Kapitulo 44
Ti Apocalipsis ken Sika
1. (a) Ania a pammasiguro ti inted ti anghel ken ni Juan maipapan iti amin a nakaskasdaaw a kari iti Apocalipsis? (b) Siasino ti nagkuna, “Umayak a sidadaras,” ken kaano nga ‘umay’?
BAYAT a basbasaem ti makaay-ayo a pannakailadawan ti Baro a Jerusalem, mabalin a mayimtuodmo: ‘Talaga kadi a mapasamak ti kasta a nakaskasdaaw a banag?’ Sungbatan ni Juan dayta a saludsod babaen ti panangibagana iti sumaganad a sasao ti anghel: “Ket kinunana kaniak: ‘Dagitoy a sasao matalek ken napudnoda; wen, ni Jehova a Dios dagiti naipaltiing nga ebkas dagiti mammadto imbaonna ti anghelna tapno ipakitana kadagiti adipenna ti bambanag a masapul a maaramid iti mabiit. Ket, adtoy! umayak a sidadaras. Naragsak ti asinoman a mangtungtungpal iti sasao ti padto daytoy a lukot.’” (Apocalipsis 22:6, 7) Sigurado a matungpalto amin dagiti nakaskasdaaw a kari iti Apocalipsis! Iti panagsaona iti nagan ni Jesus, kinuna ti anghel nga asidegen, “sidadaras” nga umay ni Jesus. Daytoy la ketdi daydiay iyaay ni Jesus “kas maysa a mannanakaw” tapno dadaelenna dagiti kabusor ni Jehova ken iyegna ti nadayag ken naragsak a tampok ti Apocalipsis. (Apocalipsis 16:15, 16) Ngarud, rumbeng nga agbiagtayo a maitunos kadagiti sasao “daytoy a lukot,” ti Apocalipsis, tapno maibilangtayo a naragsak inton dumteng dayta a tiempo.
2. (a) Ania ti narikna ni Juan iti nawadwad a paltiing a nasagrapna, ken ania ti kinuna ti anghel kenkuana? (b) Ania ti maadaltayo kadagiti sasao ti anghel nga, “Agannadka!” ken, “Agdaydayawka iti Dios”?
2 Kalpasan a nasagrapna ti kasta a nawadwad a paltiing, nalakatay a matarusan no apay a natukay ti rikna ni Juan: “Ala ket, siak ni Juan a makangkangngeg ken makakitkita kadagitoy a banag. Ket idi nangngegko ken nakitak, nagruknoyak tapno agdaydayawak iti sanguanan dagiti saka ti anghel a mangipakpakita idi kaniak kadagitoy a banag. Ngem ibagana kaniak: ‘Agannadka! Dika aramiden dayta! Maysaak laeng nga adipen a padam ken pada ti kakabsatmo a mammadto ken dagidiay mangtungtungpal iti sasao daytoy a lukot. Agdaydayawka iti Dios.’” (Apocalipsis 22:8, 9; idiligmo ti Apocalipsis 19:10.) Naintiempuan idi kaaldawan ni Juan ti namindua a pannakadakamat ti pakdaar a saan a panangdaydayaw kadagiti anghel. Adda ngamin dagidiay nabatad a mangar-aramid idi iti kasta a panagdaydayaw wenno agkunkuna a nakaawat kadagiti naisangsangayan a sirmata a naggapu kadagiti anghel. (1 Corinto 13:1; Galacia 1:8; Colosas 2:18) Ipaganetget dayta ita a masapul a ti Dios laeng ti daydayawentayo. (Mateo 4:10) Ditay koma mulitan ti nasin-aw a panagdayaw babaen ti panagdaydayawtayo iti siasinoman wenno iti aniaman a banag.—Isaias 42:5, 8.
3, 4. Ania pay ti kinuna ti anghel ken Juan, ken kasano a dagiti napulotan a natda tinungpalda dagiti sasaona?
