‘Ẹzi Ọfuafo O Mu Rai’

“Aroọruẹ ọvo nọ o no obọ ohwo ze ọ te jọ họ, rekọ ahwo nọ Ẹzi Ẹri o mu ae a ta ẹme nọ o no obọ Ọghẹnẹ ze.”—2 PITA 1:21.

EME NỌ WHO RE RORO DIDI KPAHE

Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo na wha evuẹ riẹ se ahwo nọ a kere Ebaibol na?

Eware vẹ e kẹ imuẹro nọ ẹzi Ọghẹnẹ a ro kere Ebaibol na?

Re whọ hai rri Ebaibol na ghaghae, eme whọ rẹ sai ru kẹdẹ kẹdẹ?

 1. Fikieme ma rọ gwọlọ Ebaibol na?

BOVẸ ma no ze? Fikieme ma rọ rrọ uzuazọ? Bovẹ ma bi yeri akpọ kpohọ? Fikieme akpọ na ọ rọ rrọ enẹ? Eme ọ rẹ via k’omai nọ ma te whu? Ahwo buobu a rẹ nọ enọ nana. O gbẹ rrọ Ebaibol ho, ẹvẹ ma sae rọ riẹ iyo enọ nana gbe enọ efa nọ i wuzou? Ababọ Ebaibol na, eware nọ ma rọ ẹro ruẹ no evaọ uzuazọ ọvo ma hai wuhrẹ no ze. O hae jọnọ eware nọ ma rọ ẹro ruẹ no ọvo ma bi wuhrẹ no ze, kọ ma hẹ sai rri “uzi ỌNOWO” na ghaghae wọhọ epanọ ọso-ilezi na o rri rie?—Se Olezi 19:7.

 2. Ẹvẹ ma sai ro rri Ebaibol na ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze?

² U yoma kẹhẹ inọ ahwo jọ a gbe bi rri Ẹme Ọghẹnẹ ghaghae wọhọ epaọ ọsosuọ họ. (Rri Eviavia 2:4.) A gbe bi ru eware nọ e rẹ were Jihova ha. (Aiz. 30:21) Ma rẹ kuvẹ re oware utioye o via kẹ omai hi. Ma rẹ sai rri Ebaibol na gbe eware nọ ma bi wuhrẹ noi ze ghaghae yọ ere u fo nọ ma re ru. Ebaibol na yọ obọdẹ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ oyoyou mai ze. (Jem. 1:17) Eme ma re ru nọ uyoyou mai kẹ “ẹme Ọghẹnẹ” u re ro dhe ẹgẹga? Oware jọ nọ u re fi obọ họ k’omai họ, nọ ma te bi roro kpahe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kpọ ahwo nọ a kere Ebaibol na. Oyena o gwọlọ nọ ma roro kpahe imuẹro buobu nọ i dhesẹ nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ kpọ ahwo na. Nọ ma te bi ru ere, oma o te wọ omai se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ je fi eware nọ ma se họ iruo.—Hib. 4:12.

‘ẸZI ỌFUAFO O MU RAI’—EVAỌ OGHẸRẸ VẸ?

 3. Ẹvẹ ‘ẹzi ọfuafo o ro mu’ eruẹaro gbe amọfa nọ i kere Ebaibol na?

