PIESTA

Dagiti piesta ket napateg a paset ti pudno a panagdaydayaw iti Dios, yantangay imbilin dagita ni Jehova babaen ken Moises maipaay iti Israel nga ili a pinilina. Ti Hebreo a sao a chagh, a naipatarus a “piesta,” mabalin a nagtaud iti berbo a mangipamatmat iti agrikrikus a tignay wenno porma, panagsalsala kadagiti sirkulo, ket ngarud, panangrambak iti naipanapanawen a piesta wenno padaya. Ti moh·ʽedhʹ, naipatarus met a “piesta,” kangrunaanna a tumukoy iti naituding a tiempo wenno disso a paguummongan.​—1Sm 20:35; 2Sm 20:5.

Dagiti piesta, ken umasping a naisangsangayan nga al-aldaw, mabalin a maibalabala kas iti sumaganad:

PIPIESTA ITI ISRAEL

SAKBAY TI PANNAKAIDESTIERO

TINAWEN A PIPIESTA

1. Paskua, Abib (Nisan) 14

2. Di Pinaalsa a Tintinapay, Abib (Nisan) 15-21

3. Lawlawas, wenno Pentecostes, Sivan 6

4. Panaguni ti Trumpeta, Etanim (Tisri) 1

5. Aldaw ti Panangabbong, Etanim (Tisri) 10

6. Abong-abong, Etanim (Tisri) 15-21, buyogen ti nadaeg nga asamblea iti maika-22

NAIPANAPANAWEN A PIPIESTA

1. Linawas a Sabbath

2. Baro a Bulan

3. Sabbath a tawen (tunggal maika-7 a tawen)

4. Tawen a Jubileo (tunggal maika-50 a tawen)

KALPASAN TI PANNAKAIDESTIERO

1. Piesta ti Dedikasion, Kislev 25

2. Piesta ti Purim, Adar 14, 15

Ti Tallo a Kangrunaan a Piesta. Ti tallo a kangrunaan a “naipanapanawen a piesta,” a no dadduma naawagan panagperegrino a pipiesta gapu iti panaguummong dagiti amin a lallaki idiay Jerusalem, napasamak kadagiti naituding a tiempo ken natukoy babaen iti Hebreo a sao a moh·ʽedhʹ. (Le 23:2, 4) Ngem ti sao a masansan a naaramat no ti tallo a kangrunaan a piesta ti matuktukoy laeng ket chagh, a mangipasimudaag saan laeng nga iti maysa a naipanapanawen a pasamak no di ket iti maysa met a tiempo ti dakkel a panagrag-o. Dagitoy a tallo a kangrunaan a piesta ket:

(1) Ti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay (Ex 23:15). Daytoy a piesta nangrugi iti aldaw kalpasan ti Paskua manipud maika-15 agingga iti maika-21 ti Abib (Nisan). Ti Paskua naangay iti Nisan 14 ket pudno a dayta ti aldaw a pannakangilinna, ngem yantangay asideg unay ti pannakainaigna iti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay no maipapan iti tiempo, dagitoy a dua ket masansan a naawagan kas ti Paskua.​—Mt 26:17; Mr 14:12; Lu 22:7.

(2) Ti Piesta dagiti Lawas wenno (kas awag iti dayta idi agangay) Pentecostes, a narambakan iti maika-50 nga aldaw manipud Nisan 16, awan sabali, iti Sivan 6.​—Ex 23:16a; 34:22a.

(3) Ti Piesta dagiti Abong-abong (Tabernakulo) wenno Panagurnong. Napasamak daytoy iti maikapito a bulan, maika-15 agingga iti maika-21 ti Etanim (Tisri), a nabuyogan iti nadaeg nga asamblea iti maika-22.​—Le 23:34-36.

Ti tiempo, lugar, ken pamay-an a pannakaangay dagitoy ket inkeddeng amin ni Jehova. Kas ipasimudaag ti sasao a “naipanapanawen a piesta ni Jehova,” nainaig dagitoy iti nadumaduma a panawen iti tawen ti sagrado a kalendario​—ti nasapa a paset ti primavera, ti naladaw a paset ti primavera, ken ti otonio. Anian a nagpateg daytoy, agsipud ta kadagitoy a tiempo, ti umuna a bungbunga ti talon ken dagiti kaubasan nangyegda iti dakkel a rag-o ken ragsak kadagiti agnanaed iti Naikari a Daga, ket iti kasta napadayawan ni Jehova kas ti naparabur a Manangipaay iti amin a naimbag a bambanag!

