Kọ Ehaa Kpobi E rẹ Were Ọghẹnẹ?

 1. Re Jihova ọ sae jẹ egagọ mai rehọ, eme o gwọlọ nọ ma re ru? Kọ fikieme?

JESU ọ ta nọ: “Egegagọ uzẹme a te rọ . . . ẹzi gbe uzẹme gọ Ọsẹ na, keme evaọ uzẹme, Ọsẹ na ọ be gwọlọ oghẹrẹ ahwo otiọnana re a gọe.” (Jọn 4:23; 6:44) O gwọlọ nọ mai omomọvo ọ rẹ “daoma ruẹ nọ onọ Olori na ọ jẹrehọ [ma] bi ru.” (Ahwo Ẹfisọs 5:10) Onana o rẹ nwane lọhọ ẹsikpobi hi. Setan ọ rẹ gwọlọ viẹ omai họ ru eware nọ e rẹ dha Jihova eva.​—Eviavia 12:9.

 2. Eme ọ via kẹle Ugbehru Saena?

² Ẹvẹ Setan ọ be rọ gwọlọ viẹ omai họ? Edhere jọ họ, ọ rẹ gwọlọ reghe omai re ma gbẹ riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ oware uwoma gbe uyoma ha. Roro kpahe oware nọ o via kẹ ahwo Izrẹl evaọ okenọ a wohọ kẹle Ugbehru Saena. Mosis ọ gadiẹ kpohọ ehru ugbehru na, ahwo na a tẹ jẹ hẹrẹ iẹe evaọ evuẹ na. Nọ a hẹrẹ bẹ no, a tẹ ta kẹ Erọn nọ jọ o ru ọghẹnẹ kẹ ae. Erọn ọ tẹ rehọ oro ru ẹmema ọmọ-eruẹ. Ahwo na a te je ru ehaa. A je gbile wariẹ ọmọ-eruẹ na họ, yọ a bi guzou kpotọ kẹe. A je roro nọ Jihova a be gọ na nọ a bi guzou kpotọ kẹ ọmọ-eruẹ na. Rekọ fikinọ ahwo na a roro nọ a je ru “ehaa [na] kẹ Jihova,” oyena u ru nọ ehaa na i ro woma ha. Jihova o rri rie nọ ẹdhọ a jẹ gọ, onana o wha uwhu se ibuobu ahwo na. (Ọnyano 32:1-6, 10, 28) Eme ma wuhrẹ no onana ze? Whọ kuvẹ re Setan ọ viẹ owhẹ họ họ. Who “dhobọte oware ugbegbe ovo ho,” jọ Jihova o wuhrẹ owhẹ epanọ who re ro vuhu oware uwoma gbe uyoma.​—Aizaya 52:11; Izikiẹl 44:23; Ahwo Galesha 5:9.

3, 4. Fikieme u ro woma re ma ta kpahe epanọ ehaa buobu nọ e viodẹ nẹnẹ na i ro muhọ?

³ Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, o wuhrẹ ikọ riẹ re a fi oriruo egagọ efuafo hotọ. Nọ Jesu o whu no, ikọ na a ruabọhọ je wuhrẹ ahwo nọ a je zihe ruọ Ileleikristi obọ izi Jihova. Rekọ nọ ikọ na a whu no, otu iwuhrẹ erue a te mu iwuhrẹ ethọthọ họ ẹwha ziọ ukoko na, te iruẹru gbe ehaa egedhọ. A tube nwene edẹ ehaa egedhọ nana jọ dede re ahwo a ruẹsi roro nọ ehaa nana yọ ehaa Ileleikristi. (2 Ahwo Tẹsalonika 2:7, 10; 2 Jọn 6, 7) Ehaa nana buobu e gbẹ rrọ otọ nẹnẹ, yọ i gbe bi ru ahwo rọwo iwuhrẹ erue je tube ru ai dhomahọ iruẹru-imizi.a​—Eviavia 18:2-4, 23.

⁴ Wariẹ akpọ na soso họ, ehaa gbe edẹ eriosehọ i wuzou gaga kẹ ahwo. Rekọ nọ who gbe bi wuhrẹ kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o rri eware nana, ẹsejọhọ whọ te ruẹ nọ u fo re who nwene oghẹrẹ nọ who rri ehaa jọ. Onana o sae jọ bẹbẹ, rekọ jọ u mu owhẹ ẹro nọ Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ. Joma ta kpahe epanọ ehaa jọ nọ e viodẹ nẹnẹ na i ro muhọ, re ma sae riẹ oghẹrẹ nọ Jihova o rri rai.

