Kapitulo 8
Panangikagumaan nga Agballigi
SMIRNA
1. (a) Ania a kongregasion ti simmaruno nga immawat iti mensahe a naggapu ken naipadayag a Jesus? (b) Idi imbagana nga isu “ti Umuna ken ti Maudi,” ania ti ipalpalagip ni Jesus kadagiti Kristiano iti dayta a kongregasion?
ITI kaaldawantayo, reggaayen ti kadaanan nga Efeso. Ngem ti nakaiturongan ti maikadua a mensahe ni Jesus ket ayan pay laeng ita ti maysa nga okupado a siudad. Agarup 55 a kilometro iti amianan dagiti reggaay ti Efeso, masarakan ti Izmir a siudad ti Turkey, a pakasarakan ita iti uppat a naregta a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Idi umuna a siglo, ditoy ti ayan ti Smirna. Imutektekam ita dagiti sumaganad a sasao ni Jesus: “Ket iti anghel ti kongregasion idiay Smirna isuratmo: Dagitoy ti bambanag a kunana, ‘ti Umuna ken ti Maudi,’ a natay ken nagbiag manen.” (Apocalipsis 2:8) Idi imbagana daytoy kadagiti Kristiano idiay Smirna, ipalpalagip ni Jesus kadakuada nga isu ti immuna a nagtalinaed a natarnaw a direkta a pinagungar ni Jehova iti imortal a biag kas maysa nga espiritu a persona ken ti maudi a napagungar iti kasta a pamay-an. Ni Jesus a mismo ti mangpagungar kadagiti amin a dadduma pay a napulotan a Kristiano. Ngarud, kualipikado unay a mangbalakad kadagiti kakabsatna, a mangin-inanama a makiraman kenkuana iti imortal a biag idiay langit.
2. Apay a makaliwliwa kadagiti amin a Kristiano ti sasao Daydiay a “natay ken nagbiag manen”?
2 Nangipasdek ni Jesus iti ulidan no iti panangibtur iti pannakaidadanes maigapu iti kinalinteg, ket immawat iti maiparbeng a gunggona. Ti kinamatalekna agingga iti ipapatayna ken ti panagungarna ti pakaibatayan ti namnama dagiti amin a Kristiano. (Aramid 17:31) Ti banag a “natay ken nagbiag manen” ni Jesus paneknekanna a saan nga ubbaw ti aniaman a panagibturtayo maigapu iti kinapudno. Ti panagungar ni Jesus ket gubuayan ti kasta unay a pammaregta kadagiti amin a Kristiano, nangnangruna no masapul nga agsagabada gapu iti pammatida. Kastoy kadi ti kasasaadmo? No kasta, mabalin a maliwliwaka met iti sumaganad a sasao ni Jesus iti kongregasion idiay Smirna:
3. (a) Ania a pammaregta ti inted ni Jesus kadagiti Kristiano idiay Smirna? (b) Nupay napanglaw dagiti Kristiano idiay Smirna, apay a kinuna ni Jesus a ‘nabaknangda’?
3 “Ammok ti rigat ken kinakurapaymo—ngem nabaknangka—ken ti panagtabbaaw dagidiay agkunkuna nga isuda Judioda, ket kaskasdi a saanda a kasta no di ket sinagoga ida ni Satanas.” (Apocalipsis 2:9) Awan ti pammabalaw ni Jesus kadagiti kakabsatna idiay Smirna, no di ket sibabara laeng a kinomendaranna ida. Adu ti sinagabada a rigat gapu iti pammatida. Napanglawda no iti material, nalabit gapu iti kinamatalekda. (Hebreo 10:34) Nupay kasta, dagiti naespirituan a bambanag ti kangrunaan a pakaseknanda, ket nakaurnongda kadagiti gameng idiay langit, kas imbalakad ni Jesus. (Mateo 6:19, 20) Gapuna, ‘nabaknangda’ iti imatang ti Panguluen a Pastor.—Idiligmo ti Santiago 2:5.
