“Rọ Kpahe Omẹ Kẹdẹ Kẹdẹ”

“Nwanọ onana a se owhai ze, keme na Kristi ọ ruẹ uye kẹ owhai no re, o te fi oriruo họ-otọ kẹ owhai re wha rọ kpahe ithihi riẹ.”—1 PITA 2:21.

 1, 2. Fikieme oriruo ọgbagba Jesu wọhọ owuhrẹ o gbe kpehru vi onọ ma rẹ sae raro kele he?

JESU KRISTI họ Owuhrẹ nọ ọ mae rro nọ ọ rria no. U te no ere no, ọ jọ gbagba, ọ raha uvumọ uzi hi evaọ uzuazọ otọakpọ riẹ kpobi. (1 Pita 2:22) Kọ oyena o nwani dhesẹ nọ wọhọ ahwo-akpọ sebaẹgba, oriruo Jesu wọhọ owuhrẹ o kpehru k’omai hrọ nọ ma rẹ raro kele? Vievie.

² Wọhọ epanọ ma jọ uzoẹme n’ukpo ruẹ na, otọhotọ ewuhrẹ Jesu họ uyoyou. Yọ uyoyou o rrọ oware nọ mai kpobi ma rẹ sai wo. Ẹme Ọghẹnẹ ọ tuduhọ omai awọ unuẹse buobu re ma rro jẹ daoma viere evaọ uyoyou mai kẹ amọfa. (Ahwo Filipai 1:9; Ahwo Kọlọsi 3:14) Jihova o re rẹro oware nọ emama riẹ e rẹ sae kẹ hẹ mi ai hi. Evaọ uzẹme, nọ o rọnọ “Ọghẹnẹ họ uyoyou” yọ ọ ma omai evaọ uwoho riẹ na, a rẹ sae tae nnọ ọ ma omai re ma dhesẹ uyoyou. (1 Jọn 4:8; Emuhọ 1:27) Fikiere nọ ma te se eme ọ Pita ukọ na nọ a kere fihọ ikere uzoẹme mai na, ma rẹ sae j’owọ avọ udufihọ. Ma rẹ sai lele ithihi Kristi kpekpekpe. Evaọ uzẹme, ma rẹ sai yoẹme kẹ ujaje Jesu na: “Rọ kpahe omẹ kẹdẹ kẹdẹ.” (Luk 9:23) Jọ ma rri epanọ ma sae rọ raro kele uyoyou nọ Kristi o dhesẹ, orọ ọsosuọ rọ kẹ uzẹme nọ o wuhrẹ na, ma vẹ jẹ te ta kpahe uyoyou nọ o dhesẹ kẹ ahwo nọ o je wuhrẹ.

Ẹbọ Uyoyou kẹ Uzẹme nọ Ma bi Wuhrẹ Na

 3. Fikieme o jẹ rrọ bẹbẹ kẹ otujọ re a wuhrẹ, rekọ didi uthubro o rrọ Itẹ 2:1-5?

³ Re ma sai you uzẹme nọ ma bi wuhrẹ amọfa na, o gwọlọ nọ ma re you ewuhrẹ kpahe uzẹme na. Evaọ akpọ inẹnẹ na, oghẹrẹ uyoyou utioye na o rẹ lọhọ ewo ho. Eware wọhọ isukulu nọ a nya tere he gbe ekpehre iruemu nọ a jọ oke uzoge wo o rẹ lẹliẹ ibuobu mukpahe ewuhrẹ. Rekọ u wuzou re ma wuhrẹ mi Jihova. Itẹ 2:1-5 o ta nọ: “Ọmọ mẹ, otẹrọnọ whọ rehọ eme mẹ, re whọ yọrọ izi mẹ fihọ eva ra, re whọ gaviezọ kẹ areghẹ, who ve je rovie udu ra kẹ otoriẹ, uzẹme, otẹrọnọ who bo kẹ orimuo, whọ vẹ jẹ kpare uru ra kẹ otoriẹ, otẹrọnọ whọ gwọle riẹ wọhọ isiliva, jẹ gwọlọ iẹe wọhọ efe nọ a sino, kẹsena whọ vẹ te riẹ ozodhẹ Ọnowo na jẹ ruẹ eriariẹ Ọghẹnẹ na.”

