Jihova Yọ Ọghẹnẹ Uye-oruẹ-krẹkri

“ỌNOWO na, Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ.”—ỌNYANO 34:6.

 1, 2. (a) Amono a wo erere no uye-oruẹ-krẹkri Jihova ze evaọ oke anwae? (b) Eme ẹme na “uye-oruẹ-krẹkri” u dhesẹ?

AHWO edẹ Noa, emọ Izrẹl nọ e be rọ owotọ nya igbrẹwọ na lele Mosis na, ahwo Ju nọ a jọ uzuazọ evaọ okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ—aikpobi a rria evaọ otọ iyero sa-sa. Rekọ aikpobi a wo erere no okwakwa ẹwo Jihova ze—uye-oruẹ-krẹkri. Rọkẹ ejọ, u dhesẹ uzedhe izuazọ rai. Yọ uye-oruẹ-krẹkri Jihova o sai dhesẹ izuazọ mai re.

² Eme họ uye-oruẹ-krẹkri? Okevẹ Jihova o re ro dhesẹ iẹe, kọ fikieme? A dhesẹ “uye-oruẹ-krẹkri” wọhọ “akọthiho odiri ọrọ eyoma hayo ofu, kugbe ababọ ekufiẹ ẹruore kẹ ẹnyaharo evaọ usu nọ o rrọ edhere agbava.” Fikiere okwakwa onana u wo ẹjiroro. O rẹ gwọlọ ewoma ohwo nọ ọ be wha uyero evedha ze na. Re a dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri orọnikọ u dhesẹ nọ a re ku aro kufiẹ kẹ oruthọ họ. Okenọ ẹjiroro uye-oruẹ-krẹkri u te ru gba no, hayo okenọ u gbe fo re a thihakọ uyero na ha, uye-oruẹ-krẹkri u re serihọ.

 3. Eme họ ẹjiroro uye-oruẹ-krẹkri Jihova, kọ diẹse họ umuo riẹ?

³ Dede nọ ahwo-akpọ a rẹ sai dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri na, Jihova họ oriruo nọ ọ mai kpehru ọrọ okwakwa onana. Anwọ ikpe nọ uzioraha o rọ raha usu Jihova kugbe emama ahwo-akpọ riẹ na, Ọnọma omai o dhesẹ akothiho odiri no yọ ọ ruẹrẹ edhere họ no nọ ahwo-akpọ nọ a kurẹriẹ a sai ro ru usu rai kugbei woma viere. (2 Pita 3:9; 1 Jọn 4:10) Rekọ nọ uye-oruẹ-krẹkri riẹ u te ru ẹjiroro riẹ gba no, Ọghẹnẹ ọ te j’owọ mukpahe irumuomu arokoko, rehọ eyero omuomu ọnana ziọ oba.—2 Pita 3:7.

O Rọwo Kugbe Ekwakwa Ilogbo Ọghẹnẹ

 4. (a) Ẹvẹ a dhesẹ oware nọ uye-oruẹ-krẹkri u dikihẹ kẹ evaọ Ikereakere Hibru na? (Je rri ẹme-otofa.) (b) Ẹvẹ Nahum ọruẹaro na o dhesẹ Jihova, kọ eme onana u dhesẹ via kpahe uye-oruẹ-krẹkri Jihova?

⁴ Evaọ Ikereakere Hibru na, a rehọ ibieme Hibru ivẹ jọ nọ otofa rai gheghe o rọ “uthethei ighogho-inwe” ro dhesẹ iroro uye-oruẹ-krẹkri, yọ a fa rae “kaki mu ofu hu” evaọ Ebaibol Isoko.a Nọ ọ jẹ t’ẹme kpahe uye-oruẹ-krẹkri Ọghẹnẹ, Nahum ọruẹaro na ọ ta nọ: “ỌNOWO na ọ rẹ kaki mu ofu hu avọ ogaga ulogbo, jegbe ỌNOWO na ọ rẹ sai vu enọ i ruthọ wa ha.” (Nahum 1:3) Fikiere, uye-oruẹ-krẹkri Jihova orọnikọ u dhesẹ oyẹlẹ hẹ yọ u wo umuo. Uzẹme na inọ Ọghẹnẹ erumeru na ọ rẹ kaki mu ofu hu rekiyọ o wo ogaga ulogbo u dhesẹ nọ o keke aro fihọ be ruẹ uye krẹkri fiki ẹjiroro. O wo ogaga nọ ọ rẹ rọ kẹ uye, rekọ o re kru oma riẹ re ọ siọ ere ba eruo ẹsiẹsiẹe re ọ kẹ orumuomu na uvẹ re o nwene. (Izikiẹl 18:31, 32) Fikiere, uye-oruẹ-krẹkri Jihova yọ odhesẹvia uyoyou riẹ, yọ u dhesẹ areghẹ riẹ evaọ eroruiruo ogaga riẹ.

