NAPULOTAN, PANANGPULOT

Masansan nga aramaten ti Biblia ti Hebreo a sukh ken ti Griego nga a·leiʹpho maipaay iti kadawyan a panangisapsapo iti lana. (Da 10:3; Ru 3:3; Jn 11:2) Ngem maipaay iti naisangsangayan a panangisapsapo iti lana, kaaduan a naaramat iti Biblia ti Hebreo a sao a ma·shachʹ (nagtaudan ti sao a ma·shiʹach [Mesias]) ken ti Griego a sao a khriʹo (nagtaudan ti khri·stosʹ [Kristo]). (Ex 30:30; Le 4:5, Rbi8 ftn; Lu 4:18; Ara 4:26) Daytoy a panagduma ket kanayon a naaramat agpadpada iti Hebreo ken iti Griego. Nupay kasta, ti sumagmamano a bersion ti Biblia saanda nga aramaten daytoy a bassit a panagduma no di ket ipatarusda amin dagita a sao babaen iti maymaysa a termino a “pulotan.”

Panangisapsapo iti Lana. Iti dagdaga ti Makintengnga a Daya, kadawyan a mayapros ti lana iti bagi ket makatulong daytoy tapno masalakniban dagiti nakaparang a paset ti bagi a maisarang iti nasaniit a sinamar ti init. Nakatulong met ti lana tapno mapagtalinaed a nalamuyot ti kudil. Kaaduanna a nausar ti lana ti olibo, ket masansan a nalaokan iti bangbanglo. Kadawyan met a naisapsapo ti lana kalpasan ti panagdigus. (Ru 3:3; 2Sm 12:20) Sakbay a naidatag ni Ester iti saklang ni Ari Asuero, umuna a limmasat iti innem a bulan a rutina ti pannakamasahe babaen ti lana ti mirra ken innem a bulan babaen ti lana ti balsamo. (Est 2:12) Naisapsapo met ti lana iti bagi ti tao tapno maisagana iti pannakaitabon.​—Mr 14:8; Lu 23:56.

Idi imbaon ni Jesus a sinagdudua dagiti 12 nga apostol, sinapsapuanda iti lana ti adu a pinaimbagda. Naagasan dagita nga an-annayen saan a gapu iti lana a mismo no di ket iti namilagruan a panagtignay ti nasantuan nga espiritu ti Dios. Ti lana, nga addaan iti makapaimbag ken makapabang-ar a sangkap, isimbolona ti pannakapaimbag ken pannakapabang-ar a napasaran ti maysa.​—Mr 6:13; Lu 9:1; idiligyo ti Lu 10:34.

Ti pannakaisapsapo ti lana iti ulo ti maysa a tao ket pagilasinan ti pannakaanamongna. (Sal 23:5) Dagiti panguluen ti Efraim nangaramidda iti nasayaat a tignay maipaay kadagiti nakautibo a soldado ti Juda babaen ti panangsapsapoda kadakuada ken panamagsubli kadakuada idiay Jerico, kas imbalakad ni mammadto Oded. (2Cr 28:15) Dinakamat ni Jehova a mangipagteng iti kaawan ti lana a maisapsapo kas pagilasinan ti saanna a pannakaay-ayo. (De 28:40) Ti saan a panangsapsapo ti maysa a tao iti bagina iti lana ket naibilang a pagilasinan ti panagleddaangna. (2Sm 14:2; Da 10:2, 3) Ti panangisapsapo iti lana iti ulo ti sangaili ket naibilang a panangipakita iti kinamanagpadagus ken panagraem, kas impamatmat ti sasao ni Jesus maipapan iti maysa a babai a nangsapsapo kadagiti sakana iti bangbanglo a lana.​—Lu 7:38, 46.

Imbaga ni Jesus kadagiti adalanna a sapsapuanda ti uloda ken diram-osanda ti rupada no agayunarda tapno agparang a nanakman ti panaglanglangada, a saanda nga aginsasanto ken aginkukuna a papaidamanda ti bagbagida kas inaramid dagiti managinsisingpet a Judio a papanguluen ti relihion tapno laeng agsiddaaw ti sabsabali.​—Mt 6:16, 17.

