Esẹro Enyawariẹ—Ekẹ Ahwo

‘Nọ o muvrẹ kpo ehru no, o te su enọ e rọ igbo kpo, jẹ kẹ ahwo ekẹ.’—AHWO ẸFẸSỌS 4:8.

 1. Didi iruo kpokpọ a whowho evaọ emagazini ọnana evaọ 1894?

BU VI ikpe-udhusoi nọ e vrẹ, oye Uwou-Eroro Na o ro whowho oware okpokpọ jọ. A dhesẹ i rie wọhọ “Ogha Ọfa ọ Iruo Usiuwoma Ota Na.” Eme iruo kpokpọ nana u kugbe? Oyena họ eromuo iruo esẹro enyawariẹ oke mai nana. Ukere ọ September 1, 1894, ọrọ emagazini ọnana o ru rie vevẹ nọ no umuo enẹna vrẹ inievo nọ i te e te hae weze bru eko Emọ-Iwuhrẹ Ebaibol ‘re a bọ ai ga evaọ uzẹme na.’

 2. Didi ewha-iruo esẹro okogho gbe ubrotọ a wo?

² Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E., esẹro wọhọ Pọl avọ Banabas a je weze bru ikoko Ileleikristi. Ẹjiroro ezae ẹrọwọ enana họ re a ‘bọ’ ikoko na ga. (2 Ahwo Kọrint 10:8) Nẹnẹ, ma wo oghale ezae idu buobu enọ i bi ru onana evaọ edhere nọ ọ rọ kpatiẹ. Ugboma Esuo Isẹri Jihova ọ rehọ e rai mu wọhọ esẹro okogho gbe ubrotọ. Ọsẹro okogho o re weze bru ole ikoko 20 unwenọ isiava ẹgbukpe, ọ vẹ raha oka ovo kugbe ukoko ọvuọvo, ọ vẹ kiẹ iruo rai riwi, ta eme kẹ ai, je kpohọ usiuwoma kugbe iwhowho Uvie ukoko na. Ọsẹro ubrotọ na họ ohwo-agbara ikokohọ ikogho kẹ ikogho buobu, o re kpohọ usiuwoma ota kugbe ikoko nọ ọ kpahe, jẹ kẹ uduotahawọ evaọ eme nọ i wo ehri no Ebaibol na ze.

Ẹzi Omolahiẹ Rai kẹ Amọfa

 3. Fikieme u je fo re esẹro enyawariẹ a wo ẹzi omolahiẹ kẹ amọfa?

³ Esẹro enyawariẹ a rẹ keria oria ovo ho. Onana omariẹ o gwọlọ ẹzi omolahiẹ kẹ amọfa. Re a nya no ukoko jọ kpohọ ọfa o rẹ jọ bẹbẹ ẹsibuobu, rekọ ezae enana avọ eyae rai a bi ru erei avọ evawere. Ọsẹro ọnyawariẹ jọ ọ ta nọ: “Aye mẹ ọ be thọ omẹ uke gaga yọ o re gu inoma vievie he . . . U fo nọ a re jiri iei gaga fiki ẹzi omolahiẹ riẹ.” Esẹro enyawariẹ jọ a rẹ dhẹ thabọ vi ikilomita 1,000 re a no ukoko jọ kpohọ ọfa. Ibuobu rai a rẹ dhẹ imoto, rekọ ejọ a re no oria ruọ oria evaọ ofa edhere, ẹdhighere, ehru anyenya, hayo owotọ. Ọsẹro ọnyawariẹ ọ Africa jọ ọ tubẹ rehọ owọ fa ethẹ vrẹ dede avọ aye riẹ nọ ọ wọ họ ẹkoko re ọ sai te ukoko jọ. Evaọ erẹ imishọnare riẹ, Pọl ukọ na o je thihakọ ẹroro gbe edhedhẹ, ohọwo gbe uruame, ababọ owezẹ aso, ọza buobu, gbe ukpokpoma ozighi. Ọ jẹ ‘ruawa re kẹ ikoko na kpobi’—oware nọ o rọ odode kẹ esẹro enyawariẹ inẹnẹ.—2 Ahwo Kọrint 11:23-29.

 4. Ẹvẹ ebẹbẹ eyao i re kpomahọ izuazọ esẹro enyawariẹ avọ eyae rai?

