu a nangparugit iti daga babaen ti pannakikamalalana, ket kadagiti im-ima di babai naibales ti dara dagiti adipenna.”​—APOCALIPSIS 19:1, 2.

 1. Kasano a nakikamalala ti dakkel a balangkantis “kadagiti ar-ari iti daga,” ket ania ti nagbanagan daytoy?

AMIN dagiti salsalaysayentayo ket seriosoda unay. Nupay kasta, masapul a mabigbigtayo a sarsaritaen met ti Apocalipsis 17:2 ti pannakikamalala ti dakkel a balangkantis “kadagiti ar-ari iti daga.” Nupay nagsagaban iti pannakarbana, isu pay laeng ket nasinged a gayyem ti lubong, ket padpadasenna nga iturong dagiti nailubongan nga agtuturay tapno magun-odna dagiti pagayatanna. (Santiago 4:4) Daytoy a naespirituan a panagbalangkantis, a buklen ti dakes a relasion iti nagbaetan ti Babilonia a Dakkel ken dagiti napolitikaan nga agtuturay, ket nagbanag iti di umiso ti tiempona nga ipapatay dagiti pinulpullo a milion nga awan basolna a tattao! Dayta ket dakes unay ta nairaman ti dakkel a balangkantis kadagiti dua nga agdadangadang a dasig idi Gubat Sangalubongan I. Ngem dagiti basbasolna no maipapan iti Gubat Sangalubongan II ket sigurado a nakagtengdan agingga iti langit”! (Apocalipsis 18:5) Apay a kasta ti kunaentayo?

 2. (a) Kasano a tinulongan ni Franz von Papen ni Hitler nga agbalin nga agturay iti Alemania, ket kasano a dineskribir ti napalabas a chancellor nga Aleman dayta a kabaliero ti papa? (b) Iti Katulagan iti nagbaetan ti Estado a Nazi ken ti Vaticano, ania a dua a grupo dagiti sasao ti naitalimeng a nalimed? (Kitaenyo ti footnote.)

² Bueno, alaenyo ti maysa a pangarigan, no kasano a nagbalin a chancellor​—ken diktador​—ti narungsot a ni Adolf Hitler iti Alemania? Dayta ket babaen iti napolitikaan a panangsugsog ti kabaliero ti papa isu a deskribiren ti napalabas a chancellor nga Aleman, ni Kurt von Schleicher, a kas “ti kita ti traidor a dakdakes pay ngem ni Judas Iscariote.” Daytoy isu ni Franz von Papen, isu a nangidaulo iti Catholic Action ken kadagiti papangulo iti industria tapno busorenda ti komunismo ken makikadua iti Alemania iti sidong ni Hitler. Kas paset iti interamente a nagtulaganda, inaramidna ni von Papen a vice-chancellor. Nangibaon ni Hitler iti maysa a delegasion nga indauluan ni von Papen idiay Roma tapno makitulag iti Estado a Nazi ken iti Vaticano. Kinuna ni Papa Pio XI iti embiado nga Aleman a maay-ayo unay ta “ti Gobierno nga Aleman addaanen iti pangulo a maysa a lalaki a di pulos makikompromiso a mangbusor iti Komunismo,” ket idi Hulio 20, 1933, iti maysa a naranga a seremonia idiay Vaticano, ni Kardinal Pacelli (a di nagbayag nagbalin a Papa Pio XII) pinirmaanna ti katulagan.a

 3. (a) Ania ti insurat ti maysa a historiador maipapan iti Katulagan iti nagbaetan ti Estado a Nazi ken ti Vaticano? (b) Bayat ti selebrasion idiay Vaticano, ania a dayaw ti naited ken Franz von Papen? (c) Ania ti paset ni Franz von Papen iti isusublat ti Nazi a mangituray iti Austria?

³ Nagsurat ti maysa a historiador: “Ti Katulagan [iti Vaticano] ket dakkel a balligi para ken ni Hitler. Daytat’ nangited kenkuana iti umuna a moral a pannakasuportar nga inawatna manipud iti makinruar a lubong, ket daytoy nagtaud iti maitantan-ok unay a gubuayan.” Bayat ti selebrasion idiay Vaticano, nangipaay ni Pacelli ken von Papen iti nangato a dayaw iti kinapapana iti Grand Cross iti Orden ni Pio.b Ni Winston Churchill, iti librona a The Gathering Storm, a naipablaak idi 1948, ibagana no kasano a ni von Papen ad-adda pay nga inusarna ti “pakasarsaritaanna a kas naimbag a Katoliko” tapno manggun-od iti panangsuportar ti iglesia a maipaay iti panangsakop ti Nazi iti Austria. Idi 1938, kas pammadayaw iti kasangay ni Hitler, imbilin ni Kardinal Innitzer nga amin dagiti ig-iglesia ti Austria iwagaywayda ti bandera a swastika, pagunienda dagiti kampanada, ken ikararaganda ti diktador a Nazi.

