LEVITA, DAGITI

[Ken (Kukua ni) Levi].

Kaputotan ni Levi, ti maikatlo nga anak ni Jacob babaen ken Lea. (Ge 29:32-34) No dadduma, agaplikar daytoy a termino iti intero a tribu, ngem masansan a saanna a ramanen ti napadian a pamilia ni Aaron (Jos 14:3, 4; 21:1-3); gapuna kadawyan a naaramat ti sasao a “ti papadi ken dagiti Levita.” (1Ar 8:4; 1Cr 23:2; Esd 1:5; Jn 1:19) Ti panagserbi kas padi ket naipabaklay laeng kadagiti lallaki a kameng ti pamilia ni Aaron, a nagakem kas katulonganda dagiti Levita, ti dadduma pay a kameng daytoy a tribu. (Nu 3:3, 6-10) Nangrugi daytoy nga urnos idi naipasdek ti tabernakulo, ta kasakbayanna awan ti espesipiko a pamilia wenno tribu a nadutokan nga agidaton kadagiti sakripisio.​—Ex 24:5.

Naala Kas Subbot Maipaay Kadagiti Inauna. Pinili ni Jehova dagiti Levita kas sandi ti isuamin nga inauna ti dadduma a tribu. (Ex 13:1, 2, 11-16; Nu 3:41) Adda idi 22,000 a Levita a lallaki nga addaan iti edad a maysa a bulan nga agpangato, a mabalin a mangsuno iti kasta met laeng a bilang dagiti inauna a lallaki ti dadduma a tribu. Imbatad ti panagsensus idiay Let-ang ti Sinai nga adda 22,273 nga inauna nga annak a lallaki ti dadduma a tribu. Gapuna, kinalikaguman ti Dios a maited ken Aaron ken iti annakna ti subbot nga aggatad iti lima a siklo ($11) maipaay iti tunggal maysa kadagiti surok a 273 nga inauna no idilig iti bilang dagiti Levita.​—Nu 3:39, 43, 46-51.

Annongen. Dagiti Levita ket buklen ti tallo a pamilia, manipud iti annak ni Levi a da Gerson (Gersom), Cohat, ken Merari. (Ge 46:11; 1Cr 6:1, 16) Naituding nga agsaad dagitoy a pamilia iti asideg ti tabernakulo idiay let-ang. Ti Cohatita a pamilia manipud ken Aaron ket nagpakarso iti sango ti makindaya a sikigan ti tabernakulo. Ti dadduma pay a Cohatita nagpakarsoda iti abagatan a sikigan, dagiti Gersonita iti laud, ken dagiti Merarita met iti amianan. (Nu 3:23, 29, 35, 38) Naipaannong kadagiti Levita ti panangbangon, panangsinasina, ken panangbagkat iti tabernakulo. No umakar idi ti pakarso ti Israel, ni Aaron ken ti annakna ti nangakas iti kortina a namaglasin iti Nasantuan ken ti Kasasantuan ket inabbonganda ti lakasa ti pammaneknek, dagiti altar, ken ti dadduma pay a sagrado nga alikamen ken aruaten. Kalpasanna, dagiti Cohatita ti nangawit kadagitoy a banag. Indaliasat dagiti Gersonita ti lupot ti tolda, dagiti abbong, dagiti tabing, dagiti balengbeng ti paraangan, ken dagiti singdan ti tolda (nabatad a dagiti singdan ti mismo a tabernakulo), ket inasikaso met dagiti Merarita dagiti baskag ti diding, dagiti adigi, sulluop a batbatay, dagiti pasok ken dagiti singdan ti tolda (singsingdan ti paraangan a nangpalikmut iti tabernakulo).​—Nu 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.

Nagsayaat ti panangorganisar ni David iti trabaho dagiti Levita​—nangdutok iti adu a manangimaton, opisial, ukom, agay-aywan iti ruangan, ken tesorero, kasta met iti nakaad-adu a tumulong iti papadi iti templo, kadagiti paraangan, ken kadagiti siled a panganan mainaig kadagiti daton, sakripisio, panaggugor, panagtimbang, panagrukod, ken iti nadumaduma nga annong dagiti guardia. Dagiti Levita a musikero ket naorganisar iti 24 a bunggoy, nga umasping kadagiti benneg ti papadi, ket agsisinnublat a nagserbi ti tunggal bunggoy. Nasinunuo dagita nga annongen babaen ti panagbibinnunot. Kastoy met laeng ti pamay-an a pannakapili ti espesipiko a ruangan a bantayan dagiti bunggoy nga agay-aywan iti ruangan.​—1Cr 23, 25, 26; 2Cr 35:3-5, 10.

