UZOU AVỌ 16
“Dhesẹ Uvi-Ẹdhoguo” Evaọ Ẹnya Kugbe Ọghẹnẹ
1-3. (a) Fikieme o jẹ rọnọ Jihova ọye o wo omai? (b) Eme Osiwi oyoyou mai ọ yare mi omai?
DAE rehọ iẹe nọ whọ kadhe okọ nọ u bi zue. Nwanọ okenọ who ro roro nọ ẹruore ọvo ọ riẹ hẹ, ohwo jọ ọ tẹ dhogbo ze, ọ tẹ wọ owhẹ ruọ okpa. Dai roro epanọ udu u re kie owhẹ vi te nọ ohwo nọ ọ dhogbo ze na ọ tẹ wọ owhẹ no oria ọza na no jẹ ta nọ: “Who te okpa no”! Kọ whọ gbẹ rehọ iẹe nọ o gb’owhẹ họ re who yere ohwo na? Uzẹme riẹ họ, whọ rẹ tubẹ rehọ iẹe nọ ọye o wo uzuazọ ra dede.
2 Evaọ oghẹrẹ jọ, onana u dhesẹ oware nọ Jihova o ru k’omai no. Evaọ uzẹme ọye o wo omai. Whaọ, ọye ọ kẹ ẹtanigbo na, ru ei lọhọ k’omai re ma wo ufuoma no ẹgba uzioraha gbe uwhu. Udu u re kie omai vi, nọ ma riẹ nọ ma te fi ẹrọwọ họ idhe eghaghae yena, a rẹ rọ izieraha mai vrẹ omai, yọ obaro ebẹdẹ bẹdẹ mai o muẹro. (1 Jọn 1:7; 4:9) Wọhọ epanọ ma jọ Uzou avọ 14 ruẹ na, ẹtanigbo na họ odhesẹvia uyoyou gbe uvi-ẹdhoguo Jihova nọ ọ mai kpehru kpobi. Didi owọ ma rẹ jẹ kpahe onana?
3 U re fo re ma roro kpahe oware nọ Osiwi oyoyou mai omariẹ ọ yare mi omai. Jihova ọ rehọ ẹkwoma Maeka ọruẹaro na ta nọ: “Whai ahwo, o dhesẹ eware iwoma kẹ owhai no; eme ỌNOWO na ọ jọ obọ rai gwọlọ rekọ re wha [dhesẹ uvi-ẹdhoguo, NW ], wha ve kielele uyoyou, re wha jẹ rehọ oma kpotọ nya lele Ọghẹnẹ rai?” (Maeka 6:8) Muẹrohọ inọ oware jọ nọ Jihova ọ yare mi omai họ re ma “dhesẹ uvi-ẹdhoguo.” Ẹvẹ ma sai ro ru ere?
Ele “Uvi Ẹrẹreokie”
4. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma rria lele itee ikiẹrẹe riẹ?
4 Jihova ọ gwọlọ mi omai re ma rria lele itee riẹ erọ ewoma gbe eyoma. Nọ o rọnọ itee riẹ i kiete je kiẹrẹe na, yọ ma bi le uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie nọ ma tẹ be rria lele ai. “Wha wuhrẹ uruemu ezi u ruo; wha gwọlọ oziẹokiẹrẹe,” ere Aizaya 1:17 o ta. Ẹme Ọghẹnẹ ọ tuduhọ omai awọ nọ ma “gwọlọ ẹrẹreokie.” (Zefanaya 2:3) O tẹ jẹ tuduhọ omai awọ nnọ ma “wha ohwo ọkpokpọ na họ oma, ọnọ a ma tho Ọghẹnẹ eva uvi ẹrẹreokie.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:24) Uvi ẹrẹreokie—uvi ẹdhoguo—o rẹ siọ ozighi, egbegbe, gbe ọfariẹ-ogbe, keme enana i re zue oware nọ o rrọ ọrẹri.—Olezi 11:5; Ahwo Ẹfẹsọs 5:3-5.
