Kapitulo 8
‘Pannakidangadang Maibusor Kadagiti Espiritu ti Kinadakes’
1. Apay a makapainteres unay kadatayo ti ar-aramid dagiti dakes nga espiritu?
DAGITI materialistiko ti panagpampanunotna a tattao ti mabalin a katawaanda ti idea maipapan kadagiti dakes nga espiritu. Ngem saan a pagkakatawaan a banag dayta. Patienda man wenno saan, ti ar-aramid dagiti demonio ti mangparparigat iti tunggal maysa. Dagiti managdaydayaw ken ni Jehova ti saanda a nailaksid. Kinapudnona, isuda ti kangrunaan a puntiria. Pinagalibtaknatayo ni apostol Pablo maipapan iti daytoy a suppiat, a kunkunana: “Ta ti pannakidangadangtayo, saan a maibusor iti lasag ken dara, no di ket kadagiti ar-ari, kadagiti mannakabalin, kadagiti agturay [a di saksaklawen ti lasag ken dara], iti lubong daytoy a sipnget, kadagiti espiritu ti kinadakes idiay ngato.” (Efe. 6:12) Iti kaaldawantayo ti panangparigat ti nagtengannan ti kangatuan a tukadna gapu ta ni Satanas ti naitapuaken manipud langit ket isut’ makapungtot unay, ta ammona a bassiten ti tiempona.—Apoc. 12:12.
2. Kasano a posible ti pannakidangadangtayo a sibaballigi a maibusor kadagiti espiritu a napigpigsa ngem tao?
2 Kasano ti posible a pannakapagballigi ti asinoman kadatayo iti pannakidangadang maibusor kadagiti espiritu a puersa a napigpigsa ngem tao? Babaen laeng iti naan-anay a panagtalek ken Jehova. Masapul ti panagimdengtayo kenkuana ken panagtulnogtayo iti Saona. Babaen iti panangaramidtayo ti kasta, maispaltayo manipud iti pisikal, moral, emosional ken mental a pannakadangran a laklak-amen dagidiay adda iti panangkontrol ni Satanas.—Efe. 6:11; Sant. 4:7.
Dagiti Agturay ti Lubong iti Nangato a Luglugar
3. Iti ania ken asino ti busbusoren unay ni Satanas?
3 Iladawan ni Jehova a silalawag kadatayo ti situasion ti lubong kas pannakakitana iti dayta manipud nasaysayaat a puestona idiay langit. Inikkanna ni apostol Juan ti sirmata a ni Satanas nailadawan kas “dakkel a dragon a nalabaga” a sisasagana a mangalun-on, no mabalbalin, iti Mesianiko a Pagarian ti Dios apaman a daytat’ maipasngay idiay langit idi 1914 K.P. Gaput’ pannakapaayna, pinabulosan ni Satanas ti layus dagiti narungsot nga ibubusor kadagiti makitkita a pannakabagi dayta a Pagarian, dagiti segundario a paset ti bin-i ti “babai” a kukua ti Dios.—Apoc. 12:3, 4, 13, 17.
4. (a) Iti ania a kinapudno maipapan ti gubuayan ti pannakabalin dagiti natauan a gobierno ti pangalertuan ti Biblia kadatayo? (b) Iti ania ti pakaur-urnongan amin dagiti napolitikaan nga agtuturay, ken babaen ti siasino?
4 Ti gubuayan ti pannakabalin ken kinaturay dagiti natauan a gobierno ti naipanayag met iti dayta a paltiing ken ni Juan. Isut’ napakitaan ti napagkaykaysa nga atap nga animal, a 7 ti ulo ken 10 ti sarana, maysa nga animal nga addaan kinaturay “iti isuamin a tribo ken ili ken pagsasao ken nasnasion.” Daytoy ti mangireprepresentar, saan laeng a ti maysa a gobierno, no di ket ti sangalubongan a napolitikaan a sistema. Naipakaammo ken ni Juan a “ti dragon [ni Satanas a Diablo] intedna iti animal ti pannakabalinna ken ti tronona ken dakkel a kinaturay.” (Apoc. 13:1, 2, 7; idiligyo iti Lucas 4:5, 6.) Uray aniaman ti narelihiusuan a pampammati iti biang dagiti napolitikaan nga agtuturay, awan kadagiti miembro a nasnasion ti “animal” ti agpaspasakop iti kinasoberano ni Jehova ken ni Jesu-Kristo, ti Ari a dinutokanna. Pagregreggetanda amin a petpetan ti bukodda a kinasoberano. Itatta, kas ipakpakita ti Apocalipsis, “dagiti sasao nga impaltiing dagiti demonio” ti mangur-urnong kadakuada amin “iti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin” idiay Har-Magedon. (Apoc. 16:13, 14, 16) Ket kas insurat ni apostol Pablo, “dagiti agturay iti lubong” saanda laeng a tattao no di ket “dagiti espiritu ti kinadakes idiay ngato.” (Efe. 6:12) Dagidiay kunada a pudno a managdaydayawda ken Jehova kasapulan ti panangtarusna a naimbag ti kaipapanan dayta.