4, 5. (a) Apay nga adda nakaro a pannakabasol ti Vaticano iti dara? (b) Kasano a dagiti Aleman nga obispo a Katoliko sipapanayag a sinuportaranda ni Hitler?

⁴ Adda ngarud ti nakaro a pannakabasol ti Vaticano iti Dara! Kas ti kangrunaan a paset ti Babilonia a Dakkel, dakkel ti naitulongna iti panangikabil ken ni Hitler iti pannakabalin ken ti panangited kenkuana iti “moral” a suporta. Ad-adda pay ti nakalawlawag a pananganamong ti Vaticano iti panangdadael ni Hitler. Bayat dagiti adu a dekada iti kinaranggas iti Nazi, ti papa a Romano nagulimek idi ginasut a ribo a soldado a Katoliko ti makidangdangadang a maipaay iti dayag ti turay a Nazi ken bayat a dagiti minilion a dadduma a daksanggasat ti mapappapatay kadagiti gas chambers.

⁵ Dagiti obispo a Katoliko nga Aleman sipapanayag a nangipaayda iti panangsuportar ken Hitler. Iti dayta met laeng nga aldaw a ti Japan, ti pareha idi ti Alemania iti gubat, nangaramid iti nasikap a panangraut iti Pearl Harbor, ti The New York Times addaan iti kastoy a padamag: “Ti Kumperensia dagiti Aleman nga Obispo a Katoliko a naguurnong idiay Fulda inrekomendarda ti pannakairugi ti naisangsangayan a ‘kararag iti gubat’ a mabasanto iti pangrugian ken iti pagnguduan dagiti amin a nadiosan a serbisio. Ti kararag dawatenna iti Manangipaay a bendisionanna ti armas nga Aleman iti balligi ken ikkanna ti salaknib dagiti biag ken salun-at dagiti amin a soldadona. Dagiti Obispo binilinda pay dagiti Katoliko a klero a mangtaginayon ken manglaglagip kadagiti soldado nga Aleman ‘iti daga, iti baybay ken iti angin’ iti naisangsangayan a sermon iti Domingo iti uray maminsan laeng iti makabulan.”

 6. Mabalin a nailisi koma ti lubong iti ania a dakkel a rigat ken kinaranggas no awan ti naespirituan a pannakiabig iti nagbaetan ti Vaticano ken dagiti Nazis?

⁶ No awan koma ti ayan-ayat iti nagbaetan ti Vaticano ken dagiti Nazis, mabalin a nailisi koma ti lubong iti kinasaem iti kaadda dagiti pinullo a milion a soldado ken sibilian a natay iti gubat, kadagiti innem a milion a Judio a napapatay gaput’ isuda ket saan nga Aryan, ken​—ti kapapatgan iti imatang ni Jehova​—dagiti rinibribo a Saksina, agpadpada dagiti napulotan ken dagiti “sabsabali a karnero,” a nagsagaba iti dakkel a pannakadadael, nga adu kadagiti Saksi ti natay kadagiti kampo konsentrasion a Nazi.​—Juan 10:10, 16.

Ti Nasinged a Panangmatmat iti Balangkantis

 7. Kasanot’ panangdeskribir ni apostol Juan iti nasinged a panangmatmatna iti dakkel a balangkantis?

⁷ Anian ti pannakaitutop ti sirmata a naipalgak iti padto ti Apocalipsis! No ukagentayo ti Apo kapitulo 17, bersikulo 3 agingga iti 5, masarakantayo a kunkuna ni Juan iti anghel: “Ket impannak babaen iti espiritu iti maysa a let-ang. Ket nakitak idiay ti maysa a babai a nagsakay iti maysa nga animal a nalabaga, a napno kadagiti nagnagan a tabbaaw, nga addaan pito nga ulo ken sangapulo a sara. Ket daydi babai nagkawes iti purpura ken eskarlata, ket naarkosan kadagiti balitok ken batbato a napateg ken perperlas nga adda idi imana ti maysa a kopa a balitok a napno kadagiti makarimon, dagiti met laeng kinarugit ti pannakikamalalana. Ket idi mugingna naisurat ti maysa a nagan, palimed: ‘Ti Babilonia a Dakkel, ina dagiti balangkantis ken dagiti nakarimrimon ditoy daga.’”

