Ẹme Jihova Ọ Rẹ Seba Erugba Ha
“Eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ yeya kẹ owhai na o ru rai gba re, ovo u fi rie abọ kie he; ai kpobi i ru gba re.”—JOSHUA 23:14.
1. Oghẹrẹ ohwo vẹ Joshua ọ jọ, kọ eme o ru evaọ ubrobọ ekuhọ uzuazọ riẹ?
Ọ JỌ oletu ẹmo nọ o wo ẹgba nọ ọ rẹ dhozọ họ, ọzae nọ o wo ẹrọwọ je kiete. Avọ Mosis a gbẹ jẹ nya, yọ Jihova ọvo ọ salọ riẹ re o su orẹwho Izrẹl no udhude nọ o vọ avọ idudu kpohọ otọ nọ ame-ivie gbe ọnyọ i bi jo su. Evaọ ubrobọ ekuhọ uzuazọ riẹ, Joshua ọzae nana nọ o wo ọghọ gaga na, ọ tẹ kẹ ekpako ahwo Izrẹl ovuẹ urere riẹ nọ u duobọte ahwo udu. Ababọ avro, ovuẹ yena o bọ ẹrọwọ ahwo nọ a gaviezọ kẹe ga. O rẹ sai bọ ẹrọwọ ra ga re.
2, 3. Ẹvẹ uzuazọ o jọ kẹ emọ Izrẹl okenọ Joshua ọ ta ẹme kẹ ekpako ahwo Izrẹl, kọ eme Joshua ọ ta?
2 Dai roro kpahe ẹgwae nana nọ a ta ẹme te evaọ Ebaibol na: “Nọ u ti kri no, okenọ ỌNOWO na ọ kẹ ahwo Izrẹl omofọwẹ no obọ ewegrẹ nọ e wariẹ rai họ no, yọ Joshua ọ who uno, yọ ikpe riẹ e kẹle ino, Joshua o te koko Izrẹl esoso, te ekpako rai, avọ iletu, te ibruoziẹ avọ ikere kuku, ọ tẹ ta kẹ ae nọ, ‘Enẹna mẹ kpako uno, ikpe mẹ i thabọ raha.’ ”—Joshua 23:1, 2.
3 Joshua ọ kẹle ikpe 110 no, yọ ọ rria eva etoke jọ nọ eware urirẹ e mae jọ via evaọ ikuigbe ahwo Ọghẹnẹ. Ọ rẹro ruẹ iruo igbunu nọ Ọghẹnẹ o ru, ọ tẹ jẹ ruẹ orugba ọrọ eyaa Jihova buobu. Agbẹta, eware nọ ọ rẹro ruẹ eye e kẹ riẹ udu nọ ọ rọ ta nọ: “Whai kpobi a rehọ udu gbe iroro rai riẹ re, inọ eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ yeya kẹ owhai na o ru rai gba re, ovo u fi rie abọ kie he; ai kpobi i ru gba re.”—Joshua 23:14.
4. Eyaa vẹ Jihova ọ yaa kẹ emọ Izrẹl?
4 Eme Jihova vẹ i rugba evaọ okenọ Joshua ọ jọ uzuazọ? Ma te ta kpahe eyaa esa nọ Jihova ọ yaa kẹ emọ Izrẹl. Ọrọ ọsosuọ, Ọghẹnẹ o ti siwi ai no igbo. Ọrọ avivẹ, ọ te thọ ai. Ọrọ avesa, ọ te rẹrote ai. Jihova ọ ya eyaa itieye na kẹ ahwo riẹ re nẹnẹ, yọ ma ruẹ nọ i bi rugba evaọ edẹ uzuazọ mai. Rekọ, taure ma tẹ te ta kpahe oware nọ Jihova o ru no evaọ oke mai na, joma kake ta kpahe eware nọ o ru evaọ edẹ Joshua.
Jihova O Siwi Ahwo Riẹ
5, 6. Oghẹrẹ vẹ Jihova o ro siwi emọ Izrẹl no Ijipti, kọ eme onana u dhesẹ?