 4. Eme u dhesẹ re a “rovie udu” na, kọ didi eriwo o re fi obọ họ k’omai?

⁴ Muẹrohọ inọ evaọ owọ 1 rite 4, a tuduhọ omai awọ unuẹse buobu re ma daoma orọnikọ re ma “rehọ” jẹ “yọrọ” ọvo ho rekọ re ma jẹ “gwọlọ.” Rekọ eme o rẹ wọ omai ru onana kpobi? Whaọ, muẹrohọ eme na “rovie udu ra kẹ otoriẹ.” Obe jọ o ta nọ uduotahawọ onana “orọnikọ o be ta nọ whọ rẹ gaviezọ ọvo ho; u bi dhesẹ oghẹrẹ uruemu nọ ohwo o re wo: udu kpobi nọ ohwo ọ rẹ rọ jẹ iwuhrẹ na rehọ.” Kọ eme ọ rẹ sai ru omai rovie udu mai jẹ rọ ọwhọ wuhrẹ oware nọ Jihova o bi wuhrẹ omai? Oghẹrẹ eriwo mai. U re fo re ma rri “eriariẹ Ọghẹnẹ” wọhọ “isiliva” jẹ wọhọ “efe nọ a sino.”

 5, 6. (a) Eme ọ rẹ sae via nọ oke o be nyaharo na, kọ ẹvẹ ma sae rọ whaha oyena? (b) Fikieme ma je fiba efe eriariẹ nọ ma jọ Ebaibol na duku no na?

⁵ O bẹ hẹ re a wo oghẹrẹ eriwo otiọye na. Wọhọ oriruo, ẹsejọhọ “eriariẹ Ọghẹnẹ” nọ who wuhrẹ no na i kugbe uzẹme na inọ Jihova ọ jiroro no inọ ahwo-akpọ a te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ. (Olezi 37:28, 29) Okenọ whọ kaki wuhrẹ uzẹme oyena, ababọ avro who riwi rie wọhọ efe ọghaghae, eriariẹ nọ e kẹ iroro gbe udu ra ẹruore gbe oghọghọ. Kọ ẹvẹ o rrọ enẹna? Nọ ikpe jọ e vrẹ no na, kọ ovuhumuo ra kẹ efe yena o dina kie kpo no? Otẹrọ ere, daoma ru eware ivẹ jọ. Orọ ọsosuọ, ru ovuhumuo ra kpokpọ, koyehọ hae kareghẹhọ ẹsikpobi oware nọ who ro rri uzẹme kpobi nọ Jihova o wuhrẹ owhẹ no ghaghae, makọ enọ who wuhrẹ ikpe buobu nọ e vrẹ no.

⁶ Orọ avivẹ, gbẹ hai fiba efe ra. Whaọ, otẹrọnọ whọ tọ ku utho oghaghae jọ, kọ who re dhei họ ẹkpa ọvo whọ vẹ gọdiẹ vrẹ? Manikọ whọ rẹ gbẹ tọ sọ efa e riẹ? Ẹme Ọghẹnẹ ọ vọ avọ izẹme nọ e wọhọ isiliva gbe efe nọ a sino. Makọ epanọ who wuhrẹ bu te no kẹhẹ, whọ rẹ sae ruẹ ekpokpọ efa. (Ahwo Rom 11:33) Who te wuhrẹ oware okpokpọ jọ kpahe uzẹme na, nọ oma ra nọ: ‘Eme o ru rie rrọ efe? Kọ o k’omẹ otoriẹ uvevẹ ofa kpahe uruemu hayo ẹjiroro Jihova? Kọ o k’omẹ ọkpọvio jọ nọ ọ rẹ sai fi obọ họ k’omẹ lele ithihi Jesu?’ Eroro kpahe enọ itieye na o rẹ sai fi obọ họ k’owhẹ bọ uyoyou ra ga kẹ uzẹme nọ Jihova o wuhrẹ owhẹ no na.

Edhesẹ Uyoyou kẹ Uzẹme nọ Ma bi Wuhrẹ Ahwo Na

 7, 8. Evẹ họ idhere jọ nọ ma rẹ sai ro dhesẹ kẹ amọfa inọ ma you uzẹme nọ ma wuhrẹ no Ebaibol ze na? Kẹ oriruo.