 8. (a) Ania ti awit ti dakkel a balangkantis iti nabalitokan a kopana, isu a mangilasin kenkuana? (b) Kasano a ti Babilonia a Dakkel piguratibo a “naarkosan iti purpura ken eskarlata” ken naarkosan iti “balitok ken napapateg a batbato ken dagiti perlas”?

⁸ Ditoy napaliiw ni Juan ti Babilonia a Dakkel a nasingsinged. Pudno nga isut’ agnaed dita a let-ang, a kadua dagiti atap nga animal nga agnaed iti dayta. Daytoy a dakkel a balangkantis ket nalawag a nailasin babaen iti adda iti kopana, nupay no iti ruar ket makaallilaw ti kasla natan-ok nga itsurana. Isut’ umin-inum iti arak a nakarimrimon iti imatang ti Dios. Ti pannakipagayamna iti lubong, dagiti ulbod a doktrinana, dagiti moral a kinalulokna, ti pananggargarina kadagiti napolitikaan a pannakabalin​—awan kadagitoy a bambanag ti palubosan ni Jehova, “ti Ukom iti isuamin a daga.” (Genesis 18:22-26; Apocalipsis 18:21, 24) O, anian a nagpintas ti panangarkosna iti bagina met laeng! Isut’ aglatlatak gapu kadagiti natatan-ok a katedralna nga addaan kadagtii nagpipintasan nga arkitektura ken nakoloran a sarming ti tawana, dagiti napno kadagiti batbato a pagodana ken templona, dagiti nabayagen a maidaydayaw a templona ken kapiliana. Apag-isu iti naestilo nga uso nga impasdek ti dakkel a balangkantis, dagiti papadina ken monghena ket naarkosanda kadagiti nangingina a pagan-anay nga eskarlata, purpura, ken saffron.​—Apocalipsis 17:1.

 9. Ti Babilonia a Dakkel addaan iti ania nga atiddog a historia iti pannakabasol iti dara, ket kasano a siuumiso nga impatingga ni Juan ti deskripsionna kenkuana?

⁹ Ti kangrunaan a pakabasolanna, nupay kasta, isu ti pannakawawna iti dara. Nabayagen nga addaan panangukom ni Jehova maipapan iti dayta! Isut’ nangidaulo kadagiti mawaw ti dara a diktador iti moderno a tiempo, ken ti makarimon a historiana a panangibukbok iti dara bayat dagiti adun a siglo, babaen kadagiti relihiuso a gubgubatna, ti Inkisision, dagiti Krusada, wen, nanipud pay idi pannakamartir dagiti apostoles ken ti pannakapapatay ti mismo nga Anak ti Dios, ti Apo a Jesu-Kristo, ken iti labes pay dayta. (Aramid 3:15; Hebreo 11:36, 37) Inayon kadagitoy amin ti panangpapatay kadagiti Saksi ni Jehova kadagiti nabiit pay a tawtawen babaen kadagiti firing squad, panangbitay, panangwasay, panangpugot babaen ti guilotina, ti kampilan, ken ti di natauan a panangtrato kadagiti pagbaludan ken kadagiti kampo konsentrasion. Awan duadua a pagpatinggaen ni Juan ti deskripsionna babaen ti panagkunana: “Ket nakitak daydi babai a nabartek iti dara dagiti sasanto ken iti dara dagiti saksi ni Jesus”!​—Apocalipsis 17:6.

‘TI MISTERIO TI BABAI KEN TI ANIMAL’

10. (a) Kasano nga indadanes ti dakkel a balangkantis dagiti Saksi ni Jehova agingga kadagitoy nga aldaw? (b) Ania a kita a papangulo dagiti klero iti Babilonia a Dakkel?

