Kapitulo 13
Gumatangka iti Balitok a Napasudi iti Apuy
LAODICEA
1, 2. Sadino ti pakasarakan iti maudi kadagiti pito a kongregasion nga immawat iti mensahe ni naipadayag a Jesus, ken ania dagiti sumagmamano a kasasaad dayta a siudad?
TI LAODICEA ti maudi kadagiti pito a kongregasion nga immawat iti mensahe ni napagungar a Jesus. Anian a makapasiddaaw, makagutugot nga impormasion ti impaayna!
2 Makitam ita dagiti rebba ti Laodicea idiay asideg ti Denizli, nga agarup 88 a kilometro iti abagatan a daya ti Alasehir. Idi umuna a siglo, nabaknang a siudad ti Laodicea. Nagsayaat daytoy a sentro ti negosio ken komersio gapu ta masarakan iti nagsapalan dagiti kangrunaan a kalsada. Ad-adda a bimmaknang gapu iti panaglakona iti agdindinamag a sapsapo iti mata, ken nalatak met gapu iti produktona a de-kalidad a pagan-anay a naaramid manipud iti pino a nangisit a delana. Ti kangrunaan a problema ti siudad ket ti kinakiddit ti danum ngem narisut dayta babaen ti pannakaipaayus ti danum manipud kadagiti napudot nga ubbog a sumagmamano a kilometro ti kaadayona. Apaganem-em laengen ti danum no dumanon iti siudad.
3. Kasano nga inrugi ni Jesus ti mensahena iti kongregasion idiay Laodicea?
3 Ti Laodicea ket asideg iti Colosas. Iti suratna kadagiti taga-Colosas, nadakamat ni apostol Pablo ti maipapan iti surat nga impatulodna kadagiti taga-Laodicea. (Colosas 4:15, 16) Ditay ammo no ania ti linaon dayta a surat ni Pablo, ngem ipakita ti mensahe ni Jesus kadagiti taga-Laodicea a nakaay-ay-ayen ti naespirituan a kasasaadda. Nupay kasta, kas iti gagangay, dinakamat nga umuna ni Jesus ti kinasiasinona. Kinunana: “Ket iti anghel ti kongregasion idiay Laodicea isuratmo: Dagitoy ti bambanag a kuna ti Amen, ti matalek ken napudno a saksi, ti pangrugian ti panamarsua ti Dios.”—Apocalipsis 3:14.
4. Kasano a ni Jesus “ti Amen”?
4 Apay nga inawagan ni Jesus ti bagina kas “ti Amen”? Daytoy a titulo nayonanna ti hudisial a kinadagsen ti mensahena. Ti “Amen” ket transliterasion ti Hebreo a sao a kaipapananna, “sigurado,” “sapay koma,” ken maus-usar iti ngudo dagiti kararag a mangpasingked iti iyaanamong kadagiti nayebkas iti dayta. (1 Corinto 14:16) Ni Jesus “ti Amen” gapu ta ti di natulawan a kinatarnawna ken ti ipapatayna kas sakripisio pasingkedan ken garantisaranna ti pannakatungpal dagiti amin a napateg a kari ni Jehova. (2 Corinto 1:20) Sipud idin, maitutop a maiturong amin a kararag ken Jehova babaen ken Jesus.—Juan 15:16; 16:23, 24.
5. Kasano a ni Jesus “ti matalek ken napudno a saksi”?
5 Maawagan met ni Jesus iti “matalek ken napudno a saksi.” Iti padto, isu ket masansan a nainaig iti kinamatalek, kinapudno, ken kinalinteg, gapu ta naan-anay a mapagtalkan kas adipen ni Jehova a Dios. (Salmo 45:4; Isaias 11:4, 5; Apocalipsis 1:5; 19:11) Isu ti kangrunaan a Saksi ni Jehova. Kinapudnona, kas “ti pangrugian ti panamarsua ti Dios,” impakaammo ni Jesus ti kinadayag ti Dios sipud pay idi punganay. (Proverbio 8:22-30) Idi nagbalin a tao ditoy daga, sinaksianna ti kinapudno. (Juan 18:36, 37; 1 Timoteo 6:13) Kalpasan ti panagungarna, inkarina ti nasantuan nga espiritu kadagiti adalanna ken kinunana kadakuada: “Dakayto dagiti saksik agpadpada idiay Jerusalem ken iti intero a Judea ken Samaria ken agingga iti kaadaywan a paset ti daga.” Manipud idi Pentecostes 33 K.P., inwanwan ni Jesus dagitoy a napulotan a Kristiano a mangikasaba iti naimbag a damag “iti isuamin a parsua nga adda iti baba ti langit.” (Aramid 1:6-8; Colosas 1:23) Talaga a maikari ni Jesus a maawagan iti matalek ken napudno a saksi. Magunggonaan dagiti napulotan a Kristiano idiay Laodicea no imdenganda dagiti saona.
