Uzou 2
Ru Jihova Rro Wọhọ Ọghẹnẹ Uzẹme Na
1. (a) Ono họ Ọghẹnẹ uzẹme na? (b) Nọ ma bi wuhrẹ kpahe iẹe na, ẹvẹ u re kpoma họ uzuazọ mai?
ROSE ibe Ileleikristi, Pọl ukọ na o te kere nọ, dede nọ ibuobu e riẹ nọ a bi se eghẹnẹ, “rekọ rọ kẹ omai, Ọghẹnẹ ọvo ọ rọ, Ọsẹ na . . . epanọ Ọnowo ọvo ọ rọ, Jesu Kristi.” (1 Kọr. 8:5, 6) “Ọghẹnẹ ọvo” nọ Pọl ọ t’ẹme te na họ Jihova, Ọnọma eware kpobi. (Izie. 6:4; Evia. 4:11) Ahwo nọ i wo ovuhumuo nọ i wuhrẹ kpahọ ekwakwa riẹ gbe eware nọ o ru kẹ ahwo no a rẹ ruẹ nọ a be rehọ ababọ awhaha si kẹle iẹe. Eme u re noi tha? O rọ ziezi kẹ ai re a kpare Ohwo nọ a re rri avọ adhẹẹ kpehru, be rọ eme gbe iruo ro ru onana. Nọ uyoyou rai kẹ Ọghẹnẹ o be rro haro na, o rẹ gbae họ re a ta kẹ amọfa kpahe iẹe, yọ epanọ a rẹ sae daoma te kpobi, a rẹ gwọlọ rehọ aro kele iei. Ebaibol na e t’udu h’omai kpobi awọ re ma ru ere, ta nọ: “Wha [rehọ aro kele] Ọghẹnẹ, wọhọ emọ iyoyou; re wha nya eva uyoyou.” (Ẹf. 5:1, 2) Re ma sai fiọ ohrẹ yena họ iruo, ufo nọ ma rẹ riẹ kpahe Jihova wọhọ epanọ ọ ghinẹ rrọ.
Oghẹrẹ Ohwo Nọ Jihova Ọ Rọ
2. Didi ekwakwa oma Ọghẹnẹ jọ nọ e viodẹ e rẹ w’omai jiri iei?
2 Nya Ebaibol na duwu ma rẹ sai duku eme buobu nọ i bi dhesẹ ekwakwa Ọghẹnẹ nọ e viodẹ. Nọ who bi se ae, romakpotọ roro kpahe eware nọ ekwakwa na e ghinẹ rọ gbe oghẹrẹ nọ i wuzou k’owhẹ te. Wọhọ oriruo: “Ọghẹnẹ họ uyoyou.” (1 Jọn 4:8) ‘Idhere riẹ kpobi i kiete.’ (Izie. 32:4) ‘Obọ riẹ ereghẹ e rọ.’ (Job 12:13) O wo “ẹgba ologbo.” (Aiz. 40:26) Nọ who bi roro kpahe ekwakwa enana, kọ oma o gbẹ be w’owhẹ, be rọ adhẹẹ kẹ Ọghẹnẹ, re who jiri iei?
3. Ekwakwa oma Jihova efa vẹ i re si omai urru?
3 Gbẹ be j’omai riẹ kpahe ekwakwa isiuru riẹ, Ebaibol na e ta k’omai nọ Jihova yọ “Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ gbe ọtẹruo.” (Ọny. 34:6) “Keme whẹ, ỌNOWO , whọ vọ avọ ewoma gbe erọvrẹ.” (Ol. 86:5) “Keme ibiaro ỌNOWO na e rẹ nya akpọ na re re o dhesẹ ẹgba riẹ rọ kẹ enọ i wo eva efuafo rọ kpahe iẹe.” (2 Irv. 16:9) “Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ, rekọ eva erẹwho na kpobi ohwo nọ ọ dhozọ riẹ je ru iruo ẹrẹreokie kpobi ọ rẹ jẹ rehọ.” (Iruẹru 10:34, 35, NW ) Jihova ọ rẹ “kẹ neva ze” ọ tẹ jẹ rọ “Ọghẹnẹ evawere.” (Jem. 1:5; 1 Tim. 1:11, NW ) Ẹvẹ o were te re a gọ Ọghẹnẹ ọnana nọ a rẹ ruẹ ibẹ riẹ hẹ, jẹ ruẹ ẹruọsa oyoyou riẹ!