⁷ Nọ ma te bi wuhrẹ amọfa, ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma you uzẹme nọ ma wuhrẹ no Ẹme Ọghẹnẹ ze no na? Evaọ elele oriruo Jesu, ma rẹ rẹro so Ebaibol na gaga evaọ usiuwoma ota gbe ewuhrẹ mai. Kẹle na, a tuduhọ ahwo Ọghẹnẹ evaọ akpọ na soso awọ re a rehọ Ebaibol na ruiruo viere evaọ odibọgba ẹgbede rai. Nọ who bi fi iroro-ejẹ eyena h’iruo na, gwọlọ idhere nọ who re ro ru ọnọ o wo uwou na riẹ nnọ who rri oware nọ whọ be ta no Ebaibol ze na ghaghae gaga.—Matiu 13:52.

⁸ Wọhọ oriruo, nọ ọraha otu-ọkparesuọ nọ ọ via ukpe n’ukpo evaọ New York City na o nwane vrẹ no, oniọvo-ọmọtẹ Oleleikristi jọ o je he se Olezi 46:1, 11 na kẹ ahwo nọ ọ nyaku evaọ odibọgba riẹ. Ọ rẹ kake nọ ahwo na epanọ a bi ro thihakọ okpẹtu na. Ọ rẹ gaviezọ ziezi kẹ uyo rai, rọwo ẹme nọ a ta na, kẹsena ọ vẹ ta nnọ: “Kọ mẹ sai se oria ikereakere jọ nọ o ghinẹ sasa omẹ oma gaga no evaọ oke ọbẹbẹ nana k’owhẹ?” Ahwo nọ a gaviezọ kẹe he a bu hu, o lele ahwo buobu t’ẹme ziezi. Evaọ ẹmeọta kugbe emoha, oniọvo-ọmọtẹ ọvo na ọ rẹ ta ẹsi buobu nọ: “Me wuhrẹ Ebaibol na kugbe ahwo vrẹ ikpe 50 no. Uzẹme riẹ họ, mẹ re nya ku uvumọ ẹbẹbẹ nọ obe nana o rẹ sai fi obọ họ kuhọ họ họ.” Ẹkwoma ẹmeọta ọjaja, nọ o re no udu ze, ma re dhesẹ kẹ ahwo inọ ma you jẹ rehọ uzẹme nọ ma wuhrẹ no Ẹme Ọghẹnẹ ze no na ghaghae.—Olezi 119:97, 105.

 9, 10. Fikieme u je w’uzou re ma rọ Ebaibol k’uyo enọ kpahe ẹrọwọ mai?

⁹ Okenọ ahwo a tẹ n’omai enọ kpahe ẹrọwọ mai, ma wo obọdẹ uvẹ nọ ma re ro dhesẹ nọ ma you Ẹme Ọghẹnẹ. Evaọ elele oriruo Jesu, ma rẹ rọ iroro obọ mai k’uyo ho. (Itẹ 3:5, 6) Ukpoye, ma rẹ rehọ Ebaibol na k’uyo. Kọ whọ be dhozọ nọ ẹsejọhọ ohwo jọ ọ te n’owhẹ onọ jọ nọ whọ sae te za ha? Rri eware ivẹ jọ nọ whọ rẹ sai ru.

¹⁰ Daoma ziezi ruẹrẹ oma họ. Pita ukọ na o kere nọ: “Jọ eva ra rọ adhẹẹ kẹ Kristi rọ Ọnowo. Kẹse kẹse hẹ thọ-oma vẹra re whọ ta unu ra vevẹ kẹ kohwo kohwo nọ o se owhẹ re who gbe-iku ẹruore nọ ọrọ eva ra kẹe, otẹrọ ere dede, rọ udhedhẹ avọ oma-urokpotọ ruei.” (1 Pita 3:15) Kọ whọ ruẹrẹ oma kpahe re whọ thọ ẹrọwọ ra? Wọhọ oriruo, ohwo jọ ọ tẹ gwọlọ riẹ oware nọ who gbe bi w’obọ họ evaọ iruẹru jọ nọ i mukpahe Ikereakere na, u te he re whọ ta ọvo nọ, “U mukpahe egagọ mẹ.” Uyo oyena o rẹ sai dhesẹ nnọ whọ be kẹ amọfa uvẹ re a ta fihọ owhẹ unu gbe nnọ o wọhọ nọ egagọ ebi jọ whọ rrọ. O rẹ mai woma re whọ ta nọ: “Ẹme Ọghẹnẹ, Ebaibol na, ọ ghọ riẹ” hayo, “O rẹ dha Ọghẹnẹ mẹ eva.” Kẹsena who ve dhesẹ oware nọ whọ rọ ta ere vevẹ.—Ahwo Rom 12:1.