4. Siasino ti nangbusor iti kasta unay kadagiti Kristiano idiay Smirna, ket kasano ti panangmatmat ni Jesus kadagidiay a bumusbusor?
4 Nangnangruna a napaliiw ni Jesus a dagiti Kristiano idiay Smirna inibturanda ti nakaro nga ibubusor dagiti Judio. Adda idi tiempo nga adu iti daytoy a relihion ti sipipinget a nangbusor iti panagsaknap ti Kristianidad. (Aramid 13:44, 45; 14:19) Ita, sumagmamano a pulo a tawen laeng kalpasan ti pannakadadael ti Jerusalem, kasta met laeng a sinasatanas nga espiritu ti ipakpakita dagiti Judio idiay Smirna. Di pakasdaawan nga imbilang ida ni Jesus a kas ‘sinagoga ni Satanas’!a
5. Ania dagiti pakasuotan nga agur-uray kadagiti Kristiano idiay Smirna?
5 Gapu ta naipasangoda iti kasta nga ibubusor, liniwliwa ni Jesus dagiti Kristiano idiay Smirna: “Dika pagamkan ti bambanag a dandanimon sagabaen. Adtoy! Ti Diablo agtultuloyto a mangipisok iti sumagmamano kadakayo iti pagbaludan tapno naan-anay a masubokkayo, ken tapno maaddaankayo iti rigat iti sangapulo nga aldaw. Paneknekam ta bagim a matalek uray agingga ken patay, ket itedkonto kenka ti korona ti biag.” (Apocalipsis 2:10) Namitlo nga inusar ditoy ni Jesus ti pangkaaduan a porma ti Griego a pronombre a “kayo,” a mangipakita nga agaplikar ti sasaona iti intero a kongregasion. Saan nga ikarkari ni Jesus a dandanin agpatingga dagiti suot a sagsagabaen dagiti Kristiano idiay Smirna. Agtultuloy a maidadanes ken maipisok iti pagbaludan ti dadduma kadakuada. Agrigatda iti “sangapulo nga aldaw.” Ti numero a sangapulo isimsimbolona ti naindagaan a kinakompleto wenno kinanaan-anay. Uray dagidiay nabaknang iti naespirituan a mangsalsalimetmet iti kinatarnawda masuotda a naan-anay bayat a sibibiagda ditoy daga.
6. (a) Apay a saan a rumbeng nga agbuteng dagiti Kristiano idiay Smirna? (b) Kasano ti panangingudo ni Jesus iti mensahena iti kongregasion idiay Smirna?
6 Nupay kasta, saan a rumbeng nga agbuteng wenno makikompromiso dagiti Kristiano idiay Smirna. No agtalinaedda a matalek agingga iti panungpalan, agur-uray kadakuada ti gunggona a “korona ti biag,” nga iti biangda isu ti imortal a biag idiay langit. (1 Corinto 9:25; 2 Timoteo 4:6-8) Sidadaan idi ni apostol Pablo a mangisakripisio iti amin a dadduma pay a banag, uray pay ti biagna ditoy daga, gapu iti daytoy a nagpateg a gunggona. (Filipos 3:8) Nabatad a kasta met ti panagrikna dagidiay matalek idiay Smirna. Inngudo ni Jesus ti mensahena babaen ti panangikunana: “Daydiay addaan lapayag denggenna koma ti kunaen ti espiritu kadagiti kongregasion: Ti agballigi saanto a pulos madangran ti maikadua nga ipapatay.” (Apocalipsis 2:11) Naipasigurado kadagiti agballigi a saanto idan a madangran ni patay ta maaddaandanton iti imortal a biag idiay langit.—1 Corinto 15:53, 54.
“Rigat iti Sangapulo nga Aldaw”
7, 8. Kas iti kongregasion idiay Smirna, kasano a ‘naan-anay a nasubok’ ti kongregasion Kristiano idi 1918?
