Whai Izoge nọ E Họ-Ame no, Wha Gbẹ Nyaharo

 1. Emamọ eware jọ vẹ izoge buobu a ru no?

IZOGE buobu a be họ-ame kukpe kukpe. Kọ whọ họ-ame no? O tẹ rrọ ere, kiyọ eva ra e be were Jihova gbe inievo ukoko na kpobi. (Itẹ 27:11) Ẹsejọhọ who ru eware buobu no anwẹnọ whọ rọ rrọ ukoko na. Who wuhrẹ Ebaibol na gaga no. Yọ eware nọ who wuhrẹ e lẹliẹ owhẹ riẹ nọ Ebaibol na ginọ ẹme Ọghẹnẹ. Onana o soriẹ nọ whọ rọ riẹ Jihova je you rie. Whọ tẹ rọ oma ra mudhe inọ who re ru oreva Ọghẹnẹ jẹ họ-ame. Whọ be daoma kẹhẹ!

 2. Eme ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe?

² Ẹsejọhọ edawọ buobu i te owhẹ taure whọ tẹ te họ-ame. Rekọ nọ whọ be rro ze na, edawọ efa i ti te owhẹ. Setan ọ te gwọlọ ru re who gbe you Jihova tere he. Ọ te gwọlọ nọ whọ gbẹ gọ Jihova ha. (Ẹf. 4:14) Whọ kuvẹ re oware utioye o via vievie he. Eme who re ru re whọ sai koko eyaa nọ whọ ya kẹ Jihova inọ ọye ọvo whọ rẹ gọ? Whọ rẹ “daoma ziezi” re whọ “nyaharo.” (Hib. 6:1) Kọ, ẹvẹ whọ sae gbẹ rọ nyaharo? Ma te ta kpahe iẹe.

 3. Eme u fo nọ Oleleikristi kpobi nọ ọ họ-ame no o re ru?

³ U fo nọ Ileleikristi kpobi nọ e họ-ame no a re ru oware nọ Pọl ukọ na ọ vuẹ inievo obọ Ẹfisọs. Ọ vuẹ rai nọ jọ a “rro te ohwo ziezi.” (Ẹf. 4:13) Ẹme nọ ọ be ta na họ, ‘Jọ a daoma nyaharo.’ Pọl ọ rọ epanọ ọmọ ọ rẹ rro dhesẹ epanọ Oleleikristi ọ rẹ nyaharo. Nọ ọzae-avọ-aye a te yẹ ọmọ obọ, oma ọmọ na o rẹ were ai. Rekọ orọnikọ ọmọmọ ọvo ohwo ọ rẹ jọ họ. Nọ ọmọ ọ be rro ze na, iruemu ọmaha i ve ti noi obọ. (1 Kọr. 13:11) Epọvo na, nọ Oleleikristi ọ tẹ họ-ame no, ọ rẹ gbẹ daoma nyaharo. Joma ta kpahe eware jọ nọ i re fiobọhọ kẹ omai nyaharo.

 4. Eme who re ru re whọ gbẹ nyaharo? Ru ei vẹ. (Ahwo Filipai 1:9)

⁴ Gbe hai ru eware nọ e rẹ lẹliẹ owhẹ you Jihova. Ma riẹ nọ who you Jihova ziezi. Rekọ whọ sae gbe you rie viere. Eme who re ru? Pọl ukọ na ọ fodẹ oware jọ nọ ma sai ru evaọ Ahwo Filipai 1:9. (Sei.) Pọl ọ lẹ nọ jọ uyoyou nọ inievo obọ Filipai na a wo “u gbe dhe ẹruẹro.” Ma sai ru epọvo na. Re ma sai ru ere, o gwọlọ nọ ma re wo “eriariẹ egbagba gbe orimuo kpobi.” Epanọ ma riẹ Jihova te, ere ma re you rie te. Ma tẹ daoma riẹ Jihova ziezi, oghẹrẹ nọ o re ru eware o te were omai. Yọ o te whae ze nọ ma ti ro ru oware nọ o rẹ were iẹe ẹsikpobi jẹ whaha eware nọ e rẹ dhae eva. Ma rẹ daoma re ma riẹ oware nọ ọ gwọlọ nọ ma ru gbe oghẹrẹ nọ ma sai ro ru ei.