4. (a) Oghẹrẹ omarọkẹ vẹ Jihova ọ gwọlọ, kọ ẹvẹ u wuzou ga te? (b) Eme Olezi 34:3 u zizie omai re ma wo obọ kugbe?
4 Nwane rọwo kugbe ekwakwa riẹ họ ọrọ “Ọghẹnẹ ọre-ihri.” (Ọny. 20:5) Re ma gọe avọ ọjẹrehọ, ma rẹ rehọ egagọ mai kpobi kẹe riẹriẹriẹ. Ma rẹ sai je you akpọ na nọ Setan ọ rọ ọghẹnẹ riẹ hẹ. (1 Jọn 2:15-17; 2 Kọr. 4:3, 4) Jihova ọ rẹ ruẹ ọnọ ọ be rehọ ẹghẹ dhesẹ nọ o kiẹrẹe. Ọ riẹ ziezi, orọnikọ kpahe oware nọ ma bi ru ọvo ho rekọ oghẹrẹ nọ ma bi roro kpahe iẹe gbe oghẹrẹ ohwo nọ ma be gwọlọ jọ. Otẹrọnọ ma ghine you ẹrẹreokie, o re fiobọhọ k’omai. (Jer. 17:10; Itẹ 15:9) Fiki oghẹrẹ ohwo nọ Jihova ọ rọ, ima ahwo buobu nya akpọ na soso wariẹ họ a dede uzizie okere ilezi Ebaibol na rehọ, ọnọ o kere nọ: “O wha lele omẹ jiri ỌNOWO na, jo ma kuomagbe jiri ỌNOWO re ma kpare odẹ riẹ kpehru.” (Ol. 34:3) Whẹ yọ omọvo rai jọ?
5. Eme u re fiobọhọ k’omai vọvọ ziezi eva ewuhrẹ kpahe ekwakwa oma Jihova?
5 Ẹgwọlọ ẹme ọta ra kpahọ Ọghẹnẹ o re ti kodo viere, yọ who reti je wo obufihọ ulogbo whọ tẹ be daoma rehọ aro kele iei otẹrọnọ whọ rẹ kiẹ ekwakwa ikpehru riẹ riwi. Gwọlọ via (1) oware nọ okwakwa ovuovo o rọ, oware nọ u ru rie wo ohẹriẹ no ekwakwa edekọ, (2) oghẹrẹ nọ Jihova o ro dhesẹ iẹe gbe ohwo nọ o dhesẹ i rie kẹ, gbe (3) oghẹrẹ nọ whọ rẹ sai ro dhesẹ iẹe via hayo oghẹrẹ nọ u re kpomahọ iroro e jẹ ra.
6. Rehọ uyoyou wọhọ oriruo, dhesẹ oghẹrẹ nọ whọ rẹ sae kiẹ ekwakwa oma Jihova riwi. Ru onana ẹkwoma iyo enọ nọ erọ oka edhe-ẹme ọnana nọ whọ rẹ kẹ, kuọ ikereakere gbe iyo ra.
6 Ma roro kpahọ oriruo ọvo jọ. Nọ Ebaibol na e ta nọ, “Ọghẹnẹ họ uyoyou,” eme o dhesẹ? (1 Jọn 4:8) Eva uzẹme, egheghẹrẹ uyoyou e riẹ. Ẹme Grik nọ a jọ etenẹ fihọ iruo na họ a·gaʹpe, nọ u dhesẹ oghẹrẹ uyoyou nọ o mai kpehru, wọhọ epanọ Jihova Ọghẹnẹ omariẹ o fi oriruo riẹ họ otọ. Oghẹrẹ uyoyou otiọye na o kare oriobọ kpobi. Whọ riẹ oyena no na, rehọ uzuzou za iyo enọ nọ e rọ obotọ na, avọ ikereakere nọ e riẹ na nọ who re lele.
