“Daytoy ti Aldaw ti Isuamin Nga Al-aldaw
“Babaen iti paltiing siak addaak idi iti aldaw ti Apo.”—Apocalipsis 1:10.
1. Iti ania nga “aldaw” ti pagbibiagantayon, ket apay a makaparagsak daytoy a kinapudno?
“DAYTOY” ti aldaw ti isuamin nga al-aldaw. Adtoy, ti Ari agturen!” Dagitoy dramatiko a sasao nga inyebkas ti maikadua a presidente ti Watch Tower Bible and Tract Society idi 1922 ti kaskasdi a makaay-ayo pay la kadatayo itatta. Itultuloyda nga ipalagip kadatayo nga agbibiagtayon iti nakaay-ayat unay a tiempo iti amin a historia, ti tiempo a naawagan idiay Biblia a “ti aldaw ti Apo.” (Apocalipsis 1:10) Pudno a dayta ti “aldaw ti isuamin nga al-aldaw,” ta isut’ tiempo inton ni Jehova, baeten ti Pagarian ni Kristo, iyegnanton ti kaitungpalan amin dagiti grande a pangpanggepna ken santipikarennanton ti nasantuan a naganna iti imatang amin a pinarsua.
2, 3. (a) Aniat’ kawatiwat ti aldaw ti Apo? (b) Sadinot’ pakasarakantayo maipapan iti daytoy nga aldaw?
2 Daytoy nga aldaw ti nangrugi pay la idi 1914 idi a ni Jesus naipatugaw kas Ari ti Pagarian ti Dios. Ket daytat’ agtultuloy agingga iti panungpalan ti Sangaribo a Tawen a Panagturay, inton ni Kristo ‘iyawatna ti pagarian iti Dios ken Amana.’ (1 Corinto 15:24) Dagiti matalek a Kristiano inur-uraydan ti aldaw ti Apo iti adun a siglo. Ita, daytat’ dimtengen! Aniat’ kinaipapanan daytoy “aldaw ti isuamin nga al-aldaw” para iti ili ti Dios ken iti lubong nga en heneral?
3 Ti libro ti Biblia a mangibagbaga ti kaaduanna kadatayo maipapan iti aldaw ti Apo ket isu ti Apocalipsis. Ngangngani amin a padto daytoy a libro natungpalda bayat iti aldaw ti Apo. Ngem ti Apocalipsis ket isu laeng ti tampok dagiti serie dagiti propetiko a libro a mangibagbaga kadatayo maipapan iti dayta nga aldaw. Da Isaias, Jeremias, Ezequiel, ken Daniel, ti sumagmamano kadagiti dadduma, a mangibagbaga met kadatayo maipapan iti dayta. Masansan, ti ibagbagada ti makatulong kadatayo a makatarus a nasaysayaat kadagiti padto ti Apocalipsis. Kitaentayo no kasano a ti libro ni Ezequiel nangnangruna ti mangted lawag iti kaitungpalan ti Apocalipsis bayat ti aldaw ti Apo.
Ti Uppat a Nakakabayo
4. Sigun iti Apocalipsis 6, aniat’ napasamak iti pangrugian ti aldaw ti Apo?
4 Kas pangarigan, iti maikanem a kapitulo ti Apocalipsis, dineskribir ni apostol Juan ti maysa a dramatiko a sirmata: “Ket kimmitaak, ket, adtoy! ti maysa a kabayo a puraw; ket daydi adda a sisasakay kenkuana adda idi maysa a bai ti panana; ket naited kenkuana ti maysa a balangat, ket rimmuar a sibaballigi ken tapno agballigi.” (Apocalipsis 6:2) Asino daytoy naballigi a nakakabayo? Awan sabali no di ni Jesu-Kristo, a naipatugaw kas Ari iti Pagarian ti Dios ken sisasakay tapno agballigi kadagiti kabusorna. (Salmo 45:3-6; 110:2) Ti naballigi a panagsakay ni Jesus ti nangrugi pay la idi 1914, iti pangrugian unay ti aldaw ti Apo. (Salmo 2:6) Ti immun-una a panagballigina ket isut’ panangipuruakna ken Satanas ken dagiti demoniona ditoy daga. Ti resultana iti sangatauan? “Asikayo pay daga ken baybay.”—Apocalipsis 12:7-12.
5. Ania a nakaal-alingget a langa ti simmaruno iti Nakasakay iti puraw a kabayo, ket ania nga autoridad ti adda iti tunggal maysa a langa?