³ Ezae 40 i kere Ebaibol na evaọ etoke ikpe nọ i bu te odu ọvo egba ezeza gbe ikpe (1,610), no ukpe 1513 taure Kristi ọ tẹ ze rite ukpe 98 ọrọ ekele mai na. Ejọ evaọ usu rai yọ eruẹaro nọ ‘ẹzi ọfuafo o mu.’ (Se 2 Pita 1:20, 21.) Ẹme nọ a fa nọ “mu” na u no ẹme Griki ze yọ evaọ oria Ebaibol nana u dhesẹ epanọ oware o rẹ wọ ohwo no oria ruọ oria, hayo epanọ ohwo ọ rẹ kuvẹ re oware o wọe kpohọ oria ofa. Iruẹru Ikọ Na 27:15 o rehọ ẹme na dhesẹ okọ nọ ofou ọ daji jẹ wọ kpohọ ofẹ ọfa. ‘Ẹzi ọfuafo o mu’ eruẹaro gbe amọfa nọ i kere Ebaibol na keme Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma ẹzi riẹ t’ẹme kẹ ae jẹ kpọ ae. Nọ o rrọ ere na, orọnikọ iroro obọrai a kere he rekọ onọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ rai. Ẹsejọ ezae nana a re tube wo otoriẹ eware nọ a jẹ ruẹaro rai hayo nọ a je kere he. (Dan. 12:8, 9) Ẹhẹ, “Ọghẹnẹ o gie ẹwolo ku ikereakere na kpobi,” yọ eriariẹ ohwo-akpọ ọvo e riẹ eva ha.—2 Tim. 3:16.

4-6. Idhere vẹ Jihova ọ rọ wha ovuẹ riẹ se ahwo nọ a kere Ebaibol na? Kẹ oriruo.

⁴ Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo na wha evuẹ se ahwo nọ a kere Ebaibol na? Kọ ọ vuẹ ae uzedhe eme nọ a re kere manikọ ọ ta ẹme kẹ ae ọvo, ahwo na a tẹ rọ ẹme obọrai kere ẹjiroro riẹ fihọ otọ? Roro kpahe oghẹrẹ nọ ọga-iruo o re ro kere ileta. Nọ o tẹ gwọlọ nọ eme ileta na e rẹ jọ uzedhe eme nọ ọ ta no unu ze dẹẹ, ọye ọvo o re kere ileta na hayo se eme na kẹ okere-obe riẹ. Okere-obe na o ve kere ai fihotọ, kẹsena ọga-iruo na ọ vẹ whobọhọ ileta na. Evaọ oke ofa, ọ rẹ sae vuẹ okere-obe na eme nọ i wuzou ọvo, okere-obe na ọ vẹ rehọ eme obọriẹ kere ileta na. Kẹsena ọga-iruo na o ve se ileta na jẹ vuẹ okere-obe na re o ru inwene nọ o gwọlọ. Ukuhọ riẹ, ọga-iruo na ọ vẹ whobọhọ iẹe, ohwo nọ a vi ileta na se ọ vẹ riẹ nọ obọ ọga-iruo na ileta na i no ze.

⁵ Epọvo na re, Ọghẹnẹ ọ ‘rehọ uziobọ riẹ’ kere abọjọ Ebaibol na. (Ọny. 31:18) Jihova o te je se eme kẹ ahwo kere nọ o tẹ gwọlọ ere. Wọhọ oriruo, Ọnyano 34:27 ọ ta nọ: ‘ỌNOWO na ọ tẹ ta kẹ Mosis nọ, “Kere eme enana; eme nọ mẹ avọ owhẹ gbe emọ Izrẹl ma rọ re ọvọ kugbe.”’ Epọvo na re, Jihova ọ ta kẹ Jerimaya ọruẹaro na nọ: ‘Kere eme nọ omẹ ta kẹ owhẹ na kpobi họ obe.’—Jeri. 30:2.

⁶ Rekọ evaọ unuẹse buobu, Ọghẹnẹ ọ rehọ edhere igbunu vuẹ ahwo nọ a kere Ebaibol na iroro riẹ, kẹsena ahwo na ọvo a tẹ rọ eme obọrai kere iroro Ọghẹnẹ. Obe Ọtausiuwoma Na 12:10 o ta nọ: “Ọtausiuwoma na ọ gwọlọ eme-awere, o te kere eme uzẹme na kpọvi.” Luk, omọvo enọ i kere ebe Usiuwoma na “o lele eware na kpobi nọ emuhọ ze ẹrẹrẹe, [o te] roro nọ u woma re [o] kere ai othotha.” (Luk 1:3) Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma ẹzi riẹ ruẹ nọ, dede nọ ahwo nọ a kere Ebaibol na a gba ha, eme nọ a kere e rrọ gbagba.