¹⁰ “Nagsiddaaw iti kasta unay [ni Juan]” iti nakitana. Itatta, agsiddaawtayo met! Bayat ti 1930’s ken 1940’s, ti dakkel a balangkantis inusarna ti Catholic Action ken dagiti napolitikaan a panangsugsog a mangidadanes ken mangparit kadagiti matalek a saksi ni Jehova. Agingga itatta, no isut’ maikkan iti umdas nga impluensia, ti Babilonia a Dakkel itultuloyna ti manglapped, mangparit, ken di umiso a mangirepresentar iti trabaho dagiti Saksi ni Jehova, a mangiwarwaragawag iti nadayag a namnama iti Pagarian ti Dios. Babaen ti panangkautibona kadagiti minilion iti uneg dagiti relihiuso nga organisasion ti dakkel a balangkantis, dagiti klerona nagserbida a kas ‘bulsek a papangulo dagiti bulsek,’ a mangiturturong kadagitoy iti kanal iti pannakadadael. Nikaanoman daytoy a mangibabain a balangkantis dinanto pulos maikuna a kadua ni apostol Pablo: “Ipaneknekko kadakayo . . . nga awan pakatulawak maipuon iti dara dagiti amin a tao.”​—Mateo 15:7-9, 14; 23:13; Aramid 20:26.

11, 12. Ania ti misterio ti “nalabaga ti kolorna nga atap nga animal” a mangaw-awit iti mangibabain a balangkantis, ket ania a panangilawlawag ti inawat dagiti Saksi ni Jehova maipapan iti daytoy a misterio idi 1942?

¹¹ Gaput’ pannakapaliiwna iti pannakasdaaw ni Juan, kinuna ti anghel kenkuana: “Apay-apay agsiddaawka? Siak ibagakto kenka ti palimed a maipapan idiay babai ken daydiay animal a mangawit kenkuana nga addaan pito nga ulo ken sangapulo a sara.” (Apocalipsis 17:7) Ania daytoy nga “animal”? Nasurok a 600 a tawen sakbayna, ni mammadto a Daniel nakakita kadagiti an-animal iti sirmata, ket nailawlawag kenkuana a dagitoy irepresentarda dagiti “ar-ari,” wenno dagiti napolitikaan a panangituray ditoy daga. (Daniel 7:2-8, 17; 8:2-8, 19-22) Ditoy nakita ni Juan iti sirmata ti kumbinasion dagita a panangituray​—“maysa a nalabaga ti kolorna nga atap nga animal.” Daytoy ti inaramid-tao a Liga dagiti Naciones a nagparang iti lubong nanipud idi 1920 ngem natnag iti mangliwengliweng nga abut iti kina-inaktibo idi bimtak ti Gubat Sangalubongan II idi 1939. Ania, ngay, “ti misterio iti babai ken ti atap nga animal”?

¹² Babaen iti nadiosan a pagayatan, immawat dagiti Saksi ni Jehova iti pannakailawlawag dayta a misterio idi 1942. Ti Gubat Sangalubongan II adda idi iti kangitingitanna, ket adu ti mangipagarup a daytanto ti kumaro agingga iti Armagedon. Ngem ni Jehova naiduma ti kapanunotanna! Adu pay laeng ti trabaho nga aramiden dagiti Saksina! Iti New World Theocratic Assembly idi Setiembre 18-20, 1942, a ti kangrunaan a siudad a Cleveland, Ohio, ti naikonektar kadagiti 51 a dadduma a luglugar idiay Estados Unidos, ni Nathan H. Knorr, presidente iti Watch Tower Society, nangited iti palawag publiko a, “Talna​—Agpaut Aya Dayta?” Sadiay rinepasona ti Apocalipsis 17:8, a kunana maipapan iti “nalabaga ti kolorna nga atap nga animal” nga “adda idi, ket awan ita, ket ngangngani rummuar iti mangliwengliweng, ket mapan iti pannakadadael.” Impakitana no kasano a ti Liga de Naciones “adda” manipud 1920 agingga iti 1939. Kalpasanna ti “awan ita” a paset ket dimteng agsipud ta nadadael ti Liga. Ngem kalpasan ti Gubat Sangalubongan II, daytoy a panagtitipon dagiti nasnasion rummuarto iti mangliwengliweng. Natungpal kadi dayta a naibatay iti Biblia a padto? Pudno a natungpal! Idi 1945 ti internasional nga “atap nga animal” rimmuar manipud iti mangliwengliweng nga abut iti kinainaktibo kas ti Naciones Unidas.