⁴ Wọhọ Timoti ọrivẹ Pọl, esẹro enyawariẹ avọ eyae rai a re wo ẹbẹbẹ ẹyao ẹsejọ re. (1 Timoti 5:23) Onana u re fiba idhọvẹ rai. Aye ọsẹro ọnyawariẹ jọ ọ ta nọ: “Re mẹ jọ kugbe inievo na ẹsikpobi nọ mẹ tẹ be mọ u re dh’omẹ uzou gaga. Nọ mẹ siọ afe ba ẹruẹ no, o tẹ wha ẹbẹbẹ ologbo ze. Re a kua ehwa mai kpobi koka koka jẹ kua kpohọ oria ọfa yọ use-abọ ulogbo. Ẹsibuobu, me re serihọ mẹ vẹ lẹ se Jihova re ọ k’omẹ ogaga nọ me re ro thihakọ.”

 5. Makọ edawọ buobu, didi ẹzi esẹro enyawariẹ avọ eyae rai a dhesẹ no?

⁵ Makọ ebẹbẹ ẹyao gbe edawọ efa dede, esẹro enyawariẹ avọ eyae rai a be ruẹ oghọghọ evaọ iruo rai je dhesẹ uyoyou omolahiẹ kẹ amọfa. Ejọ a fi izuazọ rai họ awae no re a ruẹse rehọ obufihọ ẹzi kẹ evaọ etoke ukpokpoma hayo ẹmo. Nọ a te bi weze bru ikoko, a dhesẹ epaọ ẹzi Pọl na no, ọnọ ọ ta kẹ Ileleikristi ahwo Tẹsalọnika nọ: “Rekọ ma rọ oma kpotọ eva udevie rai wọhọ epanọ ọyọre-ọmọ ọ rẹ sẹro emọ riẹ. Fiki epanọ ma guọlọ owhai eva uyoyou o tẹ ruọ omai nọ ma rẹ ghale ẹkẹ oma mai jọ kẹ owhai re, orọnọ eva usiuwoma Ọghẹnẹ ọvo ho, keme wha jọ obọ mai ghare hrọ.”—1 Ahwo Tẹsalonika 2:7, 8.

 6, 7. Didi oriruo owoma esẹro enyawariẹ nọ i se iruo rai gboja a rẹ sae kẹ?

⁶ Wọhọ ekpako efa evaọ ukoko Ileleikristi na, esẹro enyawariẹ a “be ruẹ uye ta usiuwoma a ve je wuhrẹ ahwo.” U fo nọ ekpako eyena kpobi a “kẹ ae adhẹ akuava.” (1 Timoti 5:17) Oriruo rai o rẹ sae jọ erere k’omai otẹrọnọ, ‘okenọ ma ruẹ uruemu uwoma rai no, ma vẹ raro kele ẹrọwọ rai.’—Ahwo Hibru 13:7.

⁷ Eme iweze ekpako enyawariẹ jọ u ru no evaọ oma amọfa? Osẹri Jihova jọ o kere nọ: “Ẹvẹ abọ nọ Brọda P—— o wo evaọ uzuazọ mẹ u gbunu te! Ọ jọ ọsẹro ọnyawariẹ evaọ Mexico no ukpe ọ 1960 vrẹ. Wọhọ ọmaha, mẹ jẹ hae hẹrẹ iweze riẹ avọ irẹro gbe oghọghọ. Okenọ mẹ jọ ikpe ikpe, ọ tẹ ta k’omẹ nọ, ‘Whọ te jọ ọsẹro okogho re.’ Evaọ etoke ikpe-uzoge bẹbẹ na, kẹse kẹse mẹ jẹ hae gwọlọ iẹe, keme eme ọ areghẹ ọvo ọ rẹ ta. Ọ rehọ oma riẹ kpobi kẹ ẹruorote uthuru na! Enẹna nọ mẹ rọ ọsẹro okogho na, mẹ be hae daoma re mẹ tẹro vi emaha na je fi ute uvie na họ aro rai wọhọ epanọ o ru k’omẹ. Makọ evaọ abọ urere uzuazọ riẹ dede, ghelọ ebẹbẹ ubiudu nọ o wo, Brọda P—— ọ jẹ hẹ ta eme uduotahawọ ẹsikpobi. Ẹdẹjọ taure o te ti whu evaọ February 1995, o su omẹ kpohọ okokohọ obọdẹ o te fi ute woma họ aro oniọvo jọ nọ ọ rọ ọwena. Oniọvo na ọ tẹ nwani fi obe họ vẹrẹ vẹrẹ re o ruiruo evaọ Ebẹtẹle.”