 5. Evaọ edhere vẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova o rọ rọwo kugbe uvi-ẹdhoguo riẹ?

⁵ Uye-oruẹ-krẹkri Jihova o tẹ jẹ rọwo kugbe uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie riẹ. O dhesẹ omariẹ kẹ Mosis wọhọ “Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu [“ọrọ uye-oruẹ-krẹkri,” King James Version], o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ gbe ọtẹruo.” (Ọnyano 34:6) Ikpe jọ evaọ uwhremu na, Mosis ọ so evaọ ujiro Jihova nọ: “Idhere riẹ kpobi i re wowoma. Ọghẹnẹ ọtẹruo nọ ọ kare eyoma, nọ o re wowoma je kiete.” (Iziewariẹ 32:4) Ẹhẹ, ohrọ, uye-oruẹ-krẹkri, uvi-ẹdhoguo, gbe ẹrẹreokie Jihova i re ruiruo kugbe.

Uye-Oruẹ-Krẹkri Jihova Taure Ẹvo na O te ti Ku

 6. Didi imuẹro igbunu erọ uye-oruẹ-krẹkri Jihova o dhesẹ no kpahe emọ Adamu avọ Ivi?

⁶ Ọkparesuọ Adamu avọ Ivi evaọ Idẹn o fi ohẹriẹ ibẹdẹ bẹdẹ họ usu oghaghae rai kugbe Ọnọma oyoyou rai, Jihova. (Emuhọ 3:8-13, 23, 24) Oma usino onana u kpomahọ emọ rai, enọ e reuku uzioraha, sebaẹgba, gbe uwhu. (Ahwo Rom 5:17-19) Dede nọ imava-orọo ọsosuọ na e rọ erahaizi arokoko, Jihova ọ kẹ rai uvẹ re a yẹ emọ. Uwhremu na, ọ tẹ rọ uyoyou ru ọruẹrẹfihotọ re emọ Adamu avọ Ivi e sae ruẹrẹhọ kugbei. (Jọn 3:16, 36) Pọl o ru rie vevẹ nọ: “Onana Ọghẹnẹ oro ru uyoyou riẹ gba kẹ omai keme okenọ ma gbẹ jọ erahaizi, Kristi o te whu kẹ omai. Nọ a rehọ azẹ riẹ ru omai fo uno enẹna, ere o re ti si omai no ofu Ọghẹnẹ viere te re. Keme otẹrọnọ okenọ ma [jọ] ewegrẹ a rọ fiki uwhu ọmọ riẹ kuomaigbe Ọghẹnẹ, kẹvẹ a rẹ te rọ fiki uzuazọ riẹ si omai viere te re nọ a kuomai gbe i no na.”—Ahwo Rom 5:8-10.

 7. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri taure Ẹvo na o te ti ku, kọ fikieme ọraha oge nọ ọ jọ taure Ẹvo na o te ti ku na o ro kiehọ?

