ABADDON

[manipud Heb., kaipapananna ti “Pannakadadael”].

Iti Apocalipsis 9:11 daytoy a Hebreo a sao ket naipatarus a letra-por-letra iti Iloko a teksto. Mabasatayo iti dayta ti maipapan iti simboliko a saplit dagiti dudon nga addaanda iti “maysa nga ari, ti anghel ti mangliwengliweng. Ti naganna iti Hebreo ket Abaddon, ngem iti Griego isu addaan iti nagan nga Apolion.”

Iti Hebreo, ti sao nga ʼavad·dohnʹ kaipapananna ti “pannakadadael” ken mabalin met a tumukoy iti “lugar ti pannakadadael.” Maminlima nga agparang dayta iti orihinal a Hebreo a teksto, ket iti uppat kadagita a panagparangna naaramat dayta a katupag ti “lugar a pagitabonan,” “Sheol,” ken “ipapatay.” (Sal 88:11; Job 26:6; 28:22; Pr 15:11) Ti sao nga ʼavad·dohnʹ kadagitoy a teksto nabatad a tumukoy kadagiti panagrupsa kalpasan ti ipapatay ti tao, ket ipakita dagitoy a kasuratan a ti panagrunot wenno pannakadadael mapasamak idiay Sheol, ti gagangay a tanem ti sangatauan. Iti Job 31:12 naaramat ti ʼavad·dohnʹ a tumukoy iti pannakadadael nga ibunga ti pannakikamalala. Indeklara ni Job: “[Ti pannakikamalala] maysa dayta nga apuy nga aglamut agingga iti pannakadadael [ʽadh-ʼavad·dohnʹ], ket iti tengnga ti isuamin nga apitko agramut dayta.”​—Idiligyo ti Pr 6:26-28, 32; 7:26, 27.

Siasino ti Abaddon, ti anghel ti mangliwengliweng?

Nupay kasta, naaramat iti Apocalipsis 9:11 ti sao nga “Abaddon” kas nagan ti “anghel ti mangliwengliweng.” Ti katupagna a Griego a nagan nga Apolion kaipapananna ti “Manangdadael.” Idi maika-19 a siglo, nagreggetan ti dadduma nga ipakita a daytoy a teksto ket padto a tumukoy kadagiti indibidual a kas kada Emperador Vespasian, Muhammad, ken uray pay ken Napoleon, ket imbilangda a “maysa a satanas” dayta nga anghel. Ngem paliiwenyo ta impakita ti Apocalipsis 20:1-3 a ti anghel nga addaan “iti tulbek ti mangliwengliweng” ket pannakabagi ti Dios manipud langit, ket imbes a “maysa a satanas,” parautanna ken igarangugongna ketdi ni Satanas iti mangliwengliweng. Kuna ti The Interpreter’s Bible kas komento iti Apocalipsis 9:11: “Nupay kasta, ti Abaddon ket saan nga anghel ni Satanas no di ket anghel ti Dios, a mangitungtungpal iti panangdadael nga imbilin kenkuana ti Dios.”

Iti kaus-usig a Hebreo a kasuratan, nabatad a ti ʼavad·dohnʹ ket naitupag iti Sheol ken ipapatay. Masarakantayo iti Apocalipsis 1:18 a kinuna ni Kristo Jesus: “Sibibiagak iti agnanayon ken awan inggana, ket adda kaniak dagiti tulbek ni patay ken ti Hades.” Naipakita iti Lucas 8:31 nga adda pannakabalinna mainaig iti mangliwengliweng wenno yuyeng. Nabatad sigun iti Hebreo 2:14 a kabaelanna ti mangdadael, agraman ti pannakabalin a mangdadael ken Satanas, ta naikuna iti dayta a teksto a nakiraman ni Jesus iti dara ken lasag tapno “babaen ti ipapatayna pukawenna daydiay addaan iti pannakabalin a mangyeg iti ipapatay, awan sabali, ti Diablo.” Silalawag a nairepresentar iti Apocalipsis 19:11-16 nga isu ti dinutokan ti Dios kas Manangdadael wenno Manangdusa.​—Kitaenyo ti APOLION.