 5. Eme ọ kẹ omai imuẹro nọ ẹdẹ 25 amara Akpegbivẹ a yẹ Jesu hu?

⁵ Evaọ eria buobu, a re ru Kresimesi evaọ ẹdẹ 25 amara Akpegbivẹ, yọ ahwo buobu a roro nọ ẹdẹ yena a yẹ Jesu. Ebaibol na ọ vuẹ omai ẹdẹ hayo amara nọ a ro yẹ Jesu hu, rekọ o vuẹ omai oware jọ kpahe etoke nọ a ro yẹi evaọ ẹgbukpe na. Luk o kere nọ okenọ a yẹ Jesu evaọ Bẹtlẹhẹm, “ithuru-igodẹ e jẹ rria obọ ẹwọ” be rẹrote ithuru rai. (Luk 2:8-11) Evaọ amara Akpegbivẹ, ekpahe e rẹ jọ Bẹtlẹhẹm, iso e rẹ rrọ, yọ ekpalekpa ame i re kie, fikiere ithuru-igodẹ e hae te sae rria obọ ẹwọ be rẹrote igodẹ rai evaọ aso ho. Eme onana u wuhrẹ omai? U wuhrẹ omai nọ ezi nọ a ro yẹ Jesu o jọ oke ekpahe he, fikiere o sae jọ amara Akpegbivẹ hẹ. Ebaibol na gbe eware nọ e via nọ a gbiku rai e kẹ omai imuẹro nọ a yẹ Jesu evaọ etoke emerae nọ ma bi se Azie gbe Akpe enẹna.

6, 7. (a) Ẹvẹ eware buobu nọ a re ru evaọ ẹdẹ Kresimesi na i ro muhọ? (b) Eme u fo nọ o rẹ wọ omai kẹ okẹ?

⁶ Nọ o rrọ ere na, kọ ẹvẹ Kresimesi i ro muhọ? Ehaa egedhọ eye Kresimesi i no ze, wọhọ ehaa ahwo Rom nọ a re se Saturnalia, onọ a jẹ hai ru ro jiri ẹdhọ ekakọ nọ a re se Saturn. Obe na The Encyclopedia Americana o ta nọ: “Saturnalia, ehaa ahwo Rom nọ a je ru evaọ udevie Akpegbivẹ, ọye a si abọ buobu ehaa akpọriọ ọrọ Kresimesi na no ze. Wọhọ oriruo, onana a rehọ ehaa okpore, ekẹ nọ a rẹ kẹ ahwo, gbe ekandoro nọ a rẹ mahe na no ze.” U te no ere no, ẹdẹ 25 amara Akpegbivẹ a jẹ hai ro ru ehaa ẹdẹ-eyẹ ọghẹnẹ ọre ahwo Pasia nọ a re se Mithra.

⁷ Dede na, ahwo buobu nọ a bi ru ehaa Kresimesi nẹnẹ a be hai roro kpahe epanọ i ro muhọ họ, inọ egagọ erue i no ze. Oware nọ a re roro kpahe kpobi họ, epanọ oke Kresimesi u re ro te vẹre re a kuomagbe ahwo uviuwou rai, re emamọ emu, jẹ kẹ ahwo ekẹ. Uzẹme na họ, ma you ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu mai, yọ Jihova ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a rẹ kẹ ohwohwo okẹ. Obe 2 Ahwo Kọrint 9:7 o ta nọ: “Ọghẹnẹ o re you ohwo nọ ọ rẹ rọ evawere kẹ okẹ.” Orọnikọ ugogo oke jọ ọvo Jihova ọ gwọlọ nọ ma rẹ rọ kẹ okẹ hẹ. Idibo Jihova a rẹ kẹ okẹ, kuomagbe egbẹnyusu gbe ahwo uviuwou rai oke kpobi evaọ ẹgbukpe, yọ a re rẹro oware ovo zihe he. Oware nọ o rẹ wọ ae kẹ amọfa okẹ họ uyoyou.​—Luk 14:12-14.

