Eware Nọ E Rẹ Wha Evawere Ze Uviuwou

Epanọ A re ro Ku Ebẹbẹ Họ

Ọzae ọ ta nọ: “Bovẹ emetẹ mai a nya?”

Aye ọ ta nọ: “A kpobọ eki nyae dẹ iwu jọ.”

Ọzae ọ ta nọ: [Avọ evedha ọ tẹ va notọ ze] “Eme whọ ta na jọ, ‘a nyae dẹ iwu ekpokpọ’? Amara nukpo a dẹ ejọ na!”

Aye ọ ta nọ: [Ọ tẹ be thọ omariẹ, avọ evedha inọ ọzae riẹ ọ be fo iẹe keleme] “Rekọ anọ eware ikuẹku e ziọ eki. U te no ere no, a vuẹ omẹ, mẹ tẹ ta nọ a sae nyae dẹ.”

Ọzae ọ ta nọ: [Ọ sae gba ofu riẹ hẹ, ọ tẹ va n’otọ ze] “Whọ riẹ nọ o rẹ dha omẹ eva gaga nọ emetẹ mai a tẹ be raha ugho ababọ ọjọriẹ mẹ! Eme ọ rẹ lẹliẹ owhẹ jiroro ekpuakpua itieye evaọ emu mẹ?”

DIDI ebẹbẹ who roro nọ u fo nọ imava orọo nọ ma jọ etenẹ wariẹ eme rai na a re ru oware jọ kpahe? O rrọ vevẹ inọ o rrọ bẹbẹ kẹ ọzae na re ọ gba ofu riẹ. Rekọ u te no ere no, o wọhọ nọ ọzae avọ aye na a wo ọvuọ eriwo riẹ kpahe epanọ uvẹ nọ a rẹ kẹ emọ na o rẹ rro te. Yọ o wọhọ nọ aimava a be hae ta ẹme kugbe tere he.

Orọo ovuovo nọ o gba re o rrọ họ. Imava orọo kpobi a rẹ nyaku oghẹrẹ ebẹbẹ sa-sa. E tẹ make rrọ ebẹbẹ ilogbo hayo esese, u wuzou gaga re ọzae avọ aye a wuhrẹ epanọ a re ro ku ai họ. Fikieme?

Nọ oke o be nyaharo na, ebẹbẹ nọ a kẹ uvẹ nọ a daoma kuhọ họ i ve ti ru nọ ẹmeọta-kugbe o re ro brudhe. Solomọn ovie owareghẹ na ọ ta nọ: “Ẹwhọ ọ wọhọ ọzadhe kerọ ẹthẹ itehru.” (Itẹ 18:19) Ẹvẹ whọ sai ro ru uvẹ fihọ kẹ emamọ ẹmeọta-kugbe nọ wha tẹ rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ?

Ẹmeọta-kugbe o wuzou gaga kẹ obokparọ orọo wọhọ epanọ azẹ o wuzou te kẹ oma na, jẹruọ epanọ ubiudu gbe irue i re ru azẹ dhẹ oma wariẹ na, ere uyoyou gbe adhẹẹ i re fi obọ họ ru ẹmeọta-kugbe jọ ziezi evaọ orọo. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:33) Nọ a te bi ku ebẹbẹ họ, uyoyou o rẹ wọ imava orọo kpairoro vrẹ ethobọ nọ e vrẹ no—gbe edada nọ i no rie ze—kẹsena a vẹ tẹrovi ẹme nọ ọ rrọ otọ na. (1 Ahwo Kọrint 13:4, 5; 1 Pita 4:8) Imava orọo nọ i wo adhẹẹ kẹ ohwohwo, a rẹ kẹ ohwohwo uvẹ ta oware nọ o riẹe eva jẹ daoma gaviezọ kẹ otofa ẹme na orọnikọ ẹme nọ a ta na ọvo ho.

Owojẹ Ene nọ A Sai ro Ku Ebẹbẹ Họ

Roro kpahe owojẹ ene nọ e rrọ obotọ na, re who je muẹrohọ epanọ ehri-izi Ebaibol e sai ro fi obọ họ kẹ owhẹ rọ edhere uyoyou gbe adhẹẹ ku ebẹbẹ họ.