11. Didi okwakwa ekiakiẹ o rẹ sai fi obọ họ k’omai za enọ kpahe uzẹme Ẹme Ọghẹnẹ?

¹¹ Whọ tẹ ruẹ nọ whọ ruẹrẹ oma kpahe he, eme jabọ whọ gbẹ rehọ oke jọ re whọ kiẹ obe ọ Reasoning From the Scriptures na ha otẹrọnọ o rrọ ẹvẹrẹ nọ whọ rẹ sai se?a Obe na o gbẹ rrọ uvumọ ẹvẹrẹ nọ whọ riẹ hẹ, whọ sae ta kẹ ohwo jọ re ọ kiẹ eme na kugbe owhẹ. Salọ izoẹme jọ nọ who roro nọ ahwo a sae te nenọ kpahe, who ve fi eria Ikereakere jọ nọ e ta kpahe ae họ uzou. Fi obe Reasoning na gbe Ebaibol ra họ kẹle oma. Rehọ ivẹ na ruiruo kugbe, ta nnọ who wo obe ekiakiẹ jọ nọ whọ gwọlọ se re u fi obọ họ k’owhẹ ruẹ iyo Ebaibol rọkẹ enọ.

12. Didi uyo ma rẹ sae kẹ otẹrọnọ ma riẹ uyo kẹ onọ Ebaibol jọ họ?

¹² Who du ruawa hrọ họ. Uvumọ ohwo-akpọ sebaẹgba nọ o wo iyo na kpobi ọ riẹ hẹ. Fikiere a tẹ n’owhẹ onọ Ebaibol nọ whọ sae za ha, whọ rẹ sae k’uyo enẹ: “Me yere owhẹ nọ whọ rọ n’onọ isiuru nana. Uzẹme riẹ họ, mẹ riẹ uyo na ha, rekọ u mu omẹ ẹro nọ uyo na o rrọ Ebaibol na. Me re ru ekiakiẹ Ebaibol ẹsikpobi, fikiere mẹ te kiẹ kpahe onọ ra na, re nọ me te zihe ze oke ofa mẹ vẹ k’owhẹ uyo na.” Uyo ogbagba orọ omarokpotọ utioye na o sai rovie edhere kẹ ẹmeọta obaro.—Itẹ 11:2.

Uyoyou kẹ Ahwo nọ Ma Bi Wuhrẹ Na

13. Fikieme ma je ro wo eriwo ẹruore kpahe enọ ma be ta usiuwoma kẹ?

¹³ Jesu o dhesẹ uyoyou kẹ ahwo nọ o je wuhrẹ. Ẹvẹ ma sae rọ raro kele iei evaọ abọ nana? Ma re dhesẹ uruemu ọ ababọ-ọdawẹ kẹ ahwo nọ a wariẹ omai họ họ. Uzẹme, “ẹmo ologbo Ọghẹnẹ Erumeru na” ọ kẹle gaga no, yọ o ti kpe ibuobu evaọ udevie ima-idu erọ ahwo-akpọ na. (Eviavia 16:14; Jerimaya 25:33) Dede na, ma riẹ ahwo nọ a te zọ gbe enọ i ti whu hu. Oziẹ-obro ọyena ọ gbẹ rrọ obaro yọ o rrọ obọ ọnọ Jihova o ro mu na, Jesu Kristi. Bẹsenọ a ti bruoziẹ na, ma re rri ohwo kpobi wọhọ ọnọ o ti zihe ruọ odibo Jihova odẹ n’otha.—Matiu 19:24-26; 25:31-33; Iruẹru 17:31.