3 Ituloy ni Juan: “Ibagana pay kaniak: ‘Dika selioan ti sasao ti padto daytoy a lukot, ta ti naituding a tiempo asidegen. Ti agar-aramid iti kinakillo, bay-am nga agaramid pay iti kinakillo; ket bay-am a daydiay narugit maparugit pay; ngem bay-am a daydiay nalinteg aramidenna pay ti kinalinteg, ket bay-am a daydiay nasantuan mapagsanto pay.’”—Apocalipsis 22:10, 11.
4 Dagiti napulotan a natda ita tinungpalda dagiti sasao ti anghel. Dida sinelioan dagiti sasao ti padto. Kinapudnona, ti damo a ruar ti Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence (Hulio 1879) kinomentuanna ti adu a bersikulo ti Apocalipsis. Kas nadakamat iti umuna a kapitulo, iti panaglabas dagiti tawen nangipablaak dagiti Saksi ni Jehova kadagiti libro a mangilawlawag iti Apocalipsis. Ita, iturongtayo manen ti atension dagiti amin a mangipatpateg iti kinapudno kadagiti nabileg a padto ti Apocalipsis ken iti kaitungpalan dagitoy.
5. (a) Kasanon no dagiti tattao saanda nga ipangag dagiti pakdaar ken balakad ti Apocalipsis? (b) Ania ti rumbeng nga aramiden dagidiay naemma ken nalinteg?
5 Adda kadagiti tattao no saanda nga ipangag dagiti pakdaar ken balakad ti Apocalipsis! “Ti agar-aramid iti kinakillo, bay-am nga agaramid pay iti kinakillo.” No dayta ti kayatda, dagidiay nailumlom iti rugit daytoy nalulok a sistema matayda iti dayta a rugit. Din agbayag, naan-anay a maiwayatton dagiti panangukom ni Jehova, a mangrugi iti pannakadadael ti Babilonia a Dakkel. Dagidiay naemma reggetanda koma nga ipangag dagiti sasao ti mammadto: “Sapulenyo ni Jehova . . . Sapulenyo ti kinalinteg, sapulenyo ti kinaemma. Nalabit maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.” (Sofonias 2:3) No maipapan kadagidiay dedikadon ken Jehova, “bay-am a daydiay nalinteg aramidenna pay ti kinalinteg, ket bay-am a daydiay nasantuan mapagsanto pay.” Ammo ti masirib nga awan kaimudingan ti apagkanito a pagimbagan nga itden ti basol no idilig kadagiti manayon a bendision a tagiragsaken dagidiay mangsurot iti kinalinteg ken kinasanto. Kuna ti Biblia: “Itultuloyyo a suboken no addakayo iti pammati, itultuloyyo a paneknekan no aniakayo.” (2 Corinto 13:5) Depende iti dana a piliem ken pagtalinaedam, awatemto ti gunggona.—Salmo 19:9-11; 58:10, 11.
6. Iti maudi a gundaway iti daytoy a padto, ania ti kinuna ni Jehova kadagiti agbasbasa iti Apocalipsis?
6 Iti maudi a gundaway iti daytoy a padto, ni Jehova nga Ari ti kinaagnanayon kasaritana itan dagiti agbasbasa iti Apocalipsis, a kunkunana: “Adtoy! Umayak a sidadaras, ket ti gunggona nga ipaayko adda kaniak, tapno supapakak ti tunggal maysa kas iti aramidna. Siak ti Alfa ken ti Omega, ti umuna ken ti maudi, ti pangrugian ken ti panungpalan. Naragsak dagidiay manglaba kadagiti pagan-anayda, tapno ti autoridad a mapan kadagiti kayo ti biag kukuada koma ken tapno makastrekda iti siudad babaen kadagiti ruanganna. Iti ruar adda dagiti aso ken dagidiay mangan-annurot iti espiritismo ken dagiti mannakiabig ken dagiti manangpapatay ken dagiti managrukbab iti idolo ken tunggal maysa a mangay-ayat ken mangar-aramid iti kinaulbod.”—Apocalipsis 22:12-15.