 1. Ruẹrẹ oke họ nọ wha rẹ rọ ta ẹme kpahe ẹbẹbẹ na. “Koware koware kpobi ọvuọ ezi riẹ, . . . oke jọ nọ a rẹ rọ fọ tou, oke jọ nọ a rẹ rọ ta ẹme.” (Ọtausiuwoma Na 3:1, 7) Wọhọ epanọ oriruo ọzae avọ aye nọ ma wariẹ eme rai evaọ obehru na u dhesẹ, ebẹbẹ jọ e rẹ sae kpare ofu. O tẹ via ere, daoma “fọ tou”—gba oma ra re whọ kpairoro vrẹ ẹme na tao nọ ofu ọ re te ze he na. Whọ rẹ sae thọ orọo ra no okpẹtu nọ who te ru lele ohrẹ Ebaibol nana: “Emuhọ ẹwhọ kpobi ọ wọhọ ame nọ a kufiẹ; fikiere nyavrẹ re ẹwhọ ọ tẹ via.”—Itẹ 17:14.

Dede na, u wo oke nọ “a rẹ rọ ta ẹme.” Ebẹbẹ e wọhọ ẹbe, nọ e rẹ rro vrabọ nọ a tẹ kẹ ae uvẹ. Fikiere, whọ kpairoro vrẹ ẹbẹbẹ nọ ọ rrọ otọ vievie he, inọ o ti kuhọ kẹ omariẹ. Nọ whọ tẹ ta kẹ ọrivẹ ra nọ wha siọ ẹme jọ ba tao, kẹe adhẹẹ ẹkwoma oke nọ who re fihọ nọ wha rẹ rọ ta ẹme kpahe ẹbẹbẹ na kẹle. Eyaa itieye na i re fi obọ họ kẹ owhai nọ wha re ro fi ohrẹ Ebaibol na hiruo, nọ o ta nọ: “Wha jọ [ọre] o kiedi ofu rai họ họ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:26) Yọ u fo nọ who re ru lele ẹme ra na.

DAI RU ONANA: Salọ oke jọ koka koka nọ wha sae rọ ta ẹme kpahe ebẹbẹ uviuwou. Who te muẹrohọ nọ ofu ọ rẹ kaki mu owhẹ gaga evaọ oghẹrẹ oke jọ evaọ okpẹdẹ—wọhọ oriruo, nọ who te no iruo t’uwou obọ hayo taure whọ tẹ re emu—whọ salọ oke yena wọhọ okenọ wha rẹ rọ ta ẹme kpahe ebẹbẹ hẹ. Ukpoye, salọ oke nọ whọ riẹ nọ whẹ avọ ọrivẹ ra wha sae rọ rehọ udu totọ ta ẹme ziezi.

 2. Ta eriwo ra avọ adhẹẹ, who si oware ovuovo no ho. “Jọ kohwo kohwo ọ ta uzẹme kẹ ọrivẹ riẹ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:25) Whọ tẹ rọo no, ọzae hayo aye ra họ ọrivẹ nọ ọ mae kẹle owhẹ oma. Fikiere, ta ugogo oware nọ o rrọ owhẹ eva, whọ ko oware ovuovo dhere iei hi. Margareta,a nọ ọ rrọ orọo te ikpe 26 no ọ ta nọ: “Nọ mẹ rọo obọ, me je rẹro nọ ọzae mẹ ọ rẹ nwane riẹ eva mẹ nọ ẹbẹbẹ ọ tẹ roma via. Mẹ tẹ te ruẹ nọ kpakọ ere o rrọ họ. Enẹna, mẹ be hae daoma ta eva mẹ vevẹ.”

Kareghẹhọ, nọ wha tẹ be ta ẹme kpahe ẹbẹbẹ, utee ra họ re who ru ọrivẹ ra riẹ iroro ra, orọnikọ epanọ whọ rẹ rọ kparobọ vi ọrivẹ ra ha, wọhọ ẹsenọ ọ rrọ ọwegrẹ ra. Re whọ ruẹse ta eva ra vevẹ, ta oware nọ who roro nọ o rrọ ẹbẹbẹ na, jẹ fodẹ okenọ o rọ romavia, kẹsena whọ vẹ ta oghẹrẹ nọ o lẹliẹ eva dha owhẹ te. Wọhọ oriruo, otẹrọnọ eva e be dha owhẹ fikinọ ọrivẹ orọo ra o bi ru uwou na fihọ whọhọ whọhọ, whọ sae ta kẹe avọ adhẹẹ inọ ‘Oghẹrẹ nọ who re gbolo iwu ra fihọ otọ nọ who te no iruo ze [ẹbẹbẹ na gbe okenọ o be hae rọ romavia], o be hae jọ omẹ oma inọ o wọhọ nọ orufuọ nọ me bi ru evaọ uwou na o be da owhẹ ẹro ho [oghẹrẹ nọ uruemu riẹ na o rrọ owhẹ oma].’ Kẹsena whọ vẹ rọ areghẹ ta oware nọ who roro nọ u re ku ẹbẹbẹ na họ.