A Rọ Ghaghae

 8. Amono họ ‘ekẹ ahwo’ nọ a dhesẹ evaọ Ahwo Ẹfẹsọs uzou 4, kọ ẹvẹ a bi ro fiobọhọ kẹ ukoko na?

⁸ Esẹro enyawariẹ gbe ekpako efa nọ Ọghẹnẹ ọ rehọ aruoriwo riẹ kẹ uvẹ iruo a se rai ‘ekẹ ahwo.’ Wọhọ ohwo ẹro Jihova gbe ọnọ o Wuzou ukoko na, Jesu ọ rehọ ezae ẹzi enana rọ kẹ re a ruẹse bọ omai omomọvo ga jẹ rro te ọkpako. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:8-15) Okẹ kpobi o gwọlọ eme ọ ovuhumuo. Onana o mae tubẹ rọ ere kpahe okẹ nọ o rẹ k’omai ẹgba gbẹ gọ Jihova. Fikiere, ẹvẹ ma re ro dhesẹ ovuhumuo mai kẹ iruo esẹro enyawariẹ na? Idhere vẹ ma re ro dhesẹ nọ ma be rọ ‘adhẹẹ kẹ ezae itieye na’?—Ahwo Filipai 2:29.

 9. Evaọ idhere vẹ ma sai ro dhesẹ ovuhumuo kẹ esẹro enyawariẹ?

⁹ Nọ a te woro ẹnyaze ọsẹro okogho na, ma rẹ sae mu oma họ ẹruẹrẹhọ re ma wo abọ vọvọ evaọ iruo ukoko na eva ẹkpoka ọyena. Ẹsejọ ma rẹ sai ru uvẹ jọ re ma tha usiuwoma ota na uke evaọ oke iweze na. Ma rẹ sai ru iruo ọkobaro ubroke evaọ amara ọyena. Uzẹme, u fo re ma fi ẹjiroro ọsẹro okogho na họ iruo re ma ruẹse ru ẹnyaharo evaọ odibọgba mai. Ẹzi odederehọ otiọye na ọ rẹ k’omai erere jẹ kẹe imuẹro inọ iweze riẹ o rọ uvrẹvru hu. Ẹhẹ, esẹro enyawariẹ a bi weze ze ukoko na re a bọ omai ga, rekọ u fo re a bọ ai ga re evaọ ẹzi. Okejọ o jariẹ nọ Pọl ọ rọ gwọlọ uduotahawọ, yọ ọ jẹ yare ibe Ileleikristi riẹ ẹsikpobi re a lẹ kẹe. (Iruẹru 28:15; Ahwo Rom 15:30-32; 2 Ahwo Kọrint 1:11; Ahwo Kọlọsi 4:2, 3; 1 Ahwo Tẹsalonika 5:25) Esẹro enyawariẹ oke mai nana omarai a gwọlọ elẹ gbe uduotahawọ mai re.

10. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ ru iruo ọsẹro ọnyawariẹ na fihọ iruo oghọghọ?

¹⁰ Kọ ma ta kẹ ọsẹro okogho na avọ aye riẹ no epanọ ma wo ovuhumuo iweze rai te? Kọ ma yere i rie no fiki ohrẹ obufihọ nọ ọ k’omai? Kọ ma be ta kẹe okenọ ẹjiroro usiuwoma ota riẹ u te ru oghọghọ mai vihọ evaọ odibọgba na? Ma te ru ere, onana u ti fiobọhọ ru iruo riẹ oware oghọghọ. (Ahwo Hibru 13:17) Ọsẹro okogho jọ evaọ Spain ọ mae t’ẹme kpahe ekade uyere nọ a re vi sei nọ o te weze bru ikoko no. Ọ ta nọ: “Ma re fi ekade enana họ obei ma ve se ai okenọ oma o be lọhọ omai. E rọ ehri uvi uduotahawọ k’omai.”