5 Adda a simmaruno iti sirmata dagiti tallo a nakabutbuteng a langa: maysa a nalabaga ti kolorna a kabayo a mangisimsimbolo iti gubat, maysa a nangisit a kabayo a mangisimsimbolo ti bisin, ken maysa a nabessag a kabayo a ti makasakay napanaganan ti “Patay.” Idi daytoy maikapat a kabayo, mabasatayo: “Ket kimmitaak, ket, adtoy! ti maysa a kabayo a nabessag; ket daydi adda a nagsakay kenkuana managan idi ti Patay. Ket ti Hades sumursurot kenkuana. Ket naited kadagitoy ti panagturay iti apagkapat ti daga, tapno agpapatayda babaen ti kampilan ken ti bisin ken ti makapapatay a saplit ken kadagiti narungsot nga animal ditoy daga.”—Apocalipsis 6:3-8; Mateo 24:3, 7, 8; Lucas 21:10, 11.
6. Aniat’ epektona ditoy daga dagitoy tallo a nakabutbuteng a kabkabayo ken dagiti nakasakay kadakuada?
6 Pudno iti padto, ti sangatauan ti nagsagaba unay manipud iti gubat, bisin, ken sakit nanipud pay 1914. Ngem ti maikapat a nakakabayo ti nangpapatay met babaen “kadagiti narungsot nga animal ditoy daga.” Nagbalin aya daytoy a nakadkadlaw a pasetna nanipud 1914? Ti panangusig iti umas-asping a padto ni Ezequiel ti makatulong a mangikabil iti daytoy a paset ti padto iti umiso a panangmatmat.
7. (a) Ania a padto ti inyebkas ni Ezequiel maipapan iti Jerusalem? (b) Kasanot’ pannakatungpal daytoy a padto?
7 Iti panagsuratna nalabit lima a tawen sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P., impadto ni Ezequiel ti nakaalalingget a dusa kadagiti Judio gapu iti saanda a kinamatalek. Isut’ nagsurat babaen iti paltiing: “Anian a nakarkaro pay intono ipaw-itko dagiti uppat a nasaem a panangukomko iti Jerusalem—ti kampilan, ti bisin, ti narungsot nga animal ken ti angol—tapno pukawek kenkuana dagiti tao ken animal.” (Ezequiel 14:21; 5:17) Natungpal aya a literal daytoy idi? Di pagduaduaan a ti Jerusalem nagsagaba manipud bisin ken gubat idi nga asidegen ti panungpalanna. Ket masansan a ti bisin mangpatpataud iti sakit. (2 Cronicas 36:1-3, 6, 13, 17-21; Jeremias 52:4-7; Un-unnoy 4:9, 10) Adda met aya literal a saplit dagiti narungsot nga animal iti dayta a tiempo? Mabalin nga adda met dagiti kaso dagiti tattao a ginuyguyod wenno nalabit pinapatay pay dagiti an-animal, gapu ta impadto met ni Jeremias daytoy.—Levitico 26:22-33; Jeremias 15:2, 3.
8. Aniat’ pinaset agingga itatta dagiti narungsot nga animal bayat ti aldaw ti Apo?
8 Kumusta met itatta? Kadagiti narang-ay a dagdaga, dagiti atap nga an-animal ket saanda a napeggad a problema kas idi. Kadagiti dadduma a pagilian, nupay kasta, dagiti atap nga an-animal ti agtultuloy a mangal-ala kadagiti biktimada, nangnangruna no iramantayo dagiti uleg ken buaya “kadagiti narungsot nga animal ditoy daga.” Ti kakasta a nakalkaldaang nga ipapatay ti narasay a maipakpakaammo iti internasional a pagiwarnakan, ngem nakadkadlaw dagita. Ti libro a Planet Earth—Flood saritaenna dagiti adu idiay India ken Pakistan a “natnatay iti napalalo nga ut-ot manipud kagat dagiti makasabidong unay nga uleg” bayat a padpadasenda ti makatalaw manipud kadagiti layus. Impadamag ti India Today ti maysa a purok idiay West Bengal a sadiay ti napattapatta a 60 a babbai napukawda ti lallakayda gaput’ iyaatake dagiti tigre. Dagita a didigra ti ad-addanto pay nga agbalin a gagangayen iti masanguanan inton marba ti natauan a sosiedad ken inton lumanlan ti bisin.