6. (a) Kasano ti panangdeskribir ni Jesus iti naespirituan a kasasaad ti kongregasion idiay Laodicea? (b) Ania a nagsayaat nga ulidan ni Jesus ti saan a sinurot dagiti Kristiano sadi Laodicea?
6 Ania ti mensahe ni Jesus kadagiti taga-Laodicea? Saanna a kinomendaran ida. Sipaprangka a kinunana kadakuada: “Ammok dagiti aramidmo, a saanka a nalamiis wenno uray napudot. Kayatko a nalamiiska koma wenno no saan napudotka. Gapuna, agsipud ta apaganem-emka ket saanka a napudot wenno uray nalamiis, isarwakanto manipud iti ngiwatko.” (Apocalipsis 3:15, 16) Ania ti aramidem no kasta ti mensahe ni Apo Jesu-Kristo kenka? Dika kadi matignay a mangsukimat iti bagim? Wen, nasken nga agtignay dagiti taga-Laodicea, ta nagbalinda a nasadut iti naespirituan, ken nabatad nga adu ti tinagilag-anda. (Idiligmo ti 2 Corinto 6:1.) Kanayon nga ipakpakita ni Jesus ti nasged a kinaregtana nga agserbi ken Jehova. Isu koma ti rumbeng a tuladenda kas Kristiano. (Juan 2:17) Maysa pay, iti pannakilangenna kadagiti naemma, isu ket kanayon a naamo ken naalumamay, makapabang-ar a kas iti sangabaso a nalamiis a danum iti nakadagdagaang nga aldaw. (Mateo 11:28, 29) Ngem saan a napudot wenno nalamiis dagidi a Kristiano sadi Laodicea. Nagbalinda a nabaaw, apaganem-em a kas iti danum nga agayus nga agturong iti siudadda. Maiparbeng laeng a naan-anay nga ilaksid ida ni Jesus babaen ti ‘panangisaruana’ kadakuada! Sapay koma ta ikagumaantayo ti agbalin a naregta a kas ken Jesus, a mangipaay iti naespirituan a bang-ar kadagiti sabsabali.—Mateo 9:35-38.
“Kunam: ‘Nabaknangak’”
7. (a) Kasano nga imbatad ni Jesus ti ramut ti problema dagiti Kristiano sadi Laodicea? (b) Apay a kinuna ni Jesus a ‘bulsek ken lamolamo’ dagiti Kristiano a taga-Laodicea?
7 Ania aya a talaga ti ramut ti problema dagiti taga-Laodicea? Ipaayannatayo iti pamalatpatan dagiti sumaganad a sasao ni Jesus: “Agsipud ta kunam: ‘Nabaknangak ket nakagun-odak iti kinabaknang ket saanko a pulos kasapulan ti aniaman a banag,’ ngem saanmo nga ammo a nakaay-ay-ay ken nakakaasi ken napanglaw ken bulsek ken lamolamoka.” (Apocalipsis 3:17; idiligmo ti Lucas 12:16-21.) Nabaknang ti siudad nga ayanda isu a natalged ti riknada gapu kadagiti kinabaknangda. Nalabit naimpluensiaan ti panagbiagda gapu iti istadium, dagiti teatro, ken himnasio, isu a nagbalindan a “managayat iti ragragsak imbes a managayat iti Dios.”a (2 Timoteo 3:4) Ngem napanglaw iti naespirituan dagiti taga-Laodicea nupay nabaknangda iti material. Bassit, no adda man, dagiti ‘gameng a naurnongda idiay langit.’ (Mateo 6:19-21) Saanda a tinaginayon a simple ti matada, nga inyun-unada koma ti Pagarian ti Dios. Talaga nga addada iti sipnget, bulsekda iti naespirituan. (Mateo 6:22, 23, 33) Mainayon pay, nupay kabaelanda ti gumatang kadagiti napintas a pagan-anay gapu iti material a kinabaknangda, lamolamoda iti imatang ni Jesus. Awananda iti naespirituan a pagan-anay a pakailasinanda kas Kristiano.—Idiligmo ti Apocalipsis 16:15.
8. (a) Kasano a ti kasasaad idi idiay Laodicea ket adda met ita? (b) Kasano nga inallilaw dagiti dadduma a Kristiano ti bagbagida iti daytoy naagum a lubong?