Ẹvẹ a ro dhesẹ okwakwa nana evaọ iruo emama Jihova? (Iruẹru 14:16, 17)
Eme họ oriruo uyoyou Jihova rọ k’ahwo nọ a rẹ ruẹ ibe riẹ hẹ? (Jọn 3:16) Kọ fiki ewoma ahwo Jihova o ro ru onana? (Rom 5:8)
Ẹvẹ oware nọ Jihova o ru ẹkwoma Ọmọ riẹ o jẹ kpọ oghẹrẹ nọ ma re yere izuazọ mai? (2 Kọr. 5:14, 15, 18, 19)
Evaọ idhere vẹ mai wọhọ Ileleikristi ma sai ro dhesẹ nọ ma wo oghẹrẹ uyoyou ọvo na kẹ ibe Ileleikristi mai? (1 Kọr. 13:4-7; 1 Jọn 4:10, 11; 3:16-18)
Amono ọfa ma re dhesẹ uyoyou kẹ, gbe evaọ oghẹrẹ vẹ? (Mat. 5:43-48; 28:19, 20; Gal. 6:10)
7. Evaọ uwuhrẹ obọ ra, ẹvẹ whọ rẹ sae rọ ruẹ oghẹrẹ eme evo na kpahe ekwakwa oma Jihova efa?
7 Kọ o rẹ were owhẹ re whọ gwọlọ gbẹ kiẹ ekwakwa Jihova efa? Ro muhọ, eva ewuhrẹ omobọ ra dao “ekiete” gbe “areghẹ,” hayo “uyoyou ẹwo” gbe “ohrọriọ.” Avọ efihiruo ebe izoẹme nọ ukoko Watch Tower i kporo gbe udhesẹ eme Ebaibol, whọ te ruẹ eme efa.
Fiobọhọ Kẹ Amọfa Wuhrẹ Uzẹme na Kpahe Ọghẹnẹ
8. (a) Didi eghẹnẹ ahwo akpọ na a be gọ? (b) Ono ọ rọ emu ozighi nana kpobi, fikieme whọ jẹ ta ere?
8 Rọ wọso egagọ Ọghẹnẹ uzẹme na, ahwo akpọ a be gọ ima eghẹnẹ efa. Eva ikpe udhusoi avọ ene, Ikpichọche a tẹ te rọwo “Esanerọvo,” nọ ahwo Babilọn, Ijipti, Hindu gbe Buda a wuhrẹ vrẹ no. Ro kugbe eroro nana kpahọ Ọghẹnẹ, isu egaga jọ e riẹ, egba-ezaharo gbe egba-ile nọ a be gọ wọhọ eghẹnẹ. Ugho, om’obọ ohwo gbe ẹnwae-obro i zihe ruọ eghẹnẹ no nọ a rehọ oma kẹ. Ono ọ rọ emu rai kpobi? Setan Ẹdhọ na, nọ ọ rọ “ọghẹnẹ akpọ ọnana.” (2 Kọr. 4:4; 1 Kọr. 10:20) Eva edhere nọ a rẹ sai roro ku kpobi, edhere ẹghẹ ọ be rọ daoma rẹriẹ ahwo no Jihova, hayo re ọ tubẹ ghale omarọkẹ rai dede.
9. Edhere vẹ ọ mai woma nọ whọ rẹ sai ro fiobọhọ kẹ ohwo wuhrẹ uzẹme na kpahọ Ọghẹnẹ?
9 Ẹvẹ ma rẹ sai ro fiobọhọ kẹ ahwo itieye na, makọ enọ e be ta nọ ae yọ Ileleikristi hayo efa, re a riẹ uzẹme na kpahọ Ọghẹnẹ? Uvi edhere ovo jọ họ re a dhesẹ kẹ ai eva edhere obufihọ oware nọ Ebaibol na omariẹ e ta kpahe evuhumu Ọghẹnẹ uzẹme na jegbe oghẹrẹ ohwo nọ ọ rọ. Ma rẹ jẹ tha onana uke ẹkwoma uruemu nọ u re dhesẹ ekwakwa Ọghẹnẹ evaọ izuazọ mai.—1 Pit. 2:12.