7 Kas kadagiti Kristiano idiay Smirna, ti klase Juan ken dagiti kakaduada ita ket ‘naan-anay a nasubok’ ken agtultuloy a masubsubokda. Ti kinamatalekda iti sidong ti pannubok ti mangipabigbig kadakuada kas ad-adipen ti Dios. (Marcos 13:9, 10) Di nagbayag kalpasan ti panangrugi ti aldaw ti Apo, dagiti sinao ni Jesus kadagiti Kristiano idiay Smirna ket nangyeg iti pudno a liwliwa iti bassit nga internasional a grupo dagiti adipen ni Jehova. (Apocalipsis 1:10) Sipud pay idi 1879, nagkali dagitoy kadagiti naespirituan a gameng iti Sao ti Dios ket sibubulos nga imburayda dagita kadagiti sabsabali. Ngem idi Umuna a Sangalubongan a Gubat, naipasangoda iti nakaro a pananggura ken ibubusor, gapu ta dida nakibiang iti gubat ken situtured nga imbutaktakda dagiti biddut ti Kakristianuan. Idi 1918, kimmaro ti pannakaidadanesda gapu iti panangsugsog ti dadduma kadagiti lider ti Kakristianuan, ket umarngi dayta iti panangidadanes idi dagiti Judio idiay Smirna kadagiti Kristiano sadiay.
8 Dimteng ti kangitingitan ti agsasagadsad a pannakaidadanes idiay Estados Unidos ti America idi a ti baro a presidente ti Watch Tower Society, a ni Joseph F. Rutherford, ken dagiti pito a kakaduana ket naibalud idi Hunio 22, 1918, a kaaduan kadakuada ti nasentensiaan iti 20 a tawen a pannakaibalud. Napiansaanda, ket kalpasan ti siam a bulan, nawayawayaanda. Idi Mayo 14, 1919, ti korte a nagapelaranda binaliwanna ti biddut a pannakasentensiada; adda naduktalan a 130 a biddut iti pannakabistada. Ti Romano Katoliko a ni Hues Manton, maysa a kabaliero iti orden ni San Gregorio a Dakkel, a nagkedked iti pannakapiansa dagitoy a Kristiano idi 1918, ket nasentensiaan idi 1939 iti dua a tawen a pannakaibalud ken namulta iti $10,000 maibatay iti innem a darum maibusor kenkuana gapu iti panagdawat ken panangawatna kadagiti pasuksok.
9. Kasano ti panangtrato ni Hitler kadagiti Saksi ni Jehova idiay Nazi nga Alemania, ket ania ti reaksion dagiti klero?
9 Idi adda ti Alemania iti sidong ti turay ti Nazi, naan-anay nga imparit ni Hitler ti trabaho a panangasaba dagiti Saksi ni Jehova. Iti adu a tawen, rinibu a Saksi ti sidadangkok a naipupok kadagiti kampo konsentrasion ken pagbaludan, a nakatayan ti adu. Agarup 200 nga agtutubo a lallaki ti napapatay gapu iti panagkedkedda nga agserbi kas soldado ni Hitler. Ti panangsuporta ti klero iti daytoy ket nabatad iti sasao ti maysa a padi a Katoliko, a naipablaak iti pagiwarnak a The German Way idi Mayo 29, 1938. Kastoy ti paset ti sinaona: “Adda itan ti maysa a pagilian ditoy daga a naparitan dagiti makunkuna nga . . . Estudiante ti Biblia [dagiti Saksi ni Jehova]. Ditoy Alemania dayta! . . . Idi addan ni Adolph Hitler iti poder, ket inulit dagiti Obispo a Katoliko iti Alemania ti kiddawda, kinuna ni Hitler: ‘Manangriribuk dagitoy a makunkuna a Napasnek nga Estudiante ti Biblia [dagiti Saksi ni Jehova]; . . . Ibilangko ida kas impostor; diak ipalubos a matulawan dagiti Katoliko nga Aleman iti kasta a wagas babaen daytoy Americano a Hues Rutherford; pukawek [dagiti Saksi ni Jehova] ditoy Alemania.’” Innayon ti padi: “Bravo!”