Idi kaaldawan ni Moises, no agtawenen iti 30 ti maysa a Levita mabalinnan nga akmen ti amin nga annongenna, kas iti panangbagkat kadagiti paset ti tabernakulo no mayakar dayta ken iti ar-aruatenna. (Nu 4:46-49) Mabalin nga aramidenna ti sumagmamano nga annongen manipud edad a 25, ngem nalawag a saan a ti nadagdagsen a panagserbi, kas iti panangidaliasat iti tabernakulo. (Nu 8:24) Idi tiempo ni Ari David, naibaba daytoy iti edad a 20 agsipud ta kinunana a saanen a kasapulan a mabagkat ti tabernakulo yantangay masuktanen iti templo. Ti obligasionda a panagserbi ket nagpatingga iti edad a 50. (Nu 8:25, 26; 1Cr 23:24-26; kitaenyo ti EDAD.) Kasapulan idi a nalaing dagiti Levita iti Linteg, agsipud ta masansan a maayabanda a mangbasa iti dayta iti publiko ken mangisuro iti dayta kadagiti kadawyan nga umili.​—1Cr 15:27; 2Cr 5:12; 17:7-9; Ne 8:7-9.

Sustento. Nasustentuan dagiti Levita kangrunaanna babaen kadagiti apagkapullo nga aggapu iti dadduma a tribu. Naited kadakuada ti apagkapullo ti isuamin a bunga ti daga ken ti bakbaka ket kalpasanna intedda met kadagiti papadi ti apagkapullo daytoy a bingay. (Nu 18:25-29; 2Cr 31:4-8; Ne 10:38, 39) Kasta met, nupay saan nga agserbi dagiti Levita iti militar, naipaayanda (agraman dagiti papadi) iti bingay manipud kadagiti samsam ti gubat. (Nu 1:45-49; 31:25-31; kitaenyo ti APAGKAPULLO.) Saan a naibingayan dagiti Levita iti teritoria iti daga ti Canaan, yantangay ni Jehova ti binglayda. (Nu 18:20) Nupay kasta, ti dadduma pay a tribu ti Israel nangtedda kadakuada iti dagup nga 48 a siudad a masarakan iti nadumaduma a paset ti Naikari a Daga.​—Nu 35:1-8.

Nagpaayda a Manangsuporta iti Pudno a Panagdaydayaw. Nangipakita dagiti Levita kadagiti nasayaat nga ulidan iti kinaregta maipaay iti pudno a panagdaydayaw. Nabatad daytoy iti pasamak mainaig iti nabalitokan a kigaw a baka ken kasta met idi pinanawan dagiti Levita ti teritoria ni Jeroboam kalpasan a nabingay ti pagarian. (Ex 32:26; 2Cr 11:13, 14) Sireregta met a sinuportaranda ti ar-ari a da Jehosafat, Ezekias, ken Josias kasta met dagiti gobernador a da Zorobabel ken Nehemias ken ti padi-eskriba a ni Esdras iti panagregget dagitoy a mangisubli iti pudno a panagdaydayaw iti Israel.​—2Cr 17:7-9; 29:12-17; 30:21, 22; 34:12, 13; Esd 10:15; Ne 9:4, 5, 38.

Ngem kas maysa a tribu, saanda a sinuportaran ti Anak ti Dios iti trabahona a panangisubli, nupay adda sumagmamano a Levita a nagbalin a Kristiano. (Ara 4:36, 37) Adu a Levita a papadi ti nagtulnog iti “pammati.” (Ara 6:7) Idi nadadael ti Jerusalem ken ti templona idi 70 K.P., napukaw wenno nadadael dagiti rekord ti pampamilia dagiti Levita, a daytoyen ti namagpatingga iti Levitico a sistema. Nupay kasta, adda “tribu ni Levi” a karaman iti naespirituan nga Israel.​—Apo 7:4, 7.

Ti nagan ti libro ti Biblia a Levitico ket naibatay met iti nagan daytoy a tribu. Adu a detalye ti ibinsabinsa daytoy a libro maipapan kadagiti Levita ken kadagiti annongenda.