10. Nọ whọ tẹ be t’ẹme kugbe ohwo nọ ọ rọwo uwuhrẹ “Esanerọvo” na, ẹvẹ o gbẹ rọ oware areghẹ hẹ re ma nwani roro nọ ma riẹ oware nọ ọ rọwo?
10 Rekọ otẹrọnọ ejọ nọ e rọ ahwo Ikpichọche a bi lele owhẹ si ikẹ, be ta nọ orọwọ nọ a wo kpahọ “Esanerọvo” na u no Ikereakere ze? Orọ ọsosuọ, vuhumu nọ, dede nọ eme e vọ riẹ nọ a kere fihọ otọ kpahe ewuhrẹ “Esanerọvo” na, ahwo jọ buobu a wo iroro obọ rai. Zizie ai re a ta orọ eva rai, re who fiobọhọ kẹ ai wawo orọwọ rai na kugbe oware nọ o rọ Ebaibol obọ rai. Ababọ oke oraha, t’udu họ ai awọ re a wawo ewuhrẹ ichọche na kugbe Ẹme Ọghẹnẹ.
11. Rehọ ẹme ọvuọvo evaọ udevie eme isoi nọ e rọ etenẹ na, rehọ enọ gbe ikereakere nọ a kere kugbe edhe-ẹme na jẹ iroro kpahọ epanọ uwuhrẹ “Esanerọvo” na o jẹ rọ uwuhrẹ nọ u no ikereakere na ze he.
11 Nọ who wo ẹgwọlọ nnọ who re fiobọhọ kẹ ahwo uvi iroro na, roro kpahe epanọ whọ rẹ sae rọ rehọ eme nọ e rọ obotọ na j’iroro kpahe ikereakere nọ a dhesẹ na:
(1) Enọ i re wuhrẹ uwuhrẹ “Esanerọvo” na a rẹ ta avọ ududu nnọ Ahwo omaọghẹnẹ esa e rọ (Ọsẹ, Ọmọ gbe Ẹzi Ẹri) rekọ Ọghẹnẹ ọvuọvo.
Rekọ kọ obe Iruẹru 2:4, 17 u dhesẹ nọ “Ẹzi Ẹri,” na hayo “ẹzi ọfuafo,” na yọ ohwo?
Fikieme o rọ rọ obufihọ re a muẹrohọ unuọ ahwo nọ a t’ẹme te evaọ ikereakere ọvuọvo enana? (Jọn 17:20-22; Iruẹru 7:56; Evia. 7:10)
(2) Ejọ e rọwo nnọ enọ i ru “Esanerọvo” na via i wo oruaro ovo na, nnọ ọvuọvo ọ rro hayo kao vi ọvuọvo ho, nnọ a rọ ẹrẹrẹe jẹ rọ bẹdẹ bẹdẹ kugbe.
Kọ Ikereakere na e rọwo kugbei? (Rọ kẹ uyo riẹ, rri Jọn 14:28; Matiu 24:36; Eviavia 3:14.)
(3) Ahwo jọ a rẹ riobọ họ Jọn 1:1 wọhọ ẹme nọ a rẹ rọ thọ ẹrọwọ “Esanerọvo” uke. A si ikẹ nnọ ekere Grik eva etenẹ o wo ubiẹme odode he (“jọ”), fikiere nnọ enẹ họ oghẹrẹ nọ ikereakere na i re se: “Ẹme na ọ jọ Ọghẹnẹ,” ikpe ọ “ọghẹnẹ jọ.”
Rekọ bro ahwo a t’ẹme te evaọ Jọn 1:1? Esa? Manikọ ivẹ? Oghẹrẹvẹ Jọn 1:18 o ro mukpahe ewuhrẹ “Esanerọvo” na?