5 Okenọ emọ Izrẹl a bo se Ọghẹnẹ fiki igbo nọ a jọ evaọ Ijipti, Jihova o yo ubo rai. (Ọnyano 2:23-25) Jihova ọ ta kẹ Mosis eva itẹwọ nọ e jẹ to na inọ: “Mẹ [be] ze otọ re me ti siwi [ahwo mẹ] no obọ ahwo Ijipti, re mẹ rehọ ae no otọ oyena kpobọ otọ okẹkẹe uwoma na, otọ nọ ame-ivie gbe ọnyọ i je bi suẹ.” (Ọnyano 3:8) Dai roro oghẹrẹ nọ eva e were ahwo na te nọ Jihova o ru onana gba! Nọ Fẹro ọ se inọ o re siobọno emọ Izrẹl no Ijipti, Mosis ọ tẹ vuẹe inọ Ọghẹnẹ ọ te rẹriẹ ame Naele zihe ruọ azẹ. Ẹme Jihova o gine rugba. Ame Ethẹ Naele na o zihe ruọ azẹ. Iyei na i whu, yọ a gbẹ jẹ sae da ame na ha. (Ọnyano 7:14-21) Ghele na, Fẹro o gbe ru uzou gaga, fikiere Jihova ọ tẹ gbẹ kẹ ae iye izii efa, je dhesẹ epanọ ọvuọvo ọ te jọ. (Ọnyano, izou 8-12) Nọ uye avọ ikpe u kpe emọ otuyẹ ahwo Ijipti no, Fẹro ọ tẹ ta kẹ emọ Izrẹl nọ a kpo—emọ Izrẹl a te gine kpo!—Ọnyano 12:29-32.
6 Esiwo nana o wha riẹ ze nọ Jihova ọ rọ salọ Izrẹl wọhọ orẹwho obọriẹ. O kpare Jihova kpehru wọhọ Ọnọ o re ru eyaa riẹ gba, ọnọ ẹme riẹ ọ rẹ seba erugba ha. U dhesẹ epanọ Jihova o kpehru vi eghẹnẹ erẹwho na te. Ese kpahe esiwo yena o rẹ bọ ẹrọwọ mai ga. Dai roro kpahe epanọ o jọ nọ a rọ ẹro ruẹ esiwo yena! Joshua ọ ruẹ inọ ababọ avro Jihova họ ‘Ọnọ Ọ Mai Kpehru vi akpọ kpobi.’—Olezi 83:18.
Jihova Ọ Thọ Ahwo Riẹ
7. Ẹvẹ Jihova ọ rọ thọ emọ Izrẹl no obọ egbaẹmo Fẹro?
7 Kọ ẹvẹ kpahe eyaa avivẹ na, inọ Jihova ọ te thọ ahwo riẹ? A rẹ ruẹ imuẹro onana evaọ eyaa nọ Jihova ọ yaa inọ o ti siwi ahwo riẹ no Ijipti nyae ruọ Ẹkwotọ Eyaa na. Kareghẹhọ inọ Fẹro nọ ofu o je mu na ọ rehọ egbaẹmo nọ e goma gaga avọ ekẹkẹ ẹmo udhusoi buobu le emọ Izrẹl. Dai roro epanọ udu o jọ ọzae ọgeva yena awọ te, maero evaọ okenọ o wọhọ nọ o ko emọ Izrẹl họ udevie igbehru gbe abade na no! Ọghẹnẹ ọ tẹ dhogbo bru ahwo riẹ ze ẹkwoma ẹgho nọ o fihọ udevie emọ Izrẹl gbe ahwo Ijipti. Ebi o jọ ofẹ ahwo Ijipti; elo o tẹ jọ ofẹ emọ Izrẹl. Nọ ẹgho na o bru ahwo Ijipti dhe no, Mosis ọ tẹ riẹ ọkpọ riẹ họ Abade Ọwawae na, ame abade na ọ tẹ hẹriẹ, onana u te rovie edhere fihọ nọ emọ Izrẹl a rẹ rọ dhẹ vabọ, rekọ edhere na o tẹ jọ ẹta kẹ ahwo Ijipti. Jihova o te kpe egbaẹmo egaga Fẹro muotọ, o te ru nọ a gbe ro fi ahwo Riẹ kparobọ họ.—Ọnyano 14:19-28.