14. (a) Ẹvẹ ma sae rọ kiẹ oma mai riwi sọ ma wo ọdawẹ kẹ ahwo? (b) Obọdẹ idhere vẹ ma sai ro dhesẹ ọdawẹ gbe isiuru kẹ amọfa?

¹⁴ Wọhọ Jesu, ma re wo ọdawẹ kẹ ahwo. Ma rẹ sae nọ oma mai nọ: ‘Kọ mẹ be riohrọ ahwo nọ otu egagọ, erọ esuo gbe erọ ekiọthuọ akpọ nana a rehọ eme ẹghẹ gbe erọ iwhayo viẹ họ no? Otẹrọnọ a bi wo isiuru kpahe ovuẹ nọ ma be wha se ai na ha, kọ mẹ be daoma re me wo otoriẹ oware nọ a bi ro ru ere? Kọ me vuhu mu inọ mẹ, hayo amọfa jọ nọ a be gọ Jihova avọ ẹrọwọ enẹna, a jọ ere okejọ? Kọ me nwene ona usiuwoma ota mẹ lele uruemu rai no? Manikọ me bi kiemu ku ahwo nana inọ orai u re no?’ (Eviavia 12:9) Ahwo a tẹ ruẹ uvi ọdawẹ mai, a rẹ j’owọ viere kẹ ovuẹ mai. (1 Pita 3:8) Ọdawẹ ọ rẹ jẹ wọ omai wo isiuru viere kẹ ahwo nọ ma nya ku evaọ odibọgba mai. Ma rẹ sai kere enọ gbe awaọruọ rai fihọ otọ. Okenọ ma te zihe, ma rẹ sai dhesẹ nnọ anwẹdẹ na ma bi roro kpahe iweze ọsosuọ mai na. Yọ a te wo ẹbẹbẹ jọ nọ ọ be kẹ ai idhọvẹ, ma vẹ sai fi obọ họ.

15. Fikieme ma jẹ gwọlọ ewoma nọ ọ rrọ oma ahwo, kọ ẹvẹ ma sai ro ru ere?

¹⁵ Wọhọ Jesu, ma rẹ gwọlọ ewoma nọ ọ rrọ oma ahwo. Ẹsejọhọ ọyewọ ọvo jọ ọ be daoma gaga re ọ yọrọ emọ riẹ. Ọzae jọ ọ be dhẹ kiti kata re ọ ko uviuwou riẹ. Ohwo jọ nọ ọ kpako no o bi dhesẹ isiuru kẹ eware abọ-ẹzi. Kọ ma bi muẹrohọ eware itieye na evaọ oma ahwo nọ ma nya ku na re ma jiri ai? Evaọ ere oruo, yọ ma be tẹrovi eware nọ ma jọ rọwo kugbe, yọ onana u re rovie edhere nọ ma re ro se isẹi kpahe Uvie na.—Iruẹru 26:2, 3.

Omarokpotọ U w’Uzou Evaọ Edhesẹ Uyoyou

16. Fikieme u je wuzou re ma dhesẹ omarokpotọ avọ adhẹẹ kẹ enọ ma be ta usiuwoma kẹ?

¹⁶ Uyoyou kẹ ahwo nọ ma bi wuhrẹ o rẹ wọ omai yoẹme kẹ unuovẹvẹ areghẹ Ebaibol na: ‘Eriariẹ e rẹ lẹliẹ ohwo bru omorro, rekọ uyoyou o rẹ bọ ga.’ (1 Ahwo Kọrint 8:1) Jesu o wo eriariẹ gaga, dede na o fu uke he. Fikiere nọ whọ be ghale ẹrọwọ ra kugbe ahwo na, who d’agba hayo wọ oma kpehru hu. Ute mai họ re ma nyate idu ahwo je si ahwo ziọ uzẹme nọ ma you gaga na. (Ahwo Kọlọsi 4:6) Kareghẹhọ, okenọ Pita ọ hrẹ Ileleikristi re a ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹthọ orọwọ rai, ọ kareghẹhọ omai inọ ma rẹ ‘rọ udhedhẹ gbe omarokpotọ ru ei.’ (1 Pita 3:15) Ma te wo omarokpotọ gbe adhẹẹ, ma re si ahwo bru Ọghẹnẹ nọ ma be gọ na viere.