7. (a) Apay nga ‘umay a sidadaras’ ni Jehova? (b) Apay a dagiti klero ti Kakristianuan awan bingayda iti Baro a Jerusalem?
7 Maminsan pay, impaganetget ni Jehova a Dios ti agnanayon a kinasoberanona ken ti banag nga itungpalnanto ti aniaman a pinanggepna. Isu ket ‘umay a sidadaras’ tapno mangukom ken gunggonaanna dagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana. (Hebreo 11:6) Dagiti pagalagadanna ti pangibatayan no siasino ti magunggonaan ken no siasino ti mailaksid. Dagiti klero ti Kakristianuan kayariganda dagiti ‘umel nga aso,’ a baybay-anda laeng dagiti dakes nga aramid a dineskribir ditoy ni Jehova. (Isaias 56:10-12; kitaem met ti Deuteronomio 23:18, footnote iti New World Translation Reference Bible.) Wen, ‘ay-ayaten ken ar-aramidenda’ dagiti di umiso a sursuro ken doktrina ket namimpinsan a linaksidda ti balakad ni Jesus kadagiti pito a kongregasion. Gapuna, awan bingayda iti Baro a Jerusalem.
8. (a) Siasino laeng dagiti “mapan kadagiti kayo ti biag,” ken ania ti kaipapanan daytoy? (b) Kasano a ti dakkel a bunggoy “linabaanda dagiti pagan-anayda,” ket kasanoda a mataginayon ti nadalus a takderda?
8 Dagidiay laeng napulotan a Kristiano a pudpudno a ‘nanglaba kadagiti pagan-anayda’ tapno nadalusda iti imatang ni Jehova ti addaan iti pribilehio a “mapan kadagiti kayo ti biag.” Kayatna a sawen, awatenda ti kalintegan ken titulo maipaay iti imortal a biag iti nailangitan a saadda. (Idiligmo ti Genesis 3:22-24; Apocalipsis 2:7; 3:4, 5.) Kalpasan ti ipapatayda kas tao, sumrekdan iti Baro a Jerusalem babaen ti pannakapagungarda. Pastreken ida dagiti 12 nga anghel, bayat a paritanda a sumrek dagidiay naulbod wenno narugit nupay ibagbagada nga addaanda iti nailangitan a namnama. Ti dakkel a bunggoy ditoy daga ‘linabaanda met dagiti pagan-anayda ket pinapudawda ida iti dara ti Kordero’ ket masapul a taginayonenda ti nadalus a takderda. Maaramidda dayta babaen ti panangliklikda kadagiti dakes nga aramid nga impakdaar ni Jehova, ken babaen ti panangipapusoda iti pito a mensahe nga imbalakad ni Jesus kadagiti kongregasion.—Apocalipsis 7:14; kapitulo 2 ken 3.
9. Ania ti kinuna ni Jesus, ket siasino ti nangnangruna a nakaiturongan ti mensahena ken ti intero nga Apocalipsis?
9 Kalpasan ni Jehova, ni met Jesus ti agsao. Iturongna dagiti pammaregtana kadagidiay nalinteg ti panagpuspusoda nga agbasbasa iti Apocalipsis, a kunkunana: “Siak, ni Jesus, imbaonko ti anghelko tapno mangsaksi kadakayo iti maipapan kadagitoy a banag maipaay kadagiti kongregasion. Siak ti ramut ken ti kaputotan ni David, ken ti naraniag a bituen ti agsapa.” (Apocalipsis 22:16) Wen, naiturong dagita a sasao nangnangruna “kadagiti kongregasion.” Umuna iti amin, agpaay dayta a mensahe iti kongregasion dagiti napulotan a Kristiano ditoy daga. Amin a nailanad iti Apocalipsis ket naiturong a nangnangruna kadagiti napulotan a Kristiano, nga agnaed iti Baro a Jerusalem. Babaen dayta a kongregasion, naaddaan met ti dakkel a bunggoy iti pribilehio a mangtarus kadagitoy a napateg a naimpadtuan a kinapudno.—Juan 17:18-21.