5, 6. (a) Fikieme o gbẹ rrọ owha ogbẹgbẹdẹ k’omai hi re ma rria lele itee Jihova? (b) Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ nnọ ele ẹrẹreokie yọ oware nọ o rẹ nyaharo?
5 Kọ o rrọ owha ogbẹgbẹdẹ k’omai re ma rria lele itee ikiẹrẹe Jihova? Ijo. Udu nọ u si kẹle Jihova u re rri itee riẹ gbẹgbẹdẹ hẹ. Fikinọ ma you Ọghẹnẹ mai gbe oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ, ma gwọlọ rria evaọ edhere nọ ọ rẹ were iẹe. (1 Jọn 5:3) Kareghẹhọ inọ Jihova o ghine “you eware nọ ikiẹrẹe.” (Olezi 11:7) Ma tẹ ghinẹ gwọlọ raro kele uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ, hayo ẹrẹreokie riẹ, ma re you oware nọ Jihova o you je mukpahe oware nọ o mukpahe.—Olezi 97:10.
6 O lọhọ kẹ ahwo-akpọ sebaẹgba re a le ẹrẹreokie he. Ma rẹ ba uruemu anwae na no avọ iruemu izieraha riẹ, ma vẹ whẹ okpokpọ na họ. Ebaibol na ọ ta nọ a be rọ ẹkwoma eriariẹ egbagba ru uruemu okpokpọ na ‘kpokpọ.’ (Ahwo Kọlọsi 3:9, 10) Ẹme na ‘bi ru kpokpọ’ u dhesẹ nọ ẹwhẹhọ uruemu okpokpọ na o rẹ nyaharo, o gwọlọ uvi omodawọ. Makọ epa kpobi nọ ma daoma te re ma ru oware nọ u kiete, oke jọ o rẹ jariẹ nọ ugboma uzioraha mai u re ru omai zoruẹ evaọ iroro, ẹme, hayo iruẹru.—Ahwo Rom 7:14-20; Jemis 3:2.
7. Ẹvẹ ma re rri ezoruẹ evaọ omodawọ mai re ma le ẹrẹreokie?
7 Ẹvẹ ma re rri rie otẹrọnọ evaọ omodawọ mai re ma le ẹrẹreokie, ma dina zoruẹ? Whaọ, ma gwọlọ rri ẹthọthọ uzioraha kakao ho. Eva oke ovo na, ma re fioma h’otọ họ, roro nnọ oruthọ mai o ru omai nọ ma gbe te kẹ ẹgọ Jihova ha. Ọghẹnẹ ohrọ mai ọ gbẹ edhere no re o zihe enọ i ghine kurẹriẹ ziọ aruoriwo riẹ. Roro kpahe eme omosasọ Jọn ukọ na: “Me bi kere onana se owhai re wha siọ uzi ba ẹraha.” Rekọ avọ iroro egbagba o fibae nọ: “Rekọ re ohwo jọ ọ tẹ raha uzi [fiki sebaẹgba nọ ma reuku riẹ], ma wo amiunugu kugbe Ọsẹ na, Jesu Kristi.” (1 Jọn 2:1) Ẹhẹ, Jihova ọ rehọ idhe ẹtanigbo Jesu kẹ no re ma sae gọ E avọ ọjẹrehọ ghelọ oma uzioraha mai. Kọ oyena o gbẹ wọ omai dao utho ẹgba mai re ma ru eva were Jihova?
Emamọ Usi na avọ Uvi-Ẹdhoguo Ọghẹnẹ
8, 9. Ẹvẹ ewhowho emamọ usi na u ro dhesẹ uvi-ẹdhoguo Jihova?