DAI RU ONANA: Re o ruẹsi fi obọ họ kẹ owhẹ ziezi riẹ ẹme nọ who ti lele ọrivẹ-orọo ra ta, kere oware nọ who roro nọ o rrọ ẹbẹbẹ fihọ otọ, gbe oghẹrẹ nọ who roro nọ wha re ro ku ei họ.

 3. Gaviezọ kẹ ọdawẹ ọrivẹ ra je dhesẹ inọ who vuhu eriwo riẹ mu. Jemis olele na o kere inọ u fo re Oleleikristi o “he yo vẹrẹ, ọ vẹ rọ ẹrera ruọ ẹme-ọta, je muofu ẹrera.” (Jemis 1:19) Eware nọ i re si evawere no orọo te onana i bu hu—iroro nọ ọjọ o re wo inọ ọdekọ ọ riẹ epanọ ẹbẹbẹ jọ ọ be kẹe uye te he. Gbaemu re whọ whaha oware nọ o rẹ lẹliẹ ọrivẹ ra wo iroro yena!—Matiu 7:12.

Ọzae jọ nọ a re se Wolfgang nọ ọ rrọ orọo te ikpe 35 no ọ ta nọ: “Nọ ma tẹ be ta ẹme kpahe ebẹbẹ nọ e romavia, eva e rẹ gwọlọ dha omẹ, maero nọ o tẹ rrọ omẹ oma inọ aye mẹ o bi roro lele omẹ hẹ.” Dianna nọ ọ rrọ orọo te ikpe 20 no, ọ ta nọ: “Ẹsibuobu mẹ rẹ ta kẹ ọzae mẹ inọ ọ be hae gaviezọ kẹ omẹ hẹ nọ ma tẹ be ta ẹme kpahe ebẹbẹ nọ e romavia.” Ẹvẹ whọ sai ro fi ọzadhe nana kparobọ?

Whọ jọ udu ra roro nọ whọ nwane riẹ epanọ oma o rrọ ọrivẹ ra hayo nwane riẹ iroro riẹ hẹ. Ebaibol e ta nọ: “Ohwo nọ ọ rẹ daezọ họ emeẹsọ ọ [rẹ] rọ wha ẹwhọ ze, rekọ enọ e rẹ gaviezọ ohrẹ eyehọ enọ i wo areghẹ.” (Itẹ 13:10) Kẹ ọrivẹ ra adhẹẹ ẹkwoma uvẹ nọ whọ rẹ kẹe re ọ ta iroro riẹ ababọ ẹme nọ who re brudhei unu. Kẹsena, re u mu owhẹ ẹro nọ who wo otoriẹ ẹme na, rọ ẹme obọra wariẹ ẹme nọ ọ ta na, yọ who ru ei evaọ edhere ẹkoko hayo ofu hu. Kẹ ọrivẹ ra uvẹ re ọ kpọ owhẹ họ otẹrọnọ who rri ẹme riẹ jọ thọ. Whẹ ọvo ọ ta eme na kpobi hi. Whai imava wha jọ ohwohwo ta bẹsenọ u re mu owhai ẹro inọ wha gine wo otoriẹ eriwo gbe iroro ohwohwo no evaọ ẹme nọ ọ rrọ otọ na.

Uzẹme, re ohwo ọ sae gaviezọ kẹ ọrivẹ riẹ ziezi jẹ daoma vuhu eriwo riẹ mu o gwọlọ omaurokpotọ gbe odiri. Rekọ whọ tẹ be rọ ere oruo kake rehọ adhẹẹ kẹ ọrivẹ ra, oma o te wọe kẹ owhẹ adhẹẹ re.—Matiu 7:2; Ahwo Rom 12:10.

DAI RU ONANA: Whọ tẹ be wariẹ ẹme ọrivẹ ra sọ u vẹ owhẹ ẹro, o jọnọ eme nọ ọ ta whọ rẹ nwani kele unọjọ utọjọ họ. Evaọ edhere ẹwo, daoma dhesẹ oghẹrẹ nọ who wo otoriẹ ẹme nọ ọrivẹ ra ọ be ta gbe epanọ oware na o riẹe oma.—1 Pita 3:8.

 4. Wha rọwokugbe oware ovo nọ wha roro nọ o rẹ sai ku ẹbẹbẹ na họ. “Imava i woma vi omọvo, keme a wo emamọ osaohwa rọkẹ iruo rai. Keme a te kie, ọjọ ọ rẹ kpare ọrivẹ riẹ.” (Ọtausiuwoma Na 4:9, 10) Nọ ọzae avọ aye a gbẹ be rọ eva evo ru iruo kugbe je fi obọ họ kẹ ohwohwo ho, a rẹ sai ku ebẹbẹ orọo buobu họ họ.