8 Anian a makaklaat a kasasaad! Ngem saan aya a masansan a makakitatayo iti kasta a kasasaad ita? Ania ti makagapu? Isu ti panagbalin a kampante a bunga ti panagtalek kadagiti material a sanikua ken kadagiti tattao. Kas kadagiti mannakimisa a kameng ti Kakristianuan, adda dagiti adipen ni Jehova a nangallilaw iti bagida, nga ipapanda a maay-ayoda ti Dios babaen ti sagpaminsan nga itatabunoda kadagiti gimong. Makontentodan iti parparawpaw a ‘panagtungpal iti sao.’ (Santiago 1:22) Iti laksid ti maulit-ulit a pammakdaar ti klase Juan, impamaysada ti pusoda kadagiti naestilo a kawes, lugan, ken pagtaengan, ken iti biag a naisentro kadagiti panaglinglingay ken ragragsak. (1 Timoteo 6:9, 10; 1 Juan 2:15-17) Amin dagitoy ket mangpamudel iti naespirituan a pannakaawat. (Hebreo 5:11, 12) Imbes nga aglaladut ken nabaaw wenno apaganem-emda lattan, nasken a parayrayenda manen “ti apuy ti espiritu” ket ipakitada ti makapabang-ar a kinagagarda a ‘mangikasaba iti sao.’—1 Tesalonica 5:19; 2 Timoteo 4:2, 5.
9. (a) Ania dagiti sasao ni Jesus a pakatignayan koma dagiti apaganem-em a Kristiano, ken apay? (b) Kasano a ti kongregasion matulonganna dagiti nayaw-awan a “karnero”?
9 Kasano ti panangmatmat ni Jesus kadagiti apaganem-em a Kristiano? Rumbeng a matignayda kadagiti prangka a sasaona: “Saanmo nga ammo a nakaay-ay-ay ken nakakaasi ken napanglaw ken bulsek ken lamolamoka.” Nabibineg ti konsiensiada nga uray la a didan mabigbig a nakaay-ay-ay ti kasasaadda. (Idiligmo ti Proverbio 16:2; 21:2.) Saan a mabalin a tagtagilag-anen daytoy a serioso a kasasaad iti kongregasion. No dagiti panglakayen ken ti dadduma pay a dinutokanda ket mangipakita iti nagsayaat nga ulidan iti kinaregta ken mangipastorda buyogen ti ayat, mabalin a mapasubli dagiti nayaw-awan a “karnero” ti dati a rag-oda iti naimpusuan a panagserbi.—Lucas 15:3-7.
Ti Balakad Tapno ‘Bumaknang’
10. Ania ti “balitok” nga imbaga ni Jesus a gatangen kenkuana dagiti Kristiano sadi Laodicea?
10 Adda kadi agasna dayta a nakalkaldaang a kasasaad idiay Laodicea? Adda, no suroten dagidi a Kristiano ti balakad ni Jesus: “Ibalakadko kenka a gumatangka kaniak iti balitok a napasudi babaen iti apuy tapno bumaknangka.” (Apocalipsis 3:18a) Ti pudno a Nakristianuan a “balitok,” a napasudi iti apuy ken naikkat ti amin a mulitna, ti mamagbalin kadakuada a “nabaknang iti Dios.” (Lucas 12:21) Sadino ti pakagatanganda iti kasta a balitok? Saan a kadagiti bangko iti lugarda no di ket ken ni Jesus! Inlawlawag ni apostol Pablo no ania dayta a balitok idi imbagana ken Timoteo a bilinenna dagiti nabaknang a Kristiano “nga agaramidda iti naimbag, nga agbalinda a nabaknang iti nasayaat nga ar-aramid, nga agbalinda a naparabur, sisasagana a mangiranud, a sitatalged nga agurnongda maipaay iti bagbagida iti nasayaat a pamuon maipaay iti masanguanan.” Sada la ‘mapetpetan a sititibker ti pudpudno a biag’ no agagawada iti kastoy a wagas. (1 Timoteo 6:17-19) No sinurot dagidi nabaknang iti material a taga-Laodicea ti balakad ni Pablo, nagbalinda koma a nabaknang iti naespirituan.—Kitaem met ti Proverbio 3:13-18.