11. Fikieme ma jẹ jọ eyae esẹro okogho gbe ubrotọ na riẹ nọ ma you rai je wo ovuhumuo iruo rai?

¹¹ Ababọ avro aye ọsẹro ọnyawariẹ o re wo erere no eme ajiri ze. Ọ lahiẹ oma gaga no re o fiobọhọ kẹ ọzae riẹ evaọ ofẹ iruo ọnana. Inievo-emetẹ ẹrọwọ enana a kpare iroro vrẹ isiuru nọ a re ro wo uviuwou obọ rai no yọ, ibuobu rai, a kpare iroro vrẹ emọ yẹ no dede. Ọmọtẹ Jẹfta yọ omọvo idibo Jihova ọnọ u nevaze nọ ọ rẹ kpare iroro vrẹ uvẹ orọo gbe uviuwou fiki eyaa nọ ọsẹ riẹ ọ yaa. (Ibruoziẹ 11:30-39) Ẹvẹ a rri omolahiẹ riẹ na? Ibruoziẹ 11:40 o ta nọ: “Emetẹ Izrẹl e jẹhẹ nya [i jiri] ọmọtẹ Jẹfta ohwo Giliad na edẹ ene kukpe kukpe.” Ẹvẹ u re woma te otẹrọnọ ma rẹ ta kẹ eyae esẹro okogho gbe ubrotọ na nọ ma you rai je wo ovuhumuo iruo rai!

“Wha Seri Erara-Ghọ Họ Họ”

12, 13. (a) Ikereakere vẹ i dhesẹ nọ a re ru ọghọ kẹ esẹro enyawariẹ gbe eyae rai? (b) Dhesẹ epanọ ọghoruo otiọye na o rẹ rọ kẹ erere.

¹² Edhesẹ uruemu erara-ghọ yọ edhere ọfa nọ ma re ro dhesẹ uyoyou gbe ovuhumuo kẹ Ileleikristi nọ e rọ iruo ọnyawariẹ na. (Ahwo Hibru 13:2) Jọn ukọ na o jiri Gayọs fikinọ o wo uruemu erara-ghọ kẹ enọ i je weze bru ukoko na ze wọhọ imishọnare enyawariẹ. Jọn o kere nọ: “Oyoyou, uvi oware ezi who [bi] ru okenọ who [bi] ru iruo jọ kẹ imoni na, onọ o mae rọ aro kọ erara na, enọ iseisẹi uyoyou ra eva iraro [ukoko], whọ [tẹ riẹ ru nọ who] ghine vi ai kpo onya rai epanọ i fo kẹ iruo Ọghẹnẹ. Keme a ghinẹ rehọ fiki riẹ wọ yọ a rẹro oware ovo no obọ egọedhọ na ze he. Fikiere u tomai te obọ ufihọ kẹ ahwo otiọye, re ma ruẹse jọ egba iruiruo eva uzẹme na.” (3 Jọn 5-8) Nẹnẹ, ma rẹ sae wha iruo usiuwoma Uvie na haro ẹkwoma edhesẹ uruemu erara-ghọ kẹ esẹro enyawariẹ avọ eyae rai. Dede, ekpako ukoko na a rẹ ruẹ nọ uwou nọ ọ te jọ u kiehọ, rekọ ọsẹro ubrotọ jọ ọ ta nọ: “Orọnikọ ma be nyusu kugbe inievo na fiki oware nọ ọjọ ọ rẹ sae ru k’omai hi. Ma rẹ tubẹ gwọlọ ru re a riẹ erei dede he. Ma rẹ jẹ okẹ oniọvo kpobi rehọ, te ọ rọ ọdafe hayo oyegbe.”

¹³ Erara-ghọ o rẹ kẹ erere gaga. Jorge, ọnọ ọ jọ ọsẹro ọnyawariẹ vẹre, rekọ nọ o bi ruiruo enẹna evaọ Ebẹtẹle, ọ kareghẹhọ nọ: “Evaọ uviuwou mẹ, ma wo uruemu ezizie esẹro enyawariẹ re a jọ uwou mai. Me roro nọ iweze enana i fiobọhọ k’omẹ gaga vi epanọ me roro. Okenọ mẹ jọ ọmoha, me wo ebẹbẹ ẹzi. Onana o jẹ hae bru oni mẹ udu rekọ ọ riẹ epanọ o re ro fiobọhọ k’omẹ hẹ, fikiere ọ tẹ ta kẹ ọsẹro ọnyawariẹ na re ọ t’ẹme kugbe omẹ. Oke ọsosuọ, mẹ jẹ hẹ dhẹ siẹe ba, keme ozọ nọ ọ te whọku omẹ u je mu omẹ. Rekọ oma owhẹwhẹtiẹ riẹ u te si omẹ kẹle iẹe. O zizie omẹ re mẹ re emu kugbei eva Ẹdẹ-Ọvo oka jọ, fikiere me te rovie eva mẹ kẹe keme mẹ riẹ nọ ọ riotọ ẹme mẹ. Ọ gaviezọ ziezi. Ezọhọfihọ riẹ i ghine ruiruo, me te muhọ ẹnyaharo evaọ ẹzi.”