5-6. Eme ma re ru re ma gbe you Jihova ziezi?

⁵ Ma tẹ daoma riẹ Jesu ziezi, o rẹ lẹliẹ omai you Jihova viere keme Jesu ọ rọ aro kele Ọsẹ riẹ gaga evaọ oke nọ ọ jọ otọakpọ. (Hib. 1:3) Oware nọ o te mai fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ Jesu ziezi họ, whọ tẹ be hae romatotọ se obe Matiu rite obe Jọn. Fikiere otẹrọnọ whọ be hai se Ebaibol kẹdẹ kẹdẹ hẹ, daoma muhọ. Nọ who ti se na, muẹrohọ iruemu nọ Jesu o wo. Wọhọ oriruo, Jesu ọ jọ sasasa fikiere ahwo a jẹ hae gwọlọ jọ kugbei ẹsikpobi, makọ emaha na dede. Ọ jẹ hae wọ emaha na họ igbama riẹ. (Mak 10:13-16) Makọ ilele Jesu dede, ozọ u je mu ai hi re a ta ẹme kẹ Jesu, keme ọ jọ wowou. (Mat. 16:22) Jesu ọ ginẹ rọ aro kele Ọsẹ riẹ. Jihova ọ rrọ wowou, fikiere ma sae lẹ sei oke kpobi. Ma sae ta eva mai kẹe nọ ma tẹ be lẹ sei. Ghelọ oware kpobi nọ ma lẹ kpahe kẹhẹ, eva mai e te dhae he keme o you omai yọ ọ be daezọ mai.—1 Pita 5:7.

⁶ Jesu o wo ohrọ-oriọ gaga re. Matiu ukọ na o kere nọ: “Nọ ọ ruẹ ogbotu na, ohrọ rai o tẹ re iẹe keme a rrọ oyoya jẹ vahabọ wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu.” (Mat. 9:36) Ere ọvona Jihova ọ rẹ re ohrọ re. Ẹvẹ ma rọ riẹ? Jesu ọ ta nọ: “Epọvo na re, o rẹ were Ọsẹ mẹ nọ ọ rrọ obọ odhiwu hu re makọ ọvo dede evaọ usu esese nana o whu.” (Mat. 18:14) Ẹme nọ Jesu ọ ta na ọ rẹ lẹliẹ eva were omai keme u dhesẹ nọ Jihova o you omai gaga. Ginọ uzẹme inọ ma tẹ ginẹ riẹ Jesu ziezi, o te lẹliẹ omai you Jihova gaga.

 7. Irere vẹ who re wo nọ whọ tẹ be hai bigba inievo nọ i kruga evaọ ukoko na?

⁷ Oware jọ nọ u ti fiobọhọ kẹ owhẹ nyaharo ziezi je you inievo ukoko na họ, nọ whọ tẹ be hai bigba inievo nọ i kruga ziezi evaọ ukoko na. Daoma muẹrohọ epanọ eva e be were ae te. Ọvuọvo nọ ọ be vioja inọ ọ be gọ Ọghẹnẹ keleme ọ riẹ hẹ. Nọ ae re a gbiku kẹ owhẹ kpahe eware nọ a ru no evaọ ukoko na. Whọ tẹ gwọlọ ru oware jọ nọ u wuzou gaga, nyabru ai re a kẹ owhẹ ohrẹ. Ebaibol ọ ta nọ “eware e rẹ riẹ nya nọ ekohrẹ i te bu.”—Itẹ 11:14.