Dagiti Panagngilin a Kadawyan Kadagitoy a Piesta. Kinalikaguman ti Linteg ti tulag nga amin a lallaki agparangda iti “sango ni Jehova a Diosmo iti disso a piliennanto” iti tunggal tawen, bayat ti tunggal maysa kadagiti tallo a kangrunaan a tinawen a piesta. (De 16:16) Idi agangay, Jerusalem ti lugar a napili kas sentro dagiti panagpiesta. Awan naibaga nga espesipiko a dusa iti di itatabuno ti indibidual, malaksid iti Paskua; ipapatay ti dusa iti di itatabuno iti dayta. (Nu 9:9-13) Nupay kasta, ti di panangikankano iti aniaman kadagiti linteg ti Dios, a pakairamanan dagiti piesta ken sabbathna, mangyeg iti pannakaukom ken panagrigat ti nasion. (De 28:58-62) Ti Paskua a mismo kasapulan idi a ngilinen iti Nisan 14 wenno, iti sumagmamano a kasasaad, maysa a bulan kalpasanna.

Nupay saan a pagrebbengan dagiti babbai ti agdaliasat a mapan kadagiti tinawen a piesta, kas kadagiti lallaki, kaskasdi nga adda dagiti pagarigan iti itatabuno ti babbai iti pipiesta, kas ken ni Anna nga ina ni Samuel (1Sm 1:7) ken ni Maria nga ina ni Jesus. (Lu 2:41) Dagiti Israelita a babbai a mangay-ayat ken Jehova timmabunoda iti kasta a pipiesta kaanoman a posible. Iti kinapudnona, saan laeng a regular a timmabuno dagiti nagannak ni Jesus no di ket kimmuyog kadakuada dagiti kabagianda ken dagiti am-ammoda.​—Lu 2:44.

Inkari ni Jehova, “Awanto ti asinoman a mangtarigagay iti dagam bayat a sumangsang-atka a mangkita iti rupa ni Jehova a Diosmo mamitlo iti makatawen.” (Ex 34:24) Nupay awan lallaki a nabati nga agbantay kadagiti siudad ken iti daga, pudno nga awan a pulos ganggannaet a nasion nga immay tapno alaenna ti daga dagiti Judio bayat dagiti piestada, sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P. Nupay kasta, idi 66 K.P., kalpasan a ti Judio a nasion linaksidna ni Kristo, pinapatay ni Cestius Gallus ti 50 a tattao idiay Lidda bayat ti Piesta dagiti Tabernakulo.

Awan idi kadagiti tumabuno a lallaki ti mapan nga ima-ima; mangyegda iti sagut “a mairukod iti pamendision ni Jehova a Diosmo nga intedna kenka.” (De 16:16, 17) Kasta met, idiay Jerusalem makan idi ti ‘maikadua’ nga apagkapullo (naiduma iti daydiay maited a pangsustento kadagiti Levita [Nu 18:26, 27]) ti bukbukel, arak, ken lana iti agdama a tawen, kasta met ti inauna ti pangen ken ti arban; mairanud idi dagitoy kadagiti Levita. Nupay kasta, no kas pagarigan adayo unay ti panagbaniaga nga agturong iti disso a pakaangayan ti piesta, intuyang ti Linteg a ti kakasta nga abasto mabalin a kuartaen; kalpasanna, mabalin nga aramaten daytoy a kuarta kas panggatang iti taraon ken inumen a mausar bayat ti kaadda iti santuario. (De 14:22-27) Dagitoy a pasamak ket gundaway a panangipakita iti kinasungdo ken Jehova ken marambakan buyogen ti rag-o; mairaman idi ti ganggannaet nga agnanaed, ti awan amana nga ubing, ken ti balo a babai. (De 16:11, 14) Siempre, mabalin daytoy no la ket ta dagiti lallaki kadagita a ganggannaet nga agnanaed ket nakugit a managdaydayaw ni Jehova. (Ex 12:48, 49) Patinayon a naidaton dagiti naisangsangayan a sakripisio kas kanayonan kadagiti inaldaw a daton, ket bayat a maar-aramid dagiti mapuoran a daton ken dagiti sakripisio a pakikaykaysa, mapuyot idi dagiti trumpeta.​—Nu 10:10.