11. Ania dagiti makitatayo a moderno nga ehemplo dagidiay gumatgatang iti “balitok a napasudi babaen iti apuy”?
11 Adda kadi dagiti moderno nga ehemplo dagidiay gumatgatang iti “balitok a napasudi babaen iti apuy”? Adda! Uray sakbay pay ti aldaw ti Apo, adda bassit a grupo dagiti agad-adal iti Biblia a nakailasin a di umiso ti adu a Nababiloniaan a sursuro ti Kakristianuan, kas iti Trinidad, imortalidad ti kararua, panagtutuok iti umap-apuy nga impierno, pannakabuniag ti maladaga, ken panagdayaw kadagiti imahen (agraman ti krus ken dagiti ladawan ni Maria). Kas panangitandudoda iti kinapudno ti Biblia, inwaragawag dagitoy a Kristiano a ti Pagarian ni Jehova ti kakaisuna a namnama ti sangatauan ken ti daton a pangsubbot ni Jesus ti pakaibatayan ti pannakaisalakan. Agarup 40 a tawen sakbayna idi impatuldoda a 1914 ti tawen a naipadto iti Biblia a panagngudo ti panawen dagiti Gentil, a mapakuyogan kadagiti makapakellaat a panagbalbaliw ditoy daga.—Apocalipsis 1:10.
12. Siasino ti maysa kadagiti nangidaulo kadagiti nagriing a Kristiano, ken kasano a nangipakita iti nagsayaat nga ulidan no iti panagurnong kadagiti gameng sadi langit?
12 Ni Charles Taze Russell ti nangidaulo kadagitoy a nagriing a Kristiano. Idi rugrugi ti dekada 1870, nangbukel iti maysa a grupo a mangadal iti Biblia idiay Allegheny (paset itan ti Pittsburgh), Pennsylvania, E.U.A. Idi rinugian ni Russell a sapulen ti kinapudno, agsosioda ken ni tatangna ket dandani idin agbalin a milionario. Ngem inlakona ti pannakabagina iti dayta a negosio a buklen ti adu a puesto ken inusarna ti amin a kuartana para iti pannakaipablaak ti Pagarian ti Dios iti intero a daga. Idi 1884 nagbalin ni Russell nga umuna a presidente ti korporasion a maaw-awagan itan kas Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Isu ket natay idi 1916 bayat a nakalugan iti tren idiay asideg ti Pampa, Texas, nga agturong iti New York, a napaksuyan iti naudi a panagdaliasatna a nangasaba iti makinlaud nga Estados Unidos. Nangipaay iti nagsayaat nga ulidan iti panagurnong kadagiti naespirituan a gameng idiay langit, ulidan a sursuroten ita dagiti ginasut a ribu a managsakripisio a payunir a ministro.—Hebreo 13:7; Lucas 12:33, 34; idiligmo ti 1 Corinto 9:16; 11:1.
Panangyapros iti Naespirituan a Sapsapo ti Mata
13. (a) Kasano a ti naespirituan a sapsapo ti mata pasayaatenna ti kasasaad dagiti taga-Laodicea? (b) Ania a kita ti pagan-anay ti inrekomendar ni Jesus, ken apay?
13 Siiinget pay a binalakadan ni Jesus dagiti taga-Laodicea: “Gumatangka . . . iti . . . puraw a makinruar a kawkawes tapno makawesanka ken tapno saan a maiparangarang ti nakababain a kinalamolamom, ken sapsapo iti mata nga iyaprosmo kadagita matam tapno makakitaka.” (Apocalipsis 3:18b) Rumbeng nga agbirokda iti agas para iti naespirituan a kinabulsekda babaen ti pananggatangda iti sapsapo ti mata, saan a dagiti ilaklako dagiti mangngagas iti lugarda, no di ket daydiay kita a ni laeng Jesus ti makaipaay. Makatulong daytoy tapno maaddaanda iti naespirituan a pannakaawat ken makapagnada iti “dana dagidiay nalinteg” bayat a naipamaysa dagiti naraniag a matada iti panagaramid iti pagayatan ti Dios. (Proverbio 4:18, 25-27) Iti kasta, saan a dagidiay nangina a nangisit a delana a pagan-anay a naabel idiay Laodicea ti ikawesda, no di ket dagidiay “puraw a makinruar a kawkawes” a pakailasinan iti pribilehioda kas paspasurot ni Jesu-Kristo.—Idiligmo ti 1 Timoteo 2:9, 10; 1 Pedro 3:3-5.
14. (a) Ania a naespirituan a sapsapo ti mata ti magun-odanen manipud pay idi 1879? (b) Sadino ti talaga a paggapgapuan ti pinansial a suporta dagiti Saksi ni Jehova? (c) Iti panangusar kadagiti kontribusion, kasano a naiduma dagiti Saksi ni Jehova no idilig kadagiti sabsabali?