10. (a) Bayat ti panagtultuloy ti aldaw ti Apo, ania a pannakaidadanes ti mapaspasaran dagiti Saksi ni Jehova? (b) Ania ti masansan a resulta ti panangilaban dagiti Kristiano iti narelihiosuan a wayawayada kadagiti korte?
10 Bayat ti panagtultuloy ti aldaw ti Apo, ti Serpiente ken ti bin-ina dida pulos agsarday a mangbusbusor kadagiti napulotan a Kristiano ken kadagiti kakaduada. Adu kadagitoy ti naibalud ken sidadangkok a naidadanes. (Apocalipsis 12:17) Intultuloy dagita a kabusor ti ‘mangbalabala iti riribuk babaen ti bilin,’ ngem ti di mabaw-ing a pangngeddeng dagiti adipen ni Jehova ket: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.” (Salmo 94:20; Aramid 5:29) Idi 1954, kastoy ti impadamag ti magasin a Pagwanawanan: “Iti nagduduma a tiempo iti unos ti kallabes nga uppat a pulo a tawen, nasurok a pitopulo a pagilian ti nangipaulog kadagiti nainget a bilin ken nangidadanes kadagiti saksi ni Jehova.” Kadagiti lugar a mabalin nga ilaban kadagiti korte ti wayawaya iti relihion, kasta ti inaramid dagitoy a Kristiano ket nangabakda kadagiti adu a pagilian. Idiay laengen Korte Suprema ti Estados Unidos, nangabak dagiti Saksi ni Jehova iti 50 a kaso.
11. Ania a padto ni Jesus maipapan iti pagilasinan ti kaaddana ti matungtungpal kadagiti Saksi ni Jehova iti aldaw ti Apo?
11 Awanen ti sabali pay a grupo a siiinget nga agtultulnog iti bilin ni Jesus nga “ibayadyo ken Cesar ti bambanag ni Cesar.” (Lucas 20:25; Roma 13:1, 7) Kaskasdi, awanen ti sabali pay a grupo a naibalbalud dagiti miembrona kadagiti adu a pagilian iti sidong ti nagduduma a porma ti gobierno, ket agtultuloy a kasta ti mapaspasamak agingga ita iti America, Europa, Africa, ken Asia. Iti naindaklan a padto ni Jesus maipapan iti pagilasinan ti kaaddana, kinunana: “Kalpasanna dagiti tattao iyawatdakayto iti rigat ken papatayendakayto, ket puntiriakayto ti pananggura ti amin a nasnasion maigapu iti naganko.” (Mateo 24:3, 9) Nalawag a matungtungpal daytoy kadagiti Kristiano a Saksi ni Jehova iti aldaw ti Apo.
12. Kasano a ti klase Juan pinabilegna ti ili ti Dios a mangdaer iti pannakaidadanes?
12 Tapno mapabileg dagiti adipen ti Dios a mangdaer iti rigat, naynay nga ipalpalagip kadakuada ti klase Juan ti kababagas dagiti sasao ni Jesus kadagiti Kristiano idiay Smirna. Kas pagarigan, idi nangrugi ti panangidadanes dagiti Nazi, naglaon Ti Pagwanawanan idi 1933 ken 1934 kadagiti artikulo a kas iti “Diyo Kabuteng Ida,” a nangilawlawag iti Mateo 10:26-33; Ti “Urno,” a naibatay iti Daniel 3:17, 18; ken ti “Ngiwat Dagiti Leon,” a ti Daniel 6:22 ti kangrunaan a tekstona. Idi dekada 1980, nga isu ti damo a pannakaipablaak daytoy a libro ken nagsagaba dagiti Saksi ni Jehova iti nakas-ang a pannakaidadanes iti nasurok nga 40 a pagilian, Ti Pagwanawanan pinabilegna ti ili ti Dios babaen kadagiti artikulo a kas iti “Naragsak Uray Maidaddadanes!” ken “Sarangten Dagiti Kristiano ti Pannakaidadanes Babaen ti Panagibtur.”b