 8. Kọ okenọ a nwani yẹ Jesu obọ, ahwo nọ a re rri isi obehru rọ gbẹva na a rọ kẹe ekẹ? Ru ei vẹ.

⁸ Ahwo buobu a rẹ ta nọ oware nọ o be hae lẹliẹ ae kẹ ekẹ evaọ oke Kresimesi họ, nọ a yẹ Jesu no obọ evaọ oria nọ a re fi emu họ kẹ erao, ezae iwareghẹ esa e wha ekẹ sei. Uzẹme o rrọ inọ ezae jọ a ginẹ nya bru Jesu jẹ kẹe ekẹ. Evaọ okenọ eware nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na e rọ via, ahwo a jẹ hae rọ ekẹ se ohwo nọ a rri nọ o wuzou. (1 Ivie 10:1, 2, 10, 13) Dede na, kọ whọ riẹ nọ Ebaibol na ọ ta nọ ezae nana yọ ahwo nọ a re rri isi obehru rọ gbẹva, koyehọ ahwo nọ a re ru iruẹru emajiki, nọ e jẹ gọ Jihova ha? U te no ere no, orọnikọ okenọ a yẹ Jesu ze obọ nọ ọ jọ oware nọ a re fi emu họ kẹ erao, a ro weze bru ei hi. Oke ofa nọ a rehọ “ọmọ” na kpobọ uwou no a ro weze bru ei.​—Matiu 2:1, 2, 11.

 9. Ehaa ẹdẹ-eyẹ amono a fodẹ evaọ Ebaibol na?

⁹ Ẹdẹ nọ a ro yẹ ọmọ o rẹ jọ ẹdẹ evawere. (Olezi 127:3) Dede na, orọnikọ oyena o nwani dhesẹ nọ a re ru ehaa ẹdẹ-eyẹ hẹ. Roro kpahe onana: Ehaa ẹdẹ-eyẹ ivẹ ọvo a jọ Ebaibol na fodẹ. Ọjọ ọrọ Fẹro ovie Ijipti, ọrọ avivẹ kọ ọrọ Herọd Antipas nọ ọ jọ ovie re. (Se Emuhọ 40:20-22; Mak 6:21-29.) Evaọ usu ivie ivẹ nana, ọvuọvo ọ jẹ gọ Jihova ha. Evaọ uzẹme, ma rẹ jọ oria ovuovo Ebaibol na se kpahe odibo Jihova nọ o ru ehaa ẹdẹ-eyẹ riẹ hẹ.

10. Ẹvẹ Ileleikristi ọsosuọ a rri ehaa ẹdẹ-eyẹ?

¹⁰ Obe na The World Book Encyclopedia o ta nọ: Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ “a rehọ ehaa ẹdẹ-eyẹ ohwo fihọ uruemu egedhọ.” Iwuhrẹ erue e jẹ lẹliẹ ahwo ru ehaa itieye na. Wọhọ oriruo, ahwo Griki oke anwae a rọwo nọ ẹzi jọ ọ rẹ jariẹ nọ a te bi yẹ ọmọ, yọ ẹzi yena ọ rẹ thọe evaọ edẹ uzuazọ riẹ kpobi. Yọ a roro nọ ẹzi yena o wobọ kugbe ẹdhọ nọ a yẹ evaọ ẹdẹ nọ a ro yẹ ohwo na. U te no iwuhrẹ erue ahwo egedhọ no, ehaa ẹdẹ-eyẹ i wobọ kugbe isi nọ a rẹ rọ gbẹva re.

11. Ẹvẹ Jihova ọ gwọlọ nọ ọghoruo mai ọ rẹ jọ?

¹¹ Ahwo jọ a re roro nọ ẹdẹ-eyẹ rai yọ obọdẹ ẹdẹ nọ u fo nọ ahwo a rẹ jọ dhesẹ uyoyou kẹ ai je ru ai ọghọ. Rekọ ma sai dhesẹ uyoyou kẹ ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu mai oke kpobi evaọ ukpe na orọnikọ ugogo ẹdẹ jọ ọvo ho. Jihova ọ gwọlọ nọ ma rẹ jọ wowou je ru ọghọ ẹsikpobi. (Se Iruẹru Ikọ 20:35.) Kẹdẹ kẹdẹ u fo nọ ma re yere ei kẹ uzuazọ mai nọ ọ be sẹro riẹ, orọnikọ ẹdẹ nọ a ro yẹ omai ọvo ho.​—Olezi 8:3, 4; 36:9.

12. Ẹvẹ ẹdẹ nọ ma ro whu ọ sai ro woma vi ẹdẹ nọ a yẹ omai?