8. Ẹvẹ Jihova ọ rọ thọ emọ Izrẹl (a) evaọ udhude na gbe (b) okenọ a ruọ Ẹkwotọ Eyaa na no?
8 Nọ a fa Abade Ọwawae na vrẹ no, emọ Izrẹl a te je ghoro evaọ otọ nọ a dhesẹ wọhọ ‘udhude ulogbo avọ idudu, avọ erao imuomu gbe ekpakpasimagha nọ e jariẹ gbe otọ oyaya nọ ame ọ jọ họ.’ (Iziewariẹ 8:15) Jihova ọ thọ ahwo riẹ evaọ udhude na re. Kọ ẹvẹ o te jọ nọ a tẹ ruọ Ẹkwotọ Eyaa na? Egbaẹmo egaga ahwo Kenan a ti fi ai ẹmo. Ghele na, Jihova ọ ta kẹ Joshua nọ: “Kparoma, nya kpo obọ Jọdan na, whẹ avọ ahwo na kpobi, kpo obọ otọ nọ mẹ kẹ rae na, rọ kẹ ahwo Izrẹl. Ohwo ọvo nọ ọ rẹ sae za owhẹ dhe evaọ edẹ uzuazọ ra kpobi ọ rọ họ; epanọ mẹ jọ kugbe Mosis ere mẹ rẹ te jọ kugbe owhẹ re; mẹ rẹ sai fi owhẹ họ otọ họ, hayo siọ owhẹ ba ha.” (Joshua 1:2, 5) Ẹme yena nọ Jihova ọ ta na o rugba. Oware wọhọ ikpe ezeza, Joshua o fi ivie 31 kparobọ o te je su abọ ologbo ọrọ Ẹkwotọ Eyaa na. (Joshua 12:7-24) Ogbẹrọ Jihova nọ ọ jẹ thọ ae hi, obokparọ nana kpobi o hẹ sae lọhọ họ.
Jihova Ọ Rẹrote Ahwo Riẹ
9, 10. Ẹvẹ Jihova ọ rọ rẹrote ahwo riẹ evaọ udhude na?
9 Roro kpahe eyaa avesa na, inọ Jihova ọ te rẹrote ahwo riẹ. Umutho edẹ jọ nọ Ọghẹnẹ o siwi emọ Izrẹl no Ijipti no, ọ tẹ ya eyaa kẹ ae nọ: “Riri, mẹ rẹ te rehọ emu no ehru tha kuẹ owhai ẹvo; nọ ahwo a rẹ te kua emu okpẹdẹ rai kẹdẹ kẹdẹ.” Wọhọ epanọ ọ ya eyaa na, Ọghẹnẹ ọ “rehọ emu no ehru tha.” “Okenọ ahwo Izrẹl a rue riẹ ae ohwo ọ tẹ ta kẹ ohwo nọ, ‘Nọ didi oware?’ ” Onana họ mana, ebrẹdi nọ Jihova ọ yaa inọ ọ te kẹ ai na.—Ọnyano 16:4, 13-15.
10 Ikpe 40 soso Jihova ọ rẹrote emọ Izrẹl evaọ udhude na, ọ rehọ emu ko ae, jẹ kẹ ae ame da. O tube ru nọ iwu rai e bẹre he yọ awọ rai i fu gbe he. (Iziewariẹ 8:3, 4) Joshua ọ rọ ẹro ruẹ eware nana kpobi. Jihova o siwi ahwo riẹ, ọ thọ rai, jẹ rẹrote ai wọhọ epanọ ọ ya eyaa kẹ ae na.