13. Kas kadagidi Kristiano idiay Smirna, apay a dagiti Kristiano a Saksi ni Jehova saanda a mabuteng a maidadanes?
13 Pudno nga agsagsagaba dagiti Kristiano a Saksi ni Jehova iti pisikal a pannakaidadanes ken iti dadduma pay a pakasuotan iti las-ud ti simboliko a sangapulo nga aldaw. Kas kadagidi Kristiano idiay Smirna, saanda a nagbuteng; ket ditay met koma agbuteng bayat a kumarkaro dagiti riribuk ditoy daga. Sidadaantayo a mangibtur kadagiti rigat ken agrag-otayo pay ketdi uray no ‘masamsam dagiti sanikuatayo.’ (Hebreo 10:32-34) No adalen ken ipapusotayo ti Sao ti Dios, makapagtalinaedtayo a natibker iti pammati. Masiguradom a kabaelan ken kayatnaka a salakniban ni Jehova gapu iti kinatarnawmo. ‘Iyallatiwmo kenkuana ti isuamin a pakaringgoram, agsipud ta isu maseknan kenka.’—1 Pedro 5:6-11.
[Dagiti Footnote]
a Agarup 60 a tawen kalpasan ti ipapatay ni Juan, ti 86 ti tawenna a ni Polycarp ket pinuoranda idiay Smirna gapu ta nagkedked a mangtallikud iti pammatina ken Jesus. Kuna ti The Martyrdom of Polycarp, maysa nga obra a maipagarup a naisurat idi tiempo a napapatay ni Polycarp, nga idi maur-urnong dagiti kayo a pagsungrod, “nakaregregta dagiti Judio, kas iti nakaugalianda, a timmulong iti daytoy,” nupay napasamak ti panangpapatay iti “naindaklan nga aldaw ti Sabbath.”
b Kitaem Ti Pagwanawanan a Nobiembre 1, 1933 (iti Ingles); Oktubre 1 ken 15, Disiembre 1 ken 15, 1934 (iti Ingles); ken Nobiembre 1, 1983.
[Kahon/Ladawan iti panid 39]
Iti adun a tawen, nangted dagiti historiador iti pammaneknek maipapan iti kinatarnaw dagiti Aleman a Saksi ni Jehova idi tiempo ti turay ti Nazi. Ti libro a Mothers in the Fatherland, nga insurat ti historiador a ni Claudia Koonz, a naipablaak idi 1986, kunana: “Ti kaaduan kadagiti amin nga Aleman a saan a nainaig kadagiti Nazi impamuspusanda ti agbiag iti sidong ti turay a karurodda. . . . Iti sabali a bangir kalpasan ti pannakausig dagiti estadistika ken nadumaduma nga ideolohia, adda 20,000 a Saksi ni Jehova, a tunggal maysa kadakuada ket sititibker a nagkitakit nga agtulnog iti gobierno a Nazi iti aniaman a pamay-an. . . . Ti katibkeran a grupo dagiti nagkitakit ket pinabileg ti relihionda. Sipud pay idi damo, saan a nakitinnulong dagiti Saksi ni Jehova iti aniaman a benneg ti estado ti Nazi. Uray pay kalpasan a dinadael ti Gestapo ti nasional a hedkuarterda idi 1933 ken pinaritanda dayta a sekta idi 1935, nagkitakitda a mangikuna iti uray ‘Heil Hitler’ laeng koma. Agarup kagudua (lallaki ti kaaduanna) kadagiti amin a Saksi ni Jehova ti naipan kadagiti kampo konsentrasion, a sangaribu kadakuada ti napapatay, ket sabali pay a ribu ti natay iti nagbaetan ti 1933 ken 1945. . . . Dagiti Katoliko ken Protestante dimngegda kadagiti kleroda a mangidagdagadag kadakuada a makibinnadangda koma ken ni Hitler. No agkitakitda, maikontra dayta kadagiti bilin ti simbaan ken ti estado.”