O rọ uzẹme nọ Grik o wo ubiẹme odode he, rekọ erọ-unu buobu i wo, yọ a bi fi ei họ iruo eva erọ-unu eyena re a ruẹse rehọ iroro eme via ziezi. Ohwo jọ o te roro nọ o thọ re a rehọ ubiẹme odode na ro ruiruo nọ a tẹ be fa Jọn 1:1, kọ ọ te gwọlọ nọ a siẹ e ba re eva Iruẹru 28:6 wọhọ epanọ efafa King James Version gbe efa i fi rie họ na? (Edhere ọfa nọ a rẹ rọ fa Jọn 1:1, wọhọ epanọ efafa An American Translation, o fi rie họ họ “Ẹme na o wo omaọghẹnẹ,” koyehọ, o wo oghẹrẹ ekwakwa oma nọ Ọghẹnẹ o wo.)
(4) Enọ i re wuhrẹ uwuhrẹ “Esanerọvo” a rẹ jẹ vravro nọ eva Emuhọ 1:1, 26 ẹme Hibru nọ a fa fihọ “Ọghẹnẹ” họ El·o·himʹ jegbe nọ onana u dhesẹ ahwo buobu eva Hibru, yọ otofa riẹ họ “Eghẹnẹ.”
Fikieme oyena o gbẹ rọwo kugbe uwuhrẹ Ahwo efuafo esa nọ e rọ “Ọghẹnẹ ọvo” ho?
U te dhesẹ “Esanerọvo” eva Emuhọ 1:1, eme u dhesẹ eva Ibruoziẹ 16:23, nọ o fi el·o·himʹ họ iruo rọ kẹ “ọghẹnẹ,” avọ ẹme ahwo Hibru nọ u dhesẹ omọvo, orọnọ ahwo buobu ha?
Fikieme a jẹ rehọ ubiẹme ahwo buobu fodẹ Ọghẹnẹ eva ikere Hibru enana? Onana yọ edhere jọ nọ ẹvẹrẹ Hibru o re ro dhesẹ oruaro hayo ọkwa-ọghọ. Otẹrọnọ a be t’ẹme kpahe enọ i bu vi omọvo, eme nọ ilele i rie i re dhesẹ ahwo buobu re, rekọ iriruo nọ e rọ obọ ehru na e rọ ere he.
(5) Fiki epanọ ahwo ichọche na a riwi Jesu rro te (kuomagbe uzẹme na nnọ a si odẹ Jihova no efafa Ebaibol buobu no), ahwo jọ Jesu ọvo a re roro kpahe nọ a tẹ fodẹ Ọghẹnẹ.
Rekọ didiọ oriruo egagọ Jesu o fihotọ k’omai nọ ma rọ aro kele? (Luk 4:8)
12. Fikieme Jesu ọ jẹ nwani se Ọsẹ riẹ gbagba nọ “Ọghẹnẹ uzẹme ọvo” na?
12 Dede nọ a t’ẹme fodẹ Jesu wọhọ “ọghẹnẹ,” makọ “Ọghẹnẹ Ologbo,” dede evaọ Ikereakere na, ghele ọ kpare Ọsẹ riẹ kpehru, ọ ta kpahe iẹe wọhọ “Ọghẹnẹ mẹ Ọghẹnẹ rai.” (Jọn 1:1; 20:17; Aiz. 9:6) Ọ rọwo kugbe Mosis, nọ ọ ta vẹre no nọ: ‘ỌNOWO na [Jihova] họ Ọghẹnẹ uzẹme na; uno rie ei no ọfa ọ rọ họ.’ (Izie. 4:35) Jihova ọ hẹriẹ oma no emema egagọ wọhọ emedhọ, ahwo nọ a rẹ gọ gbe Setan Ẹdhọ na. Wo ohẹriẹ no itieye na kpobi, Jihova họ ‘Ọghẹnẹ uzẹme ọvo,’ wọhọ epanọ Jesu o se rie.—Jọn 17:3.