10. Apay nga inawagan ni Jesus ti bagina kas (a) “ti ramut ken ti kaputotan ni David”? (b) “ti naraniag a bituen ti agsapa”?
10 Naitalek ken Jesu-Kristo ti panangyallawat iti Apocalipsis ken Juan sa iti kongregasion babaen kenkuana. Ni Jesus “ti ramut ken ti kaputotan ni David.” Isu ket nagtaud ken David sigun iti lasag isu a kualipikado nga agbalin nga Ari iti Pagarian ni Jehova. Agbalin met nga “Agnanayon nga Ama” ni David, iti kasta isu ti “ramut” ni David. (Isaias 9:6; 11:1, 10) Isu ti permanente, imortal nga Ari iti kapuonan ni David, kas kaitungpalan ti tulag ni Jehova ken David. Isu pay “ti naraniag a bituen ti agsapa” a naipadto idi kaaldawan ni Moises. (Numeros 24:17; Salmo 89:34-37) Isu ti “baggak” a lumtuad, sakbay nga agbannawag ti aldaw. (2 Pedro 1:19) Iti laksid ti amin a kinasikap ti Babilonia a Dakkel a kangrunaan a kabusor, dina malapdan daytoy a nadayag nga ilulutuad.
Kunaem: “Umayka!”
11. Ania a silulukat nga awis ti idatag itan ni Juan, ket siasino ti nakaiturongan dayta nga awis?
11 Ita, ni met Juan ti agsao. Manipud iti puso nga agliplippias iti panagyaman gapu kadagiti amin a nakita ken nangngegna, kunana: “Ket ti espiritu ken ti nobia agtultuloy a kunaenda: ‘Umayka!’ Ket ti asinoman a dumdumngeg kunaenna koma: ‘Umayka!’ Ket ti asinoman a mawaw umay koma; ti asinoman a mayat awatenna koma ti danum ti biag nga awan bayadna.” (Apocalipsis 22:17) Saan laeng a ti 144,000 ti magunggonaan iti pangsubbot a daton ni Jesus gapu ta adda silulukat nga awis. Agtigtignay ti espiritu ni Jehova babaen ti klase nobia, isu nga agtultuloy a maiwarwaragawag a silalawag ti mensahe: “Awatenna koma ti danum ti biag nga awan bayadna.” (Kitaem met ti Isaias 55:1; 59:21.) Maawis nga ‘umay’ ti siasinoman a mawaw iti kinalinteg tapno awatenna ti parabur ni Jehova. (Mateo 5:3, 6) Anian a pribilehio ti amin a mairaman iti naindagaan a grupo a mangipangag iti awis ti napulotan a klase Juan!
12. Kasano ti panangipangag ti dakkel a bunggoy iti awis iti Apocalipsis 22:17?
12 Manipud pay idi rugrugi ti dekada 1930, “dumdumngeg” ti umad-adu a kameng ti dakkel a bunggoy—ipangpangagda ti awis. Kas kadagiti napulotan a padada nga adipen, naragpatda ti nadalus a takder iti imatang ni Jehova. Segseggaanda ti tiempo inton ti Baro a Jerusalem bumaba manipud langit tapno iburayna dagiti bendision iti sangatauan. Gapu ta nangngegda ti makagutugot a mensahe ti Apocalipsis, ti dakkel a bunggoy saanda laeng a kunaen “Umayka!” no di ket siaanep nga um-ummongenda dagiti dadduma pay nga agturong iti organisasion ni Jehova, sa sanayenda met dagitoy a mangiwaragawag iti: “Ket ti asinoman a mawaw umay koma.” Gapuna, agtultuloy nga umadu dagiti kameng ti dakkel a bunggoy, ta nasurok nga 6,000,000 kadakuada iti 235 a pagilian iti intero a lubong ti kabinnulig ti awan pay 9,000 a napulotan a klase nobia a mangaw-awis kadagiti sabsabali pay nga ‘awatenda ti danum ti biag nga awan bayadna.’