14 Adda kadi naespirituan a sapsapo ti mata iti moderno a panawen? Wen, adda! Idi 1879, ni Pastor Russell, kas sidudungngo nga awagda kenkuana, inrugina nga impablaak ti magasin a pangdepensa iti kinapudno a pagaammo itan iti intero a lubong kas Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova. Iti maikadua a ruar dayta a magasin, kinunana: “Patienmi a ni JEHOVA ti mangsupsuportar [iti daytoy a magasin], isut’ gapuna a pulos a saan nga agpalimos wenno agdawat iti suporta kadagiti tattao. Inton Daydiay nagkuna: ‘Kukuak ti amin a balitok ken pirak kadagiti bambantay,’ saanen a mangted kadagiti kasapulan a pondo, maawatanmi a tiempon tapno agsardeng ti panagipablaak.” Namuntuon a kinabaknang ti naurnong dagiti dadduma nga ebanghelista iti telebision ken agsagsagrapda iti aglaplapusanan a nam-ay ngem nakababain (ken no maminsan imoral) ti kabibiagda. (Apocalipsis 18:3) Naiduma dagiti Estudiante ti Biblia, a maaw-awagan itan kas Saksi ni Jehova, ta inusarda ti amin nga inawatda a boluntario a kontribusion agpaay iti pannakaorganisar ken pannakayadelantar ti sangalubongan a pannakaikasaba ti umad-adanin a Pagarian ni Jehova. Agingga ita, ti klase Juan ti mangimatmaton iti pannakaipablaak Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo!, dagiti magasin nga addaan nagtipon a sirkulasion a nasurok a 59 milion a kopia iti tawen 2006. Ti Pagwanawanan ket magun-odan iti agarup 150 a lenguahe. Daytoy ti opisial a pagiwarnak dagiti nasurok nga innem a milion a Kristiano a nagusar iti kasta a naespirituan a sapsapo ti mata tapno malukatan dagiti matada ket mabigbigda ti palso a relihion ken ti kinaganetget ti panangikasaba iti naimbag a damag kadagiti amin a nasion.—Marcos 13:10.
Magunggonaan iti Pannubngar ken Disiplina
15. Apay a nangted ni Jesus iti nainget a balakad kadagiti Kristiano sadi Laodicea, ken ania ti rumbeng nga aramiden ti kongregasion?
15 Subliantayo dagiti taga-Laodicea. Kasano ti panagriknada iti nainget a balakad ni Jesus? Rumbeng kadi a maupayda ket ipapandan a saanen a kayat ni Jesus ida a pasurot? Saan a pulos. Kastoy ti tuloy ti mensahe: “Amin dagidiay dungdungnguek tubngarek ken disiplinaek. Gapuna agregta ken agbabawika.” (Apocalipsis 3:19) Kas iti disiplina manipud ken Jehova, ti disiplina nga aggapu ken Jesus ket tanda ti ayatna. (Hebreo 12:4-7) Rumbeng a gundawayan ti kongregasion ti Laodicea ti nadungngo a pannakaseknan ni Jesus ken iyaplikarda ti balakadna. Masapul nga agbabawida, a bigbigenda a ti kinaapaganem-emda ket maibilang a basol. (Hebreo 3:12, 13; Santiago 4:17) Nasken nga iwaksi dagiti panglakayenda dagiti materialistiko nga aramid ket ‘parangrangenda a kas apuy’ ti sagut nga inawatda iti Dios. Bayat a sumamay ti naespirituan a sapsapo iti matada, dagiti amin nga adda iti kongregasion makabirokda koma iti bang-ar a kas iti makapagin-awa nga epekto ti nalamiis a danum ti ubbog.—2 Timoteo 1:6; Proverbio 3:5-8; Lucas 21:34.
16. (a) Kasano a maiparparangarang ita ti ayat ken kinadungngo ni Jesus? (b) Ania koma ti reaksiontayo no umawattayo iti nainget a balakad?
16 Komustatayo met ngay ita? Agtultuloy nga ‘ay-ayaten ni Jesus ti kukuana nga adda iti lubong’ “iti amin nga al-aldaw agingga iti panungpalan ti sistema ti bambanag.” (Juan 13:1; Mateo 28:20) Maiparangarang ti ayat ken dungngona babaen ti moderno-aldaw a klase Juan ken dagiti bituen, wenno panglakayen, iti kongregasion Kristiano. (Apocalipsis 1:20) Kadagitoy nakarikrikut a panawen, maseknan unay dagiti panglakayen a tumulong kadatayo amin, natataengan man wenno ubbing, tapno makapagtalinaedtayo iti uneg ti nateokratikuan a pangen, masaranget ti panagwaywayas, kinaagum ken materialismo, ken ti moral a kinarugit daytoy a lubong. No sagpaminsan nga umawattayo iti nainget a balakad wenno disiplina, laglagipentayo a “dagiti pannubngar ti disiplina isuda ti dalan ti biag.” (Proverbio 6:23) Imperpektotayo amin ket masapul a sipapasnek nga agbabawitayo no kasapulan tapno maatur ken makapagtalinaedtayo iti ayat ti Dios.—2 Corinto 13:11.