8 Ma rẹ sai dhesẹ uvi-ẹdhoguo—tubẹ raro kele uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ—ẹkwoma abọ nọ ma re wo vọvọ evaọ ewhowho emamọ usi Uvie Ọghẹnẹ kẹ amọfa. Didi okugbe ọ rrọ udevie uvi-ẹdhoguo Jihova gbe emamọ usi na?
9 Jihova ọ te raha uyerakpọ omuomu nana ha ababọ unuovẹvẹ nọ ọ rẹ kake kẹ tao. Evaọ eruẹaruẹ riẹ kpahe oware nọ o te via evaọ oke urere na, Jesu ọ ta nọ: “Usiuwoma na a rẹ te kake vuẹ erẹwho kpobi tao.” (Mak 13:10; Matiu 24:3) Ubiẹme na “tao” u dhesẹ nọ eware efa i ti lele iruo usiuwoma ota akpọ-soso na. Eware eyena i kugbe uye ulogbo nọ a ruẹaro riẹ na, onọ o te wha ọraha otu omuomu na ze je ti rovie edhere kẹ akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe. (Matiu 24:14, 21, 22) Evaọ uzẹme, uvumọ ohwo ọ sae fo Jihova ha inọ o kienyẹ irumuomu na. Ẹkwoma unuovẹvẹ nọ o ru nọ a whowho na, ọ be kẹ ahwo otiọye na uvẹ ulele re a nwene idhere rai jẹ dhẹ vabọ no ọraha.—Jona 3:1-10.
10, 11. Ẹvẹ abọ nọ ma re wo evaọ ewhowho emamọ usi na u ro dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ?
10 Ẹvẹ emamọ usi na nọ ma bi whowho na u ro dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ? Orọ ọsosuọ, u woma re ma daoma fiobọhọ kẹ amọfa wo esiwo. Wariẹ roro kpahe ọtadhesẹ ọ esiwo no okọ nọ u bi zue na. A te siwi owhẹ ruọ okọ ofa no, whọ te gwọlọ fiobọhọ kẹ amọfa nọ a gbẹ rọ ame na. Epọvo na, o gb’omai họ re ma fiobọhọ kẹ enọ e gbẹ be thuẹ evaọ “ame” akpọ omuomu nana. Uzẹme, ibuobu e be se ovuẹ mai. Rekọ nọ Jihova o gbe wo odiri na, ma wo owha-iruo nọ ma rẹ rọ kẹ ae uvẹ nọ a re ro ‘te ekurẹriẹ’ re a sae ziọ edhere esiwo.—2 Pita 3:9.
11 Ẹkwoma ewhowho emamọ usi na kẹ enọ ma nyaku kpobi, yọ ma bi dhesẹ uvi-ẹdhoguo evaọ edhere obọdẹ ọfa jọ: Ma bi dhesẹ ababọ-ọriẹwẹ. Kareghẹhọ nnọ “Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹ ahwo ọvo rehọ họ, rekọ evaọ korẹwho korẹwho ọnọ ọ jarae dhẹe o je ru onọ ukiẹrẹe ọ rẹ rehọ iẹe.” (Iruẹru 10:34, 35) Ma tẹ gwọlọ raro kele uvi-ẹdhoguo Riẹ, ma rẹ rọ oghẹrẹ ẹro jọ rri ahwo ho. Ukpoye, ma rẹ ghale emamọ usi na kẹ amọfa makọ uyẹ rai, uyerakpọ rai, hayo uyero abọ-ugho rai. Kọ enẹ ma rẹ rọ kẹ enọ e rẹ gaviezọ kpobi uvẹ nọ a re ro yo jẹ j’owọ kẹ emamọ usi na.—Ahwo Rom 10:11-13.
Epanọ Ma re Yeri Kugbe Amọfa
12, 13. (a) Fikieme ma gbẹ kpakpa oma gu amọfa ẹdhọ họ? (b) Eme họ otofa ohrẹ Jesu na inọ a “gu ahwo ho” yọ a “brukpe he”? (Je rri oruvẹ-obotọ.)
12 Ma rẹ sai je dhesẹ uvi-ẹdhoguo ẹkwoma eyerikugbe amọfa epanọ Jihova o re yerikugbe omai na. O lọhọ gaga re ma gu amọfa ẹdhọ, fo ae fiki iruthọ rai je wo avro kpahe ẹjiroro rai. Rekọ ono evaọ usu mai ọ rẹ gwọlọ re Jihova ọ kiẹ iroro gbe iruthọ mai evaọ edhere nọ ọ kare ohrọ? Ere Jihova o re yeri kugbe omai hi. Ọso-ilezi na ọ ta nọ: “O ỌNOWO, otẹrọnọ, who roro imuemu mai, ỌNOWO kọ ono ọ rẹ sai dikihẹ?” (Olezi 130:3) Kọ eva e gbẹ be were omai inọ Ọghẹnẹ okiẹrẹe ọrọ ohrọ mai o re fi iruthọ mai họ eva ha? (Olezi 103:8-10) Kọ ẹvẹ u fo nọ ma re yeri kugbe amọfa?
13 Ma te wo ovuhumuo kẹ edhere ohrọ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ, ma rẹ kpakpa oma gu amọfa ẹdhọ họ evaọ eware nọ i t’omai hi hayo enọ i tulo ho. Evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru riẹ, Jesu ọ vẹvẹ unu nọ: “Wha gu ahwo ho, re a se owhai ba eguo.” (Matiu 7:1) Wọhọ epanọ ekere Luk o ta, Jesu o fibae nọ: “Wha brukpe he, a re ti brukpe owhai hi.”a (Luk 6:37) Jesu o dhesẹ nọ ọ riẹ epanọ ahwo-akpọ sebaẹgba a rẹ gwọlọ gu amọfa ẹdhọ te. Enọ e be gaviezọ kẹe kpobi nọ e rẹ rọ obọ ogaga gu amọfa ẹdhọ a rẹ siẹe ba.
14. Fiki ẹjiroro vẹ ma jẹ ‘whaha amọfa oguo’ hrọ?
14 Fikieme ma gbe ‘gu amọfa ẹdhọ họ’? Orọ ọsosuọ, umutho udu ọvo ma wo. Jemis olele na ọ kareghẹhọ omai nọ: “Ọvo jọ ọ rọ nọ rẹ kẹ uzi gbe oziẹ-obro”—Jihova. Fikiere Jemis ọ tẹ nọ gbiae nnọ: “Whẹ yono re, nọ who re guẹ ọrivẹ ra?” (Jemis 4:12; Ahwo Rom 14:1-4) Fibae, oma sebaẹgba mai o sai ru omai guẹdhọ thọ. Iruemu gbe iroro buobu—te omagbẹre, eva nọ a ru dh’owhẹ, ihri-eriọ, gbe oheri—e rẹ sai kpomahọ oghẹrẹ nọ ma re rri ibe ahwo-akpọ. Ma wo awhaha efa, yọ eroro kpahe enana u re kru omai kpemu re ma siọ ovẹrẹ ba ẹrọ gwọlọ oruthọ amọfa. Ma rẹ sae kiẹ idu ahwo ho; yọ ma rẹ sae riẹ iyero omomọvo ho. Fikiere, mai yọ ono nọ o re viẹro ku iroro ibe enọ e rọwo hayo fo omodawọ rai evaọ iruo Ọghẹnẹ? Who rri epanọ o rẹ mai woma te re ma raro kele Jihova ẹkwoma ewoma ọgwọlọ evaọ oma inievo mai ukpenọ ma rẹ tẹrovi iruthọ rai!
15. Didi eme gbe uruemu oyerikugbe e rẹ jọ udevie egegagọ Ọghẹnẹ hẹ, kọ fikieme?
15 Kọ ẹvẹ kpahe ahwo uviuwou mai? Uyoma gaga, ẹdhoguo evega ikpehru buobu evaọ akpọ na e be romavia evaọ oria nọ u fo nọ o rẹ jọ oria omofọwẹ—uviuwou na. O rrọ oware ọ aghẹruẹ hẹ re ma yo kpahe ezae uwou-orọo nọ e rẹ lahiẹ eyae, eyae nọ e be lahiẹ ezae, hayo eyewọ nọ e rẹ rehọ ẹmeunu hayo ugbobọ “rọ lahiẹ” ahwo uviuwou rai ẹsikpobi. Rekọ eme iyoma, eme izuehọ, gbe olahiẹ i wo uvumọ oria evaọ udevie egegagọ Ọghẹnẹ hẹ. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:29, 31; 5:33; 6:4) Ohrẹ Jesu inọ “wha guẹdhọ họ” gbe “wha brukpe he” i re serihọ họ evaọ okenọ ma tẹ rrọ obọ uwou. Kareghẹhọ nnọ edhesẹ uvi-ẹdhoguo o gwọlọ eyeri kugbe amọfa epanọ Jihova o re yeri kugbe omai. Yọ Ọghẹnẹ mai ọ rẹ dhuaro hayo rọ evega yeri kugbe omai hi. Ukpoye, “o wo ohrọ” gaga kẹ enọ i you rie. (Jemis 5:11) Ẹvẹ onana o rrọ obọdẹ oriruo nọ ma rẹ raro kele te!
Ekpako nọ I re “Guẹdhọ Uzẹme”
16, 17. (a) Eme Jihova ọ gwọlọ mi ekpako? (b) Eme a re ru otẹrọnọ ọrahauzi o gbe dhesẹ uvi ekurẹriẹ hẹ, kọ fikieme?
16 Mai kpobi ma wo owha-iruo nọ ma re ro dhesẹ uvi-ẹdhoguo, rekọ ekpako evaọ ukoko Ileleikristi na a mai wo owha-iruo evaọ abọ nana. Muẹrohọ edhesẹ eruẹaruẹ ọrọ “emọ-ivie,” hayo ekpako, onọ Aizaya o kere: “Ri ovie o reti suẹ avọ ẹrẹreokie, gbe emọ-ivie i ve ti guẹdhọ uzẹme.” (Aizaya 32:1) Ẹhẹ, Jihova ọ gwọlọ re ekpako i dhesẹ uvi-ẹdhoguo. Ẹvẹ a sai ro ru onana?
17 Ezae enana nọ i te ziezi evaọ abọ-ẹzi na a riẹ ziezi inọ uvi-ẹdhoguo, hayo ẹrẹreokie, o gwọlọ nọ a re ru ukoko na fuafo. Ẹsejọ, o rẹ gba ekpako họ re a guẹdhọ umuomu ulogbo nọ a ru. A te bi gu ẹdhọ, a rẹ kareghẹhọ nnọ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ o rẹ gwọlọ dhesẹ ohrọ o tẹ lọhọ. Fikiere a rẹ gwọlọ su ọrahauzi na kpohọ ekurẹriẹ. Rekọ ẹvẹ otẹrọnọ ọrahauzi na ọ se nọ o re dhesẹ uvi ekurẹriẹ makọ omodawọ kpobi re a fiobọhọ kẹe? Evaọ uvi-ẹdhoguo, Ẹme Jihova o dhesẹ inọ a rẹ jẹ owọ ogaga: “Wha le ohwo omuomu na no udevie rai.” Oyena u dhesẹ esino ukoko. (1 Ahwo Kọrint 5:11-13; 2 Jọn 9-11) O rẹ da ekpako na re a jẹ owọ oyena, rekọ a riẹ nọ onana u woma re a sae thọ ẹfuọ uruemu gbe ọrọ abọ-ẹzi ukoko na. Ghele na, a re rẹro nnọ ẹdẹjọ ọrahauzi na o ti bru oma kpiroro je zihe ziọ ukoko na.—Luk 15:17, 18.
18. Eme ekpako e rẹ kareghẹhọ evaọ okenọ a tẹ be rọ ohrẹ Ebaibol kẹ amọfa?
18 Iruo re uvi-ẹdhoguo o romavia o tẹ jẹ gwọlọ ohrẹ nọ u no Ebaibol ze nọ a rẹ kẹ evaọ okenọ o tẹ gwọlọ ere. Uzẹme, ekpako e rẹ gwọlọ ẹthọthọ evaọ oma amọfa ha. Yọ a rẹ gwọlọ edhere kpobi nọ a rẹ rọ kẹ ọkpọvio ho. Rekọ o rẹ sae via nọ “uzi o thọ” ibe ọnọ ọ rọwo obọ. Ẹkareghẹhọ inọ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ o rẹ geva hayo jọ kpimẹkpimẹ hẹ o rẹ wọ ekpako na daoma “rehọ ẹzi oma-urokpotọ se ohwo otiọye ziheze.” (Ahwo Galesha 6:1) Fikiere, ekpako e rẹ rọ eme eyayahiẹ fa ọnọ o ruthọ ovao hayo kpahe eme egaga kẹe he. Ukpoye, ohrẹ nọ a rẹ kẹ evaọ uyoyou o rẹ tuduhọ ọnọ a be rehọ iẹe kẹ na awọ. A tẹ make whọku ohwo dede—bi dhesẹ iyẹrẹ owojẹ uyoma kẹe—ekpako e rẹ kareghẹhọ nnọ ibe ọnọ ọ rọwo nọ o ruthọ yọ ogodẹ uthuru Jihova.b (Luk 15:7) Okenọ ohrẹ gbe ọwhọkuo o te no uyoyou ze, o rẹ mae lọhọ viere re o kpọ ọnọ o ruthọ na vi.
19. Eme o gwọlọ nọ ekpako na e rẹ jiroro kpahe, kọ eme ọ rẹ kpo ae evaọ iroro-ejẹ na?
19 Ẹsibuobu o rẹ gwọlọ re ekpako e jiroro nọ i re kpomahọ ibe enọ e rọwo. Wọhọ oriruo, n’oke ruoke ekpako i re kokohọ re a ruẹ sọ inievo-emezae efa evaọ ukoko na a te re a fodẹ edẹ rai rọkẹ eromu wọhọ ekpako hayo idibo iruiruo. Ekpako na a riẹ epanọ u wuzou te re a whaha ọriẹwẹ. A rẹ kuvẹ re ẹgwọlọ Ọghẹnẹ kẹ eromuo otiọye na o su ai evaọ iroro ejẹ na, orọnikọ a re fievahọ iroro obọ rai hi. Ere oruo yọ a bi ru eware ‘ababọ oziẹ-emu, rehọ ọriẹwẹ ru oware ovo ho.’—1 Timoti 5:21.
20, 21. (a) Eme ekpako e rẹ daoma ru, kọ fikieme? (b) Eme ekpako e rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ “enọ udu u re bro”?
20 Ekpako i re dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ evaọ idhere efa re. Nọ ọ ruẹaro no inọ ekpako i re ti “guẹdhọ uzẹme,” Aizaya ọ tẹ ta haro nọ: “[Omomọvo] ọ vẹ te jọ wọhọ oria nọ u sioma no ofou, oria nọ [u dhere] no ẹkporo, wọhọ oko-ame eva oria oyaya, wọhọ edhedhẹ utho ulogbo nọ u ruru otọ oyaya.” (Aizaya 32:2) Fikiere ekpako e rẹ daoma jọ ehri ọbọga gbe omosasọ kẹ ibe egegagọ rai.
21 Nẹnẹ, avọ ebẹbẹ nọ i bi whrehe ahwo udu na, ibuobu e gwọlọ uduotahawọ. Ekpako, eme wha rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ “enọ udu u re bro”? (1 Ahwo Tẹsalonika 5:14) Wha gaviezọ kẹ ae avọ ohrọ. (Jemis 1:19) Ẹsejọhọ a gwọlọ ta “awaọruọ” nọ ọ rọ udu rai via kẹ ohwo nọ a re fievahọ. (Itẹ 12:25) Kẹ ae imuẹro inọ Jihova gbe inievo rai a gwọlọ e rai, a rrọ ghaghae kẹ ae, a you rai. (1 Pita 1:22; 5:6, 7) Fibae, whọ rẹ sai lele ahwo otiọye na lẹ, jẹ jọ obọ uwou lẹ kẹ ae. Re a yo olẹ ọkpako nọ u no udu ze rọkẹ ae o sae jọ oware omosasọ gaga. (Jemis 5:14, 15) Ọghẹnẹ uvi-ẹdhoguo na ọ te kareghẹhọ omodawọ uyoyou ra nọ who bi ro fiobọhọ kẹ enọ e rrọ ọkora.
Nọ ekpako e tẹ be tuduhọ enọ e rrọ ọkora awọ yọ a bi dhesẹ uvi-ẹdhoguo Jihova
22. Evaọ idhere vẹ ma rẹ sae rọ raro kele uvi-ẹdhoguo Jihova, kọ iyẹrẹ vẹ i re noi ze?
22 Evaọ uzẹme, ma re si kẹle Jihova viere ẹkwoma aruorokele uvi-ẹdhoguo riẹ! Ma te kru itee ikierẹe riẹ kpehru, ma tẹ be ghale emamọ usi nọ u re siwi uzuazọ na kugbe amọfa, yọ ma tẹ salọ re ma tẹrovi ewoma amọfa viukpọ afuẹwẹ rai ọgwọlọ, yọ ma bi dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ. Ekpako, wha tẹ be thọ ẹfuọ ukoko na, wha tẹ be kẹ ohrẹ ọbọga nọ u no Ikereakere ze, wha tẹ be jiroro nọ e kare ọriẹwẹ, yọ okenọ wha tẹ be tuduhọ enọ e rrọ ọkora awọ, yọ wha bi dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ. Dai rri epanọ o rẹ were udu Jihova re o rri no idhiwu ze jẹ ruẹ ahwo nọ e be dao ẹgba rai re a “dhesẹ uvi-ẹdhoguo” evaọ ẹnya kugbe Ọghẹnẹ rai!
a Efafa na “wha guẹdhọ họ” gbe “wha brukpe he” i dhesẹ nọ “wha mu ẹdhoguo họ họ” gbe “wha muọ obrukpe họ họ.” Rekọ evaọ ẹvẹrẹ ọsosuọ na, eme nọ ahwo nọ i kere Ebaibol na a ro ruiruo evaọ eria nana i dhesẹ nọ a be ta kẹ ahwo re a siobọno eware iyoma enana nọ a bi ru no vẹre. Koyehọ iruemu enana e r’otọ no vẹre rekọ o gwọlọ nọ a rẹ whaha ae.
b Eva 2 Timoti 4:2, Ebaibol na ọ ta nọ ẹsejọ ekpako e rẹ ‘whọku, kpọhọ, sasa oma.’ Ubiẹme Griki nọ a fa “sasa ae oma” na (pa·ra·ka·leʹo) o sai dhesẹ “re a tuduhọ.” Ubiẹme Griki ofa nọ u tho rie, pa·raʹkle·tos, o sai dhesẹ ohwo nọ o dikihẹ emu ọdekọ evaọ uwou ẹdhọ. Fikiere, okenọ ekpako e tẹ make be kẹ ọwhọkuo ọgaga, a re fiobọhọ kẹ enọ e gwọlọ obufihọ abọ-ẹzi.