9. Ania a sabali a kita ti “animal” ti nakapataud ti riribuk ken panagsagaba iti sangatauan bayat daytoy a siglo?
9 Ngem isingsingasing ni Ezequiel ti sabali pay a kita ti “animal” idi a kinunana: “Adda panangisikat dagiti mammadtona iti tengnga, a kas ti uga ti leon, nga aglamut iti natukmaanna. Isuda aglamutda kadagiti karkararua. . . Dagiti piprinsipena iti tengngana kasda la lobo nga aglamut iti natukmaan.” (Ezequiel 22:25, 27) Gapuna mabalinan dagiti tattao ti agtignay kas an-animal met, ket anian ti panagsagaba ti sangatauan manipud kakasta a mananglamut bayat ti siglotayo! Adun ti natnatay iti im-ima dagiti kas an-animal a kriminal ken terorista. Wen, iti nasursurok ngem maysa a pamay-an ni patay ti nangala ti nabaknang nga apit dagiti biktima manipud “kadagiti narungsot nga animal ditoy daga.”
10. Iti ania ti pangtulongan ti panangilista ni Juan iti gubat, bisin, sakit, ken narungsot nga animal kas pagtaudan ti ipapatay?
10 Ti panangilista ti gubat, bisin, sakit, ken narungsot nga animal iti sirmata ni Juan tulongannatay a makakita a dagiti ut-ot nga inibturan ti Jerusalem idi 607 K.K.P. ti maparisanto iti adu nga okasion bayat ti kaaldawantayo. Ti aldaw ti Apo ngarud kinaipapanannan ti panagsagaba para iti lubong, a ti kadakkelanna ket gapu ta dagiti agtuturay ti sangatauan madida nga agpasakup iti daydiay umuna a Nakakabayo, ti naitrono nga Ari, a ni Jesu-Kristo. (Salmo 2:1-3) Ngem, kumusta met, ti ili ti Dios? Aniat’ kaipapanan ti aldaw ti Apo kadakuada?
Panangrukod iti Templo
11. Idiay Apocalipsis 11:1, aniat’ naibilin nga aramiden ni Juan, ket daytoy ti maipapan ti ania a templo?
11 Idiay Apocalipsis 11:1, kuna ni apostol Juan: “Ket naited kaniak ti maysa a runo nga umasping iti maysa a sarukod ket kinunada kaniak: ‘Tumakderka ket rukodem ti templo ti Dios ken ti altar ken dagiti agdaydayaw sadiay.’” Daytoy panangrukod ti templo babaen iti sirmata ket dakkel kaipapananna iti ili ti Dios. Ania a santuario ti templo ti rinukod ni Juan? Saan a ti literal a templo dagiti Judio a nagdaydayawan ni Juan sakbay ti panagbalinna a Kristiano. Dayta a templo ti linaksiden ni Jehova, ken nadadael payen idi 70 K.P. (Mateo 23:37–24:2) Imbes ketdi, dayta isut’ naindaklan a naespirituan nga urnos ti templo ni Jehova. Iti daytoy piguratibo a templo, dagiti napulotan a Kristiano agserserbida kas nababbaba a papadi idiay naindagaan a paraangan.—Hebreo 9:11, 12, 24; 10:19-22; Apocalipsis 5:10.
12. Kaano a napaadda dayta a templo, ket ania nga irarang-ay ti napasamak maipapan iti daytoy idi umuna a siglo?
12 Naadda dayta a templo idi 29 K.P. idi a ni Jesus napulotan kas nangato a padi. (Hebreo 3:1; 10:5) Daytat’ maaddaan ti 144,000 a nababbaba a papadi, ket idi umuna a siglo adu kadagitoy ti napili, naseliuan, ken kalpasanna natayda a matalek. (Apocalipsis 7:4; 14:1) Ngem idi natayen dagidiay immuna-siglo a Kristiano, naturogda pay laeng idiay tanem, a saanda nga insigida a napagungar idiay langit. (1 Tesalonica 4:15) Mainayon pay, kalpasan ti umuna a siglo nangrugi ti maysa a dakkel nga apostasia, ket dagiti kas padi a napulotan a Kristiano ti nalikmut kadagiti tumartarubong a “sisania,” dagiti apostasia. (Mateo 13:24-30) Kadagiti simmaruno a siglo nanipud idin, mabalin a nasayaat ti pannakaisaludsodna idi: ‘Maseliuanto aya amin dagiti nababbaba a 144,000 a papadi?’ ‘Dagidiay kadi natay a matalek ti mapagungarto pay nga agserbi iti nailangitan a santuario?’ Ti panangrukod ti templo babaen iti sirmata impakitana a ti sungbat iti tunggal maysa kadagitoy a saludsod ket wen. Apay?