 7. Ẹvẹ ahwo-akpọ nọ Ọghẹnẹ o ro kere Ebaibol na u ro dhesẹ areghẹ riẹ via?

⁷ Ahwo-akpọ nọ Ọghẹnẹ o ro kere Ebaibol na u dhesẹ areghẹ ologbo riẹ via. Nọ ohwo o te se ẹme, o re wo otoriẹ oware, yọ ọ rẹ sai je wo oghọghọ, uweri gbe ọdawẹ no eme nọ o se ze. Kọ o hae jọnọ Jihova ọ rehọ ikọ-odhiwu kere Ebaibol na, ẹvẹ o hae te jọ? Kọ a hae te sai kere kpahe ozọ, uweri, gbe edada evaọ edhere nọ e sai ro duobọte ohwo-akpọ udu? Fikinọ Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ kpọ ahwo-akpọ nọ a gba ha nọ a rọ rehọ eme obọrai kere iroro riẹ fihọ otọ, eme na e rẹ nyate omai udu.

EWARE NỌ I RU OMAI RIẸ NỌ OBỌ ỌGHẸNẸ EBAIBOL NA O NO ZE

 8. Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ Ebaibol na o wo ohẹriẹ no ebe egagọ efa kpobi?

⁸ Eware buobu e kẹ omai imuẹro inọ ẹzi Ọghẹnẹ a ro kere Ebaibol na. Obe egagọ ovo nọ o ta kpahe Ọghẹnẹ te Ebaibol na o rrọ họ. Wọhọ oriruo, ebe egagọ Hindu e ta kpahe iwuhrẹ rai, iruẹru rai, gbe izi nọ u fo nọ a re lele. Ebe egagọ Buddha e ta kpahe izi nọ isu egagọ rai a re lele. E tẹ jẹ ta kpahe iwuhrẹ Buddha. Ohwo nọ ọ to egagọ na họ nọ a se Buddha na o se omariẹ ọghẹnẹ hẹ, yọ ọ t’ẹme kpahe Ọghẹnẹ Erumeru na tere he. Ebe uwuhrẹ Confucius e ta kpahe eware nọ e via, izi, iruẹru emajiki, gbe ile. Dede nọ obe egagọ Muslim nọ a re se Koran o ta nọ Ọghẹnẹ ọvuọvo ọ rrọ, inọ ọye họ Erumeru, gbe Ariẹre, o fodẹ odẹ-oma Ọghẹnẹ hẹ, Jihova, onọ o roma via unuẹse buobu evaọ Ebaibol na.

9, 10. Eme Ebaibol na ọ rẹ sai wuhrẹ omai kpahe Ọghẹnẹ?

⁹ Ebe egagọ buobu e ta kpahe Ọghẹnẹ tere he, rekọ Ebaibol na o wuhrẹ omai eware buobu kpahe Jihova Ọghẹnẹ gbe iruẹru riẹ. U fi obọ họ kẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ. Ebaibol ọ ta nọ Ọghẹnẹ ọ mai wo ogaga, areghẹ, o wo ọriẹwẹ hẹ, gbe nọ o you omai. (Se Jọn 3:16; 1 Jọn 4:19.) U te no ere no, Ebaibol na ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹ ahwo [jọ] ọvo rehọ họ, rekọ evaọ korẹwho korẹwho ọnọ ọ jarae dhẹe o je ru onọ ukiẹrẹe ọ rẹ rehọ iẹe.” (Iruẹru 10:34, 35) Oghẹrẹ nọ Ebaibol na ọ da oria kpobi fia o kẹ imuẹro nọ ẹme nana ginọ uzẹme. Ahwo nọ a rẹ kiẹ kpahe evẹrẹ a ta nọ evẹrẹ nọ e rrọ akpọ na soso i bu te idu ezeza gbe egba ihrẹ (6,700), yọ a tẹ ghale ahwo nọ a rrọ akpọ na kpohọ abọ akpe, abọ izii a be jẹ udhusoi evẹrẹ nana. Ghele na, a fa abọjọ hayo oma Ebaibol na soso fihọ evẹrẹ nọ i bu te idu ivẹ gbe egba ene (2,400) no. Enwenọ ohwo kpobi evaọ akpọ na ọ rẹ sai se Ebaibol na evaọ ẹvẹrẹ riẹ.