¹² Obe Ọtausiuwoma Na 7:1 o ta nọ: “Emamọ odẹ o woma vi emamọ udẹ, yọ ẹdẹ uwhu o woma vi ẹdẹ eyẹ.” Ẹvẹ ẹdẹ nọ ma ro whu o ro woma vi ẹdẹ nọ a yẹ omai? Evaọ okenọ a yẹ omai obọ, ma ri ru oware ovuovo evaọ akpọ họ, te uwoma hayo uyoma. Rekọ ma tẹ rọ uzuazọ mai gọ Jihova je ru ewoma kẹ amọfa, ma be rọ ere wo “emamọ odẹ,” yọ Jihova ọ te kareghẹhọ omai nọ ma tẹ maki whu no dede. (Job 14:14, 15) Idibo Jihova a re ru ehaa ẹdẹ-eyẹ rai hayo ọrọ Jesu hu. Uzẹme riẹ họ, oware nọ Jesu ọ kẹ omai ujaje riẹ inọ ma hai ru họ, Ekareghẹhọ uwhu riẹ.​—Luk 22:17-20; Ahwo Hibru 1:3, 4.

13, 14. Eme ehaa isita i wobọ kugbe?

¹³ Ahwo buobu a rọwo nọ isita yọ ehaa ẹkparomatha Jesu. Rekọ uzẹme na họ, ehaa isita i wobọ kugbe Eostre, ẹdhọ aye ahwo Germany ọrọ elo gbe okpakpọ. Obe na The Dictionary of Mythology o ta nọ ẹdhọ-aye nana ọ jọ ẹdhọ emọ-iyẹ re. Eware jọ nọ a re ru evaọ isita i wobọ kugbe onana. Wọhọ oriruo, obe na Encyclopædia Britannica o ta nọ ahwo jọ a rehọ ike arifẹ “wọhọ oka uzuazọ okpokpọ gbe ẹkparomatha.” U te no ere no, u kri no nọ ahwo a rọ rehọ ẹrọ hayo ọruke wọhọ oka emọ-iyẹ evaọ ẹdhọgọ. O rrọ vevẹ inọ ehaa isita i wobọ kugbe ẹkparomatha Jesu hu.

¹⁴ Nọ Jihova ọ tẹ ruẹ ahwo nọ a be gua iruẹru egagọ erue kugbe ẹkparomatha Ọmọ riẹ, kọ eva e rẹ were iẹe? Vievie. (2 Ahwo Kọrint 6:17, 18) Uzẹme na họ, Jihova ọ tubẹ ta nọ ma ru ehaa ẹkparomatha Jesu dede he.

15. Ẹvẹ ehaa Halloween i ro muhọ?

¹⁵ Halloween, nọ a re je se All Hallows’ Eve hayo owọwọ ọrọ All Saints’ Day u wobọ kugbe eda, gbe izi ahwo nọ a whu no. U kri no nọ a bi ro ru ehaa nana. Evaọ ẹdẹ 1 amara Akpegbọvo nọ ọvẹre o te ghelie no, ahwo jọ evaọ ofẹ jọ Britain gbe Ireland a jẹ hai ru ehaa nọ a re se Samhain. A rọwo nọ evaọ etoke ehaa na, izi ahwo nọ a whu no i re zihe ziọ otọakpọ. Ahwo a re fi emu gbe idi họ otafe re izi na e gbẹ nwae oma ha. Nẹnẹ, nọ emaha a tẹ sẹ osẹ nọ o rẹ wha idudu họ ahwo oma je bi no iwou ruọ iwou yọ a be ta nọ “Trick or treat” (bi guegue ahwo wọhọ ẹsenọ a te wha enwoma se ai nọ a gbe ru ai ọghọ họ), a rẹ riẹ hẹ inọ idhivẹri oke anwae a be rọ aro kele na.

16, 17. Eme u fo nọ ma re roro kpahe nọ ma tẹ gwọlọ ru ehaa orọo?

¹⁶ Ehaa orọo yọ oware evawere. U wo oghẹrẹ sa-sa nọ ahwo a bi ro ru ehaa orọo evaọ akpọ na. Ahwo buobu a re roro kpahe epanọ eware jọ nọ a be hai ru evaọ ehaa orọo na i ro muhọ họ, fikiere o sae jọnọ a riẹ hẹ inọ iruẹru ehaa orọo jọ i muhọ no iwuhrẹ egedhọ ze. Rekọ nọ Ileleikristi a tẹ gwọlọ ru ehaa orọo, a rẹ ruẹ nọ a ru rie evaọ oghẹrẹ nọ o rẹ rọ were Jihova. Nọ a tẹ daoma riẹ oghẹrẹ nọ eware jọ nọ ahwo a be hai ru evaọ ehaa orọo na i ro muhọ, u ti fiobọhọ kẹ ae jẹ emamọ iroro.​—Mak 10:6-9.