17. Kasano a ti kinabaknang pagpeggadenna ti espiritualidadtayo?
17 Ditay koma ipalubos nga agbalintayo nga apaganem-em gapu iti materialismo, kinabaknang, wenno kinapanglaw. Mabalin a makatulong ti kinabaknang a manglukat iti dakdakkel a gundaway nga agserbi, ngem mabalin met a napeggad dayta. (Mateo 19:24) Mabalin a pagarupen ti maysa a baknang a dinan kasapulan ti agbalin a naregta iti trabaho a panangasaba a kas kadagiti dadduma, no la ket ta kanayon a mangted iti dakkel a donasion. Wenno ipapanna a gapu ta nabaknang, adda kalinteganna a maikkan kadagiti pabor. Maysa pay, adu a ragragsak ken pagpalpaliwaan ti silulukat iti tao a nabaknang a di kabaelan dagiti dadduma. Ngem adu a tiempo ti agawen dagita a paglinglingayan ket mabalin a maitawtaw manipud iti Nakristianuan a ministerio daydiay di naannad agingga nga agbalinen nga apaganem-em. Sapay koma ta liklikantayo amin dagiti kasta a silo ken itultuloytayo ti ‘agtrabaho a sipipinget ken umagawa’ a naimpusuan, a sipapanunottayo iti biag nga agnanayon.—1 Timoteo 4:8-10; 6:9-12.
‘Pannakipangrabii’
18. Ania nga oportunidad ti impaay ni Jesus kadagiti Kristiano sadi Laodicea?
18 Intuloy a kinuna ni Jesus: “Adtoy! Agtaktakderak iti ruangan ken agtuktuktokak. No ti asinoman mangngegna ti timekko ket luktanna ti ruangan, sumrekakto iti balayna ket makipangrabiiak kenkuana ken isu kaniak.” (Apocalipsis 3:20) No dagiti Kristiano sadi Laodicea ket pasangbayenda ni Jesus iti kongregasionda, tulonganna ida a mangparmek iti kinaapaganem-emda!—Mateo 18:20.
19. Ania ti impasimudaag ni Jesus iti karina a makipangrabii iti kongregasion idiay Laodicea?
19 Idi nadakamat ni Jesus ti maipapan iti pangrabii, awan duadua a nalagip dagiti taga-Laodicea dagidi tiempo a pannakipanganna kadagiti adalanna. (Juan 12:1-8) Kanayon a mangipaay dagiti kasta a gundaway iti naespirituan a bendision kadagidiay presente. Adda met dagiti naisangsangayan a gundaway kalpasan ti panagungar ni Jesus a nakapabilgan unay dagiti adalanna, idi isu ket nakipangan kadakuada. (Lucas 24:28-32; Juan 21:9-19) No kasta, ti kari ni Jesus a pannakipangrabiina iti kongregasion idiay Laodicea ket kari nga ipaayanna ida kadagiti nabaknang a naespirituan a parabur no la ket ta pasangbayenda.
20. (a) Ania ti imbunga ti kinaapaganem-em ti Kakristianuan idi nangrugi ti aldaw ti Apo? (b) Kasano a naapektaran ti Kakristianuan iti panangukom ni Jesus?
20 Ti naayat a pammaregta ni Jesus kadagiti taga-Laodicea ket adda napateg a kaipapananna kadagiti natda a napulotan a Kristiano iti kaaldawantayo. Malagip ti dadduma kadakuada a nakaro ti kinaapaganem-em dagiti relihion iti Kakristianuan idi mangrugi ti aldaw ti Apo. Imbes nga abrasaenda ti panagsubli ti Apotayo idi 1914, nakiraman dagiti klerona iti panagpipinnatay idi Umuna a Sangalubongan a Gubat. Iti dayta a gubat, 24 kadagiti 28 a nagdadangadang a nasion ti agkunkuna a Kristiano. Anian a nagdakkel ti sungsungbatanda gapu iti panangibukbokda iti dara! Idi Maikadua a Sangalubongan a Gubat, a ti Kakristianuan manen ti kangrunaan a nakiraman, maminsan pay a “namuntuon a tumukno sadi langit” ti basol ti palso a relihion. (Apocalipsis 18:5) Mainayon pay, tinallikudan dagiti klero ti umad-adanin a Pagarian ni Jehova idi sinuportaranda ti Liga de Naciones, ti Naciones Unidas, ken dagiti nasionalistiko, rebolusionario a mobimiento, a bin-ig nga awan pannakabalinna a mangrisut kadagiti problema ti sangatauan. Nabayagen nga inlaksid ni Jesus dagiti klero, nga inukom ken impuruakna ida, a kas iti panangibelleng ti mangngalap kadagiti saan a nasayaat nga ikan a nakalap ti iketna. Ti nakapimpiman a kasasaad dagiti iglesia ti Kakristianuan ita ket pammaneknek ti pannakaukom ti Kakristianuan. Sapay koma ta agserbi a pammakdaar kadatayo ti pagtungpalanna!—Mateo 13:47-50.