Dakamaten ni Santiago ti naespirituan a ‘panangsapsapo iti lana’ iti nagan ni Jehova agpaay kadagiti masaksakit iti naespirituan kas umiso nga addang tapno maimbagan daydiay agkasapulan iti naespirituan a tulong. Mismo a tuktukoyenna ti naespirituan a sakit kas impamatmat ti sasaona nga: “Ayabanna koma dagiti lallakay iti kongregasion,” saan a dagiti doktor, ken “no nakaaramid kadagiti basol, mapakawanto dayta kenkuana.” (San 5:13-16) Inyaplikar ni Jesus dayta a tignay iti naespirituan a pamay-an idi imbagana iti kongregasion idiay Laodicea a “gumatangka kaniak iti . . . sapsapo iti mata nga iyaprosmo kadagita matam tapno makakitaka.”​—Apo 3:18.

Panangpulot. No mapulotan idi iti lana ti maysa a tao, maibukbok ti lana iti ulona ket mabay-an nga agayus nga agpababa iti barbasna ken iti kuelio dagiti kawesna. (Sal 133:2) Idi tiempo ti Biblia, dagiti Hebreo ken ti sumagmamano a di Hebreo a tattao pinulotanda dagiti agtuturay babaen iti maysa a seremonia. Nagserbi daytoy kas pammasingked iti opisial a pannakadutokda nga agakem. (Uk 9:8, 15; 1Sm 9:16; 2Sm 19:10) Ni Samuel pinulotanna ni Saul kas ari kalpasan a ti Dios intudingna ni Saul kas pilina. (1Sm 10:1) Napulotan ni David kas ari iti tallo a nadumaduma a pasamak: naminsan babaen ken Samuel, idi agangay babaen kadagiti lallaki ti Juda, ket kamaudiananna babaen iti amin a tribu. (1Sm 16:13; 2Sm 2:4; 5:3) Napulotan ni Aaron kalpasan a nadutokan nga agakem kas nangato a padi. (Le 8:12) Kalpasanna, naiparsiak kadagiti kawes da Aaron ken ti annakna ti pangpulot a lana agraman ti dara dagiti sakripisio, ngem ni Aaron laeng ti nabukbokan ti ulona iti lana.​—Le 8:30.

Napulotan wenno nasapsapuan met iti lana ti bambanag a naidedikar kas sagrado. Innala ni Jacob ti bato a nangipungananna iti ulona idi naaddaan iti naipaltiing a tagtagainep, impasdekna dayta kas maysa nga adigi, ket ‘binukbokanna’ dayta iti lana, iti kasta pinagbalinna a sagrado dayta a disso; ket inawaganna dayta a disso iti Bethel, a kaipapananna ti “Balay ti Dios.” (Ge 28:18, 19) Di nagbayag, binigbig ni Jehova a daytoy a bato ket nasapsapuan wenno napulotan. (Ge 31:13) Idiay let-ang ti Sinai, kas imbilin ni Jehova, sinapsapuan ni Moises ti tabernakulo ken dagiti alikamenna, a mangipatuldo a naidedikar ken nasantuan dagita a bambanag.​—Ex 30:26-28.

Adda dagiti gundaway a naibilang a napulotan ti maysa a tao gapu iti panangdutok kenkuana ti Dios, uray no awan ti lana a naiparukpok iti ulona. Naiparangarang daytoy a prinsipio idi a ni Jehova imbagana ken Elias a pulotanna ni Hazael kas ari iti Siria, ni Jehu kas ari iti Israel, ken ni Eliseo kas mammadto a mangsandi kenkuana. (1Ar 19:15, 16) Itultuloy nga ipakita ti rekord ti Kasuratan a ti maysa kadagiti annak dagiti mammadto a kadua ni Eliseo pinulotanna ni Jehu iti literal a lana, tapno agbalin nga ari iti Israel. (2Ar 9:1-6) Ngem awan ti nairekord nga adda asinoman a nangpulot ken Hazael wenno Eliseo iti lana. Ni Moises ket naawagan Kristo, wenno Daydiay Napulotan, nupay saan a napulotan iti lana, agsipud ta isu dinutokan ni Jehova nga agbalin a mammadto ken pannakabagina, ti panguluen ken manangispal ti Israel. (Heb 11:24-26) Ti sabali pay a pagarigan isu ti Persiano nga ari a ni Ciro, nga impadto ni Isaias nga aramaten ni Jehova kas pinulotanna. (Isa 45:1) Saan nga aktual a napulotan ni Ciro iti lana babaen iti maysa kadagiti pannakabagi ni Jehova, ngem gapu ta dinutokan ni Jehova a mangaramid iti maysa a trabaho, maikuna nga isu napulotan.