14. Fikieme ma je wo ovuhumuo ikpenọ ma rẹ poviẹ esẹro enyawariẹ na?

¹⁴ Ọsẹro ọnyawariẹ ọ rẹ daoma jọ obufihọ ẹzi kẹ emoha na gbe ekpako na. Fikiere, ma re dhesẹ ovuhumuo mai kẹ omodawọ riẹ. Ghele, ẹvẹ o rẹ jọ otẹrọnọ ma rẹ poviẹe hayo rehọ iẹe wawo amọfa nọ i weze bru ukoko na ze otẹrọnọ o bi ru woma te ai hi? Ẹsejọ, onana o rẹ lẹliẹ udu noi awọ. O jọ oware uduotahawọ kẹ Pọl ho nọ o yo ahwo nọ e jẹ poviẹ iruo riẹ. Vevẹ, Ileleikristi ahwo Kọrint jọ a jẹ ta eme iyoma kpahe oghẹrẹ nọ ọ rọ gbe edhere ẹmeọta riẹ. Ọye omariẹ ọ wariẹ eme ahwo ọtaraha eyena anọ: “Ebe ovuẹ riẹ erọ gbẹgbẹdẹ avọ ogaga, yọ ugboma riẹ orọ yẹyẹlẹ, yọ eme riẹ i fioka ha.” (2 Ahwo Kọrint 10:10) Rekọ, avọ evawere, esẹro enyawariẹ a be hai yo eme ovuhumuo uyoyou.

15, 16. Ẹvẹ uyoyou gbe ọwhọ nọ ibe enọ e rọwo i dhesẹ o rẹ rọ jọ oma esẹro enyawariẹ avọ eyae rai ruiruo?

¹⁵ Ọsẹro ọnyawariẹ jọ evaọ Latin America ọ rọ owotọ nya edhere ọloho okikpo re o weze bru inievo ẹzi riẹ nọ e be rria unuakpọ nọ igbulegbu jọ i bi suẹ. O kere nọ: “U duobọ t’omẹ gaga nọ mẹ ruẹ edhere nọ inievo na a ro dhesẹ ovuhumuo rai kẹ iweze na. Dede nọ omodawọ gaga me ru re me te obei, inọ mẹ rẹriẹ ova ku enwoma gbe ebẹwẹ buobu, enana kpobi e gbẹ d’omẹ hẹ nọ mẹ ruẹ uyoyou gbe ajọwha nọ inievo na a dhesẹ.”

¹⁶ Ọsẹro ọnyawariẹ jọ evaọ Africa o kere nọ: “Fiki uyoyou nọ inievo na a dhesẹ k’omai, ma you ẹkuotọ Tanzania na gaga! Inievo na a ruẹrẹ oma kpahe re a wuhrẹ mi omai, yọ a jẹ wereva nọ ma tẹ ziọ iwou rai.” Usu uyoyou evawere o jọ udevie Pọl ukọ na gbe ọzae avọ aye Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ jọ, Akuila avọ Priska. Evaọ uzẹme, Pọl ọ ta kpahe ai nọ: “Wha yere Priska avọ Akuila, [egba-iruo] mẹ eva Kristi Jesu, enọ i siobọno uzuazọ rai fiki mẹ: orọnọ mẹ ọvo o yere rai hi, rekọ te [ikoko] ahwo ewho Egedhọ kpobi.” (Ahwo Rom 16:3, 4) Esẹro enyawariẹ avọ eyae rai a rẹ ghọghọ re nọ a te wo ahwo nọ e wọhọ Akuila avọ Priska nẹnẹ enọ e be daoma dhesẹ uruemu erara-ghọ jẹ jọ kugbe ai.