13. Kasano nga intultuloy ti Babilonia a Dakkel ti pannakikamalalana iti “animal” nga NU?

¹³ Ti Babilonia a Dakkel, nupay no napakapuy babaen iti pannakarbana, intultuloyna ti pannakikamalalana iti “animal” nga NU. Kas pangarigan, idi Hunio 1965, dagiti dignitario iti pito a kangrunaan a sangsanga iti relihion iti lubong, a makunkuna a Kristiano ken saan a Kristiano, a makuna a mangirepresentar iti kagudua iti populasion iti lubong, nagtitiponda idiay San Francisco a mangselebrar iti maika-20 a panagkasangay iti NU.c Iti dayta met laeng a tawen, ni Papa Paulo VI dineskribirna ti NU a kas “ti maudi a namnama iti panagkaykaysa ken talna,” ket kamaudiananna ni Papa Juan Paulo II inyebkasna ti namnamana a “ti Naciones Unidas agtalinaedto a katan-okan a tribuna iti kappia ken kinahustisia.” Idi 1986 ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion ti nangidaulo iti panangitandudo iti Internasional a Tawen ti Kappia iti NU. Ngem dimteng kadi ti pudno a talna ken kinatalged kas sungbat dagiti relihiuso a karkararagda? Pulos a saan! Umad-adu, dagiti nasnasion a miembro iti NU ti mangipakpakita nga awananda ti pudpudno nga ayat a maipaay iti dakkel a balangkantis.

Panangikkat iti Balangkantis

14. Ania a naisangsangayan a serbisio ti masapul nga aramiden ti “animal” nga NU, ken kasano a dineskribir daytoy ti anghel ti Dios?

¹⁴ Kabayatanna, ti “nalabaga ti kolorna nga atap nga animal” a mismo masapul a mapan iti pannakadadael. Ngem sakbay a mapasamak daytoy, ken uray pay sakbay ti maudi nga inaanimal a panangatakena iti ili ti Dios, ti animal nga NU addaan ti naisangsangayan a serbisio nga aramiden. Ikabil ni Jehova ‘ti pakinakemna iti puspuso ti atap nga animal ken dagiti namilitaran a sarana.’ Ket ania ti pagbanaganna? Sumungbat ti anghel ti Dios: “Ket dagiti sangapulo a sara a nakitam ken ti animal, guraendanto ti balangkantis ket pagwalangwalangendanto a lamolamo, ket sidaendanto ti lasagna, ket puorandanto iti apuy.” “Nagpasindayag ken nagbiag a sibubuslon kadagiti ragragsak,” ngem itan mabaliktaden daytoy. Dagiti natatan-ok a relihiuso a patpatakderna ken dagiti nakaad-adu a sanikuana saanto a makaisalakan kenkuana. Kas kunaen ti anghel: “Gapuna, iti maymaysa nga aldaw umayto dagiti saplitna, ti ipapatay ken ti ladingit, ken ti bisin, ket isu mapuoranto a naan-anay iti apuy, ta napigsa ni Jehova a Dios a mangukom kenkuana.”​—Apocalipsis 17:16, 17; 18:7, 8.

15. Kasanonto ti panagtignay dagiti napolitikaan a kaayan-ayat ti balangkantis, agraman dagiti agtagtagilako, iti pannakadadaelna?

¹⁵ Dagiti kaayan-ayatna iti politika agsangitdanto iti pannakadadaelna, a kunkunada “Asi pay, asi pay, daydi dakkel a siudad, ti Babilonia, daydi siudad a mannakabalin, ta iti maymaysa nga oras immay ti pannakaukommo!” Kasta met, dagiti agtagtagilako, a bimmaknangda gapu kenkuana, “agsangit ken agdung-awda, a kunkunada, ‘Asi pay, asi pay . . . ta iti maymaysa nga oras nagbalin a dapo ti nagdakkel a kinabaknang!’”​—Apocalipsis 18:9-17.

16. Anianto ti sungbat ti ili ti Dios iti pannakadadael ti balangkantis, ken kasano ti panangpatalged ti Apocalipsis iti daytoy?