21. Manipud idi 1919, ania ti reaksion dagiti Kristiano a kameng ti pudno a kongregasion kadagiti sasao ni Jesus kadagidiay Kristiano sadi Laodicea?
21 Uray iti uneg ti pudno a kongregasion, adda dagidiay apaganem-em a kas iti inumen a saan a makapagin-awa ti pudotna ken saan met a makapabang-ar ti lamiisna. Ngem nabara latta ti panagayat ni Jesus iti kongregasionna. Adda a madadaan kadagiti Kristiano a mangpasangbay kenkuana, ket adu ti immawat, a kasda la nakipangrabii kenkuana. Kas resultana, manipud idi 1919 naluktan dagiti matada iti kayulogan dagiti padto ti Biblia. Limmawag iti kasta unay ti pannakaawatda.—Salmo 97:11; 2 Pedro 1:19.
22. Ania a pangrabii iti masanguanan ti mabalin nga adda iti panunot ni Jesus, ken siasino dagiti makiraman iti dayta?
22 Iti sasao ni Jesus kadagiti taga-Laodicea, mabalin nga adda pay sabali a pangrabii a pampanunotenna. Iti ud-udi ti Apocalipsis, mabasatayo ti kastoy: “Naragsak dagidiay naawis iti pangrabii ti panagkasar ti Kordero.” Isu daytoy ti nadaeg a padaya ti panagballigi a pakaidayawan ni Jehova kalpasan ti panangukomna iti palso a relihion—maysa a padaya idiay langit a pakiramanan ni Kristo ken ti nakompleto a bilang ti nobiana a 144,000. (Apocalipsis 19:1-9) Wen, dagiti nangipangag a kameng daydi nagkauna a kongregasion idiay Laodicea—ken dagiti matalek a kakabsat ni Kristo Jesus itatta, a nakakawes iti nadalus a pagan-anay a pakailasinanda kas pudpudno a napulotan a Kristiano—makipagrambakdanto amin iti Nobioda iti dayta a pangrabii. (Mateo 22:2-13) Anian a nagbileg a panggutugot tapno agregta ken agbabawida!
Trono nga Agpaay Kadagiti Agballigi
23, 24. (a) Ania pay a gunggona ti dinakamat ni Jesus? (b) Kaano a nagtugaw ni Jesus iti Mesianiko a tronona, ken kaano a nangrugi ti panangukomna kadagiti agkunkuna a Kristiano? (c) Ania ti naisangsangayan a kari ni Jesus kadagiti adalanna idi inyussuatna ti Panglaglagip iti ipapatayna?
23 Adda pay sabali a gunggona a dinakamat ni Jesus. Kinunana: “Iti daydiay agballigi ipaluboskonto a makikatugaw kaniak iti tronok, kas iti mismo a panagballigik ken pannakikatugawko iti Amak iti tronona.” (Apocalipsis 3:21) Kas kaitungpalan dagiti sasao ni David iti Salmo 110:1, 2, napagungar ni nasungdo a Jesus idi 33 K.P. kalpasan a naparmekna ti lubong ket naitan-ok a nakikatugaw iti nailangitan a trono ni Amana. (Aramid 2:32, 33) Iti sabali pay a napateg a tawen, idi 1914, nagtugaw ni Jesus iti Mesianiko a tronona kas Ari ken Ukom. Nabatad a nangrugi idi 1918 ti panangukom kadagiti agkunkuna a Kristiano. Kalpasanna, dagiti nagballigi a napulotan a natay sakbay dayta a tiempo ket napagungar ken naikaykaysada ken ni Jesus iti Pagarianna. (1 Pedro 4:17) Inkarina daytoy kadagiti adalanna idi inyussuatna ti Panglaglagip iti ipapatayna. Kinunana kadakuada: “Mangaramidak iti tulag kadakayo, kas iti panangaramid ni Amak iti maysa a tulag kaniak, maipaay iti maysa a pagarian, tapno mabalinyo ti mangan ken uminum iti lamisaanko idiay pagariak, ket agtugawkayo kadagiti trono tapno ukomenyo ti sangapulo ket dua a tribu ti Israel.”—Lucas 22:28-30.