Ẹbọga Ikoko Na

17. Fikieme a jẹ sae tae nọ areghẹ ọ rọ ọruẹrẹfihotọ esẹro enyawariẹ na, kọ diẹse a bi wo uthubro rai no ze?

¹⁷ Jesu ọ ta nọ: ‘Areghẹ o re kiẹrẹe ẹkwoma iruo riẹ.’ (Matiu 11:19) Areghẹ nọ ọ rọ emu ọruẹrẹfihotọ ọsẹro ọnyawariẹ na u dhesẹ oma via keme u bi fiobọhọ bọ ukoko ahwo Ọghẹnẹ ga. Evaọ etoke erẹ imishọnare avivẹ Pọl, tei te Sailas a rọ obọkparọ ‘nya Siria avọ Silisia vrẹ, be bọ ikoko na ga.’ Obe Iruẹru o ta k’omai nọ: “Epanọ a be rọ nya ikpewho na [vrẹ] na, a tẹ [be] kẹ ae izi nọ a re koko enọ ikọ gbe ekpako nọ e rọ obọ Jerusalem a fihọ. Fikiere orọwọ [ikoko] na o tẹ ga, a te je vihọ kẹdẹ kẹdẹ.” (Iruẹru 15:40, 41; 16:4, 5) Esẹro enyawariẹ oke mai nana a bi wo ithubro ẹkwoma Ikereakere na gbe ebe ọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na,’ wọhọ epanọ o rọ kugbe Ileleikristi efa kpobi.—Matiu 24:45.

18. Ẹvẹ esẹro enyawariẹ a rẹ rọ bọ ikoko na ga?

¹⁸ Ẹhẹ, ekpako enyawariẹ a rẹ gbẹ hẹ jọ emẹjẹ ẹzi Jihova re emu. A rẹ riẹ edhere gbe ekpọvio nọ ukoko Ọghẹnẹ ọ be nya lele hrọ. Kẹsiẹe ezae itieye na a rẹ rọ jọ uvi oghale kẹ amọfa. Ẹkwoma uvi oriruo rai ọrọ ajọwha evaọ usiuwoma na, a sai ro fiobọhọ kẹ ibe enọ e rọwo re a ru ẹnyaharo evaọ odibọgba Ileleikristi na. Eme nọ i no Ebaibol ze nọ ekpako enana a be kẹ e rẹ bọ enọ e be gaviezọ na ga evaọ ẹzi. Ẹkwoma obufihọ kẹ amọfa re a fi ohrẹ Ẹme Ọghẹnẹ họ iruo, re a gọ avọ okugbe kugbe ahwo Jihova evaọ akpọ soso, je fi ekwakwa ẹzi nọ Ọghẹnẹ o bi ru lọhọ ẹkwoma ‘ọrigbo ẹrọwọ’ na họ iruo, esẹro enyawariẹ a rẹ bọ ikoko nọ a kẹ rai uvẹ weze bru na ga.

19. Didi enọ i kiọkọ nọ ma ti roro kpahe?

¹⁹ Okenọ ukoko Jihova o rehọ iruo ekpako enyawariẹ na mu evaọ udevie Emọ-Iwuhrẹ Ebaibol na ole ikpe udhusoi nọ i kpemu, emagazini ọnana ọ ta nọ: “Ma ti muẹro họ otọ kẹ irere riẹ gbe ọkpọvio obaro Olori na.” Ọkpọvio Jihova o dhesẹ oma via vevẹ no. Fiki oghale riẹ gbe ẹruorote Ugboma Esuo na, iruo nana e kẹre haro no je ru inwene buobu no nọ ikpe e be nyaharo na. Fikiere, ikoko Isẹri Jihova evaọ akpọ na soso a bi ru ai ga evaọ ẹrọwọ na je bi vihọ kẹdẹ kẹdẹ. Vevẹ, Jihova ọ be ghale ẹzi omolahiẹ ọ ekẹ ahwo enana. Rekọ ẹvẹ esẹro enyawariẹ a sae rọ wha iruo rai haro ziezi? Eme họ ẹjiroro rai? Ẹvẹ a sae mae ro fiobọhọ kẹ ukoko na?

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

◻ Eme họ ewha-iruo esẹro ikogho gbe ibrotọ jọ?

◻ Fikieme u je fo re esẹro enyawariẹ a wo ẹzi omolahiẹ?

◻ Ẹvẹ a sai ro dhesẹ ovuhumuo kẹ iruo ekpako enyawariẹ na avọ eyae rai?

◻ Eme esẹro enyawariẹ a re ru re a ru ikoko na jọ gaga evaọ ẹrọwọ na?

[Picture on page 9]

Re owọ rai o jọ onyonya o gwọlọ ẹzi omolahiẹ

[Picture on page 12]

Kọ who dhesẹ ẹzi erara-ghọ kẹ esẹro enyawariẹ avọ eyae rai no?