 8. Eme whọ rẹ sai ru nọ who te wo avro kpahe ẹme jọ evaọ Ebaibol na?

⁸ Si avro no udu. Wọhọ epanọ ma ta evaọ edhe-ẹme avọ 2 na, Setan ọ te gwọlọ ru eware nọ ẹrọwọ ra ọ gbẹ rọ ga ha, re whọ gbẹ kẹle Jihova tere he. Yọ oghẹrẹ jọ nọ o re ro ru ei họ, o re ru re who wo avro kpahe eware jọ nọ who wuhrẹ evaọ Ebaibol. Wọhọ oriruo, ahwo buobu a bi wuhrẹ nọ Ọghẹnẹ ọye ọ ma omai hi, yọ a be rọ ere rri Ọghẹnẹ vo. Setan ọ sai ru re who roro nọ ẹsejọhọ uwuhrẹ yena uzẹme. Nọ whọ jọ ọmaha, ẹsejọhọ who roro kpahe oware utionana ha. Rekọ enẹna nọ whọ rro ze no na, ẹsejọhọ a ti wuhrẹ owhẹ oware nana evaọ obọ isukulu. Nọ iticha ra a bi wuhrẹ owhẹ na, ẹsejọhọ whọ tẹ be ruẹ nọ o wọhọ nọ areghẹ ọ rrọ ẹme na. O make rrọ ere na, o sae jọ nọ ae omarai nọ a bi wuhrẹ owhẹ na a re romatotọ kiẹ re a riẹ sọ Ọghẹnẹ ọ ma eware he. Obe Itẹ 18:17 o ta emamọ ẹme jọ. O ta nọ: “Ohwo nọ ọ kaki gu ẹdhọ o rẹ wọhọ nọ ọye ọ riẹ ru, bẹsenọ ohwo ọdekọ ọ rẹ nyaze ọ vẹ nọe enọ.” Fikiere ukpenọ whọ rẹ nwane rọwo oware kpobi nọ a wuhrẹ owhẹ evaọ obọ isukulu, romatotọ kiẹ kpahe eware nọ Ebaibol na ọ ta. Whọ sae jẹ jọ ebe ukoko na kiẹ kpahe ẹme nana. U te no ere no, inievo jọ e riẹ nọ a rọwo uwuhrẹ nana taure a te ti kurẹriẹ. Nọ ae re a vuẹ owhẹ oware nọ u fiobọhọ kẹ ae rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ ma eware kpobi, yọ o you omai gaga. Ẹme nọ a te vuẹ owhẹ o te lẹliẹ owhẹ ruẹ uzẹme ẹme na vevẹ.

 9. Eme ma wuhrẹ no iku Melissa na ze?

⁹ Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Melissa ọ ta nọ ọ daoma kiẹ re u mu ei ẹro inọ Ọghẹnẹ ọ ma eware kpobi, yọ o lẹliẹ avro noi udu.b Ọ ta nọ: “Nọ iticha mai a te bi wuhrẹ omai inọ Ọghẹnẹ ọ ma eware he, oghẹrẹ nọ a rẹ rọ tae, who re roro nọ uzẹme. Evaọ oke ọsosuọ, ozọ u je mu omẹ re mẹ kiẹ kpahe ẹme na kẹ omobọ mẹ keme me je roro nọ, ukuhọ riẹ mẹ te ruẹ nọ oware nọ a bi wuhrẹ omai na uzẹme. Rekọ mẹ tẹ kareghẹhọ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma rẹ riẹ otọ oware kpobi taure ma tẹ te rọwo iẹe. Fikiere mẹ tẹ jọ ebe ukoko na kiẹ kpahe iẹe. Me se obe na Is There a Creator Who Cares About You? Me te je se ibroshọ Was Life Created? avọ The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Eware nọ mẹ kiẹ ku o lẹliẹ omẹ ruẹ vevẹ nọ ẹma a ma eware. Uzẹme riẹ họ, o hae jọ nọ mẹ riẹ, mẹ hae te kiẹ kpahe iẹe anwẹdẹ.”

10-11. Eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ whaha ọfariẹ-ogbe? (1 Ahwo Tẹsalonika 4:3, 4)

¹⁰ Whaha iruemu etọtọ. Nọ ohwo ọ tẹ rrọ uzoge, isiuru owezẹ ọzae-avọ-aye e rẹ jariẹ udu gaga. Yọ izoge ibe riẹ a rẹ gwọlọ bẹbẹ iẹe họ re o gbe-ọfariẹ. Setan ọ gwọlọ nọ who ru oware nọ iroro ra gbe izoge ibe ra a be vuẹ owhẹ na. Rekọ eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware nọ u fo? (Se 1 Ahwo Tẹsalonika 4:3, 4.) Hae lẹ se Jihova. Vuẹe oghẹrẹ iroro nọ e rrọ owhẹ udu gbe oware kpobi nọ o be kẹ owhẹ uye jẹ lẹe re o fiobọhọ kẹ owhẹ. (Mat. 6:13) Kareghẹhọ nọ Jihova ọ gwọlọ fiobọhọ kẹ owhẹ. Eva ra e te dhae he inọ oghẹrẹ iroro itieye na e be hae ziọ owhẹ udu. (Ol. 103:13, 14) Ebaibol nọ who re se u re je fiobọhọ kẹ owhẹ. Melissa nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ta nọ iroro ọfariẹ-ogbe e jẹ hae jariẹ udu. Ọ ta nọ: “Ebaibol nọ mẹ jẹ hai se kẹdẹ kẹdẹ u fiobọhọ kẹ omẹ nọ mẹ jẹ hai ro si iroro etọtọ no udu. Yọ o jẹ hae lẹliẹ omẹ kareghẹhọ nọ Jihova mẹ gwọlọ ru eva were, yọ ọye mẹ gwọlọ rọ uzuazọ mẹ kpobi gọ.”—Ol. 119:9.