24 Anian a nagsayaat nga annongen—ti pannakikatugawda iti agturturayen nga Ari bayat ti “pannakaparsua manen” ken naibatay iti perpekto a sakripisiona, makiramanda kenkuana a mangisubli iti Edeniko a kinaperpekto ti natulnog a sangatauan! (Mateo 19:28; 20:28) Kas impakaammo ni Juan kadatayo, pagbalinen ni Jesus dagidiay agballigi a kas “pagarian, papadi iti Dios ken Amana,” tapno agtugawda kadagiti trono nga adda iti aglikmut ti nadayag a trono ni Jehova idiay langit. (Apocalipsis 1:6; 4:4) Amintayo—napulotan man wenno kameng ti baro a kagimongan ditoy daga a mangnamnama a makiraman iti pannakaisubli ti Paraiso—ipapusotayo koma dagiti sasao ni Jesus kadagiti taga-Laodicea!—2 Pedro 3:13; Aramid 3:19-21.
25. (a) Kas kadagiti immuna a mensahe, kasano nga inngudo ni Jesus ti mensahena iti Laodicea? (b) Mainaig iti sasao ni Jesus iti kongregasion idiay Laodicea, ania ti rumbeng nga aramiden dagiti indibidual a Kristiano ita?
25 Kas kadagiti immuna a mensahe, inngudo ni Jesus daytoy a mensahe babaen ti pammalakad: “Daydiay addaan lapayag denggenna koma ti kunaen ti espiritu kadagiti kongregasion.” (Apocalipsis 3:22) Agbibiagtayon iti arinunos ti panawen ti panungpalan. Nalikmuttayo iti pammaneknek a nalamiis ti ayat ti Kakristianuan. Maisupadi iti dayta, sapay koma ta datayo kas pudno a Kristiano sipapasnek nga ipangagtayo ti mensahe ni Jesus iti kongregasion idiay Laodicea, wen, iti amin a mensahena kadagiti pito a kongregasion. Maaramidantayo daytoy no sigaganetget a makiramantayo iti kaitungpalan ti naindaklan a padto ni Jesus para iti kaaldawantayo: “Ket daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti intero a mapagnaedan a daga maipaay a pangsaksi kadagiti amin a nasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.”—Mateo 24:12-14.
26. Kaano nga agsao manen ni Jesus a direkta ken ni Juan, ngem iti ania ti pakiramananna?
26 Nagngudon ti balakad ni Jesus kadagiti pito a kongregasion. Saanen nga agsao manen ken ni Juan iti Apocalipsis malaksid iti maudi a kapitulo; ngem isu ket nakiraman kadagiti adu a sirmata, kas koma iti panangitungpalna kadagiti panangukom ni Jehova. Kaduaentayo ita ti klase Juan a mangusig iti maikadua a karkarna a sirmata nga impalgak ni Apo Jesu-Kristo.
[Footnote]
a Dagitoy a lugar ket nakabakab dagiti arkeologo iti disso nga ayan idi ti Laodicea.
[Kahon iti panid 73]
Materialismo Kontra Sirib
Idi 1956, insurat ti maysa a periodista: “Mapattapatta nga iti naglabas a siglo adda 72 a banag a tarigagayan ti ordinario a tao, ket 16 kadagitoy ti maibilang kas nesesita. Ita, addan 474 a banag a tarigagayan ti ordinario a tao, ket 94 kadagita ti maibilang kas nesesita. Iti naglabas a siglo, adda 200 a banag nga idagdagadag dagiti aglaklako a gatangen ti ordinario a tao—ngem ita addan 32,000 a banag nga ituktukonda a nagrigat a pagkedkedan. Bassit ti kasapulan ti tao ngem awan patinggana dagiti tarigagayanna.” Kadagitoy a tiempo, kanayon a maipaspasagepsep iti kapanunotan dagiti tattao a ti kapatgan a banag iti biag ket ti material a kinabaknang ken sanikua. Gapuna, adu ti di mangikankano iti nainsiriban a balakad ti Eclesiastes 7:12: “Ti sirib agpaay a salaknib kas met laeng ti kuarta agpaay a salaknib; ngem ti pagsayaatan ti pannakaammo ket ti met laeng sirib taginayonenna a sibibiag dagiti agik-ikut iti dayta.”
[Ladawan iti panid 67]
Saan a makarepresko ti danum a dumanon idiay Laodicea gapu ta apaganem-em. Addaan dagiti Kristiano sadi Laodicea iti di makapnek nga apaganem-em nga espiritu