5. Apay a kasapulan ti panagannad tapno malisian ti pannakaiturong a mangsuportar iti sataniko a sistema?
5 Inaldaw dagiti biagtayo ti masagsagid dagiti panagsusuppiat a mamagsisinasina ti natauan a pamilia. Gagangayen kadagiti tattao ti pannakidasigda, iti sao wenno iti dadduma pay, iti nasion, tribo, pagsasao wenno iti klase kagimongan a nakaipasetanda. Uray no ti partikular a paset ti kagimonganda ti saan a direkta a nairaman iti agdama a panagsusuppiat, mabalin a makitadanto ti bagbagida nga adda pabpaboranda a maysa iti agsumbangir a dasig. Ngem aniaman ti pagsusubanganda, asinoman ti tao wenno gandat nga itantandudoda, ania a talaga ti supsuportaranda? Nalawag ti panagkuna ti Biblia a “ti isuamin a lubong adda iti babaen ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19) Kasano, ngarud, a maliklikan ti maysa a tao ti pannakaiyaw-awanna a kadua ti dadduma iti sangatauan? Babaen laeng ti panangtedna ti naan-anay a panangsuportarna iti Pagarian ti Dios ken panangsalimetmet ti naan-anay a neutralidadna maipapan iti panagsusuppiat dagiti nadumaduma nga agsusuppiat a grupo ti lubong.—Juan 17:15, 16.
Dagiti Nasikap a Pamay-an ti Managdakdakes
6. Aniat’ nairaman kadagiti pamay-an nga us-usaren ni Satanas tapno ibaw-ing dagiti tattao manipud pudno a panagdayaw?
6 Iti amin a periodo ti historia inus-usaren ni Satanas dagiti berbal ken pisikal a panangidadanes tapno ibaw-ingna dagiti tattao manipud iti pudno a panagdaydayaw. Ngem isut’ agus-usar pay met kadagiti napimpino a pamay-an—dagiti sinisikap nga ar-aramid ken makaallilaw a pamay-an.
7. Kasano a naipakita ti kinasikap ni Satanas iti panangusarna ti ulbod a relihion?
7 Sisisikap nga inkabilna ti dakkel a paset ti sangatauan iti kinasipnget babaen kadagiti ulbod a relihion, nga ikabilna iti panunotda, no daytat’ tarigagayda, nga agserserbida iti Dios. Gaput’ kinakurang ti pudpudno a panagayatda iti kinapudno, mabalin a maatrakarda kadagiti misterioso ken emosional a narelihiusuan a serbisio wenno pagsidsiddaawanda dagiti mannakabalin nga ar-aramid. (2 Tes. 2:9, 10) Ngem mapakpakdaarantay met nga, uray kadagidiay makiramramanen iti pudno a panagdayaw, “dagiti dadduma suminadanto . . . nga ipangagda dagiti espiritu a mangsulisog ken dagiti sursuro dagiti demonio.” (1 Tim. 4:1) Kasanot’ pannakapasamak dayta?