¹¹ Nọ oghẹrẹ iroro itienana e tẹ be hae jọ owhẹ udu, whọ ko ẹe dhere he. Vuẹ ọsẹgboni ra kpahe iẹe. Uzẹme riẹ họ, o rẹ lọhọ tere he re whọ vuẹ ọsẹgboni ra kpahe oghẹrẹ oware utionana. Rekọ u fo re whọ vuẹ ae. Melissa ọ ta nọ: “Mẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omẹ re mẹ sae vuẹ ọsẹ mẹ kpahe oghẹrẹ iroro nọ e jọ omẹ udu na. Yọ ere me gine ru. Nọ mẹ vuẹe no, o tẹ wọhọ ẹsenọ a wọ owha ogbẹgbẹdẹ no omẹ uzou. Mẹ riẹ nọ oware nọ me ru na o were Jihova gaga.”

12. Ẹvẹ whọ sai ro ru oware nọ o rẹ were Jihova?

¹² Hai ru oware nọ whọ jọ Ebaibol wuhrẹ. Nọ oke o be nyaharo na, ọsẹgboni ra a te hae kẹ owhẹ uvẹ re whọ rọ udu obọra ru eware jọ. Ghele na, oyena o nwani dhesẹ nọ who wo areghẹ nọ whọ rẹ rọ riẹ oware kpobi ru no ho. Nọ o rrọ ere na, eme who re ru re who gbe ru oware nọ o rẹ raha usu ra avọ Jihova ha? (Itẹ 22:3) Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Kari ọ ta oware nọ o be hai fiobọhọ kẹe re o ru oware nọ o rẹ were Jihova. Ọ riẹ nọ oniọvo nọ o kruga ziezi ọ tẹ gwọlọ ru oware jọ, yọ Ebaibol ọ nwani fi uzi ọvo họ kpahe oware na ha, ọ rẹ gbẹ riẹ oware nọ u fo nọ o re ru ghele. Ọ ta nọ: “U fo nọ mẹ rẹ riẹ oghẹrẹ nọ Jihova o re rri eware, orọnikọ o re jie uzi kpahe oware kpobi tao ho.” Fikiere nọ who te bi se Ebaibol, hae nọ omara nọ: ‘Eme oria nana nọ me se na u wuhrẹ omẹ kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o re rri eware? Eme me wuhrẹ noi ze nọ o rẹ sai fiobọhọ kẹ omẹ ru oware nọ o rẹ were Jihova? Kọ me te ru oware nọ me wuhrẹ na, erere vẹ o ti te omẹ?’ (Ol. 19:7; Aiz. 48:17, 18) Nọ whọ tẹ be hai se Ebaibol je roro didi kpahe eware nọ who se, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ hai ru oware nọ o rẹ were Jihova. Nọ oke o be nyaharo na, o te gbẹ gwọlọ nọ a re jie uzi kpahe oware jọ tao re who te ti ru oware nọ u woma ha keme whọ riẹ oware nọ o rẹ were Jihova no.