⁷ Ma rẹ jọ edẹ Noa ruẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova. Bu vi ikpe-udhusoi taure Ẹvo na o te ti ku, “Ọghẹnẹ o te ri akpọ na, ọ tẹ ruẹ nọ akpọ na o gbeku, keme ohwo kpobi o gbe edhere riẹ ku evaọ akpọ na.” (Emuhọ 6:12) Ghele na, evaọ umutho oke jọ, Jihova o dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri kẹ ahwo-akpọ. Ọ ta nọ: “Ẹzi mẹ ọ gbẹ te ria eva ohwo bẹdẹ hẹ, epanọ ọ rọ uwo, rekọ ikpe riẹ e rẹ te jọ udhukpe ozeza.” (Emuhọ 6:3) Ikpe 120 eyena e kuvẹ kẹ Noa ohwo ẹrọwọ na nọ o ro yẹ emọ yọ—evaọ okenọ a vuẹe kpahe ujaje Ọghẹnẹ—o wo oke nọ ọ rọ bọ okọ na jẹ vẹvẹ erivẹ riẹ unu kpahe Ẹvo nọ ọ be tha na. Pita ukọ na o kere nọ: “Ọghẹnẹ o thihakọ [okwakwa nọ u w’obọ kpahe uye-oruẹ-krẹkri] hẹrẹ eva edẹ Noa, okenọ o gbe je ku okọ na, evaọ enọ umutho, koyehọ, imariae e zọe no uwhu ame.” (1 Pita 3:20) Uzẹme, u te no uviuwou Noa no, ahwo na a ‘muẹrohotọ họ’ kẹ usiuwoma ota riẹ. (Matiu 24:38, 39) Rekọ ẹkwoma Noa nọ ọ kuvẹ re o ku okọ na je ruiruo ẹsejọhọ evaọ ikpe buobu wọhọ ‘ọtausiwoma ẹrẹreokie,’ Jihova ọ kẹ erivẹ Noa uvẹ ulele re a kurẹriẹ no idhere ozighi rai re a jẹ nyaze te gọe. (2 Pita 2:5; Ahwo Hibru 11:7) Ọraha oge omuomu ọyena evaọ uwhremu na yọ oware nọ u kiehọ.

Uye-Oruẹ-Krẹkri Oriruo kẹ Izrẹl

 8. Ẹvẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova u ro dhesẹ oma via kẹ orẹwho Izrẹl?

⁸ Uye-oruẹ-krẹkri Jihova kẹ Izrẹl u kri vrẹ ikpe 120. Evaọ etoke nọ u kri vrẹ ikpe 1,500 erọ ikuigbe rai wọhọ ahwo nọ Ọghẹnẹ ọ jẹrehọ, ẹsibuobu emọ Izrẹl a dawo uye-oruẹ-krẹkri Ọghẹnẹ te umuo riẹ. Umutho eka jọ ọvo nọ a rehọ edhere igbunu siwi ai no Ijipti no, a tẹ rẹriẹ kpohọ egagọ emedhọ, dhesẹ orivo ologbo kẹ Osiwi rai. (Ọnyano 32:4; Olezi 106:21) Evaọ ikpe nọ i lele i rie, emọ Izrẹl na e jẹ go kpahe emuore nọ Jihova ọ rehọ edhere igbunu kẹ ae evaọ udhude na, a go mukpahe Mosis avọ Erọn, t’ẹme wọso Jihova, je lele egedhọ gb’ọfariẹ, tube w’obọ evaọ egagọ Ebale dede. (Ikelakele 11:4-6; 14:2-4; 21:5; 25:1-3; 1 Ahwo Kọrint 10:6-11) O hai kiehọ re Jihova ọ raha ahwo riẹ no, ikpoye, o dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri.—Ikelakele 14:11-21.

 9. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ nọ ọ rọ Ọghẹnẹ uye-oruẹ-krẹkri evaọ etoke Ibruoziẹ na gbe etoke esuo-ivie na?

⁹ Evaọ etoke Ibruoziẹ na, emọ Izrẹl i kie ruọ ẹdhọgọ ẹsibuobu. Okenọ a te ru ere, Jihova o ve vu ai wa kẹ ewegrẹ rai. Rekọ nọ a te kurẹriẹ je bo sei kẹ obufihọ, o ve dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri jẹ kpare ibruoziẹ re i siwi ae. (Ibruoziẹ 2:17, 18) Evaọ etoke othethei esuo-ivie na, umutho ivie jọ ọvo e rọ udu rai kpobi kẹ Jihova. Yọ makọ evaọ otọ esuo ivie ẹrọwọ dede, ahwo na a jẹ rọ egagọ erue gua erọ uzẹme. Okenọ Jihova o te vi eruẹaro nya re a vẹvẹ unu kpahe ababọ ẹrọwọ, ahwo na a rẹ salọ re a gaviezọ kẹ izerẹ ogbekuo gbe eruẹaro erue. (Jerimaya 5:31; 25:4-7) Evaọ uzẹme, emọ Izrẹl a kẹ eruẹaro ẹrọwọ Jihova uye yọ a tube kpe ejọ rai dede. (2 Iruẹru-Ivie 24:20, 21; Iruẹru 7:51, 52) Ghele na, Jihova o gbe je dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri.—2 Iruẹru-Ivie 36:15.