Sakbay unay ti pannakaipatakder ti templo, inorganisar manen ni Ari David ti kinapadi, nga inyurnosna a ti nagdakkelan a bunggoy ti ginasut nga Aaroniko a papadi mabingbingay iti 24 a benneg, agraman dagiti Levita a katulongan. (1Cr 24) Ti tunggal benneg dagiti nasanay a trabahador nagserbida idi agangay iti mamindua iti tunggal tawen idiay templo, makalawas iti maysa a gundaway, a dagiti kasapulan nga urnos ket inaramid ti pannakaulo ti balay ti amma. Ipakita ti 2 Cronicas 5:11 a ti 24 a benneg ti papadi nagserbida amin a sangsangkamaysa idi pannakaidedikar ti templo, a napasamak bayat ti Piesta dagiti Abong-abong, wenno Tabernakulo. (1Ar 8:2; Le 23:34) Kuna ni Alfred Edersheim a kadagiti aldaw ti piesta, ti asinoman a padi mabalinna ti sumang-at ken tumulong iti panagserbi iti templo, ngem bayat ti Piesta dagiti Tabernakulo (Abong-abong), nakalikaguman ti itatabuno ti isuamin a 24 a benneg.​—The Temple, 1874, p. 66.

Bayat dagitoy a panagpiesta, nagdakkelan a trabaho ti naipabiang iti papadi, kadagiti Levita, ken kadagiti Netineo a nagserbi a kakaduada. Ti maysa a pagarigan ti trabaho nga inaramidda ket naipakita iti pannakailadawan ti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay nga inangay ni Ari Ezekias kalpasan ti panangdalusna iti templo, nga iti daytoy a pasamak, dayta a panangrambak ket napagpaut iti kanayonan pay a pito nga aldaw. Kunaen ti salaysay a, maipaay iti panagisakripisio, nangikontribusion a mismo ni Ezekias iti 1,000 a toro ken 7,000 a karnero ket nangikontribusion dagiti prinsipe iti 1,000 a toro ken 10,000 a karnero.​—2Cr 30:21-24.

Ti sumagmamano nga aldaw kadagitoy a piesta ket nadadaeg nga asamblea wenno nasasantuan a kombension; dagitoy ket sabbath, ket umasping kadagiti linawas a Sabbath, kinalikagumanda ti naan-anay a panagsardeng ti kadawyan nga aramid. Awan a pulos ti maaramid nga aniaman a sekular a trabaho. Nupay kasta, ti trabaho a kas iti panagisagana iti taraon, nga iparit ti linteg iti linawas nga al-aldaw ti Sabbath, ket maipalubos a paset ti regular nga urnos ti Sabbath kas panagsagana maipaay kadagiti panangngilin iti piesta. (Ex 12:16) Iti daytoy a banag, adda pagdumaan dagiti “nasantuan a kombension” kadagiti piesta ken dagiti regular a linawas a Sabbath (ken ti Sabbath iti maikasangapulo nga aldaw ti maikapito a bulan, ti Aldaw ti Panangabbong, a maysa a tiempo ti panagayunar), a kadagita nga aldaw awan ti naipalubos nga aniaman a trabaho, uray pay ti panangpasged iti apuy “iti aniaman kadagiti disso a pagnanaedanyo.”​—Idiligyo ti Levitico 23:3, 26-32 iti bersikulo 7, 8, 21, 24, 25, 35, 36 ken iti Exodo 35:2, 3.