13. Erere vẹ who re wo nọ who te wo emamọ egbẹnyusu? (Itẹ 13:20)

¹³ Mu usu kugbe ahwo nọ a you Jihova. Wọhọ epanọ ma ta ẹsiẹ na, who te mu usu kugbe inievo nọ i kruga, a sai fiobọhọ kẹ owhẹ nyaharo evaọ ukoko na. (Se Itẹ 13:20.) U wo oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Sara. Nọ u te oria jọ no, eva e gbẹ jẹ were iẹe tere he. Rekọ uwhremu na, eva i te mu ei họ ẹwere. Kọ eme u fiobọhọ kẹe? Ọ ta nọ: “Egbẹnyusu nọ me wo evaọ ukoko na a fiobọhọ kẹ omẹ. Mẹ avọ oniọvo-ọmọtẹ jọ ma jẹ hai se Uwou-Eroro Na kugbe koka koka. Ogbẹnyusu mẹ ọfa jọ o te je fiobọhọ kẹ omẹ nọ mẹ jẹ hae rọ kuyo evaọ obọ ewuhrẹ. Obọ nọ inievo nana a fihọ kẹ omẹ u ru nọ mẹ gbẹ jẹ rọ rehọ olẹ gbe uwuhrẹ omobọ mẹ zaro ho. Ẹmẹrera na, usu mẹ avọ Jihova o te ti muhọ ẹkpekpe ziezi. Eva e tẹ te wariẹ mu omẹ họ ẹwere.”

14. Ẹvẹ Julien ọ sai ro wo emamọ egbẹnyusu?

¹⁴ Ẹvẹ whọ sai ro wo egbẹnyusu nọ i re fiobọhọ kẹ owhẹ nyaharo evaọ ukoko na? Oniọvo jọ nọ a re se Julien nọ ọ rrọ ọkpako ukoko ọ ta nọ: “Oke nọ mẹ jọ uzoge, me mu usu kugbe inievo jọ nọ mẹ jẹ hai lele kpohọ usi uwoma. Inievo nana a wo ajọwha gaga. Yọ a lẹliẹ omẹ ruẹ nọ kpakọ usi uwoma ota o rẹ were gaga. Fikiere mẹ tẹ ta nọ mẹ te jọ iruo odibọgba oke-kpobi na. Uwhremu na, mẹ tẹ te ruẹ nọ kpakọ amọfa buobu a riẹ nọ mẹ rẹ sai mu usu kugbe. Rekọ fikinọ ehwa mẹ ọvo me je lele nya usu, o wha riẹ ze nọ mẹ gbẹ rọ kẹle inievo nana ha. Nọ oke o be nyaharo na, me te ti kpobọ Ebẹtẹle. Me te mu usu kugbe inievo efa evaọ obei. Inievo nana a re rri ekpehre ifimu hu. O tẹ so ẹe ze nọ mẹ omamẹ me gbe bi ro rri ekpehre ifimu hu. Onana u ru nọ mẹ rọ kẹle Jihova ziezi.”

15. Oghẹrẹ ahwo vẹ Pọl ọ vẹvẹ Timoti unu kpahe? (2 Timoti 2:20-22)

¹⁵ Eme who re ru whọ tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ evaọ ukoko na o fo ohwo nọ a re lele nya usu hu? Pọl ọ ruẹ nọ inievo jọ evaọ oke riẹ a wo emamọ uruemu hu. Fikiere ọ tẹ vẹvẹ Timoti unu inọ jọ ọ kẹnoma kẹ oghẹrẹ ahwo otiọye na. (Se 2 Timoti 2:20-22.) Usu mai avọ Jihova, ma rehọ e riẹ zaro vievie he. Asohẹrioke ma ro mu usu kugbe Jihova ha. Fikiere ma rẹ kẹnoma kẹ ohwo kpobi nọ ọ te raha usu mai kugbe Ọsẹ obọ odhiwu mai na.—Ol. 26:4.

16. Eware jọ vẹ whọ rẹ sae ma omaa rai je ru?

¹⁶ Ma omaa eware jọ nọ i wuzou nọ who re ru. Ma omaa eware jọ nọ who re ru nọ i re ru ẹrọwọ ra ga je fiobọhọ kẹ owhẹ wo emamọ uruemu nọ u fo Oleleikristi. (Ẹf. 3:16) Oware utioye jọ họ, Ebaibol gbe ebe ukoko na nọ whọ rẹ hae romatotọ se je wuhrẹ. (Ol. 1:2, 3) Ẹsejọhọ who muẹrohọ no inọ whọ be lẹ te he, yọ elẹ ra e be hae jọ ehruehru. O tẹ rrọ ere, u fo re whọ daoma evaọ abọ nana. Hayo o sae jọ nọ who muẹrohọ nọ whọ be hai rri ikpehre ifimu jẹ fa igemu nọ i woma ha, yọ whọ be hae raha oke fihọ eware nọ i wuzou tere he. O tẹ rrọ ere, whọ rẹ jẹ daoma re evaọ abọ nana. (Ẹf. 5:15, 16) Nọ Jihova ọ tẹ ruẹ nọ whọ be daoma nyaharo, eva ra e te were iẹe gaga.