¹⁶ Nupay kasta, anianto ti sungbat iti ili ti Dios? Amin dagitoy iramanna dagiti sasao ti anghel: “Agrag-oka maipanggep kenkuana, O langit, ken dakayo a sasanto ken dakayo nga apostol ken dakayo a mammadto, ta ti Dios imbalesannakayo kenkuana!” Buyogen iti kinapigsa maitappuakto ti Babilonia a Dakkel, a saanton a pulos a manglais pay iti nasantuan a nagan ni Jehova. Ti pannakadadael ti dakkel a balangkantis sapulennanto iti selebrasion ken dagiti kankanta iti panagballigi a mangidayaw ken Jehova. Kas iti immuna kadagiti agsasaruno a kuro nga aleluya, ti naragsak a kuro umawengto: “Idayawyo ni Jah, dakayo a tattao! Ti pannakaisalakan ken ti dayag ken ti pannakabalin kukua ti Diostayo. Ta napudno ken nalinteg dagiti panangipatona. Ta isu inukomna daydi dakkel a balangkantis, isu a nangparugit iti daga babaen ti pannakikamalalana, ket kadagiti im-ima di babai naibales ti dara dagiti adipenna.”​—Apocalipsis 18:20–19:3.

17. Kalpasan ti pannakapukaw ti dakkel a balangkantis, kasanonto nga agtultuloy ti pannakaturpos ti panangukom ti Dios?

¹⁷ Sipapartakto a maibanag ti pannakaturpos ti panangukom ti Dios bayat a ti “Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo,” ni Kristo Jesus, ipayatpayatnanto “ti pagpespesan iti pungtot ti Mannakabalin-amin a Dios” iti Armagedon. Sadiay gibusannanto dagiti nadangkes nga agtuturay ken dagiti amin a nabati iti organisasion ni Satanas ditoy daga. Dagiti tumatayab agbussogdanto kadagiti laslasagda. (Apocalipsis 16:14-16; 19:11-21) Anian a ragsaktayo ta ti intuding ti Dios a tiempo a panangikkat manipud iti napintas a dagatayo kadagiti isuamin a saan a nasantuan, narugit, ken dagiti makamulit a bambanag asidegen!

18. Ania ti grande a tampok iti libro nga Apocalipsis?

¹⁸ Dayta kadi ti tampok ti libro ti Apocalipsis? Saan pay! Ta babaen iti kompleton a pannakapagungar ti 144,000 idiay langit, maaramidto ti panagasawa ti Kordero. Ti “nobia[na],” a narkosan a maipaay iti nobio, ket naisaaden iti “maysa a baro a langit,” ket manipud sadiay bumaba, iti piguratibo a pamay-an, kas ti katulongan ti Nobio a mangibanag iti panggep ni Jehova a ‘mangaramid kadagiti isuamin a bambanag a baro.’ Ti naespirituan a kinapintas ti nobia isu ti nasantuan a siudad, ti Baro a Jerusalem, isu a silawanto ni Jehova a Dios a Mannakabalin-amin iti dayagna, ket ti Kordero ti silawna. (Apocalipsis 21:1-5, 9-11, 23) Gapuna ditoy a makagteng ti Apocalipsis iti grande a tampokna, a masantifikar ti nagan ni Jehova ket ti Kordero, ni Kristo Jesus, agraman ti nobiana, ti Baro a Jerusalem, itultuloydanto a bendisionan ti natulnog a sangatauan iti biag nga agnanayon iti naindagaan a Paraiso.

19. (a) Malaksid iti iruruar iti Babilonia a Dakkel, ania pay ti nasken iti pannakaisalakan? (b) Ania a naganat nga awis ti silulukat pay laeng, ket ania koma ti sungbattayo?

¹⁹ Nariingkayo kadin iti kinamanaginsisingpet ti ulbod a relihion ken rimmuarkayon iti Babilonia a Dakkel? Ken innalayon aya ti sabali pay nga addang nga umadani ken Jehova a Dios, babaen ken Kristo Jesus, iti naimpusuan a dedikasion nga agturong iti bautismo? Daytoy met ket nasken iti pannakaisalakan! Bayat ti iyaadani ti naituding a tiempo iti panangibanag ni Jehova iti maudi a panangukom, umaw-aweng ti awis a buyogen iti kinaganat: “Ket daydi espiritu ken daydi nobia kunada: ‘Umayka!’” Sapay koma ta dagiti amin a mangipangag iti dayta nga awag ket idedikarda ti biagda ken ni Jehova ket agbalinda a naregta a mangikuna “Umayka!” kadagiti dadduma pay. Wen, “ti mawaw, umay koma; ket ti mayat awatenna ti danum ti biag nga awan baybayadna.” (Apocalipsis 22:17) Silulukat pay laeng ti awis. Pudno a maragsakankayto a mangala iti takderyo ken mangtaginayon iti dayta a takder iti imatang ti trono ti Dios ken iti Kordero kas maysa kadagiti dedikado, bautisado nga ili ni Jehova. As-asidegen ti naituding a tiempo ngem ti pagarupenyo! Wen, ti grande a tampok ti Apocalipsis asidegen!