Uye-Oruẹ-Krẹkri Jihova U Kuhọ Họ

10. Okevẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova u ro te umuo?

¹⁰ Rekọ, ikuigbe i dhesẹ nọ uye-oruẹ-krẹkri Ọghẹnẹ u wo umuo. Evaọ 740 B.C.E., ọ kuvẹ kẹ ahwo Asiria re a fi uvie erua-ikpe Izrẹl na kparobọ je su ahwo riẹ kpohọ igbo. (2 Ivie 17:5, 6) Yọ evaọ ekuhọ ikpe-udhusoi nọ i lele i rie, ọ kuvẹ kẹ ahwo Babilọn re a vẹ ruọ uvie erua-ivẹ Juda jẹ raha Jerusalẹm avọ etẹmpol riẹ.—2 Iruẹru-Ivie 36:16-19.

11. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri makọ evaọ okenọ o je bruoziẹ ẹdhoguo?

¹¹ Makọ okenọ o je bruoziẹ ẹdhoguo kpe Izrẹl gbe Juda, Jihova o dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri ghele. Ẹkwoma ọruẹaro riẹ Jerimaya, Jihova ọ ruẹaro kpahe ezihetha ahwo riẹ nọ ọ salọ. Ọ ta nọ: “Nọ wha tẹ ria Babilọn udhukpe-osa gbe ikpe no, me ve ti bru owhai ze, me ve ti ru eya mẹ gba rọ kẹ owhai, mẹ vẹ te rehọ owhai ziheze etenẹ . . . Wha rẹ te gwọlọ omẹ ruẹ, . . . me re ti zihe eghale rai se owhai, me ve ti koko owhai họ no evaọ erẹwho gbe eria nọ me le owhai nya.”—Jerimaya 29:10, 14.

12. Ẹvẹ ezihetha okiọkotọ ahwo Ju ziọ Juda o rọ rrọ iruẹru Ọghẹnẹ kie kpahe ẹtha Mesaya na?

¹² Okiọkotọ evaọ usu ahwo Ju nọ a kpohọ igbo na a ghine zihe ziọ Juda je zihe egagọ Jihova ziọ etẹmpol nọ a wariẹ bọ evaọ Jerusalẹm na. Evaọ erugba ẹjiroro Jihova, okiọkotọ ọnana ọ te jọ wọhọ “ewhrọwhrọ nọ i no obọ ỌNOWO na ze,” enọ e rẹ wha omosasọ gbe ẹvi ze. A ti je wo aruọwha gbe ogaga wọhọ ‘okpohrokpo nọ ọ rọ udevie erao owhawho.’ (Maeka 5:7, 8) O wọhọ nọ eme uwhremu na i rugba evaọ etoke Maccabees na okenọ ahwo Ju evaọ otọ uviuwou Maccabees a ro le ewegrẹ rai no Ẹkwotọ Eyaa na jẹ wariẹ rehọ etẹmpol nọ a gbeku no vẹre na ro mudhe. Fikiere, a tẹ sẹro otọ gbe etẹmpol na re okiọkotọ ẹrọwọ ọfa ọ sai dede Ọmọ Ọghẹnẹ rehọ evaọ okenọ ọ tẹ romavia wọhọ Mesaya na.—Daniẹl 9:25; Luk 1:13-17, 67-79; 3:15, 21, 22.

13. Makọ nọ ahwo Ju a kpe Ọmọ riẹ no, ẹvẹ Jihova o gbe je ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri kẹ ae?

¹³ Makọ nọ ahwo Ju a kpe Ọmọ riẹ no, Jihova o gbe je dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri kẹ ae evaọ etoke ikpe esa gbe ubro efa, onọ o kẹ rai uvẹ ovọvọ orọ use nọ a rẹ rọ jọ abọjọ ubi abọ-ẹzi Abraham na. (Daniẹl 9:27)b Taure ukpe ọ 36 C.E. u te te gbe okenọ o vrẹ no, ahwo Ju jọ a jẹ use onana rehọ, yọ fikiere, wọhọ epanọ Pọl ọ ta riẹ uwhremu na, “utho ahwo jọ [a rọ], nọ a rọ fiki aruoriwo sanọ.”—Ahwo Rom 11:5.

14. (a) Evaọ 36 C.E., amono a rehọ uvẹ-ọghọ ẹjọ abọjọ ubi abọ-ẹzi Abraham kẹ? (b) Ẹvẹ Pọl ọ rọ ta iroro-eva riẹ via kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ salọ ahwo Izrẹl abọ-ẹzi na?