13. Aniat’ impanamnama ti panangrukod ni Juan iti santuario ti templo, ket aniat’ napasamak iti pangrugian ti aldaw ti Apo?
13 Gapu ta iti padto ti Biblia ti panangrukod iti maysa a banag masansan ipampamatmatna a ti panggep ni Jehova iti dayta a banag ti sigurado a matungpal. (2 Ar-ari 21:13; Jeremias 31:39; Un-unnoy 2:8) Gapuna, ti panangrukod ni Juan iti santuario ti templo babaen iti sirmata ket maysa a garantia a bayat ti aldaw ti Apo, amin a pangpanggep ni Jehova maipapan iti templo ti matungpaldanto. Maitunos iti daytoy ken sigun iti isuamin nga ebidensia, dagidiay napulotan a natayen a matalek nangrugidan a mapagungar iti naikari a puestoda iti nailangitan a santuario nangrugi idi 1918. (1 Tesalonica 4:16; Apocalipsis 6:9-11) Ngem ti ngay maipapan kadagiti dadduma ti 144,000?
14. Aniat’ napasamak kadagiti napulotan a Kristiano sakbay ken bayat ti umuna a gubat sangalubongan?
14 Uray sakbay ti panangrugi ti aldaw ti Apo, dagiti napulotan a Kristiano a rimmuaren manipud apostata a Kakristianuan nangrugin a maurnongda iti naisina nga organisasion. Nakaibangondan ti nagsayaat a rekord ti kinamatalek a mangiyan-anunsio iti kinapateg ti tawen 1914, ngem iti dayta makaikeddeng a tawen, idi a mangrugin ti umuna a gubat sangalubongan, nangrugida nga agsagaba ti pannakairurumen, ti ‘pannakaibaddebaddek.’ Nadanun daytoy ti kangitingitanna idi 1918 idi dagiti direktor ti Watch Tower Society naibaludda, ket ti organisado a panangaskasaba ti ngangngani nagsardeng. Iti dayta a tiempo, aktualmente a ‘napapatayda.’ (Apocalipsis 11:2-7) Aniat’ kaipapanan ti panangrukod iti santuario ti templo para kadagitoy a Kristiano?
15. Aniat’ kinaipapanan ti pannakarukod ti templo iti sirmata para iti ili ti Dios idi kaaldawan ni Ezequiel?
15 Idi tawen 593 K.K.P., 14 a tawen kalpasan ti pannakadadael ti templo ni Jehova idiay Jerusalem, nakita ni Ezequiel ti balay ni Jehova iti sirmata. Isut’ naikkan ti nalawa a pannakaipasiar iti daytoy a templo ket binantayanna bayat a tunggal pasetna ti siaannad a narukod. (Ezequiel, kapitulo 40–42) Aniat’ kaipapanan daytoy? Inlawlawag a mismo ni Jehova: Insingasing ti pannakarukod ti templo ti maysa a subok para iti ili ni Ezequiel. No ipakumbabada ti bagbagida, agbabawida kadagiti basbasolda, ken mairukodda kadagiti linlinteg ni Jehova, maibaga kadakuada dagiti rukod ti templo. Kaawatan a daytoy ti mangparegta kadakuada iti namnama a dumtengto ti aldaw a ti ili ni Jehova mawayawayaanto manipud Babilonia ket agdaydayawto manen ken Jehova iti literal a templona.—Ezequiel 43:10, 11.
16. (a) Aniat’ impasiguro ti panangrukod ni Juan iti santuario ti templo para iti ili ti Dios idi 1918? (b) Kasano a natungpal daytoy?
16 Umasping iti dayta, no dagidiay naupay a Kristiano idi 1918 ipakumbabada met ti bagida ken agbabawida iti aniaman a basol a naaramidanda, mawayawayaandanto tapno maaddaan ti bendision ni Jehova ket naan-anayto ti pasetda iti urnos ti templona. Ket daytoy ti napasamak. Sigun iti Apocalipsis 11:11, ‘nagtakder[da],’ wenno piguratibo a napagungarda. Ti mainaig a sirmata ti panagungar idiay Ezequiel iyan-anniniwanna ti pannakaisubli dagiti Judio iti mismo a dagada. (Ezequiel 37:1-14) Daytoy moderno a ‘panagungar’ ti nagbalin nga isut’ pannakaisubli ti ili ti Dios manipud iti naupay, ngangngani inaktibo a kasasaadda, a nagbalin a maysa a sibibiag, naragsak a kasasaad a sadiay makaipaayda ti naan-anay a paset iti serbisio ni Jehova. Ti kasta a ‘panagungar’ ti napasamak idi 1919.