13. Ania ti impakdaar ni Jesus?
13 Batang manen ni Jesus ti agsao, a kunkunana: “Saksaksiak ti tunggal maysa a dumngeg iti sasao ti padto daytoy a lukot: No ti asinoman nayonanna dagitoy a banag, ti Dios inayonnanto kenkuana dagiti pannaplit a naisurat iti daytoy a lukot; ket no ti asinoman ikkatenna ti aniaman manipud iti sasao ti lukot daytoy a padto, ti Dios ikkatennanto ti bingayna manipud kadagiti kayo ti biag ken manipud iti nasantuan a siudad, ti bambanag a naisurat iti daytoy a lukot.”—Apocalipsis 22:18, 19.
14. Kasano ti panangmatmat ti klase Juan iti “padto” ti Apocalipsis?
14 Dagidiay kameng ti klase Juan masapul nga ipakaammoda “ti padto” ti Apocalipsis. Masapul a saanda nga ilimed wenno nayonan dayta. Masapul a sipapanayag a maikaskasaba ti mensahe a linaon daytoy, “manipud kadagiti tuktok ti balbalay.” (Mateo 10:27) Ti Apocalipsis ket impaltiing ti Dios. Siasino ti makaitured a mangbaliw iti uray maysa a sao nga insawang a mismo ti Dios ken inyallatiwna babaen daydiay agturturayen nga Ari, ni Jesu-Kristo? Sigurado a saan a maikari dayta a tao nga umawat iti biag ket sagabaenna dagiti saplit a masapul a dumteng iti Babilonia a Dakkel ken iti intero a lubong.
15. Ania ti kaipapanan dagiti sasao ni Jesus nga isu ti “mangsaksi kadagitoy a banag” ken “Umayak a sidadaras”?
15 Adda maudi a makaparegta a sasao nga inayon itan ni Jesus: “Daydiay mangsaksi kadagitoy a banag kunana, ‘Wen; umayak a sidadaras.’” (Apocalipsis 22:20a) Ni Jesus “ti matalek ken napudno a saksi.” (Apocalipsis 3:14) No saksianna dagiti sirmata iti Apocalipsis, sigurado a pudno dagita. Isu ken ni Jehova a Dios a mismo agpada nga inulit-ulitda nga impaganetget nga agpayso nga umayda a “sidadaras,” wenno din agbayag, ket daytoy ti maikalima a daras a panangibaga ni Jesus iti dayta. (Apocalipsis 2:16; 3:11; 22:7, 12, 20) Dayta nga ‘iyaay’ kaipapananna ti pannakaukom ti dakkel a balangkantis, dagiti napolitikaan nga “ari” ken amin a bumusbusor iti “pagarian ni Apotayo [a Jehova] ken ni Kristona.”—Apocalipsis 11:15; 16:14, 16; 17:1, 12-14.
16. Gapu ta ammom nga umay a sidadaras ni Jehova a Dios ken ni Jesus, ania ti rumbeng a determinado nga aramidem?
16 Ti pannakaammom a ni Jehova a Dios ken ni Jesus umayda a sidadaras paregtaennaka koma nga agtalinaed a “silalagip unay iti kaadda ti aldaw ni Jehova.” (2 Pedro 3:12) Arapaap laeng ti aniaman a kasla kinatalged ti daga ti sistema dagiti bambanag ni Satanas. Temporario laeng ti aniaman a kasla panagballigi ti langit dagiti agtuturay iti lubong iti sidong ni Satanas. Aglabas dagita. (Apocalipsis 21:1) Ti laeng permanente a banag ket adda ken Jehova, iti Pagarianna iti sidong ni Jesu-Kristo, ken iti baro a lubong nga inkarina. Pulos a saanmo a liplipatan dayta!—1 Juan 2:15-17.