8. Kasano nga inallukoy ni Satanas uray ti dadduma a dati nga agdaydayaw ken Jehova nga agturong iti ulbod a relihion?
8 Sisisikap agapelar ti Diablo kadagiti pagkapuyan ti maysa a tao. Ti kadi panagbuteng iti tao ti mangpetpetpet pay laeng kenkuana? No kasta, mabalin nga isut’ sumuko iti panangpilpilit dagiti kakabagianna wenno kakaarrubana a makiraman kadagiti ar-aramid a namunganay iti ulbod a relihion. Ti kadi tao ti natangsit? No kasta mabalin a masaktan no isut’ mabalakadan wenno no dagiti dadduma saanda nga awaten dagiti idea nga irekrekomendarna. (Prov. 29:25; 15:10; 1 Tim. 6:3, 4) Anian no ti pannakipaspasetna iti ministerio ti tay-ak ti saan a tigtignayen ti ayat? Imbes a balbaliwanna ti panangmatmatna tapno daytat’ maitunos iti ulidan ni Kristo, mabalin nga isut’ agannayas kadagidiay ‘manggagatel ti lapayagna’ babaen panagkunada nga umdasen ti basta panagbasbasa ti Biblia ken maaddaan ti “nasayaat a panagbiag.” (2 Tim. 4:3) Aktual man a tumipon iti sabali a narelihiusuan a grupo wenno petpetanna lattan ti mismo a relihionna ti saan nga importante ken ni Satanas, la ketdi no isut’ saan nga agdaydayaw ken ni Jehova iti pamay-an nga ibilbilin ti Dios babaen ti Saona ken ti organisasionna.
9. Kasano nga us-usaren ni Satanas a sisisikap ti sekso tapno maitungpalna ti panggepna?
9 Sisisirib met nga al-allukoyen ni Satanas dagiti tattao a penneken ti gagangay a tartarigagayda kadagiti di umiso a pamay-an. Inaramidna daytoyen iti tarigagay a maipaay iti seksual a kinadekket. Babaen panangilaksidda iti imoralidad ti Biblia, adu iti lubong ti mangmatmatmat iti seksual a relasion kadagiti di agassawa a tattao kas lehitimo a ragragsak wenno kas pamay-an a panangpaneknekda a natataengandan. Ket dagiti met ngay tattao nga adda asawadan? Saanen a karkarna kadagiti tattao ti lubong nga addaan parparikut iti panagasawa a mangala ti diborsio ken sada mangasawa manen wenno basta agsinada lattan ket makikabbalayda iti sabali. No makitkitatayo daytoy a wagas ti panagbiag, ipagaruptay aya a kasla adda naikapis kadatayo, a ti Nakristianuan a pamay-an ti istrikto unay? Ti napino nga iyaadani ni Satanas isut’ mamagpanunot iti tao nga adda naimbag nga ikedkedked ni Jehova. Dagdagennatay nga agpanunot iti ragsak a maadda kadatayo itattan—saan a daydiay mabayag nga epektona pay kadatayo ken kadagiti dadduma, ket siempre saan nga iti pannakirelasiontayo ken ni Jehova ken ti Anakna.—Gal. 6:7, 8; 1 Cor. 6:9, 10.
10. Babaen ti ania a pamay-an a padpadasen ni Satanas a dadaelen ti kababalintayo iti kinaranggas?
10 Ti maysa pay a natural a tarigagay isut’ maipapan ti panaglinglingay. No dayta ti nadalus, daytat’ mabalin a makapabang-ar a pisikal, kasta met iti panunot ken iti emosion wenno rikrikna. Ngem aniat’ reaksiontayo no sisisikap nga us-usaren ni Satanas dagiti okasion ti panaglinglingay tapno padpadasenna nga iyadayo ti panagpampanunottayo iti Dios? Ammotayon, kas pangariganen, a kagura ni Jehova dagidiay kaay-ayatda ti kinaranggas. (Sal. 11:5) Ngem no dagiti sine iti telebision wenno kadagiti teatro ti mangitamtampok iti dayta, awan simsimekna aya nga agtugawkayo ket awatenyo amin dayta? Wenno no daytat’ maipaspasango iti nagan ti ay-ayam, akseptarentayo kadi dayta ken nalabit agipukkawtay pay ti pammaregta kadagiti adda a makipaspaset?—Idiligyo iti Genesis 6:13.
11. Kadagiti ania a pamay-an nga uray ti tao a makaammon ti kinapudno maipapan ti espiritismo ti masiluan pay laeng no saan nga alerto?