Ti Pagbasaan a Bassit
17. (a) Iladawanyo ti sirmata ni Juan idiay Apocalipsis 10:1. (b) Asino ti anghel a nakita ni Juan, ken bayat ti ania nga aldaw a matungpalto ti sirmata?
17 Idiay Apocalipsis 10:1, nakita ni Juan ti “sabali nga anghel a napigsa a bumabbaba manipud langit, a nabungon ti maysa nga ulep, ket adda idi iti bullalayaw iti rabaw ti ulona, ket daydi rupana kasla iti init ket dagiti saksakana kakasda la adigi nga apuy.” Daytoy ti medio umas-asping kadagiti sirmata ni Jehova a nakita ni Ezequiel iti napalabas ken babaen ken ni Juan a mismo. (Ezequiel 8:2; Apocalipsis 4:3) Ngem nakita ni Juan ditoy ti maysa nga anghel, saan a ni Jehova. Gapuna, mabalin a dayta ket ti naindaklan nga angheliko nga Anak ni Jehova, nga isu ni Jesu-Kristo, nga “isu ti ladawan ti Dios a di makita.” (Colosas 1:15) Mainayon pay, iladladawan met ti Apocalipsis 10:2 ni Jesus a kas sitatakder iti maysa a posision nga addaan dakkel nga autoridad, nga “impatayna ti sakana a makanawan iti rabaw ti baybay, ket ti makatigid iti rabaw ti daga.” Gapuna ti anghel ireprepresentarna ni Jesus bayat ti aldaw ti Apo.—Kitaenyo ti Salmo 8:4-8; Hebreo 2:5-9.
18. (a) Aniat’ naibilin ken ni Juan a kanenna? (b) Iti umas-asping a sirmata, aniat’ naibilin ken Ezequiel a kanenna, ken aniat’ epektona?
18 Ni Jesus, iti nadaeg a langana iti sirmata, ti addaan pagbasaan a bassit iti imana, ket nabilin ni Juan nga alaenna ti pagbasaan ket kanenna dayta. (Apocalipsis 10:8, 9) Iti daytoy a pamay-an, ni Juan ti naaddaan ti kapadasan nga umas-asping unay ken ni Ezequiel, a nabilin met a kanenna ti pagbasaan iti sirmata. Iti kasasaad ni Ezequiel, ni Jehova a mismo ti nangiyawat iti pagbasaan iti mammadto, ket nakita ni Ezequiel “dagiti naisurat kenkuana nga un-unnoy ken sangsangit ken ay-ay-ay.” (Ezequiel 2:8-10) Kinuna ni Ezequiel: “Idin kinnanko ket adda iti ngiwatko a kas iti diro ti kinasam-itna.” (Ezequiel 3:3) Aniat’ isingasing ti pannangan iti lukot a libro ken ni Ezequiel?
19. (a) Aniat’ inrepresentar ti pannangan ni Ezequiel iti lukot ti libro? (b) Asinoda dagiti umawat ti napait a mensahe a nakaibaonan ni Ezequiel a mangasaba?
19 Nalawag, ti lukot ti libro naglaon kadagiti naipaltiing a propetiko nga impormasion. Idi kinnan ni Ezequiel ti lukot, inawatna ti komision a mangiwaragawag iti daytoy nga impormasion agingga a daytat’ nagbalinen a paset ti biagna. (Idiligyo ti Jeremias 15:16.) Ngem dagiti linaon ti lukot saanda a nasam-it kadagiti dadduma. Ti lukot ti napunno “kadagiti un-unnoy ken sangsangit ken ay-ay-ay.” Agpaay iti siasino daytoy napait a mensahe? Umuna, naibaga ken ni Ezequiel: “Anak ti tao, inka, dumtengka iti balay ti Israel, ket isaom dagiti saok kadakuada.” (Ezequiel 3:4) Iti kamaudiananna, napalawa ti mensahe ni Ezequiel nga inramanna dagiti pagano a nasnasion nga adda iti aglawlaw.—Ezequiel, kapitulo 25–32.