Kinapateg Dagiti Piesta iti Biag ti Israel. Nakapatpateg ti paset dagiti piesta iti biag dagiti Israelita kas maysa a nasion. Bayat nga addada pay laeng iti pannakaadipen idiay Egipto, ni Moises imbagana ken Faraon a ti rason no apay a nakalikaguman a mapalubosan dagiti Israelita ken dagiti dinguenda a pumanaw idiay Egipto ket “addaankami iti piesta ken Jehova.” (Ex 10:9) Iti Linteg ti tulag, naitipon ti adu a detalyado a pammilin mainaig iti pannakangilin dagiti piesta. (Ex 34:18-24; Le 23:1-44; De 16:1-17) Kas panangtungpal kadagiti bilin ti Dios, dagiti piesta tinulonganda dagiti amin a timmabuno tapno mapagtalinaedda iti pampanunotda ti sao ti Dios ken tapno saanda a maigamer unay iti kabukbukodanda nga ar-aramid nga iti kasta malipatanda ti napatpateg a naespirituan nga aspeto ti inaldaw a panagbiagda. Impalagip met kadakuada dagitoy a piesta nga isuda ket ili a maipaay iti nagan ni Jehova. Ti panagdaliasat nga agturong ken aggapu kadagiti panaguummong maipaay kadagiti piesta kadawyanna a mangipaay iti adu a gundaway a pagsasaritaanda ti kinaimbag ti Diosda ken dagiti bendision a tagtagiragsakenda iti inaldaw ken iti tunggal panawen. Dagiti piesta nangipaayda iti tiempo ken gundaway maipaay iti panagmennamenna, panagtitimpuyog, ken panagsasarita maipapan iti linteg ni Jehova. Dagitoy pinalawada ti pannakaammo maipapan iti inted-Dios a daga, pinarayrayda ti pannakaawat ken ti panagayat iti kaarruba iti nagtetengngaan dagiti Israelita, ken intandudoda ti panagkaykaysa ken nadalus a panagdaydayaw. Dagiti piesta ket paspasamak ti panagragragsak. Ti pampanunot dagiti timmabuno napnoda iti pampanunot ken daldalan ti Dios, ket amin a sipapasnek a nakiraman immawatda iti nabaknang a naespirituan a bendision. Kas pagarigan, usigenyo ti pamendision iti rinibu a timmabuno iti Piesta ti Pentecostes idiay Jerusalem idi 33 K.P.​—Ara 2:1-47.

Kadagiti Judio, dagiti piesta insimboloda ti kinaragsak. Sakbay ti pannakaidestiero idiay Babilonia, nga iti daydi a tiempo, ti kaaduan iti nasion saanda nga inkankano ti pudpudno a naespirituan a panggep dagiti piesta, ti um-umay idi a naipadto a pannakalangalang ti Jerusalem ket innaig da mammadto Oseas ken Amos iti panagsardeng dagitoy a narag-o ken naragsak a panagngilin, wenno iti pannakapagbalin dagitoy kas paspasamak ti panagleddaang. (Os 2:11; Am 8:10) Kalpasan ti pannakarba ti Jerusalem, inyun-unnoy ni Jeremias a “ti daldalan ti Sion agledleddaang, agsipud ta awan umay iti piesta.” ‘Nalipatanen’ ti piesta ken Sabbath. (Un 1:4; 2:6) Nasaksakbay a dineskribir ni Isaias ti naragsak a kasasaad dagiti nagsubli a destiero manipud Babilonia idi 537 K.K.P., a kinunana: “Maaddaankayto iti kanta a kas iti kanta iti rabii a panangsantipikar ti maysa iti bagina maipaay iti piesta.” (Isa 30:29) Nupay kasta, di nagbayag kalpasan ti pannakaisublida iti inted-Dios a dagada, minulitanda manen dagiti piesta ni Jehova, makagapu a babaen ken mammadto Malakias, ti Dios pinakdaaranna ti papadi a ti ibleng dagiti piestada maiwaris kadagiti rupada.​—Mal 2:1-3.

Dagiti mannurat ti Kristiano a Griego a Kasuratan mangaramidda iti adu a panangtukoy ken panangiparipirip kadagiti piesta, a no dadduma ipaayanda dagita iti naragsak, simboliko, ken naimpadtuan a pannakayaplikar kadagiti Kristiano. Nupay kasta, saan a naibilin kadagiti Kristiano ti panangngilin kadagitoy a piesta iti literal a pamay-an.​—Col 2:16, 17; kitaenyo dagiti piesta iti sidong ti nagan ti tunggal maysa.