Kas pangserra iti Panagadal ti Pagwanawanan itoy a lawas, ti konduktor masapul nga ipabasana ti sumaganad a Resolusion ket repasuenna dayta babaen ti tulong dagiti naipaay a salsaludsod. Daytoy ti resolusion a naiparang iti sangalubongan iti “Nadiosan a Kinahustisia” a kumbension Distrito dagiti Saksi ni Jehova idi 1988, iti pangserra a palawag a “Ti Mangibabain a ‘Balangkantis’​—Ti Pannakarbana ken Pannakadadaelna.”

[Dagiti Footnote]

[Kahon iti panid 11]

TI PANAGULIMEK TI PAPA

Iti librona a Franz von Papen​—His Life and Times, a naipablaak idi 1939, ni H. W. Blood-Ryan deskribirenna ti detalye dagiti panangsugsog ti kabaliero ti papa isu a nangiyeg ken Hitler iti pannakabalin ken pannakitulag ti Vaticano kadagiti Nazis. No maipapan kadagiti nakaam-amak nga organisado a panangidadanes ken panangpapatay, isu a nakairamanan dagiti Judio, dagiti Saksi ni Jehova, ken dagiti dadduma, kunaen ti autor: “Apay a nagulimek ni Pacelli [Papa Pio XII]? Agsipud ta iti plano ni von Papen a maipaay iti Nasantuan nga Imperio ti Roma iti Makinlaud nga Alemania nakitana iti masanguanan ti nabilbileg nga Iglesia Katolika, a nakasubli manen ti Vaticano iti saad a temporario a pannakabalin . . . Dayta met laeng a Pacelli ti mangiturturayen iti naespirituan a kinadiktador kadagiti minilion a karkararua, ngem awan man laeng ti uray arasaas a nangngeg iti panangraut ken panangidadanes ni Hitler. . . . Bayat ti panangisuratko kadagitoy a linea, tallo nga aldaw a panangpapatay ti limmabasen ket awan man laeng ti kararag a naggapu iti Vaticano a maipaay kadagiti kararua dagiti mannakisalisal, a kagudua kadagitoy ti Katoliko. Nakaam-amakto ti pannakaukom inton dagitoy a lallaki, a naikkatanton kadagiti amin a naindagaan nga impluensiada, agtakderda iti sanguanan ti Diosda, Isu a mangdawatto iti pannakaukomda. Anianto ti mairasonda? Awan!”

[Kahon iti panid 15]

PANNAKAIRAMAN TI VATICANO

Ti The New York Times a Marso 6, 1988, impadamagna a ti Vaticano inanamaenna ti maysa a dakkel a pagkurangan a $61.8 milion iti badyet iti 1988. Kinuna ti pagiwarnak: “Maysa a kangrunaan a paggastosan ti maipagarup a mangiraman iti kari a naaramid idi 1984 a mangbayad iti ngangngani $250 milion kadagiti nagpautang iti Banco Ambrosiano. Nakaro ti pannakairaman ti Vaticano iti banko Milan sakbay ti pannakarbekna idi 1982.” Nakaro ti pannakairamanna iti dayta nga eskandalo, iti kinapudnona, ta ti Vaticano kankanayon a nagkedked a mangidatag kadagiti autoridad kadagiti tallo a nangato nga opisial iti Vaticano, agraman ti maysa nga Americano nga arsobispo, tapno agparangda iti pannakabista kadagiti korte nga Italiano!

[Dagiti ladawan iti panid 12]

Ti Vaticano nairaman iti nakaro a pannakabasol iti dara a kadua ni von Papen ken ni Hitler

[Dagiti Credit Line]

UPI/Bettmann Newsphotos

UPI/Bettmann Newsphotos

[Dagiti ladawan iti panid 15]

Imbes nga itandudo ti Pagarian ti Dios, dagiti papa inwaragawagda ti NU a ‘ti maudi a namnama a maipaay iti kappia’

[Credit Line]

Insets: UN photos