¹⁰ Jesu ọ ta nọ: “Ọsẹ mẹ o gbe bi ru iruo rite enẹna, me te je bi ru re.” (Jọn 5:17) ‘Jihova họ Ọghẹnẹ no ebẹdẹ rite ebẹdẹ.’ Fikiere dai roro kpahe eware kpobi nọ o ru no. (Ol. 90:2) Ebaibol na ọvo họ obe nọ o ta kẹ omai kpahe eware nọ Ọghẹnẹ o ru no evaọ oke nọ u kpemu, enọ o bi ru enẹna, gbe enọ o ti ru evaọ obaro. Ebaibol na o te je ru omai riẹ eware nọ e rẹ were iẹe gbe enọ e rẹ dhae eva, o tẹ jẹ vuẹ omai oghẹrẹ nọ ma sai ro si kẹle iẹe. (Jem. 4:8) A joma kuvẹ hẹ re ilale obọmai i ru omai siomano Ọghẹnẹ.

11. Ẹvẹ ehrẹ nọ e rrọ Ebaibol na i woma te?

¹¹ Areghẹ nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ nọ ohwo ọ rẹ sai wo no Ebaibol ze na o kẹ imuẹro re inọ obọ Ọghẹnẹ u gine no ze. Pọl ukọ na o kere nọ: “Ono ọ riẹ eva Ọnowo nọ ọ rẹ sai dhesẹ kẹe?” (1 Kọr. 2:16) Oria Ebaibol nana o wọhọ onọ jọ nọ Aizaya ọruẹaro na ọ nọ ahwo evaọ oke riẹ inọ: ‘Ono ọ rẹ sae wawo Ẹzi ỌNOWO na, hayo jọ ọkiroro riẹ?’ (Aiz. 40:13) Ohwo ọvo ọ rẹ sai ru ei hi. Agbẹta nọ ehrẹ nọ Ebaibol ọ kẹ kpahe orọo, emọ, aruọzaha, usu, iruo, oruọzewọ, gbe iruemu ezi e rọ mai woma kpaobọ na. Ohrẹ Ebaibol nọ u re kiekpe ohwo o rrọ họ. Rekọ, ahwo-akpọ a wo areghẹ te epanọ ohrẹ rai o sae rọ kẹ erere ẹsikpobi hi. (Jeri. 10:23) Ẹsikpobi a rẹ kiẹ ehrẹ rai riwi je nwene ai nọ a tẹ ruẹ nọ ehrẹ nọ a kẹ vẹre i bi kiekpe ahwo. Ebaibol na ọ ta nọ: “Iroro ohwo [yọ] eware ifofe.”—Ol. 94:11.

12. Anwọ ikpe buobu ze na, eme ahwo jọ a daoma ru no re a ruẹse raha Ebaibol na?

¹² Oware ofa nọ o kẹ omai imuẹro inọ obọ Ọghẹnẹ Ebaibol na o no ze họ, nọ ma te roro kpahe eware nọ ahwo a ru no re a ruẹse raha Ebaibol na. Evaọ ukpe 168 taure Kristi ọ tẹ te ze, ovie Siria nọ a re se Antiochus IV ọ jẹ gwọlọ ebe Uzi Mosis na re ọ mahe ae. Evaọ ukpe 303 evaọ ekele mai na, osu Rom nọ a re se Diocletian ọ kẹ uzi re a raha eria nọ Ileleikristi a jẹ jọ kuomagbe kẹ egagọ, re a jẹ mahe Ikereakere na. A ruabọhọ onana oware wọhọ ikpe ikpe. Nọ ikpe-udhusoi avọ ikpegbọvo e vrẹ no, ipopu e tẹ jẹ daoma ru re amọfa a siọ eriariẹ Ebaibol ba ewo, jẹ wọso ahwo nọ a gwọlọ fa Ikereakere na fihọ evẹrẹ sa-sa. Dede nọ Setan avọ ahwo riẹ a be daoma re a raha Ebaibol na, o gbẹ rrọ rite inẹnẹ. Jihova ọ kuvẹ hẹ re ohwo jọ ọ raha okẹ nana nọ u no obọ riẹ ze na.