17, 18. (a) Didi owọ ma rẹ jẹ kẹ eme iyoma nọ a rẹ ta kpahe ete mai wọhọ egbodibo? (b) Fikieme ẹriẹ evẹrẹ anwae erọ oke Ebaibol o gbẹ rọ r’oja kẹ emọ-uwuhrẹ Ebaibol ho?

¹⁷ U du fo ho re ma dhesẹ eriariẹ mai hayo epanọ ma kpohọ isukulu te kẹ ahwo. Otẹrọnọ ahwo jọ evaọ ẹkwotọ ra a rẹ rọwo gaviezọ kẹ ahwo jọ họ fikinọ a kpohọ isukulu ikpehru hu, whọ k’uvẹ re uruemu rai u fi oyẹlẹ họ owhẹ oma ha. Jesu ọ daezọ họ nọ a jẹ ta nọ o kpohọ isukulu ikpehru oke riẹ hẹ; yọ ọ raro kele ahwo ho re ọ rehọ eriariẹ riẹ dhesẹ oma kẹ ahwo.—Jọn 7:15.

¹⁸ Omarokpotọ gbe uyoyou i wuzou gaga kẹ egbodibo Ileleikristi vi isukulu nọ a re kpohọ kpobi. Owuhrẹ nọ Ọ Mai Kpehru na, Jihova, o re ru omai te kẹ odibọgba na. (2 Ahwo Kọrint 3:5, 6) Yọ makọ oware nọ isu-egagọ Kristẹndọm jọ a rẹ ta kẹhẹ, u du gwọlọ nọ ma re wuhrẹ evẹrẹ anwae erọ oke Ebaibol jọ re ma tẹ jọ iwuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ hẹ. Jihova ọ kẹ ẹgba ẹzi riẹ nọ a ro kere Ebaibol na evaọ edhere nọ o vẹ gaga te epanọ enwenọ ohwo kpobi ọ rẹ sai ro wo otoriẹ izẹme eghaghae riẹ. Izẹme enana e rẹ gbẹ jọ gbẹsinẹdẹ makinọ a fa Ebaibol na kpohọ evẹrẹ udhusoi buobu sa-sa. Fikiere ẹriẹ evẹrẹ anwae, dede nọ u re kiehọ ẹsejọ, o r’oja ha. Ofariẹ, omoya orọ ẹriẹ evẹrẹ buobu o rẹ sai ru ohwo ku okwakwa jọ nọ o r’oja kẹ Ileleikristi uzẹme fiẹ—okwakwa omarokpotọ nọ a rẹ rọ jẹ uwuhrẹ rehọ.—1 Timoti 6:4.

19. Edhere vẹ odibọgba Oleleikristi mai na o jẹ rrọ ẹga nọ a rẹ ga amọfa?

¹⁹ Avro ọ riẹ hẹ inọ odibọgba Ileleikristi mai yọ iruo nọ e gwọlọ uruemu omarokpotọ. Ẹsikpobi ma be rẹriẹ aro dhe ọkparesuọ, ababọ-isiuru, makọ ukpokpoma. (Jọn 15:20) Ghele na, ma tẹ be rọ ẹrọwọ wha odibọgba mai haro, yọ ma bi ru iruo obọdẹ jọ. Ma tẹ ruabọhọ omarokpotọ nọ ma rẹ rọ ga amọfa evaọ iruo nana, yọ ma be raro kele uyoyou nọ Jesu Kristi o dhesẹ kẹ ahwo. Dai roro iei: Otẹrọnọ ma rẹ ta usiuwoma kẹ ahwo udhusoi akuakpe nọ e kare isiuru hayo nọ e be wọso re ma ruẹse nya ku omọvo nọ ọ wọhọ ogodẹ, kọ oyena u gbe te kẹ omodawọ na? Ere! Fikiere ẹkwoma ithihakọ evaọ iruo na, ababọ ẹbẹ nọ o rẹ b’omai, yọ ma be rọ ẹrọwọ ga enọ e wọhọ igodẹ nọ ma re nya ku hu. Ababọ avro, Jihova gbe Jesu a ti muẹrohọ nnọ ma ruẹ ahwo eghaghae itieye na efa je fi obọ họ kẹ ae taure urere na u te ti te.—Hagai 2:7.