Iti Linteg nga inted ni Jehova ken Moises, nangibilin iti pormula maipaay iti pangpulot a lana. Buklen daytoy ti naisangsangayan a panaglalaok dagiti kasayaatan a ramen​—mirra, nasam-it a kanela, nasam-it a kalamo, kasia, ken lana ti olibo. (Ex 30:22-25) Patay ti dusa ti asinoman a mamaglaok kadagitoy a sangkap ket usarenna kas kadawyan a lana wenno aramatenna iti aniaman a di naautorisaran a panggep. (Ex 30:31-33) Iti piguratibo a pamay-an, naiparangarang ditoy ti kinapateg ken kinasagrado ti pannakadutok iti maysa nga akem a napasingkedan babaen ti pannakapulot iti sagrado a lana.

Yantangay tinungpal ni Jesus a taga Nazaret ti adu a padto iti Hebreo a Kasuratan, pinaneknekanna nga isu Daydiay Pinulotan ni Jehova ken umiso a maawagan iti Mesias, wenno Kristo, a dagitoy a titulo kaipapananda ti ‘napulotan.’ (Mt 1:16; Heb 1:8, 9) Imbes a napulotan iti literal a lana, isu napulotan iti espiritu ni Jehova. (Mt 3:16) Kasta ti panangdutok kenkuana ni Jehova tapno agbalin a kas Ari, Mammadto, ken Nangato a Padi, ket ngarud natukoy kas Pinulotan ni Jehova. (Sal 2:2; Ara 3:20-26; 4:26, 27; Heb 5:5, 6) Iti ilina a Nazaret, binigbig ni Jesus daytoy a pannakapulot idi inyaplikarna iti bagina ti padto iti Isaias 61:1, a pagparangan ti sasao a: “Ni Jehova pinulotannak.” (Lu 4:18) Iti Kasuratan, ni Jesu-Kristo ti kakaisuna a napulotan agpaay iti tallo nga akem: mammadto, nangato a padi, ken ari. Napulotan ni Jesus “iti lana ti panagrag-o a nangnangruna ngem kadagiti kakadua[na]” (ti sabsabali pay nga ar-ari iti linia ni David). Maikuna a kasta agsipud ta direkta nga inawatna ken Jehova dayta a pannakapulot, saan a babaen iti lana no di ket iti nasantuan nga espiritu, saan nga agpaay iti naindagaan a kinaari no di ket agpaay iti nailangitan a kinaari a napakuyogan iti akem a Nangato a Padi idiay langit.​—Heb 1:9; Sal 45:7.

Kas ken Jesus, maikuna met a napulotan dagidiay sumursurot iti addangna yantangay nayanakda iti espiritu ken napulotanda iti nasantuan nga espiritu. (2Co 1:21) Direkta a napulotan ni Aaron kas panguluen dagiti papadi, ngem saan nga indibidual a nabukbokan iti lana ti ul-ulo ti annakna; kasta met, ni Jesus ket direkta a pinulotan ni Jehova, ket ti kongregasion dagiti naespirituan a kakabsatna awatenda ti pannakapulot kas maysa a grupo ti tattao baeten ken Jesu-Kristo. (Ara 2:1-4, 32, 33) Iti kasta immawatda iti pannakadutok manipud iti Dios nga agbalinda nga ar-ari ken papadi a kadua ni Jesu-Kristo idiay langit. (2Co 5:5; Efe 1:13, 14; 1Pe 1:3, 4; Apo 20:6) Inlawlawag ni apostol Juan a ti pannakapulot iti nasantuan nga espiritu nga awaten dagiti Kristiano ket mangisuro kadakuada. (1Jn 2:27) Daytoy ti mangdutok kadakuada ken mamagbalin kadakuada a kualipikado maipaay iti Nakristianuan a ministerio mainaig iti baro a tulag.​—2Co 3:5, 6.

Dakkel ti panagayat ken pannakaseknan ni Jehova kadagiti pinulotanna ken aywananna ida a siaannad. (1Cr 16:22; Sal 2:2, 5; 20:6; 105:15; Lu 18:7) Binigbig ni David a ti Dios ti nangpili ken nangdutok kadagiti ‘pinulotanna’ ket Isu ti mangukom kadakuada. Makaparurod ken Jehova no ti maysa itag-ayna ti imana tapno ranggasanna dagidiay pinulotan ni Jehova wenno ti asinoman a dutokanna.​—1Sm 24:6; 26:11, 23; kitaenyo ti ARI (Dagiti nadibinuan ti pannakadutokda a pannakabagi); KRISTO; MESIAS; PANNAKAISAAD.