‘Nya Evaọ Odẹ Jihova’
13, 14. Eme u dhesẹ re a “riẹ” jẹ ‘nya evaọ’ odẹ Jihova?
13 Nọ ikpe ozighi buobu e vrẹ no rọ kpahe ovuhumuo Ọghẹnẹ, u re gbe ahwo buobu unu nọ a tẹ ruẹ odẹ oma Ọghẹnẹ, Jihova, evaọ Ebaibol rai. (Ọny. 6:3) Rekọ eriariẹ nana e rẹ sae kẹ ai erere ebẹdẹ otẹrọnọ ‘a be nya evaọ odẹ Jihova bẹdẹ bẹdẹ.’ (Mae. 4:5) Onana u viọ ẹfake riẹ odẹ na Jihova ọvo hayo obọ rọ s’udu nọ ae yọ Isẹri Jihova.
14 Rọ kpahe epanọ odẹ Ọghẹnẹ u wuzou te, Olezi 9:10 ọ ta nọ: “O ỌNOWO, enọ e riẹ odẹ ra e rọ ẹroso owhẹ.” Eme oyena u dhesẹ? Udhesẹ nọ ẹfake riẹ odẹ Jihova ọvo, o rẹ sae nwani dhesẹ evaifihọ Jihova ha. ‘Ẹriẹ’ odẹ Ọghẹnẹ evaọ etenẹ u dhesẹ evuhumuo oghẹrẹ Ọghẹnẹ nọ Jihova ọyena ọ rọ, adhẹẹ nọ a rẹ rọ kẹ udu esuo riẹ, ẹmeoyo kẹ ijaje riẹ. Epavo na re, ‘ẹnya evaọ odẹ Jihova’ u dhesẹ omaromudhe kẹe jẹ jọ ohwo ẹro riẹ wọhọ omọvo jọ nọ ọ be gọe, nọ ọ rẹ ghinẹ rehọ uzuazọ riẹ ruiruo rọwo kugbe oreva Ọghẹnẹ. (Luk 10:27) Kọ who bi ru ere?
15. Eme, u te no eriwo owha iruo no, a gwọlọ otẹrọnọ ma rẹ gọ Jihova bẹdẹ bẹdẹ?
15 Otẹrọnọ ma gwọlọ gọ Jihova bẹdẹ bẹdẹ, oware nọ o rẹ w’omai o rẹ rro viọ eriwo owha iruo nọ o gb’omai họ. Pọl ukọ na ọ kpakpa Timoti, ọnọ ọ gọ Jihova ikpe buobu: “He wuhrẹ oma ra avọ omarọkẹ Ọghẹnẹ wọhọ ute ra.” (1 Tim. 4:7, NW ) Omarọkẹ u re no ubiudu ze; ovuhumuo kẹ ohwo nọ whọ be rehọ oma kẹ na o rẹ w’owhẹ ru ere. “Omarọkẹ Ọghẹnẹ” yọ adhẹẹ odidi kẹ Jihova oma riẹ. U re dhesẹ esikẹle uyoyou kugbe ei fiki ovuhumuo rọ kẹe gbe idhere riẹ. U re ruomai re ma gwọlọ nọ ohwo kpobi o kru odẹ riẹ ghaghae. Ma re le “omarọkẹ Ọghẹnẹ” wọhọ ute evaọ uzuazọ mai otẹrọnọ ma gwọlọ gbẹ nya evaọ odẹ Jihova, Ọghẹnẹ uzẹme na, bẹdẹ bẹdẹ.—Ol. 37:4; 2 Pit. 3:11.
Eme Ọkiẹkpemu
● Didi oghẹrẹ ohwo Jihova ọ rọ? Ẹvẹ o sae rọ k’omai erere ẹkwoma ẹriẹ vevẹ kpahọ ekwakwa ọvuọvo oma riẹ?
● Ẹvẹ ma rẹ sai ro fiobọhọ kẹ amọfa wuhrẹ uzẹme na kpahọ Ọghẹnẹ?
● Eme u dhesẹ re a “riẹ” Jihova gbe ‘ẹnya evaọ odẹ riẹ’?