20. Evẹ họ idhere jọ nọ ma sae rọ rehọ oriruo mai wuhrẹ?

²⁰ Re ma rehọ oriruo mai wuhrẹ yọ edhere ọfa nọ ma re ro dhesẹ unevaze mai re ma ga amọfa. Wọhọ oriruo, ma gwọlọ wuhrẹ ahwo inọ ẹgọ Jihova, ‘Ọghẹnẹ evawere na’ họ edhere uzuazọ nọ o mai woma kpobi. (1 Timoti 1:11) Nọ a bi muẹrohọ uruemu mai gbe oghẹrẹ nọ ma bi yeri kugbe erivẹ, ibe-isukulu, gbe ibe-iruiruo mai na, kọ a sae ruẹ nọ ma be wereva je wo evevọwẹ? Epọvo na re, ma bi wuhrẹ emọ-uwuhrẹ Ebaibol mai inọ ukoko Ileleikristi na yọ oria uyoyou evaọ akpọ ugbarugba. Kọ emọ-uwuhrẹ mai a sae ruẹ nọ ma you enọ e rrọ ukoko na kpobi je bi ruiruo gaga re ma yọrọ udhedhẹ kugbe ohwohwo?—1 Pita 4:8.

21, 22. (a) Didi uvẹ iruo ma rẹ sae jẹrehọ nọ ma tẹ kiẹ oma mai riwi kpahe odibọgba mai? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ izoẹme esa obaro na?

²¹ Ẹsejọ uruemu unevaze kpahe odibọgba mai o rẹ sae wọ omai re ma wariẹ kiẹ oma mai riwi. Ere oruo avọ oruọzewọ, ibuobu e be ruẹ inọ a rẹ sai ru iruo rai kẹre ẹkwoma ẹrehọ iruo odibọgba oke-kpobi na hayo ẹkwa kpohọ oria nọ ẹgwọlọ rọkẹ etausiuwoma o jẹ mae rro. Amọfa a ku rie họ inọ a re wuhrẹ ẹvẹrẹ ọkpokpọ re a sae ta usiuwoma kẹ erara nọ e be kwa ziọ ẹwho rai na. Uvẹ itieye na i te rovie k’owhẹ, rọ oma olẹ roro kpahe ẹme na. Oma orọkẹ iruo nọ a rẹ rọ ga amọfa o rẹ wha evevọwẹ, udhedhẹ iroro, gbe oghọghọ ulogbo ze.—Ọtausiwoma Na 5:12.

²² Evaọ k’abọ k’abọ kpobi, jọ ma ruabọhọ aro oro kele Jesu Kristi ẹkwoma ẹbọ uyoyou mai kẹ uzẹme nọ ma bi wuhrẹ ahwo na jẹ rọ kẹ ahwo nọ ma bi wuhrẹ na. Ẹbọ gbe edhesẹ uyoyou evaọ idhere ivẹ enana u ti fi obọ họ k’omai bọ emamọ otọhotọ nọ ma rẹ rọ jọ iwuhrẹ nọ e wọhọ Kristi. Rekọ ẹvẹ ma sae rọ bọ họ otọhotọ oyena? Evaọ izoẹme uwuhrẹ nọ i lele ọnana, ma te t’ẹme kpahe ugogo ena uwuhrẹ jọ nọ Jesu o ro ruiruo.

[Oruvẹ-obotọ]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Eme ọ kẹ omai imuẹro inọ oriruo Jesu wọhọ owuhrẹ o kpehru vi onọ ma rẹ sae raro kele he?

• Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma you uzẹme nọ ma wuhrẹ no Ebaibol ze na?

• Fikieme u je w’uzou re ma wo omarokpotọ nọ ma be rro evaọ eriariẹ na?

• Evẹ họ idhere jọ nọ ma sai ro dhesẹ uyoyou kẹ ahwo nọ ma be daoma wuhrẹ na?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]

Daoma ziezi ruẹrẹ oma kpahe

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]

Whọ tẹ rehọ “eriariẹ Ọghẹnẹ” ghaghae, whọ sae rọ Ebaibol na k’iyo

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]

Ma re dhesẹ uyoyou kẹ ahwo ẹkwoma emamọ usi na nọ ma rẹ ghale kugbe ai