¹⁴ Evaọ 36 C.E., a ro mu uvẹ-ọghọ nọ a rẹ rọ jọ abọjọ ubi abọ-ẹzi Abraham ẹrọkẹ ahwo nọ a rọ ahwo Ju hayo enọ i kurẹriẹ ziọ egagọ ahwo Ju hu. Ahwo kpobi nọ a j’owọ a zihe ro enọ i bi wo erere no aruoriwo gbe uye-oruẹ-krẹkri Jihova ze. (Ahwo Galesha 3:26-29; Ahwo Ẹfẹsọs 2:4-7) Nọ o je dhesẹ ovuhumuo kẹ areghẹ gbe ẹjiroro nọ ọ rọ emu uye-oruẹ-krẹkri orọ ohrọ Jihova, onọ ọ rọ ẹkwoma riẹ wo unu ogbagba orọ ahwo nọ a se re a ru unu Izrẹl abọ-ẹzi gba na, Pọl o bo nọ: “O! Wha ri edidi efe, gbe areghẹ, gbe ẹriẹ Ọghẹnẹ! Epanọ [iziẹ-ibro] riẹ idhere te, gbe epanọ a sae riẹ idhere riẹ hẹ!”—Ahwo Rom 11:25, 26, 33; Ahwo Galesha 6:15, 16.

Uye-Oruẹ-Krẹkri Fiki Odẹ Riẹ

15. Eme họ ẹjiroro ọsosuọ ọrọ uye-oruẹ-krẹkri Ọghẹnẹ, kọ ẹme-avro vẹ o gwọlọ oke re a te ku ei họ?

¹⁵ Fikieme Jihova o re ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri? Ẹjiroro ọsosuọ họ re o ru odẹ ofuafo riẹ fo jẹ kpare esuo-okpehru riẹ kpehru. (1 Samuẹle 12:20-22) Ẹme-avro nọ Setan ọ kpare kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rẹ rehọ esuo-okpehru Riẹ ro ruiruo na o gwọlọ oke re o te kuhọ ziezi evaọ aro emama kpobi. (Job 1:9-11; 42:2, 5, 6) Fikiere, okenọ a je kienyẹ ahwo riẹ evaọ Ijipti, Jihova ọ ta kẹ Fẹro nọ: “Fiki onana mẹ rọ siọ [owhẹ] ba uzuazọ re me dhesẹ ogaga mẹ kẹ [owhẹ], re a woro odẹ mẹ eva akpọ na kpobi.”—Ọnyano 9:16.

16. (a) Ẹvẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova u ro ru ei lọhọ re a ruẹrẹ ahwo họ kẹ odẹ riẹ? (b) Ẹvẹ a ti ro ru odẹ Jihova fo jẹ kpare esuo-okpehru riẹ kpehru?

¹⁶ A wariẹ eme Jihova kẹ Fẹro evaọ okenọ Pọl ukọ na o dhesẹ vevẹ kpahe iruo nọ uye-oruẹ-krẹkri Ọghẹnẹ u wo evaọ orro orọkẹ odẹ ofuafo Riẹ. Pọl o te kere nọ: “Kiyọ eme otẹrọnọ Ọghẹnẹ, ọ guọlọ re o dhesẹ ofu avọ ogaga riẹ. O te wo odiri thihakọ eware ofu nọ ama kẹ ẹraha: re ọ ruẹse dhesẹ ubu oruaro riẹ rọ kẹ eware ohrọ, enọ [ọ jọ anwẹdẹ] ruẹrẹ kpahe kẹ oruaro, tubọ mai dede nọ o sei, orọnọ nọ otu Ju ọvo ze he, rekọ no otu Egedhọ ze ire? Wọhọ epanọ ọ ghinẹ jọ eva obe Hosia ta, ‘Enọ e jọ ahwo mẹ hẹ, me re ti se ahwo mẹ.’ ” (Ahwo Rom 9:17, 22-25) Fikinọ Jihova o dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri, ọ sae rehọ “ahwo ro mu kẹ isẹri ise kẹ odẹ riẹ” no erẹwho na ze. (Iruẹru 15:14) Evaọ otọ Ọnowuzou rai, Jesu Kristi, “otu erezi” enana yọ eriuku Uvie nọ Jihova o ti ro ru odẹ oruaro Riẹ fo jẹ kpare esuo-okpehru Riẹ kpehru na.—Daniẹl 2:44; 7:13, 14, 27; Eviavia 4:9-11; 5:9, 10.