11 Pagaammotay met a dagidiay naigamer iti aniaman a langa ti espiritismo—dagidiay mammuyon, dagidiay mangkukulam wenno makium-uman kadagiti natay—ti “makarimonda ken Jehova.” Ditay man la koma panunoten ti pannakiuman kadagiti espiritu a medium ken siempre ditay aw-awaten ida kadagiti pagtaengantayo a mangaramid kadagiti nademoniuan nga arteda. Ngem denggentay aya ida ken buyaentay aya ida a kasla nakayawan no agparangda kadagiti telebisiontayo? Uray pay no ditay kayat ti agpaagas iti maysa a mangkukulam, mabalin aya a mangisingdantay latta ti bassit a lubid iti punguapunguan ti kappasngay nga anaktayo a sipapanunot a mabalin daytat’ mangsalaknibto ti ubing manipud iti pakadangranan? Wenno, nupay siaammotayo nga ilunlunod ti Biblia ‘daydiay mangilabeg kadagiti dadduma,’ palubosantayonto aya ti maysa a hipnotista a mangkontrol ti isiptayo, uray iti apagbiit laeng?—Deut. 18:10-12; Gal. 5:19-21.
12. (a) Kasano a maus-usar ti musiko tapno malinglingaytayo kadagiti idea nga ammotayo a dakes? (b) Kasano a ti panagkawkawes, istilo ti panagbubuok wenno panagsasao ti maysa a tao ipamatmatna ti panaggustona unay kadagidiay ti istilo ti panagbiagda ket kagurgura ni Jehova? (c) Aniat’ kasapulan iti biangtayo no kayattayo a di agbalin a biktima kadagiti nasikap a sinasatanas a pampamay-an?
12 Nabasatayo kadagiti Kasuratan a ‘ti pannakiabig ken ti amin a kita ti kinarugit saan man la koma a madukit kadatayo, no di umiso ti motibotayo.’ (Efe. 5:3-5) Ngem kasanon no dagita a tema ti sisisikap a mapakpakuyogan ti musika a makaay-ayo ti tonona, addaan ti makaallukoy a ritmo wenno maulit-ulit a kumpasna? Saan kadi a mabalin a ditay mapupuotan no maminsan a datayon ti mangulit-ulit kadagiti liriko a mangidaydayawen ti sekso nga awan panagasawa, ti panagusar kadagiti droga a pagraragsakan ken adu pay a sabsabali? Wenno, nupay pagaammotayo a ditay rebbeng a tultuladen ti wagas ti panagbiag dagiti tattao a naigamer kadagita a bambanag, adda aya tendensiatayo a mangipabigbig ti bagbagitayo kadakuada babaen ti panangtultuladtayo ti panagkawkawesda, ti istilo ti buokda wenno ti panagsasaoda? Anian ti kinasikap ni Satanas! Anian a makaallilaw dagiti metodo nga us-usarenna a pangallukoy kadagiti tattao a makitunos iti mismo a narugitanen a panagpampanunotna! (2 Cor. 4:3, 4) Tapno saantay nga agbalin a biktima kadagiti nasikap a gakgakatna, masapul a liklikantayo ti pannakaiyayustayo a kadua ti lubong. Masapul a laglagipentayo no asino dagiti “agturay iti lubong daytoy a sipnget” ket sipapasnek a dangadangentayo dagiti impluensiada.—Efe. 6:12; 1 Ped. 5:8.
Sikakabal Tapno Agbalin a Manangparmek
13. Kasano a posible ti uray asino kadatayo, agpapan pay kina-imperpektotayo, ket mabalintay a parmeken ti lubong a pagturturayan ni Satanas?
13 Sakbay ti ipapatay ni Jesus kunana kadagiti apostolesna: “Agmaingelkayo! Siak pinarmekko ti lubong.” Kasta met, agbalinda met a manangparmek; ket nasurok nga 60 a tawtawen iti kamaudiananna insurat ni apostol Juan: “Ket siasino ti mangparmek iti lubong no di daydiay mamati a ni Jesus isu ti Anak ti Dios?” (Juan 16:33; 1 Juan 5:5) Maipakita ti kasta a pammati babaen ti panagtulnogtayo ti bilbilin ni Jesus ken panagpannuray iti Sao ti Dios, kas ti inaramidna. Ania pay ngay ti kasapulan? Isu ti panagbalintayo a nasinged iti kongregasion nga isu ti ulona. No adda pagkurangantayo, masapul nga agbabawitayo a sipapasnek ket dawaten ti pammakawan ti Dios babaen iti daton ni Jesus. Iti daytoy a pamay-an, nupay addaantayo kadagiti kina-imperpekto, agbalintayo met a manangparmek.
14. (a) Basaenyo ti Efeso 6:13-18. (b) Usarenyo ti salsaludsod ken dagiti naipaay a kasuratan kas pangibatayan ti panangsalaysay kadagiti gunggona ti tunggal paset ti naespirituan a kabal.