20. Aniat’ napasamak idi kinnan ni Juan ti pagbasaan a bassit, ket aniat’ imbunga ti panangaramidna ti kasta?
20 Iti kaso ni Juan, dagiti resulta ti pannanganna ti lukot ti libro ket pareho. Kinunana: “Ket innalak daydi pagbasaan a bassit iti ima daydi anghel ket kinnanko, ket nasam-it iti ngiwatko a kasla diro; ngem idi nakankon, ti tianko nagpait.” (Apocalipsis 10:10) Ti pannangan iti lukot ti nasam-it met ken ni Juan. Makaparagsak ti panagbalin ti sao ni Jehova a paset ti biagna. Kaskasdi ti mensahe ti addaan napait nga aweng iti dayta. Napait para iti siasino? Naibaga ken ni Juan: “Masapul nga agipadtoka manen a maipaan kadagiti adu nga il-ili ken pagpagarian ken pagsasao ken ar-ari.”—Apocalipsis 10:11.
21. (a) Aniat’ inaramid dagiti napulotan a Kristiano idi 1919 a katupag ti pannangan ni Juan iti pagbasaan a bassit, ket aniat’ epektona? (b) Aniat’ resultana para iti Kakristianuan ken ti lubong nga en heneral?
21 Kasanot’ pannakatungpal amin daytoy bayat ti aldaw ti Apo? Sigun kadagiti kinapudno ti historia, idi 1919 inabrasa dagiti matalek a Kristiano ti pribilehio a panagserbi a naan-anay ken ni Jehova a daytat’ nagbalin metten a paset ti biagda, ket daytoy ti pudno a nasam-it. Ngem ti bendision ken pribilehioda ti nagbalin a napait para kadagiti dadduma—nangnangruna kadagiti klerigo ti Kakristianuan. Apay? Ngamin ta dagitoy matalek a napulotan a Kristiano ti situtured a nangiwaragawag amin a mensahe ni Jehova iti sangatauan. Saanda laeng nga inkaskasaba ti “naimbag a damag ti pagarian” no di ket imbutaktakda pay met ti natay iti naespirituan a kasasaad ti Kakristianuan ken ti lubong nga en heneral.—Mateo 24:14; Apocalipsis 8:1–9:21; 16:1-21.
22. (a) Iti ania a naindaklan a pamay-an agingga itatta ti nangusaran ni Jehova kadagiti napulotan bayat ti aldaw ti Apo? (b) Aniat’ kinaipapanan ti aldaw ti Apo para iti lubong ni Satanas ken para iti ili ti Dios?
22 Daytoy matalek a bunggoy dagiti Kristiano ti inusar ni Jehova a mangurnong kadagiti natda pay ti 144,000 a maipaay iti pannakaselioda, ket indauluanda ti panangurnong iti dakkel nga umariwekwek, nga addaan naindagaan a namnama. (Apocalipsis 7:1-4, 9, 10) Daytoy dakkel nga umariwekwek ti addaan napateg a paset kadagiti pangpanggep ni Jehova a maipaay iti daytoy a daga, ket ti panagparangna ti nangpataud ti dakkel a rag-o agpadpada idiay langit ken ditoy daga. (Apocalipsis 7:11-17; Ezequiel 9:1-7) Gapuna, daytoy “aldaw ti isuamin nga al-aldaw” ti kinaipapanannan ti panagsagaba a maipaay iti lubong ni Satanas ngem nababaknang a bendision a maipaay ti ili ni Jehova. Itan, kitaentayo, no kasano a daytoy agtultuloy a pudno bayat nga agtultuloy met ti aldaw ti Apo.
Mailawlawagmo Aya?
◻ Ania ti aldaw ti Apo?
◻ Ania a makadadael a paset ti aramiden “dagiti narungsot nga animal ti daga” bayat ti aldaw ti Apo?
◻ Ania a pammasiguro ti inted ni Jehova babaen ti panangrukod ni Juan iti santuario ti templo?
◻ Aniat’ kinaipapanan ti pannangan ni Juan iti pagbasaan a bassit para kadagiti napulotan a natda idi 1919?
◻ Agingga ita, aniat’ kinaipapanan ti aldaw ti Apo para iti ili ti Dios ken para iti lubong nga en heneral?
[Ladawan iti panid 13]
Ti panangrukod ni Juan iti templo ti nangted ti natibker a garantia kadagiti napulotan iti aldaw ti Apo