Uye-Oruẹ-Krẹkri Jihova O rẹ Wha Esiwo Ze

17, 18. (a) Eme ma re ru nọ ma jẹ sae rehọ ogbori fuọ Jihova fiki uye-oruẹ-krẹkri nọ o bi dhesẹ? (b) Ẹvẹ a rọ tuduhọ mai awọ nnọ ma riwi uye-oruẹ-krẹkri Jihova?

¹⁷ N’anwọ okenọ ohwo-akpọ o ro kie ruọ uzioraha ọsosuọ na ze rri te inẹnẹ, Jihova o dhesẹ omariẹ no wọhọ Ọghẹnẹ uye-oruẹ-krẹkri. Uye-oruẹ-krẹkri riẹ taure Ẹvo na o te ti ku o kuvẹ re a kẹ unuovẹvẹ nọ u fo re a jẹ bọ oria esiwo. Rekọ odiri riẹ ọ nyate umuo, Ẹvo na o te ku ze. Epọvo na nẹnẹ re, Jihova o bi dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri gaga, yọ o wọhọ nọ onana u kri vrẹ epanọ ejọ a rẹro riẹ no. Rekọ, ma rẹ rọ fiki oyena serihọ họ. Ere oruo o sai dhesẹ nọ ma be fuọ Ọghẹnẹ fiki uye-oruẹ-krẹkri riẹ. Pọl ọ nọ inọ: “[Kọ who wo] orivo efe ewoma riẹ avọ akothiho: gbe uye oruẹkrẹkri? Whọ gbẹ riẹ nọ ewoma Ọghẹnẹ o re su owhẹ ruọ eva ikurẹriẹ?”—Ahwo Rom 2:4.

¹⁸ Ohwo ọvo evaọ usu mai ọ rẹ sae riẹ epanọ ma gwọlọ uye-oruẹ-krẹkri Ọghẹnẹ bu te he re u muẹro nọ ma wo ọjẹrehọ riẹ kẹ usiwo no. Pọl ọ hrẹ omai re ma hae “rehọ ozọ-odhẹ avọ enuho ru iruo usiwo [mai] via.” (Ahwo Filipai 2:12) Pita ukọ na o kere se ibe Ileleikristi nọ: “O rẹ kpẹlẹ Ọnowo na obọ kpahọ eya riẹ hẹ, wọhọ epanọ ahwo jọ a re roro, rekọ o re thihakọ krẹkri kẹ owhai, ọ guọlọ nọ ohwo ọvo o whu hu, rekọ ahwo kpobi a zite ekurẹriẹ.”—2 Pita 3:9, ẹjẹlẹ ibieme na ọmai.

19. Edhere vẹ ma sae rọ rehọ uvẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova ro ruiruo?

¹⁹ Fikiere, j’oma kpakpa oma kpahe edhere nọ Jihova o bi ro ru eware he. Ikpoye, j’oma rehọ ohrẹ Pita onana re ma “kele akothiho Ọnowo mai gbe usiwo.” Usiwo amono? Usiwo mai, yọ a te kpeze iei, te orọ amọfa buobu nọ u fo nọ a re yo “usiuwoma uvie na.” (2 Pita 3:15; Matiu 24:14) Onana u ti fiobọhọ k’omai wo ovuhumuo kẹ ọghọruo ologbo ọrọ uye-oruẹ-krẹkri Jihova jẹ wọ omai re ma dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri evaọ usu mai kugbe amọfa.

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?

• Eme ẹme na “uye-oruẹ-krẹkri” u dhesẹ evaọ Ebaibol na?

• Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri taure Ẹvo na o te ti ku, nọ igbo Babilọn e vrẹ no, gbe evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E.?

• Fiki ẹjiroro obọdẹ vẹ Jihova o re ro dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri?

• Ẹvẹ ma re rri uye-oruẹ-krẹkri Jihova?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Uye-oruẹ-krẹkri Jihova taure Ẹvo na o te ti ku o kẹ ahwo uvẹ ulele re a kurẹriẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 22]

Nọ Babilọn o kie no, ahwo Ju a wo erere no uye-oruẹ-krẹkri Jihova ze

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, te ahwo Ju gbe ahwo nọ a rrọ ahwo Ju hu a wo erere no uye-oruẹ-krẹkri Jihova ze

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]

Ileleikristi inẹnẹ a rẹ rehọ uvẹ uye-oruẹ-krẹkri Jihova ro ruiruo ziezi