17. Ania koma ti epektona kenka ti panangapresiarmo iti kinasanto ni Jehova?
17 Ngarud, sapay koma ta agbiagka a maitunos kadagiti naadalmo iti Apocalipsis. Saan aya a ti apagbiit a panangtaldiapmo iti nailangitan a presensia ni Jehova intukitna iti isipmo ti di maartapan a kinadayag ken kinasanto ti Namarsua kadatayo? (Apocalipsis 4:1–5:14) Anian a pribilehio ti agserbi iti kasta a Dios! Sapay koma ta ti panangapresiarmo iti kinasantona tignayennaka a mangipapuso iti balakad ni Jesus kadagiti pito a kongregasion ken liklikam dagiti banag a kas iti materialismo, idolatria, imoralidad, kinaapaganem-em, apostata a sektarianismo, wenno aniaman a banag a mamagbalin iti panagserbim a di makaay-ayo ken Jehova. (Apocalipsis 2:1–3:22) Agaplikar met iti dakkel a bunggoy dagiti sasao ni apostol Pedro iti klase Juan: “Maitunos iti Daydiay Santo a nangayab kadakayo, agbalinkayo met a nasantuan a mismo iti isuamin a kababalinyo.”—1 Pedro 1:15, 16.
18. Ania ti rumbeng a pakiramanam iti inggat’ kabaelam, ket apay a naganat ita daytoy a trabaho?
18 Maysa pay, sapay koma ta matignayka a mangparayray iti regtam bayat nga iwarwaragawagmo ti “tawen ti naimbag a nakem iti biang ni Jehova ken ti aldaw ti pammales iti biang ti Diostayo.” (Isaias 35:4; 61:2) Kamengka man ti bassit nga ipastoran wenno ti dakkel a bunggoy, sapay koma ta makiramanka iti inggat’ kabaelam a mangiwaragawag iti pannakaibukbok dagiti pito a malukong ti pungtot ni Jehova, nga ipakaammom dagiti pangngeddeng ti Dios maibusor iti lubong ni Satanas. Maigiddato iti dayta, makiramanka a mangiwaragawag iti agnanayon a naimbag a damag maipapan iti naipasdeken a Pagarian ni Jehova ken ni Kristona. (Apocalipsis 11:15; 14:6, 7) Ganetgetam nga itungpal daytoy a trabaho. Ket sapay koma ta dagidiay saan pay nga agserserbi ken ni Jehova mabigbigda nga addatayon iti aldaw ti Apo ken matignayda a makipaset iti trabaho a panangiwaragawag iti naimbag a damag. Sapay koma ta rumang-ayda agingga nga idedikarda ti biagda iti Dios sa kalpasanna, agpabautisarda. Laglagipem, “ti naituding a tiempo asidegen”!—Apocalipsis 1:3.
19. Ania dagiti pangserra a sasao ni lakayen nga apostol Juan, ket ania ti reaksionmo?
19 Ngarud, kaduatayo ni Juan a mangikararag a sipapasnek: “Amen! Umayka, Apo Jesus.” Ket ni Juan, ti lakayen nga apostol, innayonna: “Maadda koma ti di kaikarian a kinamanangngaasi ni Apo Jesu-Kristo kadagiti sasanto.” (Apocalipsis 22:20b, 21) Sapay koma ta maadda met dayta kenka ken kadagiti amin a dadduma pay a mangbasa iti daytoy a publikasion. Sapay koma ta mamatika a ti nadayag a tampok ti Apocalipsis ket asidegen, tapno mabalinmo met ti makikaykaysa kadakami a mangyebkas iti naimpusuan nga “Amen!”
[Ladawan iti panid 314]
“Iti ruar adda dagiti aso . . . ”
[Ladawan iti panid 315]
‘Naragsak dagidiay makastrek iti siudad babaen kadagiti ruanganna’