OWARE NỌ O KẸ AHWO BUOBU IMUẸRO

13. Eware vẹ e kẹ imuẹro nọ obọ Ọghẹnẹ Ebaibol na o no ze?

¹³ Eware efa nọ e kẹ imuẹro inọ Ebaibol na yọ obe nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze họ: eme nọ e riẹ eva kpobi e rọwokugbe, Ebaibol na ọ rọwokugbe otokiẹ eriariẹ, eruẹaruẹ Ebaibol i bi rugba, ahwo nọ a kere i rie a ko ethobọ rai dhere he, u wo ẹgba nọ u re ro nwene uzuazọ ahwo, ikuigbe nọ e rrọ eva riẹ e rrọ gbagba, o tẹ jẹ kẹ obọdẹ iyo rọkẹ enọ nọ e rrọ edhe-ẹme ọsosuọ na. Joma ta kpahe oware nọ u ru ahwo jọ riẹ inọ Ebaibol na yọ obe nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze.

14-16. (a) Eme o ru ohwo Muslim, ohwo Hindu, gbe ohwo nọ o wo avro kpahe Ọghẹnẹ vẹre rọwo nọ obọ Ọghẹnẹ Ebaibol na o no ze? (b) Eme whọ te ta kẹ ahwo evaọ usiuwoma ro dhesẹ nọ obọ Ọghẹnẹ Ebaibol na o gine no ze?

¹⁴ Anwara yọ ohwo nọ ọ whẹro evaọ egagọ Muslim evaọ ofẹ erẹwho obọ Asia. Nọ o kpohọ ofẹ jọ America jẹ rria omoke jọ, Isẹri Jihova a te weze bru ei. Anwar ọ ta nọ: “Evaọ oke yena mẹ jẹ rọ emamọ ubiẹro rri egagọ Ileleikristi hi fiki oma nọ a je dhe họ ẹmo gbe eware iyoma efa nọ a jẹ rọ odẹ egagọ ru. Rekọ fikinọ mẹ yọ ohwo nọ ọ rẹ gwọlọ riẹ otọ oware kpobi, mẹ tẹ rọwo nọ a wuhrẹ Ebaibol kugbe omẹ.” U kri hi, Anwar o te zihe kpohọ ẹwho riẹ rekọ ọ gbẹ ruẹ Isẹri Jihova ha. Nọ ikpe jọ e vrẹ no, ọ tẹ kwa kpohọ Europe, kẹsena ọ tẹ wariẹ mu uwuhrẹ Ebaibol họ, ọ ta nọ: “Eruẹaruẹ Ebaibol i bi rugba, eme nọ e rrọ Ebaibol na e rọwokugbe ohwohwo, yọ idibo Jihova a wo uyoyou kẹ ohwohwo, enana kpobi e k’omẹ imuẹro nọ Ebaibol na yọ obe nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze.” Anwar ọ tẹ họ-ame evaọ ukpe 1998.

¹⁵ Asha nọ ọ rrọ ikpe ikpegbezeza avọ uviuwou riẹ a jọ egagọ Hindu. Ọ ta nọ: “Okenọ me kpohọ obọ etẹmpol hayo okenọ me wo ebẹbẹ ọvo mẹ rẹ lẹ, rekọ mẹ rẹ kareghẹhọ Ọghẹnẹ hẹ nọ eware i te bi woma k’omẹ.” Ọ ta re inọ: “Nọ Isẹri Jihova a kporo ẹthẹ mẹ, uzuazọ mẹ u te nwene.” Asha o te muọ Ebaibol họ ewuhrẹ, Ọghẹnẹ o te zihe ruọ ogbẹnyusu riẹ. Eme ọ kẹ riẹ imuẹro inọ ẹzi Ọghẹnẹ a ro kere Ebaibol na? Ọ ta nọ: “Ebaibol na ọ kẹ iyo enọ nọ me wo kpobi. Onana u ru omẹ wo ẹrọwọ dede nọ mẹ ruẹ Ọghẹnẹ hẹ, koyehọ dede nọ me kpohọ obọ etẹmpol nyai guzou kpotọ kẹ ẹmema ha.”