Esiwo Evaọ Oke Mai Na
11. Eme ọ via evaọ Brooklyn, New York, evaọ 1914, kọ oke eme u te?
11 Kọ ẹvẹ kpahe oke mai na? Evaọ ohiohiẹ Edisoi-Oka, October 2, 1914, Charles Taze Russell, ọnọ ọ jẹ rẹrote iruẹru erọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol evaọ oke yena, ọ nya ruọ uwou nọ a rẹ jọ re emu eva Ebẹtẹle obọ Brooklyn, New York. Ọ tẹ ta avọ evawere nọ: “Wha do whai kpobi.” Kẹsena, taure ọ tẹ te keria, o te whowho avọ oghọghọ inọ: “Oke Egedhọ u te oba no; ivie rai i su edẹ rai gba no.” Oke o wariẹ te no, nọ Jihova, Osu ehrugbakpọ na, ọ te rọ wariẹ siwi ahwo riẹ. Yọ ere o gine ru!
12. Esiwo vẹ o roma via evaọ 1919, kọ eme onana u rovie uvẹ riẹ?
12 Nọ ikpe isoi ọvo e ruọ emu no, Jihova o te siwi ahwo riẹ no ‘Babilọn Ologbo na,’ uvie-ulogbo ọrọ egagọ erue akpọ na. (Eviavia 18:2) Enọ e jọ usu mai rọ ẹro ruẹ esiwo igbunu yena a bu hu. Rekọ, ma ruẹ iyẹrẹ nọ i no rie ze vevẹ. Jihova ọ wariẹ rehọ egagọ efuafo mu je koko enọ e gwọlọ gọe họ. Aizaya ọruẹaro na ọ ruẹaro kpahe onana no vẹre inọ: “Edẹ e te tha nọ a rẹ te rehọ ugbehru-itho uwou ỌNOWO na viẹ kerọ igbehru-itho nọ i kpehru thesiwa, nọ u re ti kpehru vi igbehru kpobi. Erẹwho na kpobi e vẹ te dhẹ kpohọ iẹe.”—Aizaya 2:2.
13. Ẹvi vẹ whọ ruẹ no evaọ udevie ahwo Jihova?
13 Eme Aizaya na i gine rugba. Evaọ 1919 okiọkotọ nọ a wholo na a tẹ rọ aruọwha mu usiuwoma họ ẹ ta evaọ akpọ soso, onọ o kpare egagọ Ọghẹnẹ uzẹme na kpehru. Evaọ etoke ikpe ọ 1930, u te ti dhesẹ oma via vevẹ inọ a mu “igodẹ efa” na họ ekoko họ no. (Jọn 10:16) Ahwo nọ e rọ oma kẹ egagọ uzẹme a kaki bu te idu, kẹsena a te ti bu te idu egba buobu, yọ enẹna a bu te ima buobu no! Evaọ eruẹaruẹ nọ Jọn ukọ na ọ ruẹ, a dhesẹ ahwo nana wọhọ “otu obuobu jọ, nọ ohwo ọvo ọ sai kele he, nọ i no erẹwho kpobi ze, erua gbe ahwo gbe erọo-unu.” (Eviavia 7:9) Eme whọ ruẹ no anwẹnọ whọ rọ rrọ uzuazọ na? Ẹvẹ Isẹri Jihova a bu te evaọ akpọ na okenọ who kurẹriẹ obọ? Nẹnẹ, ahwo nọ a be gọ Jihova a bu vi 6,700,000 no. Ẹkwoma Babilọn Ologbo nọ o siwi ahwo riẹ no, Jihova o te rovie edhere fihọ kẹ ẹvi ologbo nọ ma be ruẹ evaọ akpọ-soso nẹnẹ na.
14. Esiwo vẹ ọ rrọ obaro tha?
14 Esiwo ọfa o rrọ obaro tha—onọ u ti kpomahọ ahwo kpobi evaọ otọakpọ. Jihova ọ tẹ rehọ edhere igbunu raha ahwo nọ e wọso iẹe kpobi no, o ve ti siwi ahwo riẹ je fi ai họ akpọ ọkpokpọ nọ ẹrẹreokie ọ rẹ te jọ. Dai roro epanọ oghọghọ riẹ o te rro te nọ ma te ruẹ ekuhọ emuemu gbe emuhọ etoke nọ o mai woma kpaobọ evaọ otọakpọ na!—Eviavia 21:1-4.