Uzẹme, Jihova ọ rehọ ọzae mu ọnọ o wuzou uviuwou. (1 Ahwo Kọrint 11:3; Ahwo Ẹfẹsọs 5:23) Orọnọ obọ ogaga nọ o re ro su họ ọzae o wo uzou uwou hu. Ọzae nọ o wo areghẹ ọ rẹ rọ iroro obọriẹ ọvo ku ẹme kpobi họ họ. David nọ ọ rrọ orọo te ikpe 20 no ọ ta nọ: “Mẹ rẹ daoma gwọlọ oria nọ mẹ avọ aye mẹ ma jọ rọwokugbe, gbe iroro-ejẹ nọ mẹ avọ iẹe ma whobọhọ.” Tanya nọ ọ rrọ orọo te ikpe ihrẹ no ọ ta nọ: “Nọ a te bi ku ebẹbẹ họ, orọnikọ orọ ohwo nọ o thọ hayo onọ o gba họ ẹme na ha. Ẹsejọ, u re wo idhere sa-sa nọ a sai ro ku ẹbẹbẹ ọvona họ. Mẹ ruẹ vuhumu inọ oware nọ o rẹ kẹ obokparọ evaọ ekuhọ ebẹbẹ họ, ororokẹ nọ a re dhesẹ gbe iroro omọfa nọ a rẹ jẹ rehọ.”

DAI RU ONANA: Wha daoma jẹ iroro kugbe, ẹkwoma oghẹrẹ sa-sa nọ wha roro nọ a sai ro ku ẹbẹbẹ na họ nọ wha re kuobọgbe kere fihotọ. Nọ wha te kere ifue nọ wha roro ku kpobi fihotọ no, wha vẹ kiẹ ai riwi unọjọ utọjọ je fi onọ whai imava wha rọwokugbe họ iruo. Kẹsena, wha vẹ salọ okejọ evaọ obaro kẹlena nọ wha rẹ rọ kiẹ riwi sọ wha ru lele ifue nọ wha salọ na gbe epanọ u wiruo te.

Wha Kuobọgbe, Wha Jọ Ọvuọ Oriẹ Hẹ

Jesu o dhesẹ orọo inọ oware nọ Ọghẹnẹ ọ jọ ku imava kugbe. (Matiu 19:6) Jesu ọ rehọ ẹme nana no oriruo oware nọ a jẹ hai ru evaọ oke riẹ ze, onọ a jẹ rọ rehọ ure ovo gba erao ivẹ kugbe ro ru iruo. Nọ erao ivẹ na i gbe bi ru iruo kugbe owowa ha, a rẹ sai ru emamọ iruo evuọvo ho yọ ure nọ a rọ gbae kugbe na o rẹ jẹ yawo ai ohọre. Nọ a te ru iruo kugbe, a rẹ sai ghelie ewha egbẹgbẹdẹ hayo kporo udhu.

Epọvo na re, nọ ọzae avọ aye a gbe bi ru eware kugbe he, orọo na o sae wọhọ owha ogbẹgbẹdẹ kẹ ai. Evaọ abọdekọ riẹ, nọ a te bi ru eware kugbe, a rẹ sai ku enwenọ ẹbẹbẹ kpobi họ je ru eware iwoma buobu. Ọzae jọ nọ a re se Kalala nọ o bi wo evawere gaga evaọ orọo riẹ, ọ ta ẹme na kpẹkpẹe inọ, “Anwọ ikpe 25 na nọ mẹ avọ aye mẹ ma be hai ku ebẹbẹ mai họ ẹkwoma uzẹme ẹme nọ ma rẹ ta kẹ ohwohwo, ọdawẹ gbe ororokẹ nọ ma be hai dhesẹ kẹ ohwohwo, Jihova nọ ma be hae lẹ se kẹ obufihọ, gbe ehri-izi Ebaibol nọ ma be hai fihọ iruo.” Kọ whọ gbẹ sai ru epọvo na re?

NỌ OMA RA NỌ . . .

▪ Ẹbẹbẹ vẹ mẹ mae gwọlọ nọ me re lele ọrivẹ mẹ ta ẹme kpahe?

▪ Ẹvẹ mẹ sae rọ ruẹ nọ me wo otoriẹ epanọ ẹbẹbẹ nana ọ ginẹ rrọ ọrivẹ mẹ oma?

▪ Otẹrọnọ mẹ be hae sobọhọ inọ ẹme mẹ ọvo a re lele ẹsikpobi, ebẹbẹ vẹ me roro nọ onana o rẹ sae whaze?

[Oruvẹ-obotọ]