17. Irere vẹ i ti noi ze nọ whọ tẹ be hai fiobọhọ kẹ amọfa?

¹⁷ Oware jọ nọ o rẹ lẹliẹ owhẹ jọ emamọ Oleleikristi họ, nọ whọ tẹ be hai fiobọhọ kẹ amọfa. Jesu ọ ta nọ: “Ẹkẹ evawere e mae rrọ vi emio.” (Iruẹru 20:35) Nọ whọ rrọ uzoge na, whọ tẹ be hae rọ ẹgba ra gbe oke jọ ru eware nọ i re fiobọhọ kẹ amọfa, whọ te nyaharo gaga. Whọ sae hai fiobọhọ kẹ inievo nọ e kpako no gbe enọ oma o ga tere he evaọ ukoko ra. O sae jọ nọ a gwọlọ ohwo nọ ọ rẹ nyae dẹ oware se ai hayo wuhrẹ ae eware jọ evaọ ifonu rai. Ere ọvo ho, whọ tẹ rrọ oniọvo-ọmọzae, daoma te ohwo nọ a re ro mu odibo oruiruo re whọ sai wo iruo efa nọ who re ru ro fiobọhọ kẹ inievo ukoko na. (Fil. 2:4) U fo re who fiobọhọ kẹ ahwo nọ a rrọ ukoko na ha re. Edhere jọ nọ who re ro ru ere họ, usi uwoma Uvie na nọ whọ rẹ ta kẹ ae. (Mat. 9:36, 37) O tẹ lọhọ, daoma re whọ jọ iruo odibọgba oke-kpobi na.

18. Ẹvẹ iruo odibọgba oke-kpobi na o sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ nyaharo?

¹⁸ Iruo odibọgba oke-kpobi na nọ who re ru o sai fiobọhọ kẹ owhẹ nyaharo evaọ ukoko na. Wọhọ oriruo, nọ whọ tẹ rrọ ọkobaro oke-kpobi, a sai zizie owhẹ kẹ Isukulu Rọkẹ Etausiuwoma Uvie Na, iruo Ebẹtẹle, hayo iruo ebabọ ukoko na. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ rrọ uzoge nọ a re se Kaitlyn yọ ọkobaro oke-kpobi. Ọ ta nọ: “Nọ mẹ họ-ame no, mẹ jẹ hai lele inievo nọ i wo eriariẹ ziezi evaọ ukoko na kpohọ usi uwoma. Yọ onana u fiobọhọ kẹ omẹ nyaharo. Fikinọ me je bigba ae na, u fiobọhọ kẹ omẹ riẹ Ebaibol ziezi, mẹ tẹ jẹ riẹ epanọ a re wuhrẹ amọfa vi epaọ ọsosuọ.”

19. Irere vẹ i ti te owhẹ nọ whọ tẹ be nyaharo evaọ ukoko na?

¹⁹ Whọ tẹ be nyaharo evaọ ukoko na, who ti wo irere buobu. Whọ gbẹ te raha oke ra kufiẹ le eware nọ e rẹ wha erere se owhẹ hẹ hẹ. (1 Jọn 2:17) Yọ who ti ru eware nọ e te lẹliẹ owhẹ bruenu odẹnotha ha. Ukpoye who ti yeri uzuazọ nọ o te lẹliẹ eva were owhẹ. (Itẹ 16:3) Inievo ukoko na, te emaha te ekpako, a te gwọlọ rọ aro kele owhẹ fiki emamọ uruemu ra. (1 Tim. 4:12) Oghale nọ o mae rro nọ o ti te owhẹ họ, eva e te were owhẹ yọ udu u ti te owhẹ otọ keme who bi ru oware nọ o rẹ were Jihova, whọ tẹ jẹ rrọ ogbẹnyusu ọkpekpe riẹ.—Itẹ 23:15, 16.