Ọthọwẹ Jihova Evaọ Oke Mai Na
15. Fikieme ma rọ gwọlọ ọthọwẹ Jihova evaọ oke mai na?
15 Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, emọ Izrẹl erọ oke Joshua a gwọlọ ọthọwẹ Jihova. Kọ ahwo Jihova nẹnẹ a gwọlọ ọthọwẹ riẹ re? Ee! Jesu ọ vẹvẹ ilele riẹ unu inọ: “A re ti fi owhai họ uye obẹbẹ, a re ti kpe owhai; erẹwho na kpobi i re ti mukpahe owhai fiki odẹ mẹ.” (Matiu 24:9) Anwọ ikpe buobu ze na, Isẹri Jihova a thihakọ uye ọwọsuọ gbe ukpokpoma no evaọ ekwotọ buobu. Rekọ, Jihova ọ re se ahwo riẹ ba ha. (Ahwo Rom 8:31) Ẹme riẹ ọ kẹ omai imuẹro inọ uvumọ oware, koyehọ, ‘ekuakua ẹmo ọvo nọ a gali vi omai’ nọ o rẹ whaha iruo usiuwoma ota mai o rrọ họ.—Aizaya 54:17.
16. Imuẹro vẹ whọ ruẹ no inọ Jihova ọ be thọ ahwo riẹ?
16 Ghelọ omukpahọ akpọ na, ahwo Jihova a gbe bi dhe evievihọ. Isẹri Jihova a bi vi haro evaọ ekwotọ 236—onọ o rrọ uvi imuẹro inọ Jihova ọ rrọ kugbe omai re ọ thọ omai no obọ ahwo nọ a gwọlọ omai kpe hayo whaha iruo usiuwoma ota mai. Kọ anwẹnọ whọ rọ rrọ uzuazọ na, whọ sae kareghẹhọ edẹ ikpahwo egọmeti jọ nọ i wo ogaga hayo erọ egagọ nọ e wọso ahwo Ọghẹnẹ no? Eme o via kẹ ai no? Diẹse a rrọ enẹna? Ibuobu rai a whu vrẹ no wọhọ epanọ o via kẹ Fẹro evaọ oke Mosis gbe Joshua. Kọ ẹvẹ kpahe idibo Jihova erọ oke mai na nọ i kru ẹrọwọ rai bọwo ẹdẹ uwhu? A rrọ ekareghẹhọ Jihova. Oria ọvo nọ u woma te ekareghẹhọ Jihova nọ a rẹ jọ ọ rrọ họ. U re vevẹ, evaọ ẹme ọthọwẹ, ẹme Jihova o gine rugba no.
Jihova Ọ Be Rẹrote Ahwo Riẹ Nẹnẹ
17. Imuẹro vẹ Jihova ọ kẹ kpahe emu abọ-ẹzi?
17 Jihova ọ rẹrote ahwo riẹ evaọ udhude na, yọ ọ be rẹrote ai nẹnẹ re. ‘Ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ ọ be rọ emu abọ-ẹzi ko omai. (Matiu 24:45) Ma wo eriariẹ ẹme Ọghẹnẹ nọ a ko dhere evaọ ikpe buobu na. Ẹnjẹle jọ ọ ta kẹ Daniẹl nọ: “Ruru eme na, whọ gba obe na di, bọwo oke urere. Ibuobu e rẹte dhẹ kpemu-kpo-aro, eriariẹ i veti vihọ.”—Daniẹl 12:4.
18. Fikieme ma sae rọ ta nọ eriariẹ uzẹme e dafia nẹnẹ?
18 Edẹ urere ma be rria na, yọ uvi eriariẹ kpahe Ọghẹnẹ e ginẹ dafia no. Wariẹ akpọ-soso họ, ẹzi ọfuafo na o fi obọ họ kẹ ahwo nọ a you uzẹme na no re a wo eriariẹ egbagba Ọghẹnẹ uzẹme na gbe ẹjiroro riẹ. Ebaibol e vọ akpọ na nẹnẹ, yọ ebe nọ i bi fi obọ họ kẹ ahwo wo otoriẹ iwuhrẹ uzẹme nọ e rrọ Ebaibol na i re buobu re. Wọhọ oriruo, dai roro kpahe eware nọ e rrọ obe na Eme Ebaibol Na O Gine Wuhrẹ? a Izoeme jọ nọ e riẹ họ: “Eme Họ Uzẹme na Kpahe Ọghẹnẹ?,” “Bovẹ Ahwo nọ A Whu no A Rrọ?,” “Eme Họ Uvie Ọghẹnẹ?,” gbe “Fikieme Ọghẹnẹ Ọ jẹ Kuvẹ kẹ Uye-Oruẹ?” U kri gaga no nọ ahwo-akpọ a bi ro roro kpahe enọ itieye na. Enẹna a rẹ gwọlọ iyo rai bẹ hẹ. Dede nọ ahwo ichọche Kristẹndọm a gba ahwo aro di no evaọ ikpe udhusoi buobu, ẹme Ọghẹnẹ o gbe bi fi obọ họ kẹ enọ e gwọlọ gọ Jihova kpobi.
19. Eyaa vẹ Ọghẹnẹ ọ yaa nọ whọ ruẹ nọ i rugba no, kọ eme onana u wuhrẹ owhẹ?
19 Ababọ avro, fiki eware nọ ma rọ ẹro ruẹ no, ma rẹ sae ta nọ: “Eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ yeya kẹ owhai na o ru rai gba re, ovo u fi rie abọ kie he; ai kpobi i ru gba re.” (Joshua 23:14) Jihova o bi siwi, thọ, jẹ rẹrote idibo riẹ. Kọ whọ sae fodẹ eyaa riẹ jọ nọ i rugba ha eva oke nọ o fihọ? Whọ sae ruẹ ọvo fodẹ hẹ. O rẹ jọ oware areghẹ re ma fievahọ Ẹme Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ seba erugba ha na.
20. Fikieme ma je rri kpohọ obaro avọ evaifihọ?
20 Kọ ẹvẹ kpahe obaro? Jihova ọ ta kẹ omai no inọ ibuobu mai a rẹ sai wo ẹruore ọrọ ẹrria otọakpọ nọ a zihe ruọ aparadase owoma. Umutho mai jọ ọvo a wo ẹruore inọ a ti lele Kristi su evaọ obọ odhiwu. Oghẹrẹ ẹruore nọ ma wo kpobi kẹhẹ, ma wo ẹjiroro nọ ma re ro kru ẹgbakiete mai wọhọ Joshua. Ẹdẹ jọ ọ be tha nọ oware nọ ma bi rẹro riẹ na u ti ro te omai obọ. Kẹsena ma vẹ te kareghẹhọ eyaa Jihova kpobi, ma vẹ te ta re inọ: “Ai kpobi i ru gba.”
[Oruvẹ-obotọ]
a Onọ Isẹri Jihova a kere.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Enọ Nana Vevẹ?
• Orugba eyaa Jihova vẹ Joshua ọ ruẹ?
• Eyaa vẹ Ọghẹnẹ ọ yaa nọ whọ ruẹ nọ i rugba no?
• Eme o re mu omai ẹro kpahe ẹme Ọghẹnẹ?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 19]
Jihova ọ jowọ re o siwi ahwo riẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 19]
Ẹvẹ Jihova ọ rọ thọ ahwo riẹ eva Abade Ọwawae na?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]
Ẹvẹ Jihova ọ rọ rẹrote ahwo riẹ evaọ udhude na?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]
Jihova ọ be rẹrote ahwo riẹ nẹnẹ