14 Tapno agballigitayo, kasapulan ti panangalatayo “ti amin a kabal a naggapu iti Dios,” nga awan aniaman a pasetna ti liwayantayo. Pangngaasiyo ta lukatanyo ti Bibliayo idiay Efeso 6:13-18 ket basaenyo ti panangiladawanna iti dayta a kabal. Kalpasanna, babaen ti panangsungbatyo kadagiti saludsod nga adda iti baba, panunotenyo no kasano a magunggonaankayo manipud ti ipaayna a pannalaknib ti tunggal maysa a paset ti kabal.
“Sibabarikeskayo iti kinapudno”
Uray mabalin ammotayon ti kinapudno, kasano a makasalaknib kadatayo ti regular a panagad-adal, panagmennamenna ti kinapudno ti Biblia ken itatabuno ti gimgimong? (Fil. 3:1; 4:8, 9; 1 Cor. 10:12, 13; 2 Cor. 13:5; 1 Ped. 1:13, Kingdom Interlinear)
“Sikakaweskayo iti kabal ti kinalinteg”
Makin-pagalagadan ti kinalinteg daytoy? (Apoc. 15:3)
Iyilustrar no kasano a ti isusukir iti bilbilin ni Jehova, gaput’ saan a panangsukay ti panagayat iti daldalanna, ti makaisarang iti maysa iti dakkel a naespirituan a pakadangranan. (Kitaenyo ti 1 Samuel 15:22, 23; Deuteronomio 7:3, 4.)
“Sisasapatoskayo iti pannakaisagana iti naimbag a damag ti kappia”
Kasano a salaknib kadatayo ti panamagbalintayo a kupado ti saksakatayo a mangipan kadatayo a makisasao kadagiti tattao maipapan kadagiti sagana ti Dios maipaay ti kappia? (Roma 10:15; Sal. 73:2, 3; 1 Tim. 5:13)
“Dakkel a kalasag ti pammati”
No addaantay ti pammati a natibker pundasionna, kasanot’ panagriknatayo iti imatang dagiti panagregget a nairanta a mamagduadua wenno mangpabuteng kadatayo? (Idiligyo iti 2 Timoteo 1:12; 2 Ar-ari 6:15-17.)
“Pannakakabal ti ulo”
Kasano a matulongannatayo ti namnama ti pannakaisalakan tapno saantay a masiluan iti aglablabes a pannakaseknan kadagiti material a sansanikua? (1 Tim. 6:7-10, 19)
“Kampilan ti espiritu”
Iti ania ti kanayon a pagpannurayantayo no makidangdangadangtayo iti iraraut a maibusor iti espiritualidadtayo wenno agpaay iti dadduma? (Sal. 119:98; Prov. 3:5, 6; idiligyo iti Mateo 4:3, 4.)
Maitunos iti dayta, idiay Efeso 6:18, 19, ania pay ti naipakita a nasken tapno agballigi iti naespirituan a pannakidangadang? Kasano kasansan ti rebbeng a pannakausar dayta? Agpaay ti siasino?
15. (a) Maysa laeng kadi a personal a naespirituan a pannakidangadang ti pakibakbakalantayo? (b) Kasano a datayo ti dumarup iti daytoy a pannakibakal?
15 Kas dagiti soldado a Kristiano pasettayo ti maysa a dakkel a buyot a makiramraman iti naespirituan a pannakidangadang. No alertotayo ken usarentay a naimbag ti naan-anay a kabal manipud Dios, saantayto nga agbalin a maysa kadagiti biktima daytoy a gubat. Imbes ketdi, makapabilegtayonto a katulongan dagiti padatayo nga ad-adipen ti Dios. Sisasaganatayto ken magagarantayo a dumarup, a mangisaknap ti naimbag a damag ti Mesianiko a Pagarian ti Dios, dayta gobierno a busbusoren unay ni Satanas.
Repaso a Pagsasaritaan
● Apay a pagregreggetan dagiti managdaydayaw ken Jehova a salimetmetan ti naan-anay a neutralidad iti panagsusuppiat dagiti el-elemento ti lubong?
● Aniat’ sumagmamano kadagiti nasikap a pamay-an nga us-usaren ni Satanas a pangiyeg kadagiti Kristiano iti naespirituan a pannakadadaelda?
● Kasano a makasalaknib ti kabal nga impaay ti Dios kadagiti pamay-an a napeggad iti daytoy naespirituan a pannakidangadang?