¹⁶ Egagọ Kathọlik Paula ọ jọ no emaha ze, rekọ nọ ọ kpako no, o te muhọ ẹvro sọ Ọghẹnẹ ọ ginẹ rrọ. Kẹsena oware jọ o tẹ via. Ọ ta nọ: “Mẹ nya ku ogbẹnyusu mẹ jọ nọ mẹ re ruẹ kẹle he. Evaọ oke yena, ẹgọ gbe osẹ izoge na o jẹ hai dhesẹ uzou-uveghe. Nọ mẹ ruẹ oghẹrẹ nọ o nwene no, osẹ riẹ o rrọ kpatiẹ yọ ọ be wereva enẹna, mẹ tẹ nọe nọ, ‘Eme ọ via? Kọ bovẹ whọ rrọ anwẹdẹ?’ Ọ tẹ ta nọ Isẹri Jihova a bi wuhrẹ Ebaibol kugbei, o te muọ usiuwoma họ ẹta k’omẹ.” Enwene nọ Ebaibol o fi obọ họ kẹ ogbẹnyusu riẹ ru o wọ Paula jẹ iwuhrẹ Ebaibol rehọ, o te ti wo imuẹro inọ ẹzi Ọghẹnẹ a ro kere Ebaibol na.

“ẸME RA HỌ

UKPẸ KẸ AWỌ MẸ”

17. Didi erere who ti wo nọ whọ tẹ be hai se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ je roro kpahe eware nọ who se?

¹⁷ Ebaibol na yọ okẹ oghaghae nọ Jihova ọ rọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ kẹ omai. Hai sei kẹdẹ kẹdẹ, whọ te ruẹ nọ isiuru ra kẹ Ebaibol na gbe uyoyou nọ who wo kẹ Ọghẹnẹ e te ga ziezi. (Ol. 1:1, 2) Taure who te ti se Ebaibol na, lẹ se Jihova re ọ rọ ẹzi riẹ kpọ owhẹ. (Luk 11:13) Iroro Ọghẹnẹ e rrọ Ebaibol na, fikiere nọ who te bi roro kpahe eware nọ who se, who re rri eware wọhọ epanọ Ọghẹnẹ o rri rai.

18. Fikieme whọ rọ gwọlọ ruabọhọ uwuhrẹ Ebaibol?

¹⁸ Nọ whọ be ruabọhọ isase Ebaibol na, hai ru lele eware nọ who wuhrẹ. (Se Olezi 119:105.) Hae rọ Ebaibol na kiẹ oma ra riwi wọhọ ohwo nọ o bi rri ughẹgbe. Whọ tẹ ruẹ nọ u wo eria nọ whọ be jọ ru te he, daoma ru inwene. (Jem. 1:23-25) Rọ Ẹme Ọghẹnẹ ruiruo wọhọ ọgbọdọ, rehiẹe thọ eware nọ whọ rọwo, jẹ rehiẹe si iwuhrẹ erue no udu ahwo nọ a gwọlọ riẹ uzẹme na. (Ẹf. 6:17) Nọ who bi ru ere na, hai yere Ọghẹnẹ inọ ‘ẹzi ọfuafo o mu’ eruẹaro gbe ezae nọ i kere Ebaibol na.

[Oruvẹ-obotọ]

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]

Hai se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ, uyoyou nọ who wo kẹ Ọghẹnẹ o te ga ziezi

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 26]

Ohwo nọ ọ whobọhọ ileta a rẹ ta nọ o kere i rie