¹⁷ Ahwo a rọwo nọ eware jọ nọ a re ru evaọ ehaa orọo na e rẹ lẹliẹ ọzae-avọ-aye nọ a be rọo na wo “emamuzo.” (Aizaya 65:11) Wọhọ oriruo, evaọ eria jọ, ahwo a re gbolo isikapa hayo oghẹrẹ eware itieye fihọ ọva gbe ọmọtibobo na. A rọwo nọ onana o te lẹliẹ ae yẹ emọ, wo evawere gbe uzuazọ uthethei, jẹ thọ ai no eyoma. O gwọlọ nọ Ileleikristi a rẹ whaha oware kpobi nọ u wobọ kugbe egagọ erue.​—Se 2 Ahwo Kọrint 6:14-18.

18. Ehri-izi Ebaibol efa vẹ i kiekpahe ehaa orọo?

¹⁸ Ileleikristi a re ru ehaa orọo rai evaọ oghẹrẹ nọ e rẹ rọ wha ọghọ se ai je ru eva were ahwo nọ a nyaze kpobi. Ajọ ahwo nọ a kpohọ ehaa orọo Ileleikristi a ta eme nọ i re ru eva dha amọfa hayo eme nọ i wobọ kugbe owezẹ ọzae-avọ-aye he, yọ a rẹ ta eme nọ i re si adhẹẹ no ọva avọ ọmọtibobo na oma gbe he. (Itẹ 26:18, 19; Luk 6:31; 10:27) Ehaa orọo Ileleikristi e rẹ jọ “oma-udhesẹ orọ eware nọ ohwo o wo” ho. (1 Jọn 2:16) Whọ tẹ gwọlọ ru ehaa orọo, daoma ruẹ nọ who ru rie evaọ oghẹrẹ nọ eva e rẹ rọ were owhẹ oke kpobi nọ whọ tẹ kareghẹhọ ẹdẹ yena.​—Rri Ẹme-Oruvẹ 28.

19, 20. Ẹvẹ egalase nọ a rẹ kaehọ ohwohwo i ro muhọ?

¹⁹ Oware jọ nọ ahwo a re ru gaga evaọ ehaa orọo gbe omakugbe efa họ, egalase udi nọ a rẹ kaehọ ohwohwo. Nọ a te bi ru onana, ohwo jọ o re guọvunu, yọ ahwo nọ a kiọkọ a kpare egalase rai kpehru. Ẹvẹ u fo nọ Ileleikristi a re rri uruemu nana?

²⁰ Obe na International Handbook on Alcohol and Culture o ta nọ, o wọhọ nọ egalase nọ a rẹ kaehọ ohwohwo i no uruemu egedhọ oke anwae ze, “onọ a jẹ hai ro ku idi kẹ esemọ.” A jẹ hai ru onana “rọ yare oware jọ, jẹ lẹ ẹrro ‘uzuazọ uthethei’ hayo ‘omokpokpọ’ kẹ ahwo.” Evaọ oke anwae, ahwo a jẹ hae kpare egho rai rọ yare esemọ hayo eghẹnẹ kẹ eghale.​—Jọn 14:6; 16:23.

21. Oghẹrẹ ehaa efa vẹ u fo nọ Ileleikristi a rẹ whaha?

²¹ Whọ tẹ be jiroro sọ who re kpohọ ehaa jọ hayo whọ rẹ nya ha, roro kpahe iruemu gbe eware nọ a te jariẹ ru. Wọhọ oriruo, a rẹ jọ ehaa jọ gbile nọ e rẹ lẹliẹ ohwo wo isiuru owezẹ, da idi thomawa, je tube gbe-ọfariẹ dede. A rẹ jẹ sae jọ ehaa itienana jiri ezae nọ i re lele ezae wezẹ gbe eyae nọ i re lele eyae wezẹ, jẹ gwọlọ tuduhọ ahwo awọ re a wo isuẹsu obọrai. Ma te kpohọ ehaa itienana, kọ ma sae ginẹ ta nọ ma mukpahe oware nọ Jihova o mukpahe?​—Olezi 1:1, 2; 97:10; 119:37.

22. Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ Oleleikristi jiroro sọ o re kpohọ ehaa jọ hayo ọ rẹ nya ha?

²² O gwọlọ nọ Ileleikristi a rẹ yọroma gaga re a sae whaha ehaa kpobi nọ e rẹ wha ekela se odẹ Ọghẹnẹ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Te wha be re hayo wha be da hayo wha bi ru oware ofa jọ kpobi, wha ru eware kpobi rọ kẹ Ọghẹnẹ oruaro.” (1 Ahwo Kọrint 10:31; rri Ẹme-Oruvẹ 29.) Ginọ uzẹme inọ orọnikọ ehaa kpobi i wobọ kugbe ọfariẹ-ogbe, egagọ erue, hayo esuo-ohrowo ho. Nọ ehaa e gbẹ wọso ehri-uzi Ebaibol ọvuọvo ho, o gwọlọ nọ ma rẹ jiroro kẹ omamai sọ ma rẹ nya hayo ma rẹ nya ha. Ma re je roro kpahe oghẹrẹ nọ iroro-ejẹ mai i ti kpomahọ amọfa re.

23, 24. Ẹvẹ ma sae rọ vuẹ ahwo uviuwou mai nọ a rrọ ukoko ho oware nọ ma gbe bi ro ru ehaa jọ họ?

²³ Ẹsejọhọ who gbe bi ru ehaa nọ Jihova o mukpahe he. Rekọ ahwo uviuwou ra jọ nọ a rrọ Isẹri Jihova ha a sai roro nọ who mukpahe ae hayo whọ gbẹ gwọlọ kuomagbe ai hi. A sai roro nọ edẹ ehaa ọvo họ edẹ nọ uviuwou na soso o sai ro kuomagbe. Nọ o rrọ ere na, eme whọ rẹ sai ru? U wo idhere buobu nọ whọ sai ro dhesẹ kẹ ae nọ who you rai gbe inọ a rrọ ghaghae kẹ owhẹ. (Itẹ 11:25; Ọtausiuwoma Na 3:12, 13) Whọ sai zizie ai re a kuomagbe owhẹ evaọ etoke ọfa kpobi.

²⁴ Nọ ahwo uviuwou ra a tẹ nọ owhẹ oware nọ who gbe bi ro kuomagbe ai ru ehaa jọ họ, whọ sai se kpahe ehaa na evaọ ebe ukoko na gbe jw.org, onana u ti fiobọhọ kẹ owhẹ vuẹ ae ẹjiroro nọ whọ rọ seba. Who du ru ai roro nọ ora o mae gba ha, hayo inọ whọ be gba ae họ rọwo oware nọ whọ rọwo. Fiobọhọ kẹ ahwo uviuwou ra ruẹ nọ who roro kpahe eware buobu no taure whọ tẹ te jiroro nọ whọ jẹ na. Ta ẹme na avọ adhẹẹ, “jọ eme [ra] e hae jọ wowou ẹsikpobi, wọhọ ẹsenọ a fi uwhei họ ae.”​—Ahwo Kọlọsi 4:6.

25, 26. Ẹvẹ esẹgbini a sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai you izi Jihova?

²⁵ U wuzou gaga re mai kpobi ma riẹ ẹjiroro nọ mai omomọvo o gbe bi ro ru ehaa jọ họ. (Ahwo Hibru 5:14) Ma gwọlọ ru eva were Jihova. Yọ ma te wo emọ, joma romatotọ fiobọhọ kẹ ai wo otoriẹ ehri-izi Ebaibol jẹ hai ru lele ai avọ evawere. Nọ emọ na a tẹ riẹ Jihova ziezi, a te gwọlọ ru oware nọ o rẹ were iẹe.​—Aizaya 48:17, 18; 1 Pita 3:15.

²⁶ Eva e rẹ were Jihova nọ ọ tẹ ruẹ nọ ma be dao ẹgba mai kpobi re ma gọe ziezi avọ oruọzewọ. (Jọn 4:23) Rekọ ahwo buobu a re roro nọ ohwo ọ rẹ sae jọ oruọzewọ họ evaọ akpọ nana. Kọ ginọ uzẹme? Ma te ta kpahe onana